De alliterationis usu Plautino particula prior ...

31쪽

nulla alia amnitate nisi paribus litoris coniunctorum, facilius

capere, certe posse capere.

Νeque hoc negari posse nobis videtur, in carminibus maiore esse Vi alliterationem, quam in oratione pedestri; nam non solum facilius comprehenditur alliteratio singulis versibus temporis intervallo disiunctis et semper repetitis eisdem numeris in parvo uniuscuiusque ambitu, qui Velut pro tot et perseet se gerit, quam si solutioribus modis imuit et variis oratio, sed etiam acrius impingum tu auribus syllabae alliteratione coniunctae, quod, saepe sub ictum cadentes, altius quasi extolluntur, Velut duces conspicuae ingrediuntur. Quam alliterationem illis temporibus, quibus carmina ex animis eorum, qui sciebant, non ex libris posteris tradebantur, summum memoriae adiumentum fuisse manifestum est: quia enim cohaerebant quasi conexis vel corporibus Sensus, memoria praecedente, ut ita dicam, verbo ad sequentia ducebatur, tamquam praedicebantur posteriora prioribus. Attamen in Romanorum versibus non tam lex strenua' hanc artem pop68cit, quam copia et ευκαιρία porrexit ut condimentum, ornamentum, delectamentum Velut lepidum atque opulentum opsonium. Suapte sere voluntate et sponte Verba illa con80nantia extra vel iuxta versu componendi rationem tu ipsa conceptione sententiarum concrescebant et e laeto positae ingenio esssore8cebant, cognata in elaboratione, in lucubratiotii,

bus anxiis, sine Lucina difficili. Qua de causa etiam Plautus, sane posita liberior, ingeniosior, acetior Terentio

nobis probare vult, it glor. .v. 1.-78. alliteration continua coniunctos esse, quasi Plautus ocos sitatem illius formulas sonafrit.

Quod mihi quidem verisimilo non videtur, quamquam o loco etiam v. 17.l18. difflavisti-folia et quoius quasi V 41. prae olet- iis v. b 60 pulae pallio reprehendorunt, . 73. ln-lnterim alliterationem laetunt, quas tot praetermisit.

32쪽

alliteratis,nem multo saepius et multo iocosius adhibet quam hic, qui haud scio an magis subtili dicendi generi studuerit. Age, ut iam, quae dixerimus, ad Hautinum alliterationis

usum vertamus. Plautus antiquiorum temporum testis, stilo usus ut versuto, ita nec anxie solliciteve nec artificiosius expolito, populari linguae suae consuetudini obtemperans, adeo abundat hac luxuria, ut paene opprimamur et Submergamur divitiis undique enim occurrunt alliterationes, quas diximus, naturales, undique artificiosae Permulta, quae communis sermonis Romani usus tulit, sane ab eo adhibita inveniemus, multa nova, lepida, festiva addidit. Atque ultimam sero alliterationis originem et quodammodo seium nos cognoscere vel in ipsam sero eius adituram quasi introspicere posse existimo, si verba talia contemplamur qualia sunt babae, bombax, papae, luxtax η), alia, quae plane intelligimus non sine concentus illius, quem commemoravimus, desiderio esse orta. Sed etiam ab aliis verborum compositionibus, qua longiu ab hac nomatOpoeia procedunt, alliterationis studium non suisse puto; audias, si placet, illa: numnam, quandoquidem, concenturiare, concomitari, concustodire, canalicola, fabrifacta,

fervefacias, frigefecit, fumificare, flabelliferae, circumcursare, dicodum, furtificus, introivit, largiloquus, manumitti, mirimodis, multimodis, ruricrepida, sollicrepida, perpurgare, praepr0pere, parci promi, plagipatidae, probri perlecebrae, subservire, transtinere, subparasitari, puerperium, semisomna suavisaviatio, veriverbium, alia multa,' et formulas illas daries dardarios astatarios vel .hnat hauathnat ista ista ista domi o da austra Cato do re rust. 160 ubi allitorationΟΗ, homoeotolouta, reduplicationes ad sanetum secretumque quoddam Ungendum mixtas invenimus. v. ahlyra. l. p. li. Jordant. l. p. 182 Bergiu philoi 2l 588. olior de saturnisohe Vora alsrythmiso naehgeWiosen p. 46.

