장음표시 사용
31쪽
A Iia , sed tamen tenuitate sua contentus esset, eum in sacrum colligium Onobcum, Roman.eq. Ecclesiae Senatum adscri t . Itaque Deum precare , non it eum amplius extoliat in terris, sed aeternum beet in caelis . Ac scito longe maiores nune eius esse labores , mentis inquietudι-nem , atque meis Πι- , quam dum frauatam in carnobio degeret mitam .
Quod autem de Gιberti mariti tui fratre scribis, sic habeto, ecilesiastica
beneficia non carni, e sanguini,hed mirtutιbus deberi : eum in hanc isque diem absque huiusmodi mercimoniorum negotijs tuam duxerim, nolle me , hae aetate senescente conscientiam meam onerare. .At si Reuerendissimus Oecter Dertianensis, aut alius Antipes, harum rerum bene peritus , de illius Fuficienti eruditione mihi perbibuerit testimonium , B bbentibsime, quod iliam obtinere deceat, mi consequatur, emtar. αuod porro ad Gibertum attinet, cum primum per facultates mear licuerit, eius opera libenter miens consulam commoius eius . Deum rogate, mi quod ad maiorem gloriam suam bene sibi misum fuerat, uobis omnibus euenire dis Abnat. De taliano, adhuc ect nimis adolescens. ω ego maiori gravor familia, quam mi ferant tenuissimi reditus meι, in magna praesertim an- nouae caritate . quod si Domino placuerit , me commodore mii conditione , ipsim, in abos adiuuero. modo melant mirtutem couνe, recDq. -- uendi leges reuere . non, mi quidam alis, qui suis moribus effecere, memib valde refrixerit animus, ne patria nostrae ciues apud me deinceps esse velim; maiorem fidem, probitatem, sinceritatem, in humanitatem ιn em C trantis eapertus. Atqui Dei benignitate. famitia utor ijs moribuspraedita,
ut eam ad amandum impellar, ae si mibi singuli AIV essent, non administri.
Exstant & aliae, quas vidimus, eiusdem sere argumenti ad ipsum Gibertum manu sita rescriptae litterae , quibus eum vir summus , ac si minis rebus semper occupatus , non minus perite , quam pie , dc humaniter commonet, ne quid in eodem fratris negotio contra sacras leges committat, sed ut omnia caste, ac secundum Deum rite seri pro curet . Quae idcirco memorauimus, ut uel hinc intelligas, eum cognatos & ciues suos humiles non despexisse, aut quo iure quaque iniuria di- D tare, de extollere studuille; sed uiae, eorumq sempiternae saluti pie consulendo humanitatis pariter dc charitatis officio numquam deiu ille. Ceterum quod ad Paulinam de familia sita scribit, ea fuit ita pauca,
vix ut XX. homines, hiq. omnes probatae uitae in illa ccnscrentur. utpote modicis adhuc facultatibus, qtiae toto Cardinatatus tempore ad quinque millia nummum aureorum non peruenerunt. Volebat omnino, ut domestici omnes religiosorum hominum instar uitam instituerent. eos'. antequam nomen in familiam darent, ut non in aulam, sed sacrum in
coenobium ingredi se cogitarent, testatus praemonebat. sepe uero illis 3 3 sacro-
32쪽
sacrosanctam Eucharistiam administrabat ipse, ita se cum ijs gerens, ut
non minus amantissiimi parentis,quam domini,ardenti charitate flagra tis ossicia cumulate praestaret, inq. rebus omnibus illis subueniret; praesertim aegrotantibus accurate prouidens, ut cerio domus loco semratim constituti diligenti cura idoneorum ministrorum, & ossicio curarenturi in eam q. rem sumptus omnes ad obolum usque de suo ipsius aere pe soluerentur.
Montisregalis in Subalpinis declaratur Episcopus, eamq. dioeceum Visit, & ordinat.
