Chronographia regum Francorum 13801405. 1897

151쪽

Dominica vicesima die augusti anni Domini, ccc octogesimi non intraverunt Parisius regina Francie et ducissa Turonie, uxor fratris regis Francie, que erat filia Gallache, ducis Mediolani, unde veniebat, atque ducissa Biturie, filia comitis Bolonie que iocundanter et honorifice recepte sunt 3. Priusquam autem venirent Parisius, quasi per qui decim dies, facta suerat una parva latilia super Par sienses pro donis datis ipsi regine Francis . Postmodum vero in mense octobri rex cum duce Borbonii et duce Turonie, fratre suo, abiit Minionem ubi aderat quando Papa coronavit Ludovicum, regem Sicilie ac inde abiit in Linguamimitanam ad reso mandum patriam . Multos enim ibi condempnavit, inter quos unus ab ipso condempnatus est, nomine Belisac a duce Bituri in honoris culmine provectus, qui propter sua demerita combustus est. In mense anuarii sequentis, rex tunc existens in

152쪽

Turonica civitate, secit pacem inter ducem Britannie ex una parte et Iohannem de Blesis et liverum do Cliconio ex alia Nam eciam factum est matrimonium

de filio Iohannis de Blesis, de filia dicti Oliveri et filio

ducis Britannie . Aliud etiam matrimonium factum est de filio ducis Britannie et filia secunda regis Francie, nominealigabeth. Et sexta die februarii immediate sequentis ejusdem anni, post pulsum vij μ' horarum post meridiem, regina Francie peperit unum filium in hospicio regi Sancti Pauli, qui Karolus vocatus est l. Tunc plebs Parisius secit magnum estum pro ejus ortu'. Eodem anno, videlicet, ccc octogesimo nono, tres milites Karoli regis Franci et de ejus hospicio, scilicet Buchi udus major qui non multum post suit marescallus Francie ordinatus, Reginaldus de Boia et ille de Sempeio dominus, factum recitatione dignum viriliter per

gerunt . Nam contra omnes nobiles extraneos, videlicet de Anglia, Danemarcia. Almannia, Boemia Polonia et

aliis regionibus et patriis hujus Christianitatis, finiente

III I

153쪽

sebruario, apud Sala Ivleveri'. domum quorumdam religiosorum inter Boloniam supra Mare et Kalesium sitam, convenientes, ubique ex parte eorum precognia Eatione predicta facta in regnis et regionibus supradictis per hiraldum ducis incestrie gallice dictum

Lis atre, quod erant parati ad sustinendum omnes cujuscumque conditionis, dum tamen essent nobiles, qui ibi ad eos venirent et contra eos spacio xxx di rum, a prima die mensis marcii, demptis dominicis et

sestivis diebus, cursus lancearum serratarum ataue aliarum ad rotaetos sacere vellent, tali conditione quod si quis eorum trium quocumque casu infirmar tur eodem xxx dierum seriatarum spacio perdurante,

taliter quod ipse non posset hastiludiare, alii duo deh

hant de cunctis supervenientibus, in quocumque D mero, curaus uos percomplere quod si duo ex eis

infirmarentur, tercius nichillominus ad sustinendum et supervenientibus urniendum sic omnes istos cumsus lancearum supradictos habebat hoc adjuncto quod si quis deintus vel a foris orcurreret, equum suum amiteret et si quis contracurrentis sibi equum occideret, tam de ipsis quam de supervenientibus universis equum ad plenum restitueret. Et ut hi tres firmam haberent noticiam quolibet sero quid in crastino agere deberent, erat quedam spineta in platea ad hastiludiandum apta, pulcra, ramosa et bene ordinata in qua ordinatum erat pendere duo scuta, unum ad romtos pro hastiludio pacis, et alium ad serrum acutum pro hastiludio pacis, et

154쪽

alium ad serrum acutum pro hastiludio armorum); et quilibet nobilis superveniens ad hanc spinetam et de duobus scutis tangeret quod vellet de quadam virgulta quam ibi reperiebatur parata, et quidam hiraldus inter ramos in summitate spinet positus ibi expectaret abortu solis usque occasum et responderet cuilibet tam

genti quis, et de qua patria, qui diceret ei nomen

suum, patriam et genus, et si nomine et armis ipse esset ingenuus. Et ille continuo scriberet in suo papiro et semper reseret in sero ad suos tres magistros supradictos.

