장음표시 사용
81쪽
T. I a N r rstoclem illum Atheniemsem non sivit quiescere rem paeunt Miltiadis: & juventutem literarum humani omni
midiis consecratam sinant quiescere a vigiliis, & in ignavia desidiaque obscura torpescere, tam multa & gravia optimorum doctissimorumque virorum & sortissimirum hominum documenta aeternis laudibus dignissima quorum materia his ipsis studiis i iterarum parta , in florenti stimis Academiis educata, certis honorum gradibus confirmata,in Ecclesiis denique ac Rebuspub. fata reposita,ipsis incredibilem suavissimumque existimationis noctum, Rebuspub.& Ecclesiis utilitatcm maximam, Deo autori omnis boni honorem pepererunt& gloriam amplissimam si re, g toc in poni ny, inquit I csiodus. , Praecipue vero singulare illud est Academiarum ergae Respublicas & EcclesiasChristi ossicium, quod & homi nes commodi agendis rebus utilesque futuri ministran tur, ac testimonio publico ostenduntur eis, & ab incornu modis viris atque ineptis ad capessendas functiones publicas praecavetur. Hic vero non agimus de illis Acade
natis, in quibus Doctores & Professores, si forte, neglecta publici ossici j sint & fidei quam Academiae dederunt ratione id unum curant,ut ex promotionibus frequentibus ac tumultirariis potius, quam legitimis commoda sua promoveant, & ex dispendio publico suum faciant coma pendium. Id enim qui faciunt,cum iacturam faciunt fidei &existimationis suae, tum malo maximo Ecclesias Resquepub. assiciunt turpissime. Atque hoc vitium mmmvnγ personarum est , non optimarum legum: pseudoacademicorum ac non Academiamin culpa.Sed nos hic de ordine publico loquimur, deque fidelibus coriim ossiciis , qui Spartam hanc , in qua exculti strunmt ipsi, excolunt sedulo. Magnum profecto praei sidium,
82쪽
sidium firmamentum Reipub. Academia bene in stituta, instructique legibus & viris suarum legum studiosiis observantibusque: ubi probantur & commendantur apti, inepti vero quasi a tergo relinquuntur, quod Reipub aut non satis utiles, aut plane inutiles,aut etiam .damnosi futuri essent. Ac propterea etiam in ea gradus honorum legitimi & quidam velut cancelli fuerunt dispositi, scientiaeque distributae, ut quis quam ad rem quousque Reipublicae utilis esse possit, doctissimo-ram,peritissimorum , optimorumque virorum iudicio publico & testificatione communi teneretur. Quas ob res non possum equidem quin hoc loco eos moneam, horter, &obisecrem, quibus haec cognitio jure, lege,& more permissa est, & quorum judicio, consensione , ac autoritate fretae Respublicae. amplissimet, Principeique fortissimi viros testimoniis Academi aum ornatos ad functiones vocare solent, & consiliis sacris publicisque gubernaculis adhibere ; quam dilugentissime reputent, expendant, & videant quodnam ait officium suum, di quae religio osticii, quae Remm- publicarum dc Ecclesiarum communis exspectatio, quae praestitae & servatae fidei in probationibus judiciisque ipsorum utilitas , quae denique sequutura malorum Ilias, si fidem neglexerint , aut parui unquam fecerint in hoc argumento : in quo tam necessaria est rcliagio & fides, quam ubi maxime . Hac enim culpa coimniissa, dum student sibi prodesse miseri, eadem op ra & suam ipsorum evertunt fidem, & Academiarum dignitatem , honorem, autoritatemque proterunt, &obstini Reip . & Ecclesiiis Dei: quod crimen impun*abire non sinet unquam Dominus. Sed haec setis.
