Claudii Galeni Pergameni de temperamentis libri III. De inaequali intemperie liber unus. Thoma Linacro Anglo Interprete

111쪽

m GAL. DE TEMPER A M.

Illyrii Germani, Sarmatae, & omnis schthica plaga, modice auctiles, & graciles, χRus tu his re hos, & rufos obtinent. Qui vero inter pili a solis ho; temperatum colunt tractam, hi pilos vehemetis plurimi incrementi ,& robustissimos Iabsint r. modico nigros , D mediocriter crassos,

cassore. Ar tum nec prorsuς crispos, nec omnino re-auline per flos edunt. Et in aetatibuq ad eundem mo- lfrigets ad . dum infantiu quidem pili, Germanis: θο- juῖfo. Hi - rentium aetate, Aethiopibus: epheborum i l poci tu tith. R puerorum, iis q ui temperatu locum ina

de regio colunt, in robore, crassitud me, magnitu-nib M. e. dine, Ic colore, ad portione se habent. Ine fisugi- corporum quoque naturis ad aetatumiane, Ari lo regionum portione pili se habent. Pue teles πο- ri enim admodum parui, nudi sunt pilis: blemate a. quod utique nec meatus adhuc ullus illis folioue g. m cute est, nec fuliginosum excremetum. Q minum I ncipientes autem pubescere, paruos &elym i Gal. imbecillos exigunt. At qui iam florent,*'Auerrei valentiores, & multos, & magnos ,& niaqwiutum, gros habent 'quod & frequentes iam meaia Manario ius iis sint facti: & fuliginosis excremetis, sexti; pro . prae siccitate & calore abudent. Caetereimbatur tem pili, qui in capite, superciliis, & cilitet ha- psperatum. bentur: etiam pueris nobis innascuntur.

Siquidem generatio iis est, non qualis hembis, sed qualis stirpibus, prima ratione a

natura conditis, non temperamentum ex

neces

112쪽

Iecessitate sequentibus: sicuti in libri; de usu particulatum est monstratum. Verum Lib.II. bi quoq; quod quidem sint, te naturae arti acceptu ferunt:quod nigri, rusive,uel alio quovis sint colore, id aetatis temperamen to omnino debet. Subrufi enim fere sunt quonia quod in meatibus est impactum, nondum totum est nigrum: quippe cum humiditas multa fit, & transitus facilis, & ' deustio imbecilla. Boni vero incrementi,& modice crassi sunt, propter excrementorum quibus aluntur copiam: quippe ipsa pars corporis in qua fiunt, sicca est: tota nanque calua ossea est. Cutis vero quae V illi est circundata , tanto reliqua totius corporis cute est siccior, quanto etiam est durior. Ascendit tamen tum ab iis, quae circa cerebrum sunt, tum vero Ox t to corpore, fuliginosi excrementi n5 par ua vis : quo fit, ut quale aetate florentibus totum est corpus, eiusmodi iam insantibus sit capitis cutis. Eoq; ration biliuς nonnulli procedente tempore calui Caluitii redduntur: quibus scilicet a primo durior eausta cutis erat: quippe monstratum prius est, senescentium partes omnes siccescere, Fit autem cutis non paucis veluti testacea, ubi apra iustum fuerit siccata: in ea vero,'ficut ex prioribus constat, nihil nasci po-

113쪽

Caui a pi testataque etiam interna manuum, & istatuita sitiat ferna pedum,semper glabra,& pilorum erpum: s ne pertia sunt:quod siccissimus densissimas cfrus enim que sit tendo is qui sub cute habetur. Qui qu en pu bus autem ad summam siccitatem, cutis a sl iret, est: pitis non peruenit, imbecilli his omni-Arijstor. no,albique pili fiunt,quos vulgo canos ap p ab. m. pellant. Imbecilli quidem conuenientis AkYader alimeti penuria: albi vero proptereaquod