Ad quorum quidem cursus lancearum exercendum et hujusmodi armorum predictorum potenciam pretentandam, infiniti nobiles milites et domicelli dive Sarum regionum a regno Francie extranei eo in loco convenerunt et maxime Anglici inter quos ad hastiludiandum contra hos tres Gallicos, sicut et ceteri advenit comes Herbicensis, primogenitus ducis incestrensis supradictus, in proximo rex Anglie suturus, ut infra dicetur, qui eis sua largitate, plura et magna donativa dedit. Sed hii tres milites memorati taliter tanquam potenter et virtuose in hoc faciendo se habuerunt, in nullo deficientes, quod re aliis quibuscumque supervenientibus extraneis et in armis strenuosis et in conviviis profusioribus ac donis munificencia prelati regis dandis in omni gente et natione incius Christianitatis nostri laudem importantes recommendati fuerunt et

. Ermur ot confusion dichroniqueur, qui parte do deux ecus

155쪽

prelibati regni sui gallici honorem et gloriam quam

plurimum accumulaverunt'.

Anno Domini ae ccc nonagesimo Ludovicus, dux Borboniensis, patruus regis Franci ex parte matris, ad propria dimissa conjuge sua cum duobus filiis suis, comitissa scilicet de Foresta, consobrina sua, quam auctoritate apostolica jam dudum desponsaverat in Francia, congregavit exercitum ut iret in Mricam que modo Barbaria vulgariter dicitur, ad gravandum illius patrie Sarracenos et eis inquietudinem ingerendum*, recedensque de Parisius in mense malo ejusdem anni abiit Lugdunum et inde transiens Alpibus adivit da niam ubi aliquantulum moratus est; erantque ibi cum eo Philippus de Arthesio, comes Augi, Ingerrannus dominus Couchiaci Guido de la Trimoulla dominus et

mares lius Burgundie frater ejus senescallus Hanonieet plures alii magni viri de regno Francie, dominus Thomas de Persiaco et quidam Anglici cum eo . Deinde navigio aptato et provisionibus sussicienter

156쪽

munito, dux mare intravit cum suis, quorum numerus

erat mille quadringentorum bachinetorum cum quibusdam sagittariis et quasi mille Ianniensium hali tariorum , et inde naves applicantes in Auricam, venerunt ad portum cujusdam civitatis, nomine Affricam , in regno unicii sitam et regi ejusdem regni subjectam, ubi ad repulsam sibi faciendam magnam Sarracenorum peditum et equitum multitudinem congregatam invenerunt Hec est illa Affrica insignis civitas que cum Suilla et Clippea civitatibus et pluribus aliis castris, dudum capta est per exercitum navalem Rogerii, condam regis Sicilie , quem olim direxit ad fines Astrice, id est Barbarie, ut suo loco superius est

relatum.

Armatus autem dux cum ceteris baronibus, bali tariis ac sagittariis et militibus circumquaque comitantibus, processerunt viriliter versus terram et insultus plurimos tam sagittarum quaretorumque emissionibus quam alias facientes contra hostium ferocitatem Tandem nostri prevalentes intraverunt et occupaverunt terram, hostibus repulsis, paucis nostrorum et quasi nullis vulneratis aut lesis, multis vero Sarracenorum letaliter vulneratis aut intersectis.

157쪽

Fixis autem dux et ceteri tentoriis suis super litus maris pernoctaverunt ibidem, ibique in arena et ii tore marino per pactum sex ebdomadarum comm rantes et ante se plus quam centum milia Sarracenorum tam peditum quam equitum inter quos erat rex Tunicii seu nepos ejus, ut dicebatur, habentes, crebros atque terribiles insultus alter contra alterum secerunt, in quibus ibidem Sarraceni continue suorum detrimentum receperunt, excepto quod quadam vice, quidam nobiles tam milites quam domicelli usque ad num rum quinquaginta temporaliter amissi sunt. Tandem, decursis sex ebdomadibus, denuo naves intraverunt et Ianniam repetentes dein in Franciam reversi sunt. Anno sequenti ae coe nonagesimo primo circa finem mensis januarii, venerunt alesium, missi a rege Anglie, dux Lenesauriel, patruus et comes de Hontiton , frater dicti regis, cum episcopo Dunelmensi

et aliis nobilibus plurimis obviam quibus a rege Franci missi sunt comes Sancti Pauli et dominus Ranevallis qui ad expensas dicti regis Francie a Kalesio per bonas villas Franci conduxerunt eos usque ad villam Sancti Richarii , ubi morati sunt per quinque dies ac inde in Bullendium Φ, ubi per duos dies moram

traxerunt. l. chronique durastiolaus de Mint-Benys, . I, p. 734. Cetauisu nomms, outrocles personastges angitis cite Dici, lo comis