UATTVOR porro annos, & amplius cum E clesiae praefuisset Paulus Quartus, anno a Christo nato M. D. L IX. quintodecimo Kal. Septemb. cessite uiuis.cui post quattuor sere riansium interregnum subrogatus est Io. Angeloes Medices, Cardinalis Mediolanensis, Pius I V . nuncupatus. Qui licet nonnullis eiusdem Pauli fauore, & clientela antea nitentibus aperte sit ad uetiatus, & in plero'. principes uiros eius consanguinem grauiter animaduerterit, Michaelem tamen in ipso summi Inquisitoris munere firmatum esse voluit; ac paulo post ut pro satus sui di- Cgnitate melius ipse posset inde sbi prouidere, eum a Nepesino Sutrinoq. Episcopatu ad regendam Montisregalis in Subalpinis ecclesia1ri transh
lit. Cuius quidem ecclesiae administratione suscepta, cum in ea multaec rite prouidenda,& pie ordinanda esse animaduerteret, tollendo'. Varios deprauatos mores, dc corruptelas, quae in eam, utpote haereticis vicinam, irrepserant decursu temporis, quo a ceteris Pastoribus graui cum illius Christiani gregis detrimento iamdiu recognita non fuerat, illam accurate sibi visendam, & componendam existimauit. Atque versius iter ingressus, nocte fanctorum Apostolorum Petri & Pauli sestum diem insequente, anno M. D. L X . ad Lucenses balneas peruenis. ibi q. dies aliquot posuit ad eas adhibendas aquas, curando stranguriae morbo, Dquo saepe grauissime cruciabatur: quique tandem caussa tat, ut concreto , auctoq. in vesica duro, ac diro calculo, uti postea narrabimus, mors illum celerius abriperet. Inde porro Bluit Genuam, quae honoris caussa quattuor triremes ei obuiam misit. Dux Sabaudiae Emanuel Philibertus, princeps cum alijs nominibus, tum in primis Christianae pietatis laudibus clarissimus, si immis eum honoribus excepit, biduum cum illo iucunde commoratus. Ecclesiam denique suam perlustrauit: rebusi omnibus, quas oportebat, Duiligod by Cooste
33쪽
Pij V. Ponti Max. Lib. I. . 19
Α quoad eius fieri potuit, optime emendatis, atque compositis, aegre serens a d haereticorum punitionem ciuilem potestatem sibi defuisse, amicorum rogatu Boschum diuertit: via summis & honoribus, & gaudijs acceptus egregiam suam in patriam charitatem quam plurimis,ac varijs in omnes, praesertim in egenos, carceribusq. detentos pietatis ossicisis humanissime testarus est. Inde ad Vi glebanense coenobium, ubi adolescens regularis diseiplinae, uti memorauimus, scientiarumi tyrocinia secerat, pari laetitiae,& honoris significatione seit exceptus. deinde Mediolanum delatus, ibiq. a Magistratibus, vitisq. principibus illius ciuitatis honorifice habitus , Romam reuertitur die B. Catharinae sacro, anni paulo ante mem rati . Atque haec quidem reuersio mirifice grata fuit cum amicis suis om-B nibus, tum vero multis amplissimis Patribus; inprimi'. Ranutio Farnesio S. Anseli Cardinali. qui donec vixit eum semper plurimi secit; & v in pro singulari suo iudicio sepe praedixit, facile futurum, ut B. Petri clauium potestas illi gerenda traderetur. sed immaturae mortis iniuria optatum suae praesensionis euentum videre non potuit.
De Senatoria ipsius in dicenda sententia libertate.
