De curatoribus emporii et nautodicis apud Athenienses

51쪽

Atheniensium commentati sunt, sed recenti Oves etiam,' inque iis praecipue Schomannus V. I ., J' Curatores Empori in verorum magistratuum numero Osucrint iisque absolutam urisdictionem si vo modera-mo judiciorum cone cdor non dubitaverint, altius nobis vos est repetenda et fusius explicanda. Grammaticus Deltherianus Anccdd. I, 237. cau

βεσ9αι αυτοῖς δικα ο/ιενον καὶ orργεῖν τρὶς πορας, Consentit non modo , sed latiorem etiam explicationem addit Pollux nom. VIII, 3 ἐμπορικαὶ δε δίκαι, καὶ ε/tti ζνοι, '' αἱ των δειπορευν, ξ τευν περι ἐμω ρίου c. χροιι ατων, ' unde easdem aliquis possit nominare ἐμπορίου δίκας qua quidem

a Gramniaticis exhibita notio quum vocis origini omnino conveniat neque ullis aliorum scriptorum testimoniis angustius circumscribatur, Videat Schomannus, V. D. num recte ea tantum actiones ιιπορικας nominavi statuerit, Τ' quae de contractibus γυμ- βολαίοις Atticum Emporium attingentibus intenderentur, h. c. de iis syngraphis, qua tu Atheniensium Empori merces hypothecarias in navem importandas esse, Vel aliunde coum las illic exportandas et divendendas praesinirent multae enim inde

oriebantur mercatorum e nauclerorum controversiae. Nititur Schomannus loco Demost h. adv. Zenoth. 116 Att. Process. P. T.

117 Glossam verba καὶ μριηνοι, aae ex margine irrepserit, puto esse et delenda. v. infra not. 29.

52쪽

mercatorum contractibus Orientes definiunt causas, quae in judicium deduci omnino non possint, neque Voro eas omnes amplectuntur lites, qua in mercatoriis judiciis sint pertractandae. Eodem modo explicandus est Demosth locus adv. Apatur. 829 :τοις εν ἐφιπποις καὶ τοι ναυκληροις τὰς δίκας προς τους θεηιοθετας εἶναι, ἐαν τι αδικωνται ἐν τω ἐυπο- ριον ἐνθενδ ποι πλεοντες ξ τερωθεν δευρο. h. o. aliter si fecerint Et instituerint navigationem suam atque mercaturam, nihil iis judicia thoniensi adeundi, ut injurias suas ulciscantur, datur facultas; quibus verbis minime των ἐt πορικῶν δικέων notio et

ambitus finitur, sed eae tantum mercatorum ex Cimintractibus et syngraphis existentes controversia

circumscribuntur, de quibus coram judicibus agi Athenis permittebatur quod generatim nunciatu dictione τας δίκας προς του θεσιιοθετας εἶ, αι clares indigitatur. Eadem res apud eundona Demosthenem obtinet adv. Lacri t. 924, ubi verba : χρη- ιιατα δανεισας Αρτευεων κατα τους απορικους νομους ει τον Dieto καὶ παλιν Αθηναζε nihil

iis Quamvis explicari possit h. I. verbum δικαλται, tamen quum παρα ταυτα ad mercaturam et navigationem reseratur, egendum Propono ἐργαζηται, quod in rebus mercatoriis et pecuniariis saepissime usurpari vc unus Demosth locus probet pro Phorm. p. 937 ἔστιν ἐν ἐμποριν-M-μοι- ἐργαζομένοις ανθρώποις φιλεργὸν δοξαι καὶ χρηστον Iναι τὸν αυτὸν θαυμαστὸν ἡλίκον.

53쪽

aliud significant, nisi non esse migratam Red tis r vatam legem illam supra P. 4 a nobis adductam,

quae erat una ex illis, quae vocabantur νομοι 14-πορικοὶ, sive pars aliqua του ἐμπορικου νομow undosequitur, litem ex ea ro ortam in judicium posse deduci. Sed jam ulterius progrediamur et denuo audiamus Demosthenem, qui non solum ex his legitimis

contractibus existentes controversias sed cuiuscunque

rationis lites, in navigationibus mercatorum legitimis exortas et rem mercatoriam spectantes, in judiciis Atheniensium mercatoriis disceptari possct firmiter contendit in oratione enim adv. horm. 919 περει του τὴν δίκην εἰσαγώγιιιον εἶναι, inquit, o νομος

