장음표시 사용
61쪽
n iure; singularia tamen sunt nomina, quibus hi elim
apud antiquos tum apud homines nostros distincti & in signiti sunt. Etenim vetera illa Imperatorum iura Ante-eestores eos appellarunt, id est, Nadmos sive Academos, ut res Romanas cum Phoeniciis , partum nempe cum suo parente,comparemus his vero temporibus nostris id lex & cosuetudo obtinet, ut Doctores vulgo,adde ctiam
si placet) distinctionis ergo Doctores regentes (quod
Gallia observat plurimum nuncupentur. Quod epith ton professoribus in Academia docendae juventuti operam consumentibus eo apponitur, ut a Doctoribus aliis tum honorariis, quos vulgus Doctores bullatos vocat, tum creatis & renunciatis distinguantur, qui cognitione justuc solenni Academiae alicujus testificatione probati negotiis publicis implicantur, non otio Academico.Qui enim regentes sunt,si non potentia Doctores solum, aut actuosi rerum quae ad publicum spectant procuratores sunt,etis emui, sed vocatione publica Academiae, actu, & legitima administratione docent quae suae facultatis sunt. Horum vero Doctorum quos Hebraei Morim & M lana medim appellabant uniue natum est Palamedis nomen aut etiam patrum, prout in rebus sacris sere ab inferioribus discipulisque vocabantur , numerus in priscis illis Academiis pervarius & incertus fuit pro commoditate loci ubi instituebantur; sive facultates omnes in eis, sive una solum constituta esset. Principio enim singulis facultatibus ita prospectum est, ut Prose res earum d ni haberentur,qui singulas diei horas,antemeridianas ec pomeridianas in explicandis facultatis suae dogmatis.
possent con sumere.Ex eo autem numem ordinis&commoditatis causa unus aliquis deligebatur ex lege, colle
62쪽
s 3 . E. IiIN I t Agio huic & corpori facultatis suae praefuturus. Deligebatur autem sive pro ratione temporis quo in professione Academica versabatur (quod simplicissimum est, antiquissimum,& minus infest una ambitionibus sive ex aeta- te doctrinave, quae via ambitiosis factionibus magis est pervia. Quod si per vices sit, ut hicsit hodierito die, ea non electio, sed successio dicendaest. Huic ergo Decani vel Decurionis imponebatur nomen, quod suae decuriae praeses& moderator esset. Atque hinc factum illud est, quod adhuc in Academiis nostris Decani parmanet appellatio. Posteaquam vero numerus Academiarum auctus & amplificatus,deminuta commoda,& a potenti ribus quacunque specie in rem suam versa sunt (cujus rei vestigium adhuc non obscurum exstat, quod etiavi hodierno die Ecclesiae quaedam collegiatae plurimis in locis appellantur detrahi necesse fuit in paedagogiis de praec prorum dc π δαγαγαν , in Academiis de Profestorum Doctoriamque regentium numero, ut eadem Opera retenuitati Academiarum, & Prosessorum alimentis, re studiosorum commodis consuleretur. Alioqui enim Prosereribus Academiae dc studiosi suissent omnino ca rituri,& humaniorum literarum studia jacuissent, facul latumque superiorum adjumenta. Interea vero Decani vel Decuriones dici perrexerui hujus corporis in faculta tibus singulis,quamvis deminutis numero, m Eq,nc: si cantiquiores illi in sua professione essent (quod olim non imprudenter ambitionis praevertendae & certae commoditatis causa antiquitas factitauit) sive per vices insunctione ista succederent annua ,bima,trima,quadrima die. Discentium vero sive discipulorum auditoriimque classes pro ratione temporis & profectus esse differenteis res ipsa loquitur, &ripssequente capite i Dcus dederit,
63쪽
ostendemus. Etenim priscae stingularum Academiarum leges definitum dixerunt tempus ; profectum vero dic cernit exploratio, quam lege & more fieri flagitat ratio in graduum,quos vocant,honoribusconserendis. Atque hunc quidem usum in populo Dei olim fuisse obserua tum exLege,nemini dubium esse potest qui librum quata
tum Mosis perlegerit: cum in eo Sacerdotibus,Levitis,&Dei administris tempora tyrocinii,progressus,ministerii, functionis,&vocationis ab ea praefigantur. Nam tyrocinio ad disciplinas quae sunt opus percipiendas universum pueritiae & adolescentiae tempus, ad vigesimum usque aetatis annum; tyrocinita ad ministerium capessendum praeeunti proxime,anni quinque;ministerio succenturia
to, anni totidem; functioni justae dc liberae, viginti anni, piata a trigessimo ad quinquagesimum fuerunt deputati.
