Dissertatio inauguralis botanico-medica de thea, quam, favente summo numine, ex autoritate rectoris magnifici, Jani Richardi de Brueys, ... in Academia Rheno-Trajectina ...

11쪽

Dtιod multis evenire olet, ut opere quodam occupati, variis et inexpectatis rebus impediantur, quominus consilia perficiant sua, id mihi etiam accidit nec opinanti. Nam cum omnibus, quae ad Naturalem aut ad Medicam ΤΗΕΑ historiam pertinerent, collectis , additaque iis anabs Chemica, haec tanquam sca.demicum specimen edere, apud animum δε- crepissem, et multa mihi jam ad argumentum meum pertinentia retulissent ornatissimi Viri H DOEF et J COC BLOMHOPP, fui uterque perdiu in aponia erant versati cumque absolata fere jam esset anabsis Chemica, eam tamen in me vim habuerunt ariae res, ut nunc non nisi olanicam et medicam partem dum

12쪽

brare et edere potuerim. Quod tamen ita unusquisque accipiat velim, ut, quam primum res et tempora sinant me, quae desunt, asditurum, et omnia in unum collecta, in lucem prolaturum esse , sentiat. Qua in re omnes harim rerum peritos, ut mihi aut consilio aut re adjuvent, qua par est modestia,

rogo et inpito, cum illud sibi persuasum habere possint , qui maxime mihi aderit , eum mihi omnium longe jucundissimum fore.

Quantlim enim in animum et studia mea vim habeant eruditissimorum Virorum admonitiones et praecepta, id misi, per totum illud, quod confeci, academicum utriculum contigit obserpare. Hisce igitur Viris omnibus quorum scholis et in Eustri Franequeranorum thenaeo , ei in D issima hac Academia per octo annos interes e mini licuit, quorumqus ectam tres jam farto tincti liuo sunt, pro multis in me collutis beneficiis, gratias maximas ς nunc ago et sempIr habebo. Iubet tamen in peculiaris quidam et jucundissimus animi sensus, si ris Ocr. . . .

13쪽

secutus sim, ut et semper mihi Iaboratoria Gemio paterent, et occasio mihi praeberetur experimenta faciendi, tum vero etiam ut studio, quod semper in deliciis habui , hemiae possem satisfacere, ingratissimus profecto et essem et haberer, si ullus umquam dies ex

memoria mea tantorum beneficiorum deleret recordationem.

Neque vero silentio mihi praetereundi sunt Promotor meus , Vir Clar. J J. WoLTERBRER, et Viri Gar N. C. DE FREMERY C. G. C. REINNARD et G. ROLIK qui, quoScumque tandem libros mihi ad argumentum meum pos sent suppeditare , eos mihi suppeditaverunt et Doct. Vir . H. KOCA, Libliothecae academicae nostrae CusisS, cujus, quanta solent esse cum facilitate et humanitate conjuncta erga omnes omnino Academia cives merita, tanta ipse expertus sum in hac di uesctione conscribenda.

Plurima quoque me debere sentio Viro Doct. C. H a o et Viris Cons D. H. BEUCRE ANDREAE et . . OOPΜAN, qui liberum mihi aditum ad instructissimas suas et pendidissimas bibliothecas praebuerunt

Vos vero commilitones et amici, qui mecum Academicam hancce doctrinarum quasi viam

14쪽

confecistis, valeatis Ubicumque terrarum edeseram, nihil tam mihi erit gratum et jucundum, quam vobiscum magna illas, quas in liberalioribus hisce literis et doctrinis eoisadis percepimus, epulare voluptates.

15쪽

HEAE arboris foliorum, quibus inenses et Japonenses antiquissimis temporibus jam usi sunt, Prima mentio occurrit in itinere Arabum seculi IX, qui jam de Theae usu , nomine Sch, ad Otum Praeparandum , loquuntur I). Exeunte seculo XVI Thea ipsa in Europa primum innotuit. Memorata est amovi anni Diasta a musio, anno I 559 , qui refert Persam nomine Chaggi emet, ei communicavisse, de hujus herbae, ab eo Chia Cata dictae, usu in Serica ab Deinde in epistola Ludovici Almeidae ad societatem Jesu in adia et Europa v. Kal. Novembr. I 576 in Iaponia conscripta, legitur, herbam in pulverem redactam nomine Chia, ad potionem adhiberi s). Et Masseus, qui historiam

aD Renaudot Aneiennes elations de Indes et

16쪽

Indiae Orientulis anno 1588. primum in lucem edidit, de hujus herbae usti apud Sinentes et aponenses mentionem fecit 1 . Nonnulli statuerunt, scrip torem Italicum Joannem O terum primum in Europa an herbam memorasse a), sed ejus liber, cujus mentionem faciunt, primum 'Πί-tiis editus est anno I 589, ergo post supra allatos adctores de hac herba loquitur , et solummodo Iaarrat apud Sinenses particularem herbam nasci, qua eXpressum succum loco vini adhibent a , postea Ver idem auctor alio libro , probabiliter, anno I 596. primum edito, de Theae , nomine Chia usu apud Japonenses agit ψ). Nostras autem Ianus Huigen vani in scho-ten, qui anno 1779 in Hirpaniam et Lustaniam profectus erat, deinde cum Lussitanis Indiam orientiatim et Paponiam adierat, in descriptioneyuponia , ΠΩ Ι596. primum in lucem edita, de usu

item ex India epistolarum. COI. AgripP. I m. select epist.