AM vero ad sacrae Inquisitionis administrationem redi jt Alexandrinus, cuncti'. salutaris illius offici j
congregationibus, ut antea, numquam non inte
resse voluit. Agebatur per idem tempus Tridenti sacrosanctium, εccecumenicum concilium . quod iamdudum a Paulo III. institutum, sed deinde saepius intermissum, a Pio IU . denique reperitum, tandem hoc anno M. D. L XIII. summo Christianae rei p. bono, Deo bene iuuante, conclusum, & absolutum est. Ergo quae res in eo grauissimae tractabantur, de ijs Romae itidem agi cum vellet Ponti sex, in eiusmodi conuentibus accuratum Michaelis studium, & operam adhibere conseruerat. eiu'. selidae, & probatae doctrinae, & vero grauium se D tentiarum a liberali, & ingenuo animo proficiscentium maxima semper habita ratio est. priuatis namque rationibus omnino posthabitis, cum in ijs, tum etiam in alijs omnibus coetibus, & priuatim, & publice, quid is eundum Deum, & e Christiana republica sibi esse videretur, libere ri nunciabat. Nam illi in rebus omnibus ut spectata virtus, & integritas auctoritatem, ita conseientia optimae mentis sententiae dedit libertatem. neque enim ignorabat, summam ac praecipuum Cardinalis ossicium e
se, tam in priuatis, quam in publicis consilijs apud Pontificem probum se, ac fidelem consiliarium ubique praestare: ac libere profiteri, nihil sibi
34쪽
esse antiquius Dei gloria, di Christianae reip. salute. Itaque talem se A le- Α
Lib. 4 se xandrinus erga Pontifices exhibebat, quales S. Bernardus Cardinales re-
quirit , cum d Eugenium Pontificem Max. scribens, eum inducit videre cupientem Ecclesiam Dei talibus innixam columnis, eoq. sacrorum Senatorum munitam consilio, ut si Pontifex summus vellet aliquatenus deviare , illi non sinerent, fraenarent pnvcipitem, dormitantem excitarent. Quiq. pro sua reuerentia, libertate extollentem reprimerent, excedentem corrigerent; constantia vero, & fortitudine nutantem firmarent , crigerent diffidentem. Qui denique pro sua fide, & sanctitate ad quae q. sancta, ad quaeq. honesta eum, & alios prouocarent. Haec igitur praeclara sanctissimi viri de Cardinalis officio documenta,atque alia eius- inodi probi Senatoris munera sortiter, de opportune exsequi non omisit BAlexandrinus. Atque ut de multis pauca colligamus, viij. Idus Ianuar. ipsius anni M. D. L X III. cum Ferdinandum Medicem Cosmi Florentinorum Ducis filium, tenerae fere puerum aetatis, & Federicum Gon2
gain filium Federici Mantuae Ducis adolescentem Pontifex id quod mox fecit) sacrum in Senatum legendos proposuisset, statim a prandio, quod
in anni uertario Pontificiae coronationis die Cardinalibus, Principum q. Oratoribus de more dari consueuerat, Cardinalibus ipsis conuocatis,cum illisq. communicato consilio, ea de re singillatim omnium sententiam rogauit quae cum ex ordine dicenda est et Alexandrino, is mirifica libe late respondit fere in haec verba. Cum habeatur hoc tempore, Beatissime Pater, Sacrosancta Tridenti- Cis na Synodus, in qua praetur accuratam religionis dogmatum Practatio- nem in Ecclesiasticam disciplinam, ac mores sancte restituendos seminis V laboribus incumbunt tot, tantiq. Antistites, ij sane huiusnodi creatione' ' valde offensos se arbitrarentur, si de huius habenda ratione dignitatis de -- creto vix dum absoluto, statim derogaretur. Quare non pollum equiis dem non ire in alia omnia. neque huic ego sententiae umquam plane subis scribam . Praeterea quorsum euasura sit aetas adolescens, cum omnino sit incertum; cumq. in his dignitatibus conserendis exspectanda sit aetas' legitima, eam potissimum exspectare debent ij, quibus meritis ita feren-- tibus, sacrae purpurae dignitas dcelle numquam poterit. Huc accedit, is hic non elle aut locum, aut tempus legendorum Cardinalium: locum qui- D,, dem, quia ex more in eorum publico conses tu legi consueuerunt: tempus
V vero, quoniam cum illico sit a prandio squod sane plurimum exagger P uio id maximos hominibus sermones dabit. Ceterum Cardinalis S. Angeli, qui praeter alios audierat haec omnia , summam viri libertatem, ardensq. sacrae disciplinae studium admiratus, dicebat pollea, quemcumq. vel pretiolissimum thesaurum, quem umquam habere potuisici, se libenter impensurum, si eius inodi, quς nemo alius dicere ausus fuerat, ipse ad Pontificem verba facere valui flet. Nec ita Diuitigod by Coral
35쪽
A ita multo post Florentis Ducis Orator cum illius nomine pro more venio set ad agendas gratias cum alijs Cardinalibus, tum vero etiam ipsi Al se xandrino, protinus is; Non est, inquit, quod mihi gratias agas. quippe is qui huic electioni non modo non fauerim, sed valde sim etiam aduersari tus . non quod Mediceam gentem oderim, sed quod ita mihi constien- ,, tiae ratio praestriberet. Ac recte quidem id nulla se inuidia adductum secisse dixit. nam, ut ex dicendis patebit, eam ipsi domum & dilexit
plurimum, & non mediocriter exornauit.