αυτος ι ιαρτυρεται, κελευων τα δίκας εἶναι τας ἐιιπορικα των συφιβολαίων των 'Aθ θνησι, καὶ εἰς τὸ 'Aθηναιων μοριον, καὶ οὐ μονον των πινγνησιν, αλλα καὶ Os'αν γενηται ἔνεκα του πλου του 'Aθήναζε necte igitur Platnerus V. D. Pollucis verba l. l. sequitur, '' atquc quaecunque lites de rebus mercatoriis, legitimo institutis, coram judicibus disceptarentur, δικας ιμπορικας fuisse statuit;

v. c. si quis epibatarum seu sociorum in ipsa navigatione merces compilaret, si qua de portorio disceptaretur, Porro si cui mercatori in jure negociandi injuria fieret, merces ex navibus in Emporium exportatae ab aliis, ut debitae, vindicarentur et quae sunt reliqua ut harum actionum ambitum unquam ad- curet circumscriptum fuisse merito dubitaveris. Quare Grammaticus elisi supra productus in explicanda voce ἐιιπορικὴ δικη scito ad vocem ριπο- ρους delegat additque περὶ oτουδ . Bene tamen distin-

54쪽

guendae sunt et adcurate secernendae a δίκαις ἐμο- ρικαῖς eae lites atque crimina praecipue quibus mereatores et naucleri tamquam cives sive IAoικοι, nulla mercatura et navigationis habita ratione, implicarentur; neque ulla hujus rei restat dubitatio. ' Dissicilio res in criminibus vere mereat Oriis est, quorum actiones et dijudicationes num inter δίκας ἐπιιοοικας numerari debeant, multi dubitaverint.

Erant autem crimina emporica omnes legum Empo

xii Attici, quas supra p. 38 sq. exposuimus, migrationes, quibus ipsa Atheniensium civitas violari putabatur. His igitur delictis implicabantur, qui in mercibus, praecipue frumento ' importandis exportandisque, aut circa portoria '' Peccarent qui, cum in urbe esscnt, frumenti Plus quinquaginta Phormis coemerent qui multo aere alieno in Emporio Atheniensi conflato creditoribus pignora indicata et promissa non exhiberent; 'ρ omnes denique, qui Emporio utentes ea committerent, quibus Atheniensium mercatura, vel sola, Vel una cum singulis mercatoribus, detrimentum caperet. Quae quidem delicta δημοσια δικροιαταὶ quum ea judiciorum ratione,

quae vocaretur φασις Athenienses Persequerentur,

φάσις autem a Polluco '' inter γραφάς recensea-

55쪽

tur, a γραφαὶ vero saeps nominentur δέκαι, *7 nullus dubito, publicas hasce actione των δουοσίωναδικη/ιάτων των περὶ το ἐμποριον κακουργουσων dictas fuisse δίκας ἐνιπορικὰς, '' quamvis consueta dicendi ratione civile potissimum res mercatoriae hoc nomine intelligerentur. Quae quidem sentcntia inde etiam probari videtur, Quod utriusque generis causarum emporicarum moderamen in judiciis penes Thesmothetas erat, '' et hac solummodo vatione Pollucis locus, VIII, oi qui est do ἐπαγωγέσιν, ab omnibus ei judiciariae Athenicnsium interpretibus

vel male tractatus vel neglectus omnino, sanam interpretationem nanciscitur, quam paullo infra dabimus. Qui criminis emporici reus agebatur, contra eum

P. Is Platner. i. l. ii a Quid Quod arpocratio εἰσαγγελίαν δηυοσίας δίκης ovoti appellat. ia: Pollux nom. I. ἐκαλουνro γαρ- γραφαὶ καὶ δίκαι, υμέντοι καὶ αἱ δίκαι γραταί. s. Matth. l. l. 128 Confirmatur haec explicatio verbis Grammatici chla et Pollucis, δίκην μπορικην interpretantium. Dicit enim ille mi προς τους ἐυπορους λαπανοκTαι, neque ν οἱ ἔiauon ι προς uno θους λαγ χανονται hic autem : η τῶν

56쪽

ε μοι ὁ δ αρχc0 παοεδίδου τὴν κρισιν δικαστζPH runde decipi se passus est Matthiae, . . , qui omnes has φύσεις ad Eponymum delatas esse contendit. δ' Verba enim εφαίνοντο δἐ προς τὸν αουντα id tantum significare possunt, ut Marico is intelligatur magistratus, cujus munus curamque illa res attingeret, in qua esset eo usque eccatum, ut φάσις adhiberetur; v. c. si de κακώσει των ρφάνων sermo est, designatur Eponymus, ' si de rebus metallicis, hesmothetae, δ' si de emporicis eorumdem loco Curatores Emporii. mi enim Empori praesunt, omnium ejus rerum adcurata notitia pollent, Versantur denique illic, quod in Thesmothetis, qui plurimis

