Chronographia regum Francorum 13801405. 1897

281쪽

patriis reguerit et Leonensis', scilicet dominus d Penelioet', admiraldus Britannie, filius ejus dominus de Castello et de Tremederuen, vo dominus de Basto et cum eis plures alii usque ad numerum mille duce torum hominum armorum simul congregati apud Mourteux et castrum Pauli ingressi sunt mare ac sua multitudine xxx naves repleverunt, Anglicis in multitudine valida in suis navibus in mari exeuntibus et mercatores insidiantibus. Die mercurii sequenti cum idem Anglici permeassent ante Sanctum Matheum', occurrerunt eis Britones prenominati, qui eos usque ad solis ortum diei sequentis persecuti sunt et tunc arrestati ad pugnam, que trium horarum spaci per duravit, Britones Anglicis prevaluerunt et ex eis ceperunt sere duo milia pugnatorum ' et plusquam

naves velatas et unam caravennam.

Circa idem tempus, quidam scutiser nomine Wibemtus de restuno, de comitatu uisnensi oriundus,

282쪽

Anglicana classe interceptus cum omnibus de suo navigio in mari occisus atque extinctus esti. Huius namque occasione, primo annomenrici, regis Anglie,

rupte fuerant treuge xxx annorum que inite erant tam per terram quam per mare inter duos reges, tempore quo matrimonium contractum est inter Ellaabeth,

filiam regis Franci et Richardum, condam regem Anglie. Hic nempe ibertus, cum nollet sacere homagium Henrrico, regi Anglorum, et eadem causa post paul lum domus ejus destructa esset ab Anglicis de alesio et Guinesio ac aliis locis convicinis eidem regi subie sis, super hoc indignatus, ascitis piraticis marinariis et quibusdam aliis hominibus armorum sibi allocatis de littore Boloniensium et Pontivencium, primo dissidato prefato regemenrrico et aptatis paronibus, ut dam

num ruine domus sue super Anglicos recuperaret et ut piratice eis plurima nocumenta saceret, mare ingressus est. Contra quem enrricus rex et ipse classem instrui precepit et sic guerra per mare incepit. Eodem anno quedam discentio oritur inter Henrri- cum regem Anglorum et illos de Persiaco de quibus Supra acta est mencio Henrricus rex contra illos bellum instaurat et ex adverso illi, non cum minori procinctu, dispositis quatervis non muliebriter gradiuntur. Ut ergo congressum inceperunt, prevaluerunt illi et cedem acerrimam ex hostibus prime aciei regis faciunt; unde secunda acies regis stupefacta, non est

de retin, doni co chroniquour u es di inurg estropient leuom, aurait pori, non pas lusi dans uti combat messuete controu rochor paruo vent apros ne rencontre.

283쪽

ausa illos aggredi. Rex vero qui retrogardiam conducebat, hec videns, illico inter duas acies intravit et audacter aggressus est inimicos suos ac vicit eos et dirissima cede assecit propria namque manu plus quam xxxvj homines armorum occidit, quanquam tera comite deuouglas ictibus hascie prostratus suit occiasus enim aut captus esset, nisi ab eo per suos homines ereptus suisset. Tunc occisus omas de Persiam in eodem bello et Henrricus nepos eius captus , quem rex mox occidi secit ante se captus est etiam comes de Iougias, qui pugnabat pro Toma de Persiaco, a quo captus fuerat in bello Scotico . Deinde recessit rex de campo letus de victoria, atque misit multos homines armorum in

Walliam, ad obsidendum unum oppidum in quo qui, dam faventes illis de Persiaco erant. Hoc bellum acciadit in patria de orthumbreland xxvij die uti anno

quo Supra . Anno prenotato, mense octobri, Ludovicus, dux Aurelianensis, frater regis Francie, per Champagne, regem armorum et suum hiraldum nominatum aure-liens, misit in Angliam ad regem Anglie Henrricum ii teras patentes suo magno Sigillo impressas signoque manuali signatas, date xiiij die dicti mensis, comtinentes destructionem dicti condam regis Anglie

notra version.