Sed illud quoque in hoc genere memorabile. Sub finem huius Pontificatus Maximilianus Caeser eo nomine II. & alij plerique Germaniae
Principes,grauiora scelera,perniciosaq. exempla hac via cautum iri pra B tendentes, per litteras, ac nuncios Pontificem urgebant, ut Germanis facerdotibus, Graecorum exemplo , uxores ducendi faceret Potestatem. Quod etsi Christianis moribus, Apostolicis praeceptis, sacris legibus, atque omni ecclesiasticae dilaiplinae omnino repugnare constabat, Ponti- . sex tamen,ut quid dicto factoq. oeus esset grauius decerneret, tantorum'. Principum petitionem haud prorsus contemnere videretur, rem nonnullis Cardinalibus ad id selectis expendendam, ac definiendam detulit. Inhs ergo cum esset Alexandrinus, sacras leges , Dei q. honorem omnium Principum gratiae, cunctisq. rebus humanis praeserendum ratus, singulari constantia, atque animi libertate ita sese opposuit, ut eiusmodi postulata nemo aut ardentius oppugnarit, aut acrius rethcienda esse contendo
C rit. potissimusq. ipse auctor fuisse dicitur, ut Ponti sex id nullo pacto faciendum esse resiponderet. non enim fas esse, mala facere, Vt eueniant bona: neque cuiusuis rei gratia contra leges omnes prostituendum esse,
atque adeo profanandum sacrosanctum sacerdotium, quod sine sancta calti tale aut rite constare, aut Deo placere non posse, Catholica, & Apostolica semper docuit Ecclesia. Haec igitur & eiusmodi alia grauissima illius responsa praeter ceteros admiraris Annibal BoZZutus,Card. non minore prudentia, quam dignitate , generisq. splendore insignis, dicere consueuerat, Card. Alexandrini sententiam in amplissimo Collegio plus ponderis liabere sabsit inuidia verbo quam ceterorum omnium alioqui sapientissimorum patrum simul iuncta staragia. D Obstitit praeterea vehementer eidem Pontifici, Auenionensis legati nis munus Alexandro Farnesio Cardinali abrogare, Caroloq. Borbonio eius collegae mandare cupienti. quod ea res & graui Catholicae religioni periculo, S: sacrosanctae Sedi parum honorisca sere videretur . nam inde laturum, ut haeretici magis inseletarent: cum illius se imperio traditos vidissent; cuius alioqui probe Catholici studia in gentem seam haeretica fiaude ex parte deceptam propensiora sere sperarent . cum nemo nesciat dominandi libidinem id cognationis vinculum ad hominum praecipue principum animos immutandos valere quamplurimum. Addebat, non
36쪽
admodum esse Galliae Regis promissis nitendum, Auenione haereticos Αhaud victuros pollicentis . tum quoniam Is sere puer est et, aliorumq. regeretur arbitrio; tum quia si domi suae id ille praestare nequiuisset, eo minus sperandum in ali a ditione hoc ab eo praestitum iri. Quare partim