Ceremoniae autem aspectabiliaque sumbola quibua
83쪽
tur esse : cum tamen in rebus ferme omnibus quae S. blicam autoritatem desiderant, nonnulla soleant athiberi , & in his ipsis actionibus jam olim citra superastitionem more & lege fuerint usurpata: non video quid sit in hoc toto actionum genere, quod homines sevcri magnopere exagitent, aut a quo boni abhora reant. Contr1 enim si boni sunt, facile acquiescent rebus in quibus nihil est mali: sin mali erunt, quid istis cum Academia Ac in omnibus quidem actionibus publicis aliquid ejusmodi ferine adhiberi nemo homo nesciti, nemo vir bonus improbat. Nam humanae functiones quaecunque fiunt, forenses, castrenses, & domi, & foris, publicae autoritatis symbola re testimonia publica hist omnem hominum memoriam inde a prima institutione sua semper habuerunt. Regum diadema fuit : Imperatoriim , paludamentum: Consulum & Praetorum, fasces: aedilium, currus eburanei : Centurionum, vites: omnium in soro , toga et mi litiae , baltheus cum gladio: dc sexcenta alia. Atque hinc Graecis dc Latinis cingendi & discingendi verba, pro eo quod est aptum militiae hominem renunciare, aut ineptum indignumve militia. In lacris stinctionibus& Ecclesiasticis, longe plures adhuc religionis ergo oc-
cupatae fuerunt ceremoniae , teste universa Scriptura sacra , testibus historiis. Harum autem numero comprehendi oportet Academicas atque scholasticas: quae vel ab uno Elisaei Prophetae exemplo ( ut taceamus caetera ) commonstrantur. Duo enim fuerunt symbo D quae in hunc Elias contulit : unum fuit unctio, donum significans et alterum , abolla prophetica , qua vocationem ejus obsignavit: atque hec per intervallae ipsi
84쪽
suerunt data. Quid ergo E an more solum exemploque
ceremonias defendimus aut an omniussu carent i Neu trum prosecto dicimus. Etsi hoc in symbolis a Deo im peratis agnoscimus singuIare, quod veritatem suam ha bebant conjunctissimam: absit autem,ut humanis signis dignitatem eamdem arrogemus. Verumtamen id de humanis symbolis certo possumus confirmare: quaecumque olim fuerunt in his rebus, aut hoc etiam tempore usurpantur symbola dc ceremoniae,iis aut habitum sunctionemque designari aut dignitatem beneficiaque dino & functione coniunctae, aut denique vocationem dc initiationem (ut vocant in ea functione cujus symbola tribuuntur. Hic vero habitum (quem in rebus sacris singulari quadam ratione donum vocari animadvertimus ha bitum inquam liber in Academia, functionem autoritatemque cathedra,dignitatem pileus annulam; dc (quo multi non utuntur hodierno die cingulam,vocationem dc initiationem osculum ac benedictio fausta significant.
His rebus quid simplicius afferri potest quid cum ea re
quae agitur convenientius E At profuerunt vetera, quae Scriptura teste oli in mandabat Deus: quid prosunt ista inquies. Primum ut nihi I per se iuvant aut prosunt, sic nihil nocent aut obsunt cuiquam, quod lege imperata sunt dc recepta antiquo more sine offensa pietatis aut jactura conscientiae. Deinde prosunt initiato: nam magis assicitur horum omnium sensu confirmaturque, si iustam interpretationem adieceris. Ttim protant spectantibus dc audientibus: singulta enim oculis ipsorum silla tecta symbol ic e plus eos permovent, quam si assa voce de nuda infrequente observantium corona proponerentur. Postremo autem prosunt Reipub. quae ha c publica testificatione magis confirmatur de commoditate
85쪽
eorum hominum, quorum operam ad utilitates pubim eas conducit adhiberi, qu1m si incertis facultatis unius litetis ab Academia c tam &obscure datis instructi essent. Literas enim legere&intelligere docti solum;hec omnes etiam indoctissimi videre possunt: & illas quidem aut precario aut furtim vir mendax obtinere, perscriptasque falsarius dare;haec nunquam nisi praesentes,vidento,sci aes prudentes viri boni & docti conferre possunt. Quae eum ita sint,non possumus bona fide, quin sapientissimae illias antiquitatis prudentiam summam & circumspm ctum. iudicium in eo ipso admiremur, quod alii coni annendum,altiabolendum grandi supercilio putant.