Postremo autem vacatio a ministerio dc laboriosa sunctione quavis, tamquam emeritis, data est quinquagenariis: non ut ventres otiosi essent, ut aves altiles in saginario aut in hara porci;sed ut doctrinae solummodo traden- d c,ab obeundis laboribus caeteris i munes,attenderent.
Haec ergo Iegitima spatia iam olim a Deo in Iudaeorum gente imperata. Sed quia certa quaedam propriaque dis centium discrimina per gradus honorum, veluti cancel-Ios , sapienter discliisa sunt communi Academiarum te ge, nos ea omnia in caput sequens certo consilio rejicimus , ubi diserte de discretione graduum dc honorum col lat ione dicturi sumus Iam ergo id unum restat,ut de tertio loco, id est de I gibus dicamus paucis. Quaecunque leges latae sunt Aca- cleriatis,aut ad officia dc iunctiones pertinent eorum qui tamquam mem a censentur in Academiarum corpore, aut ad iustum dc decentem ordinem, aut ad beneficia dc
64쪽
o F.,F. I urei et :ornamenta in eas collata,quae vulgo dicuntur priviIegia. Ossicia autem munerique alia sunt eorum qui diceunt,alia docentium. Auditorum, qui in stadio Academico decurrunt studiorum cursum, ossicia plurimum describunt leges quaedam communes omnium , dc quaedam speciales illius studii sive facultatis cui dant op ram. Quo nomine sapienter sane fuit illud a maioribus nostris institutum, ut communeis studiosorum leges, quas a singulis teneri Academiae ipsoriamque interest, omnibus palam in Academia quotannis Rector;singulareis vero atque priuatas facultatum, quisquis Decanus in ea suturus est praelegat auditorum numero ad facultatem suam pertinenti . Nec absimilis est ratio in hominum docentium Professorumque legibus. Nam harum aliae consimiliter ad commune pertinent Academiae , cuiusi modi eae sunt quae de Rectore,Senatu, consilio, administratione, & defensione totius universitatis vel Acad miae:aliae ad proprium facultatis bonum & ossicium singulare, ut siqua de doctrinae summa aut capite ullo, de
professionum modo,ordine,tempore ,loco,&c.de facultatis iure, & Professorum in ea commodis habenda erit consultatio:aliae denique ad singulorum functiones spectant,ut si quando forte de lectionibus, doctriina, &circumstantiis omnibus praescribitur singulis quod facto opus et Haec enim venire interdum in quaestionem solent. Ordinem qui a studiosa juventute inAcademiis legitime servari debet,commodeque potest,cum in studiis colendis, tum in adipiscendishonorum gradibus, proximo capite exponemus. Quisnam autem sit Rectoris ordo in rota Academia, de facultatum inter se & uniuscu jusque
Decani in collegio facultatis suae; id singulares Academiarum
65쪽
Ac AnaMIA Mmiarum leges praescribunt plurimum, aut ex vetere dc diu recepta in singulis consuetudine cognoscitur. Cona suetudo enim (ut Iurecoss. aiunt) habetur pro lege, neque temere in hoc argumento perfringi debet: ne cujus ambitione publicus ordo dicatur violari , neve in gratiam ullius sternatur via ad alia consimilia, quae bene
instituta aut recepta non male fuerint,perrumpenda.Sed quid de beneficiis aut privilegiis Academiarum
dicturi sumus Exponeidus paucis. Privilegiorum alia sunt ex communi, alia ex singulari jure attributa huic aut illi Academiae. Haec autem sapiens antiquitas literarum humaniorum alumnis concessit & dedit providentissime, ut liberaliore bonorum studiorum cultura amplius accenderentur dc inflammarentur ingenia juventutis ad res majores , dc salutem Ecclesiae commodaque Reipub. viri scientiis literarum aucti & ornati facilius ac melius proveherent. Haec vero tempora,proh do-Ior,quq odio infestissimo&contemtu literarum indigno flagrant, non facile ornant honoribus, dc privilegiis augent Academias,intermorientibus scientiis,humanitate discedente, pietate profligata, invalescente barbarie, armis grassantibus. Verumtamen ,ut ad lineam, ex communi jure privilegia quaecumque habent dc fruuntur Academiae,duobus capitibus includi possunt:nempe vacatione ac immunitate ab oneribus, & commodorum praerogativis honorumque accessionibus. Haec enim
duo capita fuisse olim gymnasiis & scholis in populo Dei
attributa ,aliquot in locis Moses demonstrat luculentissi
me. Phoenices, Chaldaei, Indi, aegyptii, alii honorem istum literarum studiis religiose & semper habuerunt. Quid)quod ne ipsi quidem Philistaei,quo tempore in tota ferme Iudaea potiebantur retum, sacras Prophetarum
