Dissertatio inauguralis botanico-medica de thea, quam, favente summo numine, ex autoritate rectoris magnifici, Jani Richardi de Brueys, ... in Academia Rheno-Trajectina ...

31쪽

nobis cogniti sinat, minii ae sti ficiunt, ut plures species, Inle ad genuinae Thec collectionem piamrantur, distinguere PQS simus. THLA ' SINβNSIS. I ii n. Radicem habet 1 condite brachiatam, lignosam, superficie nigri, cante, tenuem et ibrosam. Gl lis est fruticosum et arboreScdHS, 1lcra Omitibus sui parribus t ber et sempervirens, Ligm 2 laurum b viridis coloris, Correm viridi coloris, saporis axi, nauseosis et adstri Agentis. Fosin alterna , petiolata, oblongO-OVata, obtusi, serrata, sub canali cui in , parallel 'mei Vola, supra stiturate viridi , subriis pallidiora, interstitis longiora, bipollicaria Perio si semiteretes gibbi, lineam longi. res in ultimis ramuli axiliares, pedunculati, solitarii vel faephis bini. Pedoctili incrassati, Meticulati, Cernum, unistori, petiolis duplo I Iiores. Perianthium' petat phylium , planum, viride, persistans, corolla multo brevius, foliola ovata obrusa concava, et Iaalba 1 , Vata, obtusissima concaVa, magna, ina eqtur lia insuriora infra, superiora majora, ungescularia. id et ala immerito a nonnullis sava sive Vescent in

32쪽

Stamina plurima illtra ducenta i) . Filamenta receptaculo inserta, capillaria, erecta, alba, corolla paulo breviora, exterioribus brevioribus Antherae subrotundae, didymae, dorso TXae Germen su-Perum, conicum, trigonum, subsquamostum. II- simplex ad apicem trifidus g). Stigmata tria, simplicia, filiformia, erecta viridia, longiuidine flamentorum. Cia uia tricocca, saepe vel tota sterilis est vel alterutra ejus loculamentorum. Semina solitaria , globosa, introrsum angulata, testa solida.. Floret mense Septembri et Octobri, etiam Iamiario et Februario. rescit sponte in Iasonia , Sina , et secundum nonnullos etiam in Tunquin et iam, Foli ad popus praeparationem inserviunt, et prae-t ex distem pia docet, magnam copiam Thea

rum, o II Part. II pag. Ilgo, eosque secutus esse arbitror commentatorem conum quibus titulus est:

astera ejusdem oreris editione , illud mutavit, ubi pag. 3o refert: is stylum esse simplicem, ad apicem tri-bdum. '

33쪽

postremae notae, tum etiam, quae aliquot annorum spatio Geta est , quotannis XL Sina in Gu- oratiam translatam adhiberi, ut colore adio se- risea tela imbuant I). Dissert a CAMELLIA SEsANQUA cui valde sumilis , petatis minoribus , nec sub apice carin, tis, foliis crassioribus recurvis , floribus axillaribus binis et .

Plantas saepissime cultura varietates producere si iis constat, et quotidiana experientia confirmatur, atque hoc quoque in usi obtinere probabile e

se videtur

Observatio Doct dii ad te omnino huc reserri meretur , qui narrat , Theam viridem et nigram in eo tantum differre , quod folia arboris fon-glo producentis longiora et magis acuminata sunt; folia contra arboris alteram Theae speciem ou tota dictam producentis , breviora et obtusiora pam loque profundius viridi 1 . hunber duas varietates ita distinguit, nempe foliis minoribus, planis, saturatius viridibus, serraturis rectis β. s liis majoribus undulatis, laetius viridibus, serrain

