Claudii Galeni Pergameni de temperamentis libri III. De inaequali intemperie liber unus. Thoma Linacro Anglo Interprete

131쪽

lancholica sunt.In his igitur omnibus pee ccant pleriq; medicorum,ex eo quod pro aemetum prias notas resipuunt,atque ad ea quae nou hJά,e- perpetuo, sed frequenter accidunt, conuersia rumi- tuntur.Eiusde erroris occasione,& quod Idsi hume- excalfacit, id etiam siccare omnino p re tu morsi tant hoc enim veluti coronide summam ilraeter na uniuersi sermonis addito, secundum iam

turam, in librum finire statui quippe phlegmonemapere di obsessas partes calida perfundentes aqua, IO gerit: π atque ita vacuari ab iis humorem cernen- ob id per tes, clare indicatum arbitrantur, siccit aceides sic tem omnino calori succedere: neque id sat,csito modo ubi cum siccitate is, verum etiam men par- ubi cum humore est coniunctasia Catae. Iltes ipsas rum non est Idem vel vacuasse ab aliquo '

mellet, humorem, qui locis quibusdam sit dispe τt ballaesi sus,vel propriam particulae alicuius tem- ndicat, 2ericm sicciorem reddidisse: siquidem in lib. de s aequalis quaedam in his, quae phlegmore t ni. tueda, laborant partibus, intemperies est, simila-

mesb. ribus scuticet corporibus aproyrio fem-In phίεν peramento nondum amot1s, sed assidue mone rMG adhuc in mutatione atque alteratione Ierqualis m- fatis,omnibus nimiium interpositi; inter 'umeries eas ibatiolis , fluxione refertis.. Qua Gal, dein cunque igitur calida humidaque Πλrura quali sunt, cum sic affectis admouentur .' ipsa umerie. quidem superuacanea, quae media. simi .

132쪽

ΟBER II. Inritam spatia occuparunt, euocant: corpOra tamen ipsa tantum abest ut siccent ut etiam' illis humorem adiiciant, ac ipsa quidem veritas ita se habet: demonstrati ,s tamen seuidensJ dictis requiritur. Verum eam cum D longiorem existimem, quam vi huic libro inseratur, & au&torem desideret, qui medicamentorum facultatis sit non ignarus, in praesens dissero. Caeteio rum ubi in tertiolisro , de omni tempe ramentorum genere tractauero, ac de iis, quae potestate caliJa,frigida, humida, siccaque sunt,on inem methodum indicaue me mox integrum libellum scribere dein is aequali intemperie decreui. Quippe sic ab soluetur a nobis uniuersia de temperamentis disceptatio Dum ad libros de medicamelis tumJad --dendi methodum notari parum allatura .

peramentis, TEoma Lina ero.Anglo interprete,libri secuniadi finis.

133쪽

anis interprete, r

, C quod energia

Macerbatior .ctu calidorum, frigido- is rum,humidorum; &si corum unumquodq; t deesse dicatur, vel quod sumi nam habet eiusmo di quesitatem vel quod vincit in eo id ge- rex quodlibet a nobis sit collat prius est tiditum,Monfratu praeterea est,quea monte Mer dum ea quis agnoscere exacte possit.Reli- 1 tertius de quum est ut de iis quae talia potestate sunt impera disseramus,si tamen prius explicuerimae m. is me quid ipso potestatis nomine significetur dicamen. Est autem breuis eius & facillima,& clara exp

134쪽

i explicatio:quippe quod quale dicitur taltame eassi nondum est sed potest tale esse,id hoc esse da da

potestate dicimus tomin em, verbi gratia, immica qui modo natus fuit, rationalem: & auem coapos i s volatilem:&canem venaticum:&equum state sunt.' Glerem: scilicet quod eorum unumquod- Potestatet que futurum omnino est, si nihil id extrita esse alia secus impediat,hoc ceu iam id sit,appella- quid die tes. Vnde arbitror haec esse potestate, no tur tris j ro acta dicimus: persectumnaque est, ac iam ritam. praesens ipsa energia Diue quod actu est: I 1 quod vero potestate est, imperia tum, SE astuc futurum, atque ut fiat quidem a quod dicitur, eluti habite,non tamen ad-ν Is huc est. Siquidem nec insans rationaliς iam est,sed talis laturus. Nec qui modo. i editus est canis venatoriqui scilicet adhuc novideat:sed quod venari queat, si ad i

l stum perueniat incrementum, sic nomia o natur. Ac maxime quidem proprie sola ea potestate esse dicimus, in quibuS natura iipsa suopte impetu ad absolutionem v nit, utique si nihil ei extrinsecus impedi- mento sit.Praeterea quaecunque sientium,

ut sic dicam, continentes materiae sunt: nec refert continentes, an conuenientes

an proprias dicas: quippe cumex omnia Caua bus indicetur quod propinquu est, quod- terialis l- qae nec alia intercedente mutatione sic pinq*aest