ex his, partim ex alijs,quae nunc omittuntur, contentionibus, contrarijsq. sententi js ad sacrum Inquisiitionis magistratum pertinentibus, suere, qui dicerent, sere, ut a Pontifice in Adrianae molis arcem includeretur. Quibus ipse; Mihi,inquit, locus numquam deerit,in Ordinem meum redeundi, quoties ob testificationem veritatis in hoc collegio permanere non pΟ-tero . His ergo,atque alijs elusimodi rebus serte motus Pius Ι V. noluit, ut amplius ille palatinas aedes incoleret, supremiq. Inquisitoris auctoritatem ei non nihil imminuit. Interim is, quem ante memorauimus, e cal- Bculo contractus morbus, ac dolor, mense Iulio, Michaelem tam vehementer assiixit, ut in summo vitς discrimine constitutus per octodecim
dies sanguinem urinae loco reddiderit. Quocirca de se ad felicem obitum componendo,deq. parando sibi sepulchro cogitare coepit: quod eiusmodi esse voluit, quale in medio templi selo S. Mariae supra Minervam h die conspicitur, cum hoc epitaphio.
Ad laudem D. O. M. Fr. Michael Gisterius, ex oppido Boschi, Agri Alexandrini, Ord. Praedic. D.
mis it. S. Sabinae Presbyt. Card. noscens terram te rae se redditurum , Ob Certam restirrectioms spem, Cin Virginis Dei genitricis templo, cuius, & Sanct
Tum, ac Piorum Viventium cupiens adiuuari sit fragijs, locum hunc vivens sibi statuit. In quo cadauer , cum stium obierit diem , poni Curauit, ann. agens aetatis suae L X. & hum. salutis ann.
Confimata porro valetudine ad ecclesiam suam, ut Christi oues sibi Concreditas verbo, 6 exemplo pasceret, redire cogitans, sacram diuersi generis supellcctilem, & scripta cum itineris impedimentis per mare de- Ddit aduehenda. Sed ille, cuius diuino consilio cuncta gubernantur, qui q. pro sea in nos clementia quos diligit, arguit,& flagellat,quemadmodum
in alietione corporis, sic in rerum externarum detrimento patientiam eius ac virtutem magis voluit experiri. ideoque permisit, ut non procul ab Herculis portu onerariam piratae caperent, diriperent'. Quo quidem ille accepto nuncio, non tam ceterarum rerum, quarum damnum facile pertulit, quam seriptorum, quae maximi erant momenti, grauem sane' Iacturam aegre admodum tulit. inde recrudescente morbo, distedendi
37쪽
consilium immutauit. Idque eo magis, quod sacrae Inquisitionis Ca ditiales discessionem eius moleste serentes quippe qui sui ipsorum, uti dicebant ipsi, consiliorum quasi moderatorem amitterentὶ impetrassenta Pontifice, Romae ut sese contineret, illi mox in Pontificatu diuino consilio successiarus.
Praeter omnium eX specitationem summus Pontifex Creatur. Cap. VIII.