33쪽

quam partim lautus illiterationis inmores ductus et ipse ludens, inusitata antea composuit. Tum naturali alliterationis generi addici posse puto formulas illas, cognatorum vel eiusdem radicis Verborum consociatione coortas, quas aerius cs. p. 328. sqq. hoc loco accipi non vult. Primum eas, quae sunt in

vocibus eiusdem radicis, commemoramus Serritutem servire, dicta dixit, metere messem, Vota, VOVere, Vitam Vi ere, certamen cornitur, speculum inspicere, essitabunt escas, seX- conta alia, - vel cum artificio perditum perdere, actum agere, acta lacere Asserenda sunt, quae exsistunt, si verbum coniungitur cum cognat adverbio, Vel cum nomine, adverbii loco posito, ut, memoriter meminisse, cupide cupere, propere properare iure iudicare, luce lucereη, volsi duo nomina cognata consociantur: sors fortuna, sorte fortuna be nomen cum adverbi cognato: misere mi Ser,

bene bonus, malus male alia, quae collegitia Philippus Pareus in toxic Plautin Francos. 1614 s. Atticism. Ρarallel.). Cum ne haec quidem sine desideri concentus illius, sine studio alliterationis' esse facta, certe sine animadversione eius penitus gustari potuisse non rideantus, quamvis ea non magni pendam, ea non expellam. Fortasse, qui dubitat, num hoc recte secerim, exemplis quibuSdam, quae proseram, commotus, mihi assentietur Cas. IV, 4, 7 quod legitur mala malae male, si vo Vul ut alliterationem accipere, spero eum mihi concessurum esse, tamen consonantiam hoc loco audiri, addito illo quod sequitur semonstrant . Cas. grex 4 manibus meritis meritam mercedem , si crediderit, in vocibus manibus et mercedem ,

' Non video, quomodo sibi onstet aevius, si in soni simili

tudino considoranda accipit illa nota Omiuam, ne tornre, Recumbere, necurrero is., reiiciat bonus bone, luro ludicam infecta lacere, metore messem, Oxit eoquos, macescor maeritudine, facinus

fecit, dicta dixit.

34쪽

- 26 litera m iterata fieri alliterationem, num abnuet, in meritis meritam isam item posse percipi Addo illud Pers V, 1 9)sacilia tactu acta sunt Trin. 1004 6mere tinnit tintinnabulum Bacch. 726 imperavisti imperatum bene bonis alliter dupl. de qua non multo post agetur. Nil glor. 763bonus bene, malos, mores Mil. 600 consultum consilium surripitur saepissume notabilis est praeter con- con alliteratio quadruplex in s acta.)Deinde, vel ubi eiusdem praepositionis repetitioni debetur alliteratio, concentu cupiditatem Videmus, quamquam Naevium secuti his locis non multum tribuimus. Quod proprium ess sermonis latini v. aeh. l. l. p. 334 sq.)ingens exemplorum numerus testatur, undique ex scriptorum Romanorum reliquiis se offerentium, os ex Plauti copiis,