robus districti in Urbe degebant, scri non poterat. Dationem autem, qua Curatorum et Thesmothetarum officia in delationibus emporicis inter se finirentur et conjungerentur, ut explicemus, Demosthenem sequamur interpretem. In oratione enim Theocri rica δ' Micioni cuidam, qui frumcntum contra leges exportaVerat, Theocrines φύσει litem intendisse per

hibetur: ταυτην igitur pergit actor την φάσιν

i3o de judd. thss. p. a 3. Idem ex malo intellecta Leocratis causa apud Lycurgum contra eos, qui frumentum aliquo, quam Athenas devexissent, tσαγγελίαν fuisse adhibitam salso statuit p. 23 i. Tu vido Schiimannum de comiti. P. 92. q. Leocratis Causam optime explicantem. i3i Ad Eponrmum in dubio tutores tantum deserebantur. Schom de comiti P. 28. n. i.

13a Pollux n. VIII, 88.133 p. 13a , .

57쪽

εδρίου φασις, ως λαβων πνριον ουτος ειασε λα- γραφῆναι, καλουντων αυτὸν εἰς την νακρισιν τωναρχον των in quo quidem extremo loco licet dubitari possit, quinam sint o εἰς τὴν ἀνακρισιν καλ-

Ουντες αρχοντες, neque deesse videantur, qui ex ea ratione, quam SuPra P. T. 1Posuimus, Curatorea Emporii, non veros Archontas, intelligendos esse censeant, stat tamen sententia nostra, quam confirmaturi alterum etiam locum excitemus, ut clarissimo τους

αρχοντας κατ' ἐξοχλῆν, . . Thesmothetarum collegium esse intelligendum pateat δ' ' De eadem enim re in eadem oratione Dem actor disserens p. 133o.

ὁμολογουντος inquit του γραμματεως λαβεῖν τὴν φύσιν

παρὰ τουτου ετι δἐ των του si ποριο ἐπt ιελ των μολις μἐν rix ουν ταυτα μεμαρτυρηὶκοτων, προς ἐτουτοις των ἰδοντων ἐκκειμένην τὴν φασιν, καὶ προσελθοντων τοῖς αρχουσι, μαρτυρovistisar ubi si οἱ atρχοντες idem essent, atque o του ti ποριο μιμεληταὶ persuasissimum habeo Demosthenes Pro τοτις αρχουσι dixisset τοῖς ἐπιμεληταῖς, sive, quod erat

Optimum αυτοῖς. Vocem autem τους αρχοντας non solum integrum Thesmothetarum collegium, sed singulos etiam ex eorum numero significare, certissimum est. δ' x Sed ut ad Curatores nostros reVertamur,

134 Nobiscum consensum agunt duumviri eruditissimi A. . Hessier. . Ath Gerichisvers. p. 44. et Ed. Iatner. I. I. I, 13a praecipue autem in addidamentis p. XXXI. Quid Schomannus, . . de hac re statuat, certo non scio; quamquam enim g άσεις ἐμποnικας non ad Eponrmum aeda Curatores nostros pertinuisso contendit et ad nostrum Provocat Iocum, nihi tamen de explicatione voci αρ- χοντες addidit de comiti. p. 178. n. r. 135 v. Demosth adv. Mid 5έα, . s. udtWalh. I. I. P. I, Disitias by Corale

58쪽

vevertendum est ad priorem Demosthenis locum Dolator igitur Theocrines ὁ φαίνων το πλοῖον Micionem,

mercaturae frumentarias contra emporicas leges factitatae reum, in jus vocavit per προσκλησιν, et ei magistratui latissimo vocis sensu utar , ad quem crimina emporica proxime pertinebant, h. e. Curatoribus Emporii, libellum suum cum eorum, quos in iis Vocationis testes adhibuerat, nominibus et damni a reo facti aestimation exhibuit per scribam eodem modo, quo alias accusationum libelli τοις των πόντ ν παρεδ-Dοις tradebantur. - Inde proposito ad publicam notitiam os λευκώματι sive albo accusatorio ante foras synedri sui, Curatores, quod eorum munus erat, Thesmothetas certiores faciunt de omni re; qui causae in judicium deducendae terminum desinientes eum actoremque in primam litis disquisitionemo cognitionem convocant, μ' qua ἀνάκρισις vocata bis tervo iterari poterat; quibus omnibus ex Iege confectis actio in judicium ordinarium inducebatur, eique Thcsmothetae, μ' tamquam 7γ'uμες,

Praeerant Curatores autem vel nihil omnino in judicio egisse, vel una cum actore accusationem aus-

not usi. Contra vero saepius vocem δεIunbgra tres reis liquos etiam Archontas designare Schbmann docet Att. Proc. P. O.