ORTUO Pio Quarto ad V. Id. Decemb. anno a Christi ortu M. D. L X V. novendialibusq. iustis et rite persolutis, pridie sesti diei S.Thomae Apost
ii, Patres nouum Pontificem lecturi in comitiorum conclaui sese concluserunt. Ferme omnium erat
opinio, ob Cardinalium frequentiam, qui ad quinquaginta conuenerant, Zc quod multi essent,quibus Pontificatus varijs de cauilis desiponderetur, sere, ut plurimis contenti nibus diutius protraheretur electio. longo tamen usiu compertum est, non Cardinalium multitudinem ess cere, ut id negotis citius, aut serius
conficiatur, sed potius t si humana spectauerimus in eorum studia, qui pro
sua auctoritate in conclaue se partium duces rebus agendis exhiberent. Comitiorum principes, quil opibus, auctoritate, & gratia praestabant, C erant, Carolus Borromaeus, dc Marcus Sitticus Altaempsius, Pij IV. sor tum fili j, Alexander Famesius, Pauli III. Pont. nepos; Hippolytus,&AHysius Attellini, Ferrarienses; de Ferdinandus Medices. Primi duo collegas complures recentibus, dc magnis benefici js deuinctos habebant quoniam quinque, & quadraginta, eo . lectissimos viros Pius I U. in amplissimum ordinem cooptauerat. Horum plerique memorem, & gratum in demortui Pontificis propinquos animum praestabant, studiaq. sua Borromaeo in primis deserebant. Eratis tum Archiepiscopus Mediolanensis, aetate quidem iuuenis, moribus tamen, ac prudentia grauis; dignitate, clientelis, oc amicorum studijs clarus, sed vitae fanctitate, cuius iam tum praeclara fundamenta iecerat, rerumq. pie gestarum magnitu-D dine clarior. Huic a legibus, quae ambitum arcebant, Jc quid in hac reseruandum esset, praescribebant, minime discedere; sed quod ad Dei gloriam, eius'. Ecclesiae dignitatem pertineret,iacere propositum erat. Quaeres,ut plurimi Cardinales eius praesidis spe tenerentur, horum q. ratione di cogitationes ab eius arbitrio penderent, sic essecerant, ut qui Borrinmaeo probatus elset, omnibus probatus fore videretur. Eius ergo studium in Ioannem Moronum Card Mediolanensem versum erat . quamuis initio id dissimulare placuisset; tamen postea conciliatis multorum anun IS, ei se suifiagaturum aperte prae se tulit. Moronus varijs virtutum praesila
38쪽
dijs & ornamentis longe clarissimus,atque haud scio, an omnium sapien- Αtissimus haberetur. A patre Hieronymo regendi scientillimo. a teneris annis ad publicarum rerum administrationem eruditus, Pauli II l. a quo Cardinalis creatus suerar, distiplinae alumnus, magnis negoti js, publici'. muneribus saepe praesectus, denique plurimis ad Reges Principes legationibus egregie perfunctus, quibus rationibus Ecclesiae dignitas pararetur, de augeretur, optime didicerat. Quod ei quoque amplum, de gloriosum erat, Tridentino concilio Legatus Apostolicus praefuerat, idq. tam felici, ac memorabili exitu concluserat, ut qui Principes illud diutius trahi, d apertum esse cupierant, tam preticiarum facinus arguere non auderent . Huius auctoritati perpetuo bene actae vitae tenore partae ut est
virtus invidorum querelis,&calumnijs semper obiecta unum maximoe B officiebat, quod sub Paulo I V. quasi de religione minus recte sensisset,
accusatus iudicium subierat . in quo tamen sese optime purgauerat, egre gieq. suam probauerat innocentiam. Itaque Borromaeo, S: alijs Moronosti stragantibus, nonnulli, qui clandestina prensatione aduersati erant, patefacta mox voluntate, aperte restitere . datis q. suffragijs, ex his quattuor ad rem conficiendam desiderata sunt. Vbi de Morono inane incoeptum euasit , Borromaeus ad Gulielmi Si leti creationem animum transtulit. Erat Sirletus non summo quidem loco natus, sed integerrima vita, castissimis moribus, summa pietate, ac multiplici eruditione praeditus. Linguarum autem praesertura Hebraicis Graecς, & Latinae cognitione omnium facile princeps sin sacrarum litte- Crarum studio versatus, ita omnibus doctrinae suae copiam fecerat,vi nemo