135쪽

paled te dicituriverbi gratia, cum sanguinem pol esessum. testate carnem appellas,quoniam minimal C fama mutationem ad carnis generationem rei teri itis quirat. At non qui in ventriculo habel ea uepra-etur concoctus cibus, continens carnis ma- si pingua. teria est, sed prius sit sanguis oportet.Lon R emota. gius etiam absunt, maeta & panis, quippe Remot ori quae ut caro fiant tres sui mutationes re- Remotiss. qui rancicaeterum haec quoque omnia, pol Tres iam testate caro dicaturietiam ante haec ignis, rocacho,ti, aer,aqua, & terra. Etiam horum ipsorumi moti tu a- communis materia. Atque haec quidem o-i n--γώ mn ia magis miniΙs ve abustue loquetibus triplis. I. nobis dicunt .Primus autem modus, eo in leutri rum quae potestate esse aliquid dicuntur, is erub. 2. ira maxime est proprius. Proximus huic est hepate. 3. eorum,quae sunt propinqua materia: velu-

in singulis ti si fumidam exhalationem,stamma esse: partibM. auth alitum,aerem potestate dixeris. Dict3 tur autem aliquado potestate esse,& quod ets Pote late ei quod ex accidenti dicitur, estex aduerso

s a,m p dalauationem, corpus eiuῖ ex accIdenti, se aqua ca non ex propria potestate calfacere dicat. lida eassa Ergo tot modis etiam potestate calida, as

infigiti frigida, humida, & sicca dicentur. Dubi-

refrige- tabitur quoque non absiurde, cur casto- rat. Haec reum,vel euphorbium, vel pyrethrum, vel

etiam per struthion,vel nitru vel mysi, calida esse

136쪽

T I I E R I I I. I37 lieamus:rursus lactucam vel cicutam, vel acci lens mandragoram, vel salamandram, vel pa-fcis per

pauer, frigida: utrumne siub praedictis iam imi '

modis comprehendantur , an alia qua- cuniario piam ratione dicantur, quae dicta non- calfisit, dum sit. Bitumen nanque, resina, & seia ripiari 2I. uum,& olea,& pix, caliὸa potestate sunt, quod Vtiq; energia calida celerrime fiant: etenim celerrime inflammantur: praeter- δ' ea cum corporibus nostris admouentur, ea manifestissime calfaciunt. At chalci ii , mysi, sinapi, nitrum, acoron, meon, cO- stas,& pyrethrum,cum nobis sunt admota, calida videntur aliamagis,esia minus: non tamen mi idonea quae in flammam

vertantur. An igitur seipsos fallant, quiid unis solum aestimant3nunquid aliqua facile in plicuissessssammam transmutentur vel noξ quos uti- famae inque non sic, sed an vertantur in prunam pruna δεμ vel non,aestimare oportebat, cum sit pru- uersa mauna ignis non minus quam flamma: hoc teria. tamen discrimine, quod aere, vel aereo quopiam in ignem mutato, gammae terra , Vel terrea re aliqua accensa, fit pruna. i Atque hactenus quidem consentire secum sermo omnino videtur: siquidem videntur medicamenta ea, quae ubi ignem attigerint, facile accenduntur, nos quoque

excalfacere,nisi si quod propter crassitiem

137쪽

intra corpus non facile assumitur. Dissem iretur enim de iis latius in libris de medica. Calidas o mentorum viribus. Quaecunq; tamen me. restate ad dicamenta nostrum corpus excalfacere vii nos, jsent dentur,ea propte vertuntur in ignem. At y eatula ad quomodo igitur sinquiunt) tangentibus; gnem. non sentiuntur calida 3 hoc haud scio cur dicanimam si energia ac iam nunc calidum esse praedictorum quidque diceremus , profecto mirari liceret, quomodo Ialangentibus non appareant calida: nune quod possint facile calida esse, idcirco ea potestate talia vocamus. Itaque nihil miri, si eos qui se tangunt, nondum calfaciant: veluti enim nec agnis ipse augetur, i priusquam victa ab eo ligna sint mutata, quod aliquo temporis spatio omnino fit

ita nec animantium calor a medicamen-

tis,nisi illa prius ab ipso sint mutata. Qui pl pe alio genere calefit iis qui ab igne vel o sole intepescit: alio is qui a praedictorum

quouis medicamentorum : illa nanque actu lant calida: med1camenta, nequaquam itaque nec calefacere nos valent, prius quam actu talia fiant: ac quod actu αs

lx li siut,id a nobis accipiunt: veluti si

ci calami ab igne. Ita vero & ligna ex sua quidem natura frigida uniueria: sed quae sicciora sint,& gracilia,ea facile mu