M N c restat,ut quae adjuncta studiorum lin optimis
Academiis,&quae pugnantia sint,explicemus. Et Sputem hic totus de adjunctis locus ad dicendu est uberri mus: ia tamen Athenis perdiu ludia floruerat ,ac priinde eo in loco(si alibi usqua de adiunctis ad studia litera rum commodis prospectum estdiligentissime: propter ea nos,omissis caeteris , ex Pausania solum dicturi sumus au militi. quae adjunctorum ratio priscis philosophisolim placuerit,prout ab ipsis ad laudatam illam Academiam sucrutconstituta. Adjunctorum igitur alia fuerunt in Academia ,&alia foris. Intus quasi inlacrario Academie,tria visebantur , Minerva, Hercules, olea. Primum igitur de
omnium potentissimum significatum illud est , Deum ipsum autorem ac ducem studiorum esse: quod impiae
86쪽
A- , , x ur x. drinae gentes dc strui Minervae olim sive Palladis Iove natae nomine&simulacro figurabant quidem, sed veritate obscurabant evertebantque veri Dei ignoratione. Quapropter etiam illa ipsa Minerva sui idem in Baeoticis au tor est) Siga, id est, magna apud Cadmi posteros Phoenicia vel Syra voce dicebatur. Huic autem suberat draco pervigil, ad studia iterarum vigilias adhiberi monstranspoportere. Hic enim, ut quum maxime, Deus laboransteis adjuvat, inquit Plutarchus, et si cesμε- AE im pGγM, m 3 χαAeetrix mis eAgeuc sim regetis. Secudum fui Herculis signum: illius puta Libycii, quicun1 doctrinae Iaude fortitudinem conjunxerat. Est enim Minerva,ut idem Pausanias loquitur,rORArim Heli. fortitudo adhaeret literarum studiis,sive colas ea apud te xum&Musas, ut loquebantur veteres, sive in ossiciis&funa. chionibus justis eadem occupes: D et predim stud torum venenum est. Tertium fuit olea , insigne pacis. Quantum vero pax ad studia iuvanda faciat, me tacente res ip- sa loquitur:&funesta haec nostra tempora, quae perimpunem armorum licentiam nefarie insultant literis,hoc ipsum commonstrant proh dolor evidentissime . Atque haec quidem intestina liferarum bona: quorum unum si fregeris, earum studia fregeris atque sustuleris. Ad rellia
In ipso aditu vestibuloque Academiae stabat Mercu rius, pater sui quidem volebant illi eloquentiae, atque cx eo ct Retrua qua si interpres appelIatus. Proximum igitur Academici & literarii illius studii ornamentum est eloquentia & commoda rerum enarratio: qua plurimum juventus solet ad studia excitari, studentes ad iuva ri-& viri boni doct rina praestares emenso studiorum citra im prodesse quam plurimis, obesse nemini. Ante hunce
87쪽
os F. I u N II stabant castae illae sorores,Musae, humanitatis indices,'
animi non immemoris beneficiorum quae perliterarum monumenta ad genus humanum pervenerunt: hae enim
Mnemosynes filiae,id est,memoriae dicebantur. Haec e go proxime adstat eloquentiae, de humaniorum literarustudia cohonestat,gratissimq, dcautoritatem maximam conciliat eis. Studia enim perpetuam quasi adsestricem humanitatem habent, humanitatem colunt studiosissime, &vicissim ab humanitate coluntur honestissime, omnibus ossiciis: unde .A.c Oa,liberalia dc humaniora dicnntur vulgo. Tertium adjunctum, quod positum fuit ulterius petentibus Acadqmiam, sitit ara Promethei quo ex loco studiosi juvenes cum ardentibus facibus ad urbem usque talebant currere cursu perpetuo: sed hac
lege tamen, ut faces currentium non exstinguerentur; aut eas aliis ex ordine ferendas traderent isque dum aliquis ardente adhuc sampade in urbem decurrisset, victoriamque hoc signo comparavisset. Atque hinc illud proverbium quod vulgo dici solet, lampada trad re. Huius autem rei totius significatum est, prudentia exercita & labore culta. Prudentia enim si non coli tur, torpescit: si colitur ec subacto ingenio jungitur, faucile victrix exsistit omnium,&palmam obtinet in suogenere. Quid autem Epimetheo,& bardo rupici(ut ita di camus cum literarum lucet Quartum ante ingressum in Academiam fuit Amoris signum cum ara,quod signa Charmus dedicaverat. Amorisautem intelligimus pudici & casti: ut significaretur animus propensus & singulare studium, quo literati homines erga literarum studia magis ac magis inardescunt , ex quo gustum aliquem ceperunt illius sa pientiae,quae & paratur,& augetur , & Occupatur ad justos usus suos publicos & pvatos earum beneficio.
88쪽
beneficio. Quintum, & quidem in primis nobile atque
copiosum instrumentum,iuit a monumentis, hinc quidem virorum fortium qui res praeclaras pro patria geretes fortiter occubuerat, illinc vero doctorum hominum philosophorumque summorum, qui scientiae facem in publico accenderant,& omnibus praeluxerant. Hoc autem documentum fuit ab exemplis: quae in rebus humanis possunt quam plurimum tum ad incitandos, tum ad retrahendos dc inhibendoseorum animos qui incumbut scientiis dc in actionibus earum occupantur. Historia enim exemplorum index & magistra vitae, maximum est profecto ad vitam bene instituedam, literas excolendas, dc functiones quasq; publice atq; privatim obcudas cum rationedc modo adiumentum. Extimum vero adjuctorum omnium ante Academiam illud fuit, quo significabatur, imperabatur juventuti, observabaturq; corporum exercitatio: sine qua etiam praeclara quaevis ingenia solent torpescere. Atque hinc factum est,ut rudes ic illite rati homines . Am i Graecis dicerentur. Hujus exeris citationis corporibus salutaris, animis vero non inutilis documenta suerunt duo ad Academiam. Vnuni fuit Dianae septum,cum signis(ait Pausanias Ae erit; , vel potius ordine inverso, Mina ic-Ae sic ( sic enim magis dixerunt Graeci minaci quam contra id est, Dianae honestissima: dc optimae, non autem inhonestae de sceleratae exercitationis, literis humanioribus, earumque castitati inimici si imae. Alterum fuit palestrae
sive gymnasij proprie appellati,cui vacans a studiis juvetus aliquid temporis commode utiliterque solebat tribuere. Sic diequestris, ut ad venationem est, ct pedestrii ut ad palaestram, exercitatio salubris maxime adhibebatur, quod sine damno incommodoq; studiorum poterat
89쪽
fieri. Atque haec quidem adjuncta Atticae illius Academmiae fuerunt ornamenta: quae siquis a nostris Academiis abesse volet, ne ille funditus cas everterit.