G Hora Poponica, pag. 26

34쪽

tibi olans rugosis et , S.ITRICTA festis , lanceolaiis, itanis distinxit Ι . . . F. Et a Clar de Cando it ei a nRID1s foliis lance- flatis planis latitudine triplo longioribus, β UMEA soliis elliptico oblongis subrugosis latitudine d .plo longioribus et . Nomaudi igital THRAM. a D t. Η4l VI 1D strii

dictam, tanquam arietatem THEA BOBRAE consside a averunt: alii contra, inter quos lem ancto II e, THEAM BoΗΕΛΜ IRIDI varietatem esse statu;.Tunt 3b. Quibus tamen concedere non possuma nam quamquam dissicile haec quaestio dirimi possit, tamen contrarium mihi probabilius videtur , ilia Birps , quae theam viridem fert Vulgo majori cura , saltem in Sina , colitur; unde etiam eXplicari potest, quare folia hujus varietatis magis excrescunt, et insis Per ex eo intelligere possumus, quare in hac arietate numerus petalorum adauctus invenitur. Saepius enim imprimis in floribus ordini THEA naturali convenientibus, degeneratio staminum in petatis obse

vatur.

35쪽

. edidi ossicitum quoniam duabius praecipue paratibus continetur , altera, qua tomines morbis D sectos , ixa curet , ut in sanitatem restituantur autera, qua a sanis eorum corporibus infirmam altatudinem arceat, apparet, insignem operam illi damdami esse, Ut praecipuam vim potestatemque eorum omnium bene perspectam habeat, quae tum aegris, tum vero iis, qui sano corpore adhuc via dentur Sse, nocere possint. Etenim hac sua arte multum cavere poterit Medicus, ne multi incres- t morbi, quorum Proventus ceteroquin merito

exspectari possit. Multa quidem sunt, quae, quamvis ab omnibus sanitati noxia habentur, tamen usu Valent, quo videtur quasi sublatum esse damnum, hod ex iis oriri O sit , nequaquam prohibente consuetudine, quominus eorum suavitati indulgeamus. Summi itaque momenti Xi Stimanus eorum considerationem , quorum Ostidianus usus 4nter aenesi stre increbruit

36쪽

iniit si in enim plurima, quorum damnum parciori usu minueretur; sed sunt etiam alia, quibus

ita adsueverunt homines, ut noxia eorum vis utendi consuetudine Vanuerit. Nihil certe constantiopem Tectum in nostram sanitatem vitamque Xercet, quam ciboS et OtuS, quibus quotidie utimur, et ad nutritionem et corporis nostri onservationem indigemus saepissime autem dissicile dictu est, quare hunc vel Llum cibum potumve ad quotidianum usum ceteris praeferamus; quod non semper sit, quia maximum nostro corpori affert commodum Verum haud raro imitatione, atque deinceps consueto. dine, hoc illove utimur. Ex qua quidem re X-Pllicandum nobis inprimis videtur, tam magnam Thoas copiam quotidie in nostra patria consumi. Antequam enim usus Thece apud nostrates in - 1uerat, hi contenti et sani vitam degebant, et nequaquam hac herba exotica indigebant. Cum autem meum est propositum in hoc capite inprimis historiam medicam Thrae eXponere, VideMylus , quid diversi auctores , qui de usu hec apud Sinenses et aponenses scripserunt, hac de re tradiderunt. Japonenses et Sinenses primis jam temporibus herbae gyeas virtutem salilliferam adscripsisse videntur. Quod forte quodammodo patet ex fabula Sancti Darmae , qui, post multorum annorum vigilias, ut se a somno liberaret, abscidisse dicitur palpebras, quas iratiis in terram projecit, et os

37쪽

iridie eo in loco arbusculas ante in hoc orbe terrarum ignotas invenisset, et postquam hujus planta herbam nempe Theani, assumsisset miram sensisse, laetitiam anna et vigorem vacandi Divinis contemplationibus i . Idem vero melius patet ex relatione itineratorum Arabicorum seculi noni, in qua jam narratur, mala omnis generis decoctione Theae apud Sinenses sa

ni ea ipsi narravisse, potionis theae usum levare se-brem, dolores capitis , ventriculi, lumborum et artieulationum, multosque alios morbos, inter quos arthritidem, atque post copiosiorem ciborum S- sumtionem, infusione Thens digestionem adjuvari a). M affetis scribit Japonenses hujus herbae

maxime benesteio pituitam, gravedinem, lippitudinem nescire, vitamque bene longat sine ullo se me languore ducere 4). Boterus de thea refert, illam sanitatem conservare et omnia mala ebrietatis propellare 5 . Jarricus herbam illam ad-

gi, om. II. Oh ichiaratione 'astoni Iuvhi ne libridi M. Mareo Polo,' con Historia et Rheuhisbaro J, pag. Is b. I. P.MAFFg Historiarum Indicarum, libri XVI. coloniae Agrippinae, I 592 Pag. 48. s) IOANN BOTERI 'aetatus duo, prior. De illustrium