284쪽

Richardi et fili regis Francie, neptis sue ejusdem regis Richardi relicte, necnon injurias multas ac nephandas proditiones quas sibi imponebat , repliacando injurias enormes et diffamativas quas ipse per

litteras suas sibi imposuerat, quas per manus Suihimidi, nomine Lineastre die circumcisionis Domini in suo castro Couchiaci receperat , in fineque contianentes, causa dicte neptis sue regine Anglie, dissiden-cias .mas litteras causa prolixitatis vitande hic inserere obmissum est et eciam qui nichil recolatione dignum

inde secutum est . Anno quoque et mense predictis, idem dux Aur lianensis, Pater regis, de Parisius recedens per Campaniam, Burgundiam, Lugdunum et inde Massiliam, ad Papam qui eo tunc ibi erat cum curia sua perrexit et ibi a Papa et suis cardinalibus sui granditer receptus

atque honoratus quo tandem receptis suis apo tolicis litteris super quibusdam certis conditionibus per cardinales Pictavensem, Turiaci et Saluciarum ex

par talem penses.

285쪽

parte ejus dudum Parisius prefato regi lactis et de quia

bus idem dux, sicut dictum est superius, velud tam jussor se secerat sortem, accepta benedictione apost lica recessit 3 et parum ante festum Natalis Domini sequentis ad dictum regem, fratrem suum, Parisius rediit et eidem presente suo consilio, ducibus Biturie, Burgundie, Borbonie, Britannie et pluribus aliis magnis viris etiam ecclesiasticis prefatas apostolicas litteras tradidit, inter cetera continentes quod ipse Papa in rebat se procurare Unionem totius universalis Ecclesie et pro illa habenda, si opus fuerit, volebat cedere et

quidquid facere quod expedire videbitur consilio sue

obediencie.

Porro ad ejusdem ducis Aurelianensis exemplum, comes Sancti Pauli misit litteras dissidenes adires tum Henrricum, regem Anglie, quarum tenor dicitur esse talis Alme princeps et potens, Henrice, dux Lincastrie, ego atrandus de Luxemburgo, comes

l. Lo 15 anuior 1404 n. t. lo duc arrivara Paris avant lo 4 svrior Ibid. p. 303 . Lorasti su do Saint-Donys t. III, p. 28 χ'ostias plus exactaque la chronographia quandri di quet Doro ducio rontra a Paris vors a finis Murior. Lo recit dorionstreio est sxtremement volsin do elui quo j 'imprime si I, p. 93 . 2. Monstretet t. I, p. 67 donneson Dancias io toxio do cotto lottre

286쪽

1403J HRONOGRAPHIA REGUM FRANCORUM. 23

. Linei et Sancti Pauli, considerans amnitatem, amorem et consederationem quam habebam erga excelsum excellentissimumque principem dominum Richa

e dum, regem Anglie, cujus sororem dudum habui

uxorem, necnon destructionem eiusdem regis, cujus vos estis notorie inculpatus et distamatus insupere dedecus et dampna que ego et generatio mea ex eo descendens, possumus vel poterimus habere ut cris temporibus Dei omnipotentis indignationem et omnium honorabilium personarum, nisi cum totae potestate me exponam vindicare destructionem dicti domini mei regis vobis notum facio per presentes, quod ego dampna et nocumenta per me, ParenteS, amicos, sederatos homines et subjectos meos terra marique vobis inseram, tamen extra regnum Fran- cie, causa tantummodo supradicta et non aliqualiter pro lactis motis seu movendis inter metuendissu

mum ac supremum dominum meum regem Francie

et regnum Anglie. Et hoc vobis certifico sigilli mei

impressione. Datum lx die novembris, anno Domini millesimo cccc m'.

Postmodum dictus comes congregavit de natione sua Pica te quasi quadringentos tam milites quam scutiseros apud Abbatisvillam in Pontivo i qui magnam victualium provisionem secerant, scilicet de carnibus salsis, hiscoctis, vinis, cervistis, bitum, sarinis et aliis diversis ad imponendum navigio aptis. Et quia pauce erant naves ad recipiendum eos apud Crototum', idem

.monstreio rctum asse maladroitemon cetis relation l. I, p. si . 2. Lo Crotoy Somms, arrondisssmontris Abbovilis, canto do