quod attulimus Asin. III 1, 19

compellare, contrectare, colloquive - sontui. Merc. 360 abdidi, abscondidi, abstrusam Trin. 406 4xpotum, exunctum, lutum: interdum quaesitum esse illud. confirmatur Trin. 344 4sserere et deiuvare seud. 1333 4dplaudere atque adprobare, Casin. II, 5, 36 7 per omnes Deos et ea deiuravit, arin. 4 concastigabo pro commerita noxia rin. 44 culpam concastigabilem Amph. 722 capies, quod te condecet. Stich. 44 ad cenam con- dicere Hic non imittamus, quae lolgius scripsit de praepo8itionis con- et ham- usu Plautino: complectendi et amplectendi vox a Plauto ita adhibetur, ut facile imtellegamus, eum alliterationem petivisse, non minus in usu VOeum consue8cendi et insuescendi v. Mil. l. 24 cum suo amatore amplexantem Pseudol. 22 agimus amicam amplexabere Ροon V, 4 58 antestabor amabo atque amplexabo Poen V, 4, 89 ambae, amplectamur ambae Rud. 694 alma ambae, aram amplexantes Bacch. 1199 te amabo et te amplexabor

35쪽

contra:

Men. 1126 contineri, quin complectar non queo Amph. 290 qui complexus cum illa cubat, Poen. III, 3 89 complexum contrectare. Truc. II, 4, 19 copias complectere Mil. 1052 ompellere eomplecti contrectare Amphitr. 1123 cum Alcumena clam consuetum cubitibus

qui inperare insueram nunc altrius imperi obsequor. Neque minus saepe occurrit, quam momenti est magni alliteratio in provorbiis dictis Vulgaribus, quae ,durando saecula vincunt , quae florentia sine fine et semper servata eadem figura, deinceps a maioribus tradebantur posteris, in formulis, e vitae cotidianae usu natis, quae quasi lapideae diutissime servabantur cum omnes eis velut bono publico uterentur, nemo sciebat, unde SSent. Ac non mirum est, apud Plautum inveniri talia permulta, saepe repetita. Hic apponamus nonnulla promiscue pecte pugnis, Di dent, Di Deaeque duint, Di Deaeque perduint, perge porro, felix faustum fortunatumque, docta dicta, doctus dolus, dudum dixi, consilium capere, Vivere et Valere, sentio et Eubolet, sapere et sentire, at scio, Satis anus, Sanus et salvus. Quae magnam partem non singulis locis peculiaria, sed usu quasi sancita in unaquaque dictione, communia, perpetua esse intellegimus. Quo loco concedi potest, quod Naehius . . p. 26 et 332. confirmavit, tam tritum Saepe pervulgatumque suisse usum illum velut in talibus: animum advertere, argentum accipere et s.), ut interdum iam non animadverteretur alliteratio, si modo obtinemus

36쪽

eiusmodi sormulas et compositiones ortas esse non sine alliterationis animadvorsione vel desiderio. Accedunt, quae aekius primo mira abstinentia Oxcludit ab aedificio suo p. 328.), tum p. 411. revocata per

posticum inducit artificia, acumine ingenii conquisita, lusus verborum, acetiae argute compositae, quae alliterationis auxilio acrius animis impinguntur, acutius aures percutiunt et captant. In quibus omnibus mentis humanae deliciis percipiendis praecipuum voluptatis sontem esse alliterationem putaverim, quam si dempseris, saepissime iam nuda illa atque frigida, vel prorsus emortua Videbuntur. Iam sormae' quaedam in constituendo alliterationis usu discernendae sunt creberrima et simplicissima alliterationis species cernitur, si duo verba se sequentia, o ad om litora in initiis posita coniunguntur. Saepe autem Vel tria, quatuor, quinque concentu illo ἀθροι ηιφ)consonant, saepe totos Versus ita perstrepunt quasi alliterationes, ut nulla sere alia audiatur itera, nisi una illa identidem iterata. Ad quae demonstranda, cum exempla quaedam proferamus, accipias ita disposita, ut in primo ordine maiora ingrediantur tum tenuiora addentur, quae si

per robustos illos προμάχους tecta exponimus, iam non Veremur, ne quis ea pernat, tamquam Si arma ferre non possint:

Allit orationem, quater vel quinquies eadem liter in verborum se sequentium initiis iterata, effectam percipimus

Trin. 1088

periclo per praedones plurumos

Men. 252 potuit paucis plura plane proloqui.' Qua hie exponam, ut aures nostras, quae illi formonis figuras non ubique pariter assueta sunt, ad eius naturam vel artifieiosiorem magis idonea roddam Prastema ea de causa feci, quod grammatiei quidam, qui huic rei operam dederunt, Vel non omnia, quae constitui, genera vel alia quaedam, quae a nobis reiicientur, acceperunt.