br. s. alimentum quo aluntur,veluti situs est pi. id problem tuitae, quae spacio computruit. Vbi enim, tibus pri- meatus eῖiamnum manet, excrementummis. Vero exiguum est,& lentum, ac languide No utilio a calore propellitur, non dissimiliter pu- ne eae tredin i afficitur. Iam calui fiunt homines, is Oibus sie cum senescunt, a syncipite magis: cane. totius tepe scunt magis a temporibus,quoniam illud rametsi eae omnium capitis partium est siccissimum, partis uni haeret enim cutis illic ossi nudo.Tempo-- tepera- ra vero humidiora sunt:quod in his muscu 20 meto aesti li magni sub cute habeantur, omnis au-mabis. tem musculus carnosus sit:caro, tum osse, Temperies tum cute humidior.Est autem ei quod di- Qq alis cimus diligenter attendendum,ne impruveli; - dentes nosmetips0s fallamus:sicuti se DLqwatis tota Iunt multi exitis,qui optimi visi sunt medituις vel ci,qui si quem caluit viderint, statim huic pactium siccum e1le totaus corporis temperame quam tum Putar. Neq; enim simpliciter ita coniecta

114쪽

iectare oportebat: sed prius illud de inire datatum' i

praestiterat , humanum corpus in aliis In corpore laequabili per totum temperamento esse: in aequaliter aliis, nec iis paucis inaequabiliter esse aste- temperato I tum cum eorum aliae particulae mediocri debet ex & iusto sint humidiores: aliae frigidiores: qui sita es aliae sicciores: aliae calidiores: aliae prorsus se ommi

temperatae, ac meaiocres. Porro huic mae- partis proxime esse attentos conuenit, ubi corporis portio. Io temperiem aestimamus. Quippe si totum corpus aequabiliter coditam sit,omnem partium inter se competentiam in latitudine,longitudine,& altitudine seruet: potest utiq; aequabiliter attemperatum esse II ilcorpus. At si cui corpori, thorax,collum,& humeri maximi sunt lumbi parui angustique & crura gracilia atq; sicca,quomodo id dixeris omnibus particulis sim1lia ter affectumὶ Quin si crura ei crassia sint, ap& lumbi lati, thorax vero angustus: ne Crura ex id quidem omnibus particulis equabiliter ιωsum et est temperatum.Sunt alia corpora, quibus introrsum maximum est caput: alia quibus paruum, torta, quati passeribus.Iam crura allis blaesa aliis si vara. Artuum quoque extrema aliis gracilia stant,aliis crassa. Et thorax aliis, ut dia bula.ctum est latus aliis tabulae ritu angustus, si quos Grςci vocant. Ubi vero oper Oroq. id estiae scoptulae illis,sine carne nudaei plane ala.

115쪽

ris cΑL. DE TEMPERAM.sunt,& alarum more pronae, nominantura medicis eiusmodi naturae Graece inest. - Mq. Quantopere hae sint vitiatae depredito bis paulo minus omni interno thoracis spacio quo pulmo,& consant sita, ne- sminem latet. I nnumerae vero aliae particu

larum corporis plane affectiones sunt: ubi lid a naturali analogia, protinus in uteram atris ad inaequalem intemperiem est mu l ,--tatum. MiRime igi-r ire corporibus iδge ra tot TestrNeque enim hi qui mores ex in ' genio corporis docere profitentur,simpliciter de omnibus pronunciant: vertim si quoque experientia docti,si quis impense Is . Aristotelis hirto est pe tore, hunc au)acem iudi- llibet est de cant: sin cruribus est hirtis, salace non ta- lphsiogno men causam etiam adiiciunt.neque enim monia. cum pectus habere leoni simile dicunt,craera vero hircosiam primam causam Inum 26 nerunt siquidem cur leo quidem audax, hircus vero falax sit, ratio etiam inuestigandum exigit: hactenus enim quod in re quidem fieri cernitur, dixere:causam tamen eius omisere.Ceterum is,qui naturali is speculatione est exercitatus,sicuti aliorum γ Omnium ita horum quoq; causas inuenire tetat:propterea enim quod inequali partiutemperamento fiunt,non leo modo & hi