287쪽

232 BRONOGRAPHIA REGUM FRANCORUM. Il403

comes duxit eos in Normanniam ad portum qui dicitur IIarneu , ubi navigio sumesenter reperto previgilia Sancti Nicholai , ventis et mari se miserunt . Dehinc die Sancti Nicolay ad insulam de Wisi vulgariter

dictam, modico reto a portu antonie' distantem prospere applicuerunt, ubi in descensu super terram et alta latera maris ascensu multi milites novi essecti sunt paululumque ibi restantes, velud ab pretium ordinati, ac ostendentes animositatis maginem preliandi', absque eo quod aliquo modo insule nocerent, consilio habito a dicto comite cum senioribus, repatriandum duxerunt. Sicque eodem comite cum vexillo suo preeunte,

continuo mare repetentes, in Sua naVm e re P

runt et navigatione prospera transfretantes brevi mora apud Barbatumfluctum remearunt : unde multi, et specialiter nobiles, quamplurimum dolum runt, quia multas pecunias amiserant in emptione vi tualium, armorum et aliarum provisionum ac sine

l. Harctour, sino-Inserieum, arrondissemen d Havre, cauto de Montivilliors. 2. Gest-a-diro lora decembra l403. Cetto dato est confirmes par los documents publisis par Rymer.

288쪽

acquisitione qualicunque sic confusi remeabant ad propria . In quorum viagio patria quam transierunt, eundo et redeundo, in violenta captione victualium et

aliorum bonorum, secundum morem, multum dampnuficata est ab eis. circa idem tempus, arolus, avarre rex, venit Parisius et tantum tractavit cum consobrino suo

Karolo rege Franci et illis de ejus arcto consilio, quod tradidit ei hereditaliter Nemosense castrum cum quibusdam aliis castellaniis convicinis, de quibus omnibus secit ducatum, pro quo idem rex Navare eidem fecit homagium insuperque unacum idem rex Fra cie tenebatur ei solvere ducenta milia florenorum auri ad scutum et hec omnia pro castro Cesarisburgi quod tradidit dicto regi Franci cum toto comitatu Ebro censi et pertinenciis ejusdem, quem sibi hereditarie et voluntarie concessit et eisdem perpetuo pro se et suis

successoribus spontaneus horia fide renuntiavit, totum

que jus quod habebat se habere poterat in premissis

aut aliquo premissorum in toto vel in parte repetendis in Karolum regem Francie, transtulit supradictum.

Eodem anno, tempore Quadragesime , Britones,

289쪽

scilicet domini de Penehoet, admiraldus Britannie, de Coahin, demunaudeya et de castello et plures alii viri

nominati aptata classe, in copiosa multitudine inis verunt mare apud Sanctum actovium de Insulis, adjunctis sibi quibusdam Normannis, qui mare similiter intrantes, applicuerunt una pariter ante portum

Dominus autem de Castello et quidam alii cum eo, voluerunt intrare et occupare terram alii vero pelli suo timentes, descendere noluerunt. Ille autem de Castello et hii qui sue opinionis erant, nichilominus sp rantes quod alii sequerentur eos, appropinquaverunt et exierunt de vinellis, et contra Anglicos, qui ad repulsam eis faciendam in magna multitudine super ar nam ante portum congregati erant, sagitas et tela somtiter jacere vibrareque et cum gladiis audacter serire

ceperunt.

Anglici vero qui non cum minori audacia eos aggressi sunt, tandem prevalentes, pluribus eorum letaliter vulneratis aut intersectis, breviter omnes

capti et in villam ducti sunt ibique dominus de Ca tello, gladio confossus, interiit, duo fratres ejus, Johannes Martelli , miles Normannus, filius domini do

290쪽

Ba ovilla et ceteri captivi, qui mortis discrimen evaserunt. Postmodum multa redempti pecunia, liberati sunt Admiraldus quoque Britannie et alii qui sapien-ciori consilio usi descendere in terram noluerunt, dolentes pro hujusmodi infortunio sociorum, reversis velis, ad propria remearunt.

Eodem tempore Philippus, dux Burgundie, abiit

Barrum Ducis ad exequias sororis suo ducisse Barri' et inde venit Attrebatum, ubi erat ducissa uxor Sua, ubi cum ea peractis sestis pascalibus, exin abiit Bruxellam in Brabancia ad ducissam Brabancte, amitam uxoris sue, valde senilem et annosam, ut causa dicte uxoris sue, per consensum honarum villarum de patria, assumeret regimen et possessionem patrie. Cum itaque

esset ibi, in mense aprili in Pascate anni, quarti, arripuit eum infirmitas valida quam senciens secit se in vehiculo poni et transvehi ad Nostram Dominam de Hallis que tribus leucis distat a Bruxella, precedentibus eum plus quam quadringentis viris de patria, se

ramentis suis iter quo transiturus erat, ut quierius veheretur, disponentes et aspera in viam planam