serme unus reperiretur, cui carus, ac iucundus non esset . quam remotus
a studiis ambitionis semper fuisset, illud testimonio extitit, quod Pium IV. ne se legeret Cardinalem, supplex obsecrauerat. A lcxandrinus Ucro in cellula abditus, assiduis precibus, & quotidianis Missae sacrifici js intentus , nihil praeter Dei gloriam , & commoda publica spectans , Sirletum
ornando, Ecclesiam ornari, Christianaeq. reip. bene consultum iri putabat . Itaque re audita, non modo studium suum Borromaeo vltro pollicitus est, sed Patres etiam obibat, miscendoq. preces & conssilia, omnium gratiam Sirleto conciliare studebat. Sed his & Sirleti meritis, & amicorum stud ijs non aeque omnes sufasabantur . nonnullis fieri non posse' Dexistimantibus, ut homo novus, publicis'. in negotijs, 5 magnis rebus rendis minime versatus, sed tantum libris, & scientiarum studi js deditus tantam maiestatem, tantamq. auctoritatem capere posset, aut sustinere'. Quare propositis multis alijs viris,pontificijs plane virtutibus, ac meri, iis praecellentibus,de quibus singulis hic reserre non est opus ceteris post habitis, demum in Alexandrinum sunt studia conuersa . Borromaeo in primis, & Altaempsio summis votis eum Pontificem deposcentibus. Per specta namque in Stileti negotio optima Alexandrini ad honestos,ac pios viro. Diuitiaco by Cooste
39쪽
A viros propensione, vitaq. praeterea sanctissime, ac religiosissime acta, lie
Borromaei animus ei deuinctus est , ut quem antea plurimum dilexerat, postea studiosissime coleret; dc quem initio inter alios tacite designauerat, ad eum legendum vehementius animum ad ijceret. Vt ergo quae cogitauerat, a suis, praecipueq. MorOno, dc Farnelio probari intellexit ceterorum animos illi conciliare,in eamdemq sententiam trahere contendit. Summis Alexandrini meritis , ac virtutum ornamentis tantum obstabat
humana quaedam opinio, eum Pauli IV. cuius fuerat alumnus, actionum vindicem fore, dc Pij lv. propinquis, εο clientibus aduersaturum. denique seuerioris ingenij, quam ut illum ferre multorum infirmitas posset, a plurimis existimari . sed inanes omnes humanarum cogitationum con-B tentiones, timores'. egregia Borromaei, cuius potis limum rebus timebatur, & aliorum magis piorum Patrum, diuina potius, quam humana r
spicientium, de priuatis rationibus publicam salutem praeserentium virtus , Deo bene iuuante, ficile superauit. persuasitq. id, quod euentus indicauit, fore, ut Alexandrinus, si legeretur, nihil praeter Dei honorem,ω Ecclesiae decus, hominumq. salutem spectaret. Electionis igitur auctoribus rem conscere maturantibus, unus ipse, de quo agebatur, quil sanctis precibus, ut diximus, intentus, procul a ne inrtijs, de ambitione, satis sua sorte contentus quiescebat, abnuere, Pontiaciae maiestatis altius Astigium dicere, quam ut ipse consilio, de grauitate id tueri se poste confideret. perfecto viro , de quasi diuino opus esse, C qui in Apostolicae Sed is cullodia, velut in specula locatus, tutam Ecclesiam vigilijs. dc prouidentia praestare posset . quid agerent, etiam atque
etiam prouiderent. non deesse viros omnibus numeris absolutos, quibus tam grauis prouincia longe melius mandari deberet. Inter haec Borta nam, dc Farnesio eum urgentibus, hortari a. rogare, de meritis cumulare laudibus non desinentibus, Deum precatus, ut ea res Ecclesiae Dei, fi ste, ac feliciter eueniret, mox e cubiculo eductus, in Sacello, ubi creati