116쪽

HIL IB I I. cus, sed etiam caeterorum pleraq; anim

liu,idcirco ad alias actiones aliud est pronum. Ac de his quidem Aristoteles com- Libro de mode tractauit.Sed quod ad rem proposi-phsio ο- 1 tam est utile,id iam apparet: hominum sci mo; ia, e

licet temperamenta confiderantibus, sin- inhistoria gulas partium per se examinandas esse. animalin. Nec si cui thorax hirsutus est, huic totum corpus calidius,sicciusq; ex necessitate puto tandum sed plurimum in corde caloris ef-se,eoq; audace: poste vero aliquado etiam huius ipsius rei occasione accidere, quominus totum his corpus sinuliter calidum . siccumq; sit: quod scilicet plurimu caloris is sursum huc spirauerit,ari, in partem continentem euacuatum sit.Nam si tota corporis temperies est aequalis, erit his statim

thorax ipse uniuersus latissimus,uenae a piae, arteriae, magna eaedem, maxime Ve-1o hemetissimeq; pulsantes, tu plurimi per totum corpus pili: atque hi quidem in capi- Signa temte plurimi incrementi,nigri & crispi, utiq; peraturae

in prima aetate; procedente vero tempore calidae a caluities excipiet:quinetiam elusinodi ho qualis. η minibus cum aequaliter sunt attempera- - ti, & robustum,& exacte deliniatum, &musculosiimtotum corpus erit:tum cutis . nigrior, durior, atque hirsutior. Ad eundem modum,si contraria omnia in thora- ἰ

117쪽

i s gna tem ce sint,ac aequalis in toto corpore tempe- per a fure rim vigeat, id est, si h umidiores &frigidio. fragi L c res uniuersae corporis partes sint, thorax Palis. quide angustus,& glaber erit: sicuti etiam 4 Haec etia totum corpus pilis nudus cutis verὁmol 1δη in arte me lis & alba capilli subrufi, potissimum in

dica. iuuentute,luin senectute non calvescunt,

timidique statim & ignaui,&segnes: adde

etiam paruis venis, ac minime conspicuis, ' Artus seu & adi post fiunt. Iidem iteruis, musculisq; Io cID.sunt imbecillis & artubus parum exacte: deli- brachia, et niatis,& blaesis. At ubi varia partium temta l l tibiae rosae. peries est,ex una earum pronunciarede toto corpore non licet,set adeundae singuialae sunt: estimandumq; quo temperamen- δῆto ventriculus quo pulmo,quo cerebrum, ac reliquarum per se unaquaeque seorsum Pergamus sit. Atque haec quidem ex functionibus t Ammino noscen)a: cum nec manuum contrectataris urbs, tione, nec oculorum inspectione inureis *'l Galeni pa se temperiem eorum sit:simul autem pen- tria ideli sitandus & continentium ea partium iu

ma Parta Etus est,quarum omnium extrema est curum. Sub iis haec in nostra regione,quae utique teml cysatore, perata est, si ibiectarum partium naturam Crud tra prodit: quanquam nec in ea simpliciter lo- bicos calor quenti,Omnium:sed duntaxat earum,quae a sese να similem habent cuti temperiem. Afifflint emens. quae sub Vrsa & sub Meridie sint,locis quo

118쪽

OBER II. IIst quoniam corpora quae in altero sunt, ca- Versus s/lor in altum a circundante extrinsecus & ptentrisia

vincente frigore est fugatus: alterorum in figus ob

cutem , ab externo calore attactus pro- solis reces1 diit non potes ex eo affectu, qui in cute sum Ῥ--

cernitur internaru particularii temperies get. clare discerni:quippe corporis teperies,in Sechone a regionibus iis quae a temperie recesserui, blematum inaequalis visitur, externis scilicet, intem I . id nisq; partibus ad eunde semodia non ha- Aristitebetibus.Gallis enim & Germanis & omni tes cap. I. Thracio ac Scytbico generi frigida, hu- lib. m midaq: cutis est ideoq; etiam mollis,alba, teογὸn.& pilis nuda. Omnis vero naturalis his ca- Aristo.pro is lor in viscera una cum sanguine confugit: blematρ. 7 ubi dum agitatur,& premitur, & feruet, est' p. se iracundi , audaces , & praecipitis consilii clionis via reciduntur. Aethiopibus vero & Arabi- time. Aebbus omnibus deniq; iis,qui ad meridiem tamen e