38쪽

modum sinuare dicit i). Idem assicinatur a Triga ultio et et Varenius de usu hujus

herbae in apoma loquens, referet saluberrimum hoc potionis genus dici, imprimis ad delendas r pulae praecedentis diei molestias, et omnes pituitosos affectus; et vulgus proverbio usurpare solere

In itinere Praest Matelles Iunioris inveni mus, Theam Sinenses a pituita, melancholia, madescentibus lacrimis atque hebetioribus oculis Iiberare , illosque ita diu sine morbis vive

Μandesto refert, Japonenses Vulgo magno cum Buctu theam sumere, quando modum excesserint instant politia libris , posterior. De origine urtium earum exellentia et augendi ratione libris III. compreis hensi auctore Μ. GEORGIO DRANDIo, Ursellis 6oa. pag. 882. i PETR IAnaici Thesaurus rerum Induanis a MoMATTHI MATiNE e gallie in latinum ferretionem transislatum, COL Agripp. 5IS. Tom. II pag. 589. a NICOLAU TRIGAULTlUs, de Christiana expedit ecpud Sina fuscepta a s-ietate Iesu ex MATTHAE MC-ci Commentariis lGri V. Aug. Vind. 65 pag. 6. 3 Descripti Regni Iap iae ex variis auctoribus csllecta et in ordinem redacta per BERNΗΛRDUM VARE. I IuΜ. Amst. 649, pag. 6I.

39쪽

sti potuum usu spirituosorum, probe conscii nihil certius effectum horum potuum delere illa herba 1 . Martinus Martinius dicit, Theam homines liberare ab arthritide et post coenam di-geStionem adjuvare, eamque ebrios reddere sobriosa continentes, ita ut denuo perpotare possint, a qtie illam abundantes liquores Xsiccare, et pellere

somnum et . In relatione Oct. 44 ut , etiam de omniabus hisce proprietatibus legimus. Adnotavit insuper memoriam usu theae confirmari, atque bilis secretionem copiosiore usu augeri, deinde Sinenses hunc potum maxime laudantes, ei praecipue tribuere, se e podagram nec calculos in vesica et renibus cognOScere; tandemque animadVertit,

experientia didicisse Sinenses, Theam possidere vim diureticam 3). Ex his igitur patet, primas relationes de Usu Theae, in patria plantae , maximopere hujus herbae potum

40쪽

ebmmendasse , atqIle Virtutes laudabillas ei adseripississe. Secundum Doct. AEΜ1wER Thea recens malignam et inimicam cerebro qualitatem OSsidet, pra

cipue inebriandi, set spiritus animales , turbandi

facultatem haec autem qualitas partim praeparatione sive torrefactione perit, et iurante conser tione unius anni sponte sua mitescit, quando nullus amplius nocivus ejus effectus observatur; tunc enim potius vim paululum excitantem et facultatem exhilarandi possidet, si virtutes pauci complectemur' dixit ΚΛΕΜΡPER si dicamus Theae liquorem obstructiones viscerum resanare, delaecare sanguinem, praesertim vero eluere tartaream calculi materiem posterius adeo praestat insigniter, ut calculosos et podagricos inter bibulos hoc coelo numquam invenerim. V omnis potus Theae, secundum Japonei sum opinionem medicamentorum essicaciam supprimit, verum in colica nocet et maxime vitandus est; sic et Thea recentior secundum eos opthalmia laborantibus valde est noci IJ. Clar clues Ialde, in accuratissima sila descriptione Sinae, dixit Theam Songio Atridena effectum habere corrosivum, et hoc nequaquam obseris

vari in usu Theae Vouo cha Aigrae , quae usedem ventriculo debilissimo mullum incommodum