Fr. Burgers Dijcki Idea politica cum annotationibus GeorgI HornI

31쪽

αε IDEAhistoriam, Graecorum & Romano rum didicisse: sed etiam moderna cognoscenda. Imprimis debet ad unguem tenere histaeriam regni sui ac majorum suorum t Ut ex consiliis &

factis aliorum, colligat quid sibi sit

faciendum. II. Postremo delibare etiam prin

ceps Iurisprudentiam debet & S.

Theologiam et quarum illa essiciet, ut ipse dς controversiis civium judicare, aut saltem soro aequos iudices praeficere possit: haec, ut ipse Religionis suae rationem intelligat, veramque religionem a sequiore ex verbo Dei possit discernere, eamque inter subditos legitimh tueri ac conservare.. CAP.

Talis prineeps fuit Eduardus VI. Angliae Rex, qui in aetate adhue puerili, rerum regni sui, ad

miraeulum usque peritus fuit, adeo ut non tantum singulos pagos, oppida, urbes, verum etiam omnes portus, neque maxima tantum, verum etiam minima animo complexus fuerit. Th. T.

32쪽

Doc Ta. POLITICAE.

CAP. IV.

De Virtute tam si quae in Prine a

requiritur.

V Irtus moralis in principe duplia

ci nomine requiritur ἱ primo, quia ipse debet esse probus quatenus homo est. Nihil enim homini convenientius est virtute morali. Deinde quia vita principis est subditis exemplar vivendi. Nec quicquam est,quod majus habet momentum ad formandos subditorum mores in utramVis , partem, quam Vita principis. a. Virtus moralis debet esse vera in principe non simulata : tum, quia ipsa virtus est firmissimum Reipubis

Th. x. Salussius in Catilinam. Divitiarum reformae gloria fluxa atque fragilis est, virtus clara aeternaque habetur. Thes. E. Opponitur Maehiavello , euius hae sunt placita. Prineipi nostro omnino optandam est ut pius videatur, etiamsi non sit. Prineeps ad temporis auram & varios fortunae easus animum circumagere debet, ut vitiis quoque setat uti, si res postulet. Fides, elementia, liberalitas, viri tes sunt damnosae prineipi, sed opus est tamen ut earum speetem aliquam prae se ferat.

33쪽

fundamentum; tum quia quod simulatum est. non potest esse perpe

tuum.

3. Primo loco in principe requiritur prudentia. Haec enim reliquarum virtutum norma est atque moderatrix. Hujus virtutis praesidio poterit princeps omnium virtutum ossicia atque actiones ad dignitatem atque excellentiam suae personae accommodare. Nam cum virtutum actiones in mediocritate sint positae, quae ad varias circumstantias accommodanda

est, in omnibus hominibus necessaria quidem est prudentia, sed inprimis in principe. Neque vero id solum ad virtutes Ethicas, sed etiam ad regimen Politicum atque Oeconomi

cum.

q. Prudentia medium est inter

simis Th. 3. Prudentia est intellectus & delectus rerum, quae publiee, privatimque fugiendae aut appetendae.

Th. 6. Princeps non debet esse Sophistar ita

34쪽

DOCTR. POLITICAE. 27

simplicitatem aut fatuitatem, & inter versutiam sive calliditatem veteratoriam. Si tamen princeps ab hac mediocritate declinet, praestat principem esse versutum & callidum, quam simplicem ac imprudentem, si versutia non sit conjuncta cum magna animi malitia.. s. Post prudentiam collocamus Pietatem et qua voce tum Religio intelligitur, quae est Pietas erga Deum; tum amor subditorum, qui est pietas quaedam erga patriam. 6. Ut autem impietas & profanitas , aut etiam superstitio in principe sunt

Mauritius Elector Saxoniae ad Carolum v. callide pervertentem verba sua, at ego inquit existimabam mihi rem esse eum principe, non vero eum sophista. Ad verba, praestat principem esse versutum &eallidum, quam simplicem Sc imprudentem. Praestat principem smiliorem esse Ludovico XI quam Carolo simpliei. Thes. 6. Opponitur Machiavello, cuius haresunt placita, principem si quid in religione falsi est , in religione confirmare debere , dum id fovendet religioni prosit,religionem Ethnicam,qualis fuit Romanorum, ad amplificandam Remp.

35쪽

a8 ID EA sunt admodum noxiae: ita vera religio est admodum necessaria. Qui enim se Deo subesse statuit, cui omnium actionum reddenda ratio est, is facile regimen justitia & aequitate temperabit. 7. Amor patriae ac subditorum hoc est ciet in principe, ut omnia, non ad sua solius commoda, sed ad salutem subditorum suorum velit referre r utque statuat non solum se principem esse, sed & pastorem, imo quasi parentem suorum subditorum. 8. Ex quo videtur consequi, invito nemini principatum deserendum esse. I. Quia amor subditorum tantus in eo esse nequit qui invitus imperat. 2. Quia segnius administrabit Rempub. 3. Quia dissicultate subo ta exprobrabit subditis, se coactum ad

Thes. s. Exemplum est Caesar Tiberius, qui per summam simulationem renuebat imperium Iuscipere . & senatoribus Romanis eogi potius voluit, quam eligi , unde imperium ejus pessimum quoque fuit ae Tyrannicum.

T. I S.

36쪽

ad imperium accessisse. Itaque saeue

evadet tyrannus.