136 v. Demosth. p. 332, 14,

137 Hucusque igitur Theocrines forensi τῆς φάσεως normae satisfecerat; quae sequuntur, negligebantur ejus allacia atque incuria. Bene hanc rem practer Schbmannum do comiti, p. II. exposuit Iatne iisdem, quos in nota 135 excitavi, locis.138 Do mercatura enim et metallis disceptationes ad Thesin mothetas pertinebant Matthiae de iudd. p. 46. Disiligo b Corale

59쪽

copisso ut testimonia subministrasse atque exhibuisse videntur. Erant enim tantummodo ἐπιμελυται iisqueia ἐπιταoci deerat, quo qui judicium moderantur,

cavere nequeunt Huic autem nostrae demonstrationi minimo obversatur locus Dem. adv. acrit. 942, ubi του ἐHπορικου otio aliqua explicatur particula:

καὶ του σίτου ειρηται, κατα ταυτα Illud enim solum hac lege declaratur, primos ad quos proxime pertin rent et deserri deberent crimina emporica Curatores fuisse Emporii neque Ver φασιν HIroρικλην, qua RThesmothetis, ut veris εἰσαγωγέσι judicio ordinario tradebatur, ab ipsis Curatoribus eo inductam esse sequitur; nam custodiunt sulummodo Emporium ejusquc

res et crimina, nequc vindicant ipsi. quae quidem

ratio ut clarius etiam perspiciatur, in memoriam TeVΟ-cemus populiscitum Atheniense, conservatum a Plutarcho, '' quo clare elucescit, Strategos, qui curam gererent universi exercitus et quae in eo committe-

3s Platne i. I. II, 11. Vox απογρας η L 1 certum et adcuratum argenti summae, ut aliis Iocis bonorum damin nati. indicem significare videtur. s. Schom do Comiti. P. a. Att. Proc. p. 54. 14o Vit decem orati p., ed. Hult T. VII. s. eier et Schom A. . p. 1 , . 19 ubi vehementer dubito, num quae Schbmannus de iurisdictione Strategorum in universum praeceperit, omnino vera sint quam rem alius exponere non est hujus loci. Diqitia i Cooste

60쪽

rentne criminum. αυτομολίας γρας ν et εἰσαγγελlαν non ipsos quidam in judicium indroduxisse, sed Laeta

ad senatum populumve denunciatione ordinario judi-eio, cui Thesmothotae tamquam εἰσαγωγ la praeessent, Strategi autem auctoritatem et testimonium adjicerent, em esse traditam.

Igitur cum Vera τῶν δικαστηριων γεμονl in Emporii Curatores non cadat, neque ii in censum ac numerum των εἰσαγωγεων veniant, 'fl numquam do

lis usurpari potest dictio : θ δίκον γραφὴν φασιν

εἰσαγερν, si Proprio haec vox sumitur sonsu. Quod quamvis negetur, non tamen negatur, inferiorem eosdem aliquam in incipiendis, instruendis atquo ordinandis causis operam navasse; '' quam quidem, paullo antea P. 55 enarratam, quamvis et ipsa aliquando voce εἰσαγειν praeter normam usurpata Pos-

41 Erravit igitur Schdmannua, qui eos τοῖς Μαγωγέσιν ad Censet Att. Proc. p. 86 sq. in quo omnes, qui ante ipsum de hac re scripserant, antecessores habuit. Nam ut G. Postellii negligentiam et ineptissimas nugas de Magistrr. Athase. 3. praetereamus, Carol. etiam Sigonius de Bep I. Λth. IV, 3 itidemque Ioli. Meursius, pluribus hicce Iocis, eos in εωαγωγέων numerum referre non dubitaverunt.1έα Cogitari etiam potest, Curatores nostros, cum experientia et rerum Iegumque emporicarum scientia, auctoritate item, multum pollerent, in multis mercatorum litibus et controversiis, ne in judiciis transigi eas oporteret, suasorum et arbitrorum munere non ita raro lanctos esse. Quod Xenophoneonfirmare videtur de Vecti III, 34 εἰ δὲ καὶ τὶ του ἐμπορίου ασῆ αδλα Προτιθείη τις, σπις δικαιοτατα καὶ Tu lar διαιροίη τοι ἀμφίλογα, ιυς ut αποκωλυεσθαι αποπλειν τον βου- λομενον, πολλα δια ταυτα -ίους τε καὶ η νδειπορευ- Ωιν Io, unde quibus difficultatibus in o loco offenderat

Schomantius I. I. evanescunt eae omnino.