66쪽
scholas & asceteria ausi fuerunt infestare, sed prophetis
doctoribus atque discipulis locum suum , functiones, otia ,honores integros & inviolatos permiserunt hoc autem sacra historia priore libro Samuelis declarat evidentissime. Quantum gens G raeca Academiae & gymnasiis, Musarumque delubris (ut Tullius exusti Graecorum vocat in hoc genere indulserit nemo ignorat qui bonos autores legit: pleni sunt illorun libri, plenae historiae istius rei testimoniis. Quae omnia Tullius ad Varronem scribens commode eleganterque his verbis complexus est, fit ludia,magnorum hominamsententia 'acationem habent etiam publici muneru, tu concedente Republica cur non abuta-
finxi In primis vero testantur Gyaeca & Romana jura, civilia & Ecclesiastica, Caesarea & Pontificia : Pandectar, Codcx,Novellae constitutiones, rescriptaque& authenticae, quibus iam olim ornata fuerunt & amplificata Academiarum iura. Haec enim autoritate re consensu omnium, cum Ecclasiarum jure, tanquam sacra ad pios usus collata in Academias & instituta , colli parantur. Merito id quidem: cumAcademiae sint optima Optima-
ruiti Rerum pub. primordia, Ecclesiarumque seminaria, hae vero fructuosi optimarum Academiarum partuS.
De singularibus autem privilegiis & praerogativis, quas huic aut illi Academiae potentissimi Caesares iv forti sumi quique ac religiosissimi Principes pie tribucrunt rescriptis certis & s gularibus; de his igitur non est hic dicendi locus Nam ea tantum quae fiunt generalia percurrimus ; & quo sunt notiora, eo leviore brachio pe stringimus: quae vero specialia& singularia sunt in Academiis,ea nec rimari cupimus,nec possumus percurrere, tum quia vix unquam, ac ne vix qui lcm rerum singularium&individuarum (ut vocant) mens humana scientiam1
67쪽
tiam assequutura est,tum vero quia summa est earum in hoc tempore ut Philosophi et . oen , dicunt inconis
stantia & instabilitas. sui sint ordinarii gradue in Academin.
mnia autem illa jura & beneficia ne sorte in homi nes indignos, adde etiam ingratos,collata fuisse via derentur, pie sane sapienterque maior nostri cauerunt prospexeruntque,Vt in literarum studiis, probationibus, testimoniis, honoribus certos gradus Academiae obser varcnt, quibus Irogressa ex ordine juventus studiose adlegitimam quamdam studiorum suorum metam con tenderet. Quae res etsi interdum, praesertim magnis viris ludicram speciem aliquam rius risi, puerilemque
visa est habuisse, summa tamen cum dignitate amplissiamoque fructa peragitur, si bene & legitime procuratur Ac de studiis quidem, ordine, gradibusquc ipsorum in
tertio cap. jam ante aiximus ea prose omnia, quae satis ferme ad institutum nostrum putamus pertinere. Nam
studiorum gradus sunt in paedagogiis, sunt in gyria nasiis
scholisque maioribus,&Academiis quos omineis gradus veneranda illa antiquitas propterea disposuit&praefidiit lege; ne imprudensi imperita aetas lubrico deciperetur, neve curiositate abrepta juventus aut praesumtione ebria s quam elegantissime olim Democritus e Getri, eo inc appellabat extra stadium plus satis excurreret magno malo literarum & suo. Nam hoc pacto fit ut vaga illa &instabilis aetas seipsam perdat,a curriculo suomni
68쪽
F. I u N r et ros illotis (quod ajunt manibus contrectans inquinet
turpissime. Id ergo iuventuti videndam fuit, ut a carceribus ad calcem recta via compendioque perveniret hoc autem quia nec bene necsemper aetas illa facit ( faciunt enim paucissimi majores legibus & quasi repagulis quibusdam positis bonae illi aetati prospectum esse No u runt. Sic in paedagogiis pueritiae consulitur, ut certis principiis progressionibusque ad certam aliquam linguarum scientiam perducatur per eas quas vocant classes : atque in eis rudimenta f ώ-γωγιu ad bonas artes dc melioris scientiae instrumenta eidem aetati exponuntur. Sic in Academiis , ubi cx paedagogiis
suis excessit adolescentia, traduntur progressiones ceratae ad instrumenta, artes, mathemata, ipsamque adeo
philosophiam : quae spatia postquam iusto legitimoque