37쪽

anteveni aliqua atque aliquo actutum. Mil. lor. 226 comminiscere, cedodum calidum consilium cito. Men. argentum accipite atque animum advortite. Pseudol. 754 male malum metu miSer. Men. 404 supellex pellionisi palus at proxumumst. Baco. 1005gat sic suspectus Sum. Μost. 352

mali maeroris montem InaXumum.

Capt. V, 3, 5

pater peculiarem parVolum puero. Truc. II, 6, 3 multos memoravisse milites mendacium. Curc. I, 2, 22 screanti, Siccae, semisomnae. Poen V, 4 9 praepotentes pulchrae, pacisque potentes. Quas consideranti aehi gi l. l. p. 406. alliterationis usus nonnumquam nimius hvidetur, dubitem, an responderi possit, hac ridicula abundantia lepidaque luxuria colorem, ut ita dicam, comicum saepe apte augeri et iocose illustrari. 'Iam veniamus ad minutiora nostra: si tres vel dua Voces continuae alliterationem faciunt. Quae saepius inveniuntur dictionei hic ram ostentent: pecte' Etiam Graeel versum aboni similom illius Enniani: o Tito tuto ait tibi tanta turanno tulisti, πό- καὶ πινυμον φα πόδας ἐπἐμήτε Φάυλλος.

38쪽

pugnis, plane periimus, parvi pendam, mala multa, mitto manu, mel meum, mala mulier, triginta talentis, metuo

magis, metus me macerat, at sapio, subolo sentio, sermones serere, tute tecum, tergum legam ; in uno verbo qualia supra enumeravimus): ruricrepida, plagipatriae'. Cum concedamus etiamsi verbis aliis, alienis sono, intersertis, disiungantur voces paribus initiis simile sonantes ut temperetur interpellatione aliarum Vocum acrior alliterationis continuae impetus, aeh. l. l. p. 45, - qui quasi verbis verberat ), tamen vim alliterationis non landitus verti neque evanescere, saepe ne debilitari quidem simul monendum erit,

ea re con8pecta, eaVendum 88e, ne quis audacius arripiat omnia, quae modo qua8 mu88antia concinunt, et u8piciosius accedendum esse et deliberandum, utrum hanc soni consonantiam ingulis locis auditam esse, certe audiri potuisse, tibi persuadere po88i necne. In ei V. V.,

quos ad hoc demonstrandum collegimus, audiri potuisse alliterationem quasi disiectam existimavimus:

Stich. 85pgrplexabiliter earum hodie sirpavefaciam pes tora. Μost 536 pol ego perii plane in perpetuom Bach. 33 patria o Pergamum o Priame, periisti senex Trin. 131 argentum amanti homini adulescenti animi Mil. lor. 30

praeripio pulpamentum neque praevorto poculum Quo loco nobis in mentem revocemus, quod supra obiter commemoravimus, magi conspicuam esse alliterationem, imprimis, quam diximus, disiectam, si sub ictum cadant syllabae alliteratione coniungendae, etiamsi non

omnes, certe nonnullae.