3 Tractatus duo prior. Decitaustrium statuum politia,

libris X. Posterior. De origine urbium earum excellentia et Mendi ratione, libris Q comprehensi, auctore M. G. Draudio Ursuli. Ἐ6o2 pag. 882.

ac Mundus Imperiorum sive de Mundi imperiis libri quatuor, Coll. Agripp. IS98. pag. 23.

17쪽

Hispanus Te Xe ira, anno I 6oo fi lia siccata iri Malacca vidit ubi audivit . Sinenses folia illa adhiber ad potus praeparationem a In rhesauro rerum In arum Petri arrici gallice primum, anno 16 Io edit , de usu P eas, nomine Chiam apud Sinenses agitur ab inprimis vero legi meretur, quod de hujus herbae usu apud Sinentes et aponenses Nicolaus Triga ultius in libro de Gristiana expeditioire apud Sinus, anno 16 I5. edito, refert. 4). Ab hoc inde tempore ulterius in Europa innotuit Thea. Praefectus navis van N ech, qui anno 16oo. Ilandia in Indiam Orientalem profectus erat, tres navium suarum in Sinum dimisit, quae III. Kal. Novembri proximi alarim C barri cum pervenissent , ibi de Ytea quadam portione emenda egerant, sed ob perfidiam Sinensium, negotiis infectis citius sol ere naves debuerunt 5 . Thraci Itinerarium ende fe4 vaar ena. Amst. 6ιε. pag. 35. de quo cons. Vir Clar G. Moli libro titillo Aeeture de Ne dei lander Cap. II pag. I seq. et Letis o in The Natura histor in ea tree,

et edit Pag. 2O.

18쪽

rae primum in ollandiam a societate Indiea

Batavorum, anno 166o introducta est 1); paristis que primum innotuit circa annum 1636 ab; et ex vulgari narratione deinde , anno 1666. Viri Ampl. Ar lington et os seri primum in Angliam translata est 3 sed ex quodam Actu Pariam mi videtur patere, jam anno 166o in diversoriis adfuisses 4 . His autem temporibus usus

Theae in ollandia nondum multum accrevisse videtur , nam Valentyn refert, Thcam , anno 167s Dor ac fere ignotam fuisse, eodemque anno a duobus Praest Viris an de Broe ke et L Someta ibi primum esse vulgatam, sed nequaquam placuisse 5 . Neque videtur usus Theae apud nostrates vulgaris fuisse, ante annum 1715, quo tempore etiam viridem Theum ex Sina attulerunt: hucusque enim Thea nigra Ohee boo sola nota fuit 6). Ab initio hujus seculi secundum testimonium Praest de Guigne in Angliam tantum so oo, librae Theam adducebantur sed brevi

19쪽

post ejus usus mullium accreVit, nam Valen-tyn refert , anno 172I jam I, oo libras in Hollandiam, Galliam et Angliam allatas esse; et Cel. Rayna indicat, anno 1776 ex Sina in

Europam translatas Sse, 7, 4oo, Coo libra The ,

quarum in ollandiam 4 5oo, o librae allatae sunt ab et secundum Praest George Sta ton quantitas 31,2o6, 445, librarum, anno 1789. in Europam allata erat ab et venditione publica Anglicae societatis Indiae Orientalis, quae XI Kal. Martii, anni 79o Londini locum habuit 5,Coo, COOlibrae venditioni traditae sunt 3 . Vidimus ita, quomodo Thea, quae ante lac Ium fere in multis regionibus incognita fuit, sensim paulatimque ubivis innotuerit; et ab eo inde

tempore ita in quotidiana vitae consuetudine adhubita sit, ut quotannis tot tantaeque quantitates in Europam invehantur. Quocirca nas de hac herba

disserere cupientem, nemo aut ingratum, aut inutilem laborem perficere XiStimet.

Q Valentyn l. l. pag. 9. a Raynal l. l. pag. 37I. a An authenti Aecount of Embas . Vol. II pag.

624, ubi refert quantitatem quotannis ab anno I 776, usque ad annum 796, a diversis uropeorun nationibus allatam, cons L eat s O m l. l. pag. 4 et Meume astemeene Mns e Leiterhode, om. XII pag. 58.

20쪽

Expositis igitur iis, quae ad historiam Theae pertinent, ad ipsum argumentum tranSeamus ut in primo capite plantam THEA consideremus, in altero de effectu Theae iactetico et Therapeu