tempore decurrerunt juvenes studiosi, aditus ad facul tales illas quas superiores dicunt permittitur. Vt ad faucultates ventam est,non dispari quoque ratione & modo carceres, lineae, metae discendis&consequendis iis con si tutae sunt. Ad haec vero studia,studiorumq; gradus in Academiis commode institutos accedunt tria illa quae totidem voce ibus principio huius capitis perstrinximus, hic i,DA Mest,probatio,testificationes, honoresque pubiraco&solenni judicio in eos homines collati qui in litera xio hoc cursu constanter ex lege Ossicioque perrexerint . Atque haec quidem singula etiam in populo Dei, quum Ecclesia Israelitarum stetit, certo quodam modo fuisse observata non dubitaverim:quorum vestigia quaedam in Scripturis sacris comparent. nisi me animus dc coniecti ra fallit. Sed quia vestigia illa quae dicimus obscure adumbrantur magis quam elare exponuntur, ad alias
69쪽
historias de documenta istarum rerum venturi sumus,ec trium illorum capitum quae modo perstrinximus confirmationem ex eis ostensuri. Etsi quid hic comprobatio ne opus in re tam honesta,utili, dc necessaria 3 Probationem igitur illam,quam optime Graeci Am iam, recentiores iacva dc inaudita voce probam vel tentamentum ducunt, jam olim Academiae optimae habuerunt in Grae cia,Latio,Gallia,de regionibus aliis,ut ex Iuvenalis versa quem supra cap a .adduximus vel pueri novisse possunt. Ejus autem (ne longiores simus tria sunt genera: nimiarum examen, disputatio,& lectio, quae loci alicujus aut
argumenti ad facultatem eamdem pertinentis enarra- tione dc interpretatione coneluditur. Examen, ut appellatur vulgo,praevium illud est,quod a facultate,id est, , Dochoruni Professorumque ad facultatem unam spectantiu in collegio dc coetu legitime adhiberi solet, ut
candidati juvenis peritia exploretur. Hoc duobus modis fieri assolet, potestq; commode , maAυm os Am metan Analyticum examen est, in quo Decanus collegii totius nomine, aut cuicunque partes inas Decanus
commendaverit, simpliciter hominem interrogat de 'summis capitibus scientiae vel facultatis suae. Exempli causa, si Theologiae candidatus erit, facultas Theologica explorabit quid sentiat, ecquid praestare possit indo ctrina de Deo,de homine, de Scriptura sacra , de lege, de Evangelio, de fide dc poenitentia, dcc. Si Iurispruden. tiae, inquiret de praeceptis juris, de personis, rebuS,actionibus , causis publicis dc privatis, sacris ec profanis, dcc. Sin autem Medicinae, rogabit de subiecto scientiae illius puta de corpore humano , partibus, affectionibus, tarationibus, medicamentis, temperamentis, causis
dis. Alter a vero examen quod Dialecticum appel-
70쪽
6 F. III N, Iamus illud est quo Doctores ' Professores infacu ltate
singuli, prout liber, in contrariam dententiam cum fuse candidato Siputat de problematis& dogmatis, sive ut dicuntur vulgo de quaestionibus&decisionibusfacultatis suae,seque cxercendis cuni eo velitationibus literariis, tamquam evis armaturae, occupant: ut periculum hoc pacto taciant qua scientia;dexteritate, industriaque prae-d tus ille sit qui adspirat ad certos honorum gradus. Hoc autem genus examinis non solum est Erecerto definitoque inter agentesargumeto, quum de aliqua materia proposita, condicta, dc constituta studuit ca-didatus&de ea responsurus est, quam materiam facultas aut facultatis Decanas delegerit, verumeliam Y more ferarum in facultate adhibetur, quum Doctoribus singulis qui incollegio facultatis versantur,licet quaestionesct argumenta quaecumque in mentem & buccam ven rint afferre contra, ct respondentis candidati eruditionem variis problematis objectionibusque per satyram(ut aiunt contari atque explorare. Optimum profecto cum praesentis animi, tu fidelis in ea facultate studii, cediissimumq; solidae eruditionis ac scientiae documentum. Atque in uno quidem examine quod modo dicebamus, vel potius unica illius parte acquiescunt pluri naum Amademiae in Gallia, Italia, ct regionibus aliis quae propter
frequentiam & celebritatem locorum abundant majore candidatorum numero. His enim si rempus justum ad caeteros actus quos leges imperant tribu i oproteret, neque dies anni peragendis iis ex legestissicerent, neque habendis lectionibus ordinariis vacaeum ullum tempus restaturum esset. Ordinarias quippe occupationes extraordinariae plane interverterent. Quoc utem illae celebres Academit omittiit facere Propteria oditatem,