Pontificis adoratio seri silet, constituitur. Triplex creandi summi Pont. ratio est. Prima, ut quisque ex patribus eos, quos deligit, codicillis proprio chirographo conscriptis, de annulo obsignatis, nominauit, codicillos in calicem, quo in sacro Missae facien-D do eo die usi sunt, quique in medio altari collocari solet, insert. ea re peracta, patres ordine considunt. tum Episcoporum,Presbyterorum de Diaconorum primari j tDecanos appellant in qui huic negotio cultodes de inspectores adhibentur, calicem de altari sublatum super mensam in medio positam, ubi&conspici, de audiri undique possint, deserunt. Codicilli ab Episcoporum Decano de calice singillatim deprompti, Diaconorum trimati recitandi traduntur. Cardinales singuli libellos, ubi omnium col-
garum nomina descripta sunt, praeparatos habent. his eorum nomina,
qui suffragijs Pontifices designantur, excipiunt, dc punctis notant. Qui C duas
40쪽
duas ex tribus partes suffragiorum expleuerit,is sium mus Pont. leetiis duci- Atur. Huic suskagij ferendi rationi Scrutinij nomen impositum. si vero a cidat , ut nemo legitimum suffragiorum numerum tulerit, a collegi j pii-mate edicitur, cuique ex patribus liberum esse, vocis suffragio, cuius iudicium grauissimum censetur,ad eos, qui nominati sunt, quibusque non siesuffragatus,accedere. Huic alteri creandi Pontificis instituto,ob id Accessiis nomen indidere. Tertia eligendi ratio postremis temporibus crebrior,& usitatior, ab re Adorationis nomen sumpsit. quae tum inducitur, cum coacto legitimo Cardinalium numero,communi consensu, & viva voce, ac salutatione,qui maxime probatus est,summus Ponti sex declaratur. Cum igitur,ut ad rem redeamus, inter 8aucos Card. de cligendo Alexandrino conueniret, ijq. iam eum in Sacellum,ut diximus, pertraxissent, nsimul atque id ceteri omnes rescivere, mirabili quadam animorum com sensione, tremebundi tamen,ipsiq. met sibi vix credentes, non sine diuini spiritus impulsit ad eum adorandum certatim properarunt. Ita qui opibus humanis, qui gratia, qui artificio conciliandae deneuolentiae omnibus erat inferior, diuino nutu praeter omnium exspectationem, ceteris, qui in spem summi honoris nati,& erecti videbantur,superior factus est. & cum t. ιε. alij multi tamquam Isai filij adducerentur eligendi, non respexit Domianus vultum, neque altitudinem eorum,sed hunc, veluti alium Dauidem,
in summa praestantis pietatis humilitate iacentem erexit, & elegit, qui in
Adoratione facta, ut designati si immi Pont. assensione comprobaretur cielectio, resq. tota constituta stipulationis formula publicis monumentis mandaretur, lex iubebat. Id vero huius vocis pronunciatione fieri consueuit, Acceptamus. Urgente Farnesio, uti S. R. E. Procancellario,vt id e templo faceret, secum ipse reputans, amplissimum se quidem honorem, sed eum omnium grauillimum, periculiq. & sollicitudinis plenum accipere, cogitabundus respondere cunctabatur. incertu'. inter spem & m tum,tacitis cogitationibus hinc inde pendebat animi.Primum, qui vellet
tam graue onus subire,cuius stib mole sertissimi,ac praestantissimi quique viri prope succubuissent. se intra paruae cellae angustias iam inde sere a
puero educatum,& assuetum,cum Regibus, ac Principibus agere no coms belle. Altera ex parte veniebat in mentem cogitare, eam se dignitatem, o nec optasse umquam,eoq. minus ad illam obtinendam operam ullam,seu
studium aut se adhibuisse, aut pro se ab alijs adhiberi curauisse. Anceps luc deliberatio cum eum paulisper tenuisset,diuinae demum prouidentiae confidendum ratus, quae quocumque se moueret, quod generi humano prius,ac potius elIct,efficeret, ad spem rei bene gerendae se excitari sentiebat . itaque prolato, quod lex exigebat, verbo, grauiter suspirans delatam
dignitatem suscepit. Quae dies orbi Christiano felix illuxit, VII. Id. Ian.
sub Vesperum, anno a Virgineo partu M. D. L X VI. Rogatu Dissiliaco by Corale