158쪽

Interim rex Franci cum magno apparatu venit Corbiam et inde Ambianis . Die vero qua ingressus est Ambianis, dux Lenclastrie cum suis, illuc a Douulendi exiens, perrexit. Duces autem Biturie, Bumgundie Aurelianensis et octonii qui exierunt ei obviam extra civitatem, eo salutato et quamplurimum honorato, ipsum in urbem introducentes δ, duxerunt ad palacium episcopi, ubi rex Franci locatus erat, qui eum multipliciter honoravit.

Postea a iiij' prenominatis ducibus ductus est ad Malam Domum , ubi ipse cum omnibus Anglicis suis in hospiciis propinquis locatus est sactisque multis colloquiis tangentibus negocia regnorum Franci et

Anglie inter Francos et Anglicos β, presente rege Fra cie, post moram trium septimanarum, rex, valefactis Anglicis et encheniatis, per Beluacum reversus est Parisius pro instanti sesto Pasce'. Dux vero Lencla trie qui modicum extra civitatem Ambianensem con-

159쪽

duxit regem Franci exeuntem, et cum ducibus Biturie et Burgundie regressus est in civitatem Paulo post ab eis optime contentus recessit, ac per alesium in Angliam remeavit duo vero dicti duces post regem Francie Parisius abierunt. Die Sacramenti Altaris anni κ' ccc nonagesimi secundit, facta sunt hastiludia in hospicio regio Sancti Pauli, ubi multi principes et milites hastiludiaverunt. Circa vero decem horas post meridiem, finitis hasti- ludiis, cum liverus, dominus de Cliconio inermis ad hospicium suum versus Templum pergeret cum paucis, aggressus est a Petro de Craone milite, qui multos secum armatos habebat, et vulneratus in capite et in quatuor locis corporis, atque ibidem quasi semimortuus relictus est. Postea vero infra mensem Sanatus est. Porro Petrus de Craone sugiit et transivit S canam ad portum de Nulliaco postmodum multi de suis complicibus capti sunt et decollati ac in iiij jam te divisi Eciam domus ejus, que erat Parisius, proMirata est et multa de suis castris. Sexta decima die ulli sequenti, lecte sunt in Pari mento littere continentes quod rex dabat Ludovico, fratri suo, ducatum Aurelianensem'. preter Montamias

160쪽

et quedam alia castra, et per hoc ducatum Turonte reddebat regi. In eodem mense, rex, congregatis multis hominibus armorum una cum illis abiit Carnotum et inde Cen mannis'. Postquam vero mansit ibi per quindecim dies una cum gentibus suis, iter arripuit ut iret And gavis. Erant enim secum Ludovicus dux Aurelianensis, frater ejus et duces Burgundie et Borbonii patrui ejus cumque civitatem elongasset a semileum , quidam homo saluus aut insensatus accedens, cepit se num equi sui et dixit eici inex, tu traditus et inpo- cionatus est , Quo dicto, duxit eum per frenum equi sui quasi xx passus ac dimisit eum. Cumque rex postea aliquandiu incessisset, multa cogitans sine alicujus verbi prolatione, dixit astantibus Semper habeo traditores in curia mea lis et mox infreme cere cepit. Deinde accepit lanceam, ensem et cassidem ac percussit a dextris et a sinistris multosque vulneravit, ita ut aliqui inde morerentur). Tunc vi hominum captus est et allatus ad ecclesiam Sancti Iuliani in Cenomanno, ubi duobus diebus tantum infirmatus est quod inunctus et consessus est ac recepit Sacrosanctum Dominicum corpus. Tunc enim his candella benedicta suis manibus imposita est, quoniam sperabatur quod ipse moreretur. Nichilominus