9. Tertium locum in principe d na us justitiae iiim universali tum pamticulari. Iustitia universalis est virtus praestandi obedientiam legibus. Quare , & princeps legibus subesse debet, aut iustus esse non potest. I o. Quousque tamen Princeps I gibus subsit, aut non sit, hoc loco dis

I. Inter prineipem. & Μagistratum summum di subalternum. . a. Inter statum absoluth Monarctieum, & i ter statum mixtum. 3. Inter leges divinas & naturm gentium, ei- viles easque polirivas, seu iundamentales , di non fundamentales. Princeps ergo non est solutus lege divina,quia est subiectus Deo , non Naturae, quia est homo, non gentium quia est eivis, non civilibus sundamentalibus. quia illas se servaturum iurat, neque est solutus non fundamentalibus quoad obedientiam, ted quoad poenam , eiviliter non secundum aequitatem naturalem, non in foro poli. sed in foro soli, non quoad spontaneam subiectionem. sed quoad eoactionem. Unde Baldus. Princeps in-1 3 quis

37쪽

3b ID ΕΑ disputari solet. Mihi certe videtur haec quaestio non posse solvi sine distinctione. Primum igitur in lege distingui debet mandatum, S praemium, quod obedienti promittit, aut poena, quam transgressori minatur. Itaque Lex primo obligat ad praestationem , deinde ad poenam , si quis eam violat. Secundo leges aliae sundamentales sunt, quas principes se observaturos iurant, antequam admittuntur ad principatum; aliae non sunt iundamentales. His praemissis, dico principem non solum obligari ad servandas leges fundamentales, sed etiam obnoxium esse poenae, ac prinrcipatu excidere, si eas violet. Ad leges caeteras observancias ienetur etiam

princeps, sed non obligatur ad poenam , si eas violat. . Punire enim est actioquit es sub lege poli, naturae & rationis. Quod autem princeps dicitur solutus legibus . hoc interpretes aecipiunt de legibus poenariis, ita ut prineeps omnem delicti a te commissi poenam e Riugiat.

38쪽

actio supremae potestatis, at princeps neminem se superiorem in terris agnoscit, cui hac in parte subsit. Deo tamen poenam debet etiam ob harum

legum violationem.

II. Justitia particularis dividitur in

Thes Io. Ad verba , sed etiam obnoxium esse

poenae.

I. Qinestio. An principi , Remp. aut o primenti, aut perdenti resistere liceat 'Rest. Assirmatur.

I. Quia est prineeps propter Remp. non Resp. propter principem. a. Quia ius naturae & gentium permittit, ut quilibet se & manifestam injuriam defendat. 3. Quia salus populi suprema lex. . Quia talis prineeps est Τyrannus.

a. Quaestio. stuibus liceat resistere e Res . Originaliter dc fundamentaliter.

x. Toti populo collective sumpto , quia is primo omnium sibi constituit Magistratum, di in eo eonsistit totum corpus Rei p. Seeundo quia totus populus superior est Rege, iuxta communem regulam. singularis major, universus minor. a. ordinibus, statibus, Ephoris & Μagistratibus inferioribus in eomitiis eongregatis, quia hi repraesentant totum populum, dc cum totus populus propter multitudinem & eonfusionem convenire non posset, ex omni ordine constituit deputatos quosdam , quorum est providere ne quid Res p. detrimenti capiat.

39쪽

32 ID EA in disti; butivam & commutativam rutraque in principe necessariar sed magis tamen illa, quia magis refertur ad utilitatem publicam.

ΙΣ. casis. Quid tum agendum . si ordinum tonventus impediatur, ut non possin eonvenire. & 'Remp. contra principem violantem leges fundarimentales defendere Resp. Tum privatis nihil licet agere, sed patienter ferenda sunt omnia, quantumvis dura: eontraΜaI Ianam & alios qui statuunt,euivis lieitum esse principem malum sive Tyrannum interficere.

3. Quaestio. st uatenus liceat resistere e

que multoties repetitas. a. Per occupationem arcium , urbium ac propugnaculorum ne illis princeps sedumis pravo consilio in perniciem Reip. abutatur. 3. Per depositionem, sed non nisi in extremo necessitatis casu, & cum cuncta signa apparent, principem esse incorrigibilem, de manifestum hostem Reip. videatur author Pag. II 2. De Tyrannis. Exempla illustria huius quaestionis sunt. In

Dania Christianus II. Rex, quem proceres tanquam Tyrannum, non solum Regia dignitate pri varunt . sed eareere inclusum, usque ad mortem detinuerunt. Apud Suevos Erieus VlII. Apud Seotos Μaria , quam ordines Regno privarunt, abdiearunt, & perpetuo carcere damnarunt. Λ- .pud Belgas Philippus II. Hispaniae Rex.

40쪽

DOCTR. POLITICAE. 33

I2. Quarto loco ponimus temperantiam & castitatem r quia nulla re

facilius quam intemperantia, luxu εc ialibidine imperia evertuntur. Nam haec de inimica sunt prudentiae, re exosa subditis. 13. Temperantiae adjungimus somtitudinem, sedulitatem, vigilantiam, diligentiam r Idque vel aci cavendas ac declinandas res adversas, ac perbcula, vel ad ea propulsanda. 14. Convenientissima principi vim res est liberalitas & magnificentia, de aptissima ud conciliandam sibi ben volentiam & autoritatem. Imprimis laudatissima liberalitas publica, veluti, qua populo tributa remittuntur, pauperibus & afflictis atque exulibus prospicitui. &c. Tum quae consertur

Th. I . Ad verba, imprimis laudatissima liberalitas publiea veluti, qua &e. Nihil validius ad Meoneiliandam subditorum benevolentiam, quam tributorum remissio. Sic Μagi, eum post Camby'sem oe passent imperium Persicum, omnia illi buta populo remiserunt. B s T. I