ro incolunt, natura cutis ex ambientis aestu lidus in-& naturali calore foras acto, usta, dura, suratus exsicca,& nigra redditur, toto corpore n. partibus it is qu1deχadios exiguam obtinente occurrens, pomon erin: Iedirem DF institistis in- eas tande 11-ealescenterqu1πF1d quo IalTAristotela mutat.

in multis est traditum: estque illi, si alteri ulli attendendu: ac in singiuui corporibus

119쪽

12O GAL. DE TEMPERAM.

omnia,adscitidio calore sunt calida; prix. irrio frigent: qui meridianam plagas colunt ad stetitio calor eluia i calidT IIvprio frigidi. lam apud nos quoque naturalis calor hyeme est uberior , adstititius 1

minor: a state contra, adscitulus maior, naturalis minor. Omnia nanque haecdefiniat oportet, qui recte temperamentum est cogniturus. Neq; enim omnino ficutis nigrior apparet,iam totus homo cali. ni

diorcst: sed ii ita est, caeteris omnibuslmili modo se habentibus, siquide fi alter in sole versatus diutius est, alter in umbra: illli nigrior, huic albidior cutis erit,uerum Partium hoc ad totius temperamenti alterationem is lcorporis te nihil facit.lpsa nanque cutis sub sole diu- speramen - tisis habita, siccior: in umbra, humidior tum bonώ euadelmon tame naturalis temperies, vel ex proba: iecinoris, vel cordis,vel alterius cujusquan itiosum, visceris,statim mutabitur. Oprimum igi- :o ex mala tur fuerit,sicuti prius est dictum, cuiusque actione u seorsum particulae teperamenti notas co-Aeatum parasse. Verbi gratia, ventriculi, si labene concoquit,quod temperatus sit: si non be-Rwctita ne concoquit, intemperatus: si nidorosos is duplicis I quosdam vel fumosos edit ructus, quiseri, in ve- igneus in eo calor & immoderatus fit : sintriculo cor acidos, imbecillus & infirmus. Simili mo-

telam do,si qui bubulam,& omnia quae cococtu

120쪽

dissicilia sunt concoquunt, eorum calor passim immodicus fit: si qui vero haec concoque- Hippo. γ' re non valent,sed saxatiles pisces, & talia Gale. m concoquunt,infirmus. Videndu aute hic minerunt.1rrursum , num sacci alicuius , qui aliunde Hoebum

conssuat,culpa,eiusmodi symptoma Ven- Gal. 1 iratio triculo accidata aliis enim ex capite pitui- li. r. alm. ta: aliis flaua exiecinore bilis,in Ventricu- capi . 74 .lum confluit: rarum tamen hoc cernitur artu med.

ο &paucissimis cotingere.At compluribus hoe latius a capite defluit pituita: atque id maxime Gemplo Roma ac locis perinde humidis. Caetera Ῥno Joeet& quod raro accidit, considerandum ni- Gale. hilq; pro superfluo habendum, aut negliis gendum. Siquidem ipse vidi, qu1busdam perquam pituitosis hominibus, multam tamen in vetriculo colligi flauam bilem,

quam cum ante cibum aqua vinove epotato, euomere debu1ssent, si quid ciborum zo prius quam Vomerent, gustasient, & hos corrumperent,& capite dolerent: cum hos quidam natura biliosos esse crederent: quanquam essent toto corpore molles,&

2s musculis parum conspicuiS:praeterea exa-gues, nec tangentibus admodum calidi.

idi & qui bilem nunquam vomuerunt, qui tamen & graciles,& hirsuti,& musculosi,& nigri,& venosi fuerunt,affatimque nisueret