39쪽

porro pr6loqui ibid. 20 se simulant scsre neque quicquam solunt ibid. 1008 subito metus exoriatur scapulis stultitia. 1103 6iuor Stasime emi strύnue. 949 usis ego quaero, qu1bus 780 prepemodo atque ausculto grlubens. 377l8 pacto ei p6teris patiar pctiundumst, pater. Hil glor. 951

quin, quam quae 1327 quom, quando, quia. Quibus praemissis, facile nobis concedetur, Vel in mediis vocibus, si syllabae modo singulae praefixae sint literis, cognatarum adventum exspectantibus, po88 alliterationes animadverti, modo ne minutiora quaeramus. Quam enim aehius . . p. 380.-87. sub II et ΠΙ. disputationis suae conatituit: alliterationem in una postrema et altera prima syllaba . Vel in una prima et literis vocis alterius mediis , tum alliterationem ,in mediis vocibu8 factam, non recipiemus, excepta alliteratione in verbis compositis; nam non credibile nobis videtur, spinosiora illa et subtiliora' tumultuoso sonitu emi minimo, pro equo estus, hasta talus, ipse seram, malacum capiam, arta lecta, dictum facto, diem adimere', cetera, quae interdum dedita opera elaborata esse sibi perguasit Naehius, ab ullo alio

ne a posita ipso quidem, quaesita esse, si quaesita essent, inveniri potuisse, si inventa essent, audiri in agmine Verborum, nisi quis soni auceps, capta88et Vaga Vanasque

imagines. Itaque, quamvis dubitemus, ini in mediis vel' eLatoigius l. l. qui Lorongi adnotationes ad Mil. glori factas secutus, alliterationem audiri posso putat in vocibus talibus, quales sunt: amant is omnes' Mil. lor. 58 homnos mortales 108 .si lxlvero' μ), adsentandumst mentibitur' illa sane non aecipiemus, quas illi putant audiri potuisso: gloriarum pleniorem. Contra: Wolfflin . . . . oquo magis o quidem sententia litora sero in Vocibus rerum creator' alliterationem faciunt, quod sibi persuasit Huomer . tersuehunge liber die altesten, latoinisG- christlichen

40쪽

vocabulorem simplicium syllabis, si ictu sint notatae,alliteratio interdum possit audiri cc seudol. 158 cum securi claudicali plus oportet quod prorsus

negare non audemus, satis nobis erit, demonstrasse, Verborum compositorum secundam vel tortiam partem

alliteratione eum aliis verbis simplicibus vel compositis posse coniungi. Praepositiones vel syllabae tales, quales sunt re- , Se- , dis- similes praefixae alliterationem numquam impediunt. Dabo, quae annotata habeo expediam potissimum effregisti foras subdola decem introrumpam recta . abripuit repente suam sororem stapondisse exprobra pater adprime probo numquam quisquam; improbior perhibetur quoque nequiquam sesquipede quidamst quam multipotens pectus linguam largiloquam pedetemptim tu tractari aucupes confit sito sescentae causae

conligi trecentae causae conligi quindecim dies Di perdant; dixi iamdudum dolenifica facta fallacias; benefactis frequens; plagigerula genera; loculi lubrici bilibris necte doludificari;

quia nequit, qua laetificantis faciam fiant; nevolt-evoniunt; egomet memini mihi, mirimodis mirabilis; dimittam mihi matri multimodis multimodis meditatus egomet mecum, mala-dimidiumst mali; memento dimidium mihi parvolam puellam proiectam-angiportu eugepae porro secisti gerulifigulos flagiti;

manufesto saxo univorsum voluit avortere mavis varius virgis vigilias credo misericors nego enimvero advenire nunc;

hodie donavit; plateas perreptavi myropolia tresviros vestraque discipulum semidoctum: dedi Philodamo Callidamates, Di te improviso inveni. Sed latius effunditur alliterationis copia in Plauti sabulis saepe enim in unius versus ambitu duplices vel tri plices alliterationes occurrunt, variatis eleganter literis, ita, ut bis binae, vel ter binae, vel bis ternae dictiones, diversarum literarum conspirationibus concordes, conclament, se excipiant, deinceps se sequantur Vel continue,