Quid enim nonne literarii huius studii autorcst Deus,& pietas in Dcum arx quaedam & caput literariae illius sapienti aetnonne caetera illa quae modo fuerunt a nobis posita tam sunt ad hanc rem necessaria, sed suo tamen ordine singula, quam quae maxime Fortes animi contendat strenue&feliciter ast equutur,quod ignavi ne per somnii quidem cogitant. Pax Sambeia studia literarum promovet,quae frangit perturbatio. Eloquentia juventutem suaviter perducit eo liberalitate&comitate juncta,unde morosa deterret barbaries atque asperitas. Studia humanitate juvantur,caque vicissim juvat & comit (ut ita di camus humanitas. Prudentiam humanae scientiae principem in cernendis & agendis rebus summa consensione veteres appellabant: eamdem vero scientiam aries ini-
micissimus labefactat&perdit, imprudentia. Amorere ardente studio foventur literae: sed quid odio tetrius quid tam exitiale est quam invidia studiis humanioribus Exe pia honorum,&honores ipsi(ut vulgo dici solet alunt ar
tes: at inscientia pereunt, contemtu sordesciit,& rubigine quadam obducuntur indignissime . Denique honesta & mediocri exercitatione juvantur animi ad literarunx studia:verum si ad laborem plus aequo contenderis, franguntur : si plus remiseris, segnescunt & otio diffluunt iii
perniciem suam. Vtriusq; vero argumenti,ad jumctorum inqua eorum quae proficiunt,& impedimetorum quae ossiciunt studiis humanioribus atq; adversantur, exempla evidentissima haec nostra memoria suppeditat. Iadiu enim seculo ana
plius uno stomerui literae, ex Graecia in Italia primit, inde;
90쪽
aute in regiones finitimas singulari Dei beneficentia eo migrantes. Sed ex quo tepore impietas revicta autoritate Dei & Scriptura sacrae incepit furere, qui tande studiorus ructus qui Acadcmiarum cultus percipi aut sperari potest Grascitur impietas plus quam Liciniana fori intus
ignavia (si dicere fas est Libethria hodierno die invadit omneis plateas, & in domibus pene singulis sobolescit:
perpetuum est turbarum astuarium & insanus quidant Euripus, quem foris perflans a Gigantibus & Centauri. omni ex parte Caecias permovet, intus ambitiosorum dc exmm Aurum hominum intemperantia. Proba, sana illa, Mincorrupta Atticorum priscorum eloquentia dc lepos Atticus jam ferme exsulat,& a duro parasitorum de scura rarum ore frigidam potentioribus sitffundentium adeo misere profligatur,ut nihil pr*rer illud Aristophanisaei LGν-mox sit futurum reliqui, nisi Deus prospexerit,
di bonos confirmaverit salutari manu .Humanitatem inhumanitas expellit palam, motuum frequentia, armorum licetia,a stentatorum et=λα νωγ fumo,potentioruni
tyrannide: qui tum demum homines sibi videntur esse quum (ut Aristodemus ille Cumanus apud Dionysium Halicarnasseum id unusatagunt, ut literarum studia in tercidant, de homines facti ad imaginem Dei in brutas pecudes transformentur. Praecoci prudentiae, de civili,dcfanctae succedit scelerosa, profana. demens imprudentia, ct iuvenile consilium, tyrannidiae t icentiae cuivis conu nientissimum. Succrescit odium de invidia in literas reliteratos omneis per imperitiam vulgi, Suffenorum ca-coZeliam, importunorumque re es Aoγαν malitiam,veneno calumniae &detractionis omnia quamvis purissiana inficientium. Honores auferuntur dignis, indignis scurris & libidinas voluptatumq: administris certatim o