138쪽

tantur in ignem: quae, humidiora sint&crassa, spatio egent maiore. Nihil igitur miri est, si medicamenta quoque primum quidem in parua & tenuia frangi postus lant: secundo loco , ' tempore aliquo, tametsi minimo, corpori nostro quo calidae sant, sint adian cta. Tu vero si ea. Capi. II. nec comminuta , nec prius calfacta, cali- ὼ.I. sim

dat men iam fieri censes, quid signifi-roce quod potestate calidum dicimus, parum mihi meminisse videris: sic enim ea exploras , tanquam energia sint calida. Sed nee illud mirum, si quis recalfaciant, calefieri ipsa prius postulent: cum idem: is fieri cernatur ,& in lignorum exemplo: quippe haec vanescentem alias, morientatemque flammam tum seruant, tum vero - '

augent, dum ab hac ipsa prius calefiunt. Non est igitur alienum, calorem, qui in indieame1funim ntibus habetur , ejus οὐ medi- ta a nobis camentis Naasi, alimento, findam yti, salfacia, quemadmodum ignis ligno: quippe id ita nos remia quoque fieri cemimus. Si vero perfrige- facisi σrato corpori eorum quodvis PMntR iii meluti ris: dIligenter comminutum i ergas, pr oresses et eis si non calefici Proinde quae Tesrigera- furit calotae partes sunt, eas eius odi medicamen- risnatim, tis plurimum perfricamus, una calorem ibidem perfricando excitantes: una raram,quod

139쪽

δέ A L. DE TEMPERAM.

prius frigore fuit densum,reddentes: quo

scilicet tum introrsum pharmacum penetret,ium naturali animantis caloric5iunctum mutetur, ac calefiat: quippe cuius si particula quaepiam vel minima, calorem senergia concipiat, hunc deinde in totum per continuitatem porrigat, perinde ac si ex parua scintilla tedam summo tenus accendat: siquidem hanc uniuersiani facile

depascitur ignis nihilo amplius sesetillami requirens. Ac quicquid quidem potestate calidum est, huic nondum in natura sua Liguστα calidum frigido praepollet: sed in propinride ob b quo est,ut praepolleat adeo ut breue opem moris co- quo vincat, extrinsecus requirat, hanc illi is piam rara modo frictio abun de praestare potessimo dius ab do vel corporiq alicuius natura calidi coni ni vinci tactus. Non est igitur tam arilaum ratior eras tionem reddere, quid causae fit, cur alia. ilaturi protinus Vt corpus nostrum contigere,re

calfacere id possint talia post longius id esRcere spatium, quippe ex iis, quae igni

appropinquant, alia statim accenduntur,ll veluti elychnium,&tenuis teda,&pix,& siccus calamus:alia nisi diutius sunt admota,non vincuntur,sicut viride lignam Illud potius definiamus,cuius utique demonstratio cam de naturalibus potentiis agemus,tradetur: ex hypothesi nuc quoq; pr.

140쪽

et I A g R II N I rpropositorum causa, eo utemur, quatuor Faeultates nimirum dicetes totius corporis proprias .natura facultates esse, unam 1doneorum tractri- les setis.cem, alteram eorum omnium retentri- iam corpos cem,tertiam alteratricem,&quartamquς m partire.

alieni sit segregatrix, easdemq; facultates effectus esse totius in quovis corpore substantiar: quam etiam constare ex calido, frigido, humido, &sicco inter se missis, io dicimus. Vbi igitur corpus unaqualiber In tem earum Quas in se habet qualitatum, co meto est pus quod sibi admouetur, demutat, nec facultati; sum hoc casu, tota substantia existiman essentia dum est agere, nec quod ab ipso muta- ut in as tur, posse ei adsimilari: quare nec unquam tura dixia nutriet quod ita mutatum est, id quod se mimmutauit.At si illud mutet, id est, si tota sibstantia operetur, utique tum sibi adit milabit, id quod mutatur: tum ab eo nu-2O trieturineq; enim aliud nutritio est,quam Nutritio adsimilatio perfecta. Quoniam autem vacuare hoc definitum est, inde ruinis incipien- repletio, dum-. Omne animal couenien te sibi nu- lib. Gltritur alimento: cc ueniens autem cuiqueas alimentum est, quicquid adsimesari corpora quod nutritur, potes: oportet igitur toti nutrientis substantiae, cum tota nutriti natura ccmunio aliqua, similitudoq; sit z prorsus hic quoque non paruo ces-