장음표시 사용
41쪽
ΣL OCCAs Ioperagendi ossicij praetermissa, oblatam extemplo in malum proruendi ansam arripuit. Ita legimus in sacra Regum histo-
L. net it Factum est autem veri ense anno, eo tempore, quo solent re- Oui x ne- ges ad bb procedere: David remansit in His satian. Dum haec
atri , im , accidit ut surgeret destratu suo pol meridiem, δε- ambutiret insolario domus regiae . viritii mulierem se truantem ex aduersosuperseiariumsuum, &c. Ecce, quot quamque praeclarae conditiones bonae occasionis, temporis opporcunt,loci, δί circumstantiarum, ad egregie de hostibus triumphandum, Dei gloriam ampliandam, Rei p. consulendum, salutemque animae sitae promouendam, si attendisset arripuissetque Z Verum, du m has negligit, ingerit diabolus alias, illeccbrosis, fal-haces, &fuco lenociniorum obducitas, quibus cum in perniciem pertraxit, Vt adulterium committeret, perpetraret homicidium , 5 statum uniuersiim incertum praxipith discri-
.mcn adduceret. Ambν. Ostreo nostram oscitantiam , & in cancro econtra G-Hexit'. si boli astutiam, prout eam depingit Ambrosius, occasione Da-ε uidis attendamus. Cancer,inquit, ostreo delectatur,& carnescius epulum sibi quaerit. Sed, quia ut appetens cibi ita prospiciens est periculi, quoniam propter testarum valvulas cum difficilis est venatio tum periculosa: itaque explorat captatq; occasionem , si quando ostreum remotis in locis ab omni vento contra sibiis radios diptychum illud suum aperiat, S reseret claustra testamm,ut voluptatem a sbic capiat; & tunc clanculo calculum immittens, impedit conclusionem ostrei, sicque tuto inserit chelas, visceraque interna depascitur. Sic non dormit daemon, dum Petrus altum steriit , dumq; nos per meram Oscitatiam nostri obliuiscimur, Ac mundi voluptatibus oblectamur, tunc maxime insidiatur aduersarius clecto nostrarum animarum edulio. mando recti bonique occasionem velut somno sepulti non arripimus, non negligit ipse veteratorias ingerere dc administrare opportunitates, ex
ipsis Orci fenetralibus quandoque suscitatas. Ecquid mirum Z Ita ille ab ipsis ortus sui primordi; sin se cxpertus, in prinpos quoque parentes idem exercuit strata
42쪽
ARREPTA. NEGLEC A. 23ma, successitque ei ex animi sententia, ut adhuc siicceotin dies. Sicut enim ipse, neglacta occasione confirmationis ingratia, aeterna que gloriae consequendae, quae ad manum erat, occasionem l rorsus aduersam cx natiua sba pulchritudine,S
ingenita nobilitate astulgentem arripuit, seque in abyssiim, cum eiusdem consilis aemulis praecipitauit: ita primos parenteS , reiecta e manibus gloriae caelestis occasione a Deo ipsis oblata, oppositam fictae diuinitatis occasionem obtendenob, e paradisi felicitate Deique Fratia proturbauit. Ita Cain,Esau, Saul, totaque svi ita dicam) Iudaeorum progenies, neglecta prosperitatis Veraeque salutis occasione caelitatus oblata, evanidain impostore diabolo apprehendentes,spe omnis felicitatis exciderunt, & ter quaterque miseri atque extorres facti male perierunt. Sed de his alias meliori data Occasione: nunc ad cos conuertamur, qui diaboli more, occasionem ad malum quaerunt.
Schemat. 2. Cap. F. Dprobi homines, exemplo Diaboli, occasionem admatan inuestigant.
QUEMADMODUM aduersarius noster diabolus anquam leo
rugiens, circuit quarens quem deuoreti occasionem scilicet captans, tempusque praestolans opportunum, S quiduis
aliud subministrans, quod ipsi ad malum suum explendum opituletur , ita homines improbi,eius instinctu, idem saxum volvunt, idemque moliuntur. At nos ipsorum docti solertia, ad omnis boni occasionem studiose obseruandam, proficiamus in melius, di scamusque sapientiam. Sic namq: tentator Dominum nostrii aggressus est,postqua, expleto quadraginta dierum ieiunio, illum esurire cognouit; quod naturali ipsius sagacitati Dominu concestisse ut anim--uerteret,est verisimile. Tunc accessit, inquit Euangelista. Ideo acute Bemardus: Diabolus omnium discutit con
ea siones ad malumq uet entes. Bemaia. in sermo
43쪽
ettudines, ventilat curas, scrutatur astectus. Et ibi causas quaerit nocendi,ubi nos studiosius viderit occupari. Circuit enim omnes animi nostri affectus, non aliter atque callidiscsimus hostis explorat arcis muros ; ut qua parte senserit infirmiora esse praesidia, ea oppugnationem aggrediatur. Iud is. Ita Philisthaei Samsonis capiti nihil non struebant,undi- quaque occationem captando, quo eum interimerent; licet non semel spe sua atque exspectatione frustraretur. Qtatiescunque enim Opportunum credebat infelix Dalila, ab ipsis in Samsonis perniciem mercede conducta, exclamabat, Philisthimsuper te,Samson: ut nimirum occasioni tam studiose captatae maiorem afferret securitatem,explorato prius sui putabat) certiori clientu, an vere tali Vel tali, ut persuaserat,m-su, viribus omnibus foret destitutus. Dan. 6. Sic Satrapae S Principes Babylonici ut inuenirent Danieli, ex titere regni. ut eum scilicet gradu
mouerent, quo eum & Virtus S pietas merito euexerant.
- DixeruntMe viri illi: Non inuem - Danieli huic aliquam occasionem, nis oriὲ in lege Domini. Per calumniam nempe, diuinae legis occasione,quam ex odio per legem regiam cssent oppressuri. D st . 11. Ita & Deus lege per Moysen data cauit, contra viros malitiose aliquando quaesituros Occasionem dimittendi uxores. Si duxerit vir uxorem, sepostea odio habuerit eam,quaesera lue OCCAsIONEs, quibus dimittas eam, dcc.Poenam ibi constituit Dominus tali captione & calumnia dignam. Ecce ut diaboli, etiam in prauis hominibus, hic machina menta panduntur,quibus nihil omittunt,quod ad occasiones .mali non ontum non negligendas, Verum etiam studiose inuestigandas, pertineat. Ee.Ii.is. Monet quoque Sapiens parentes periculi circa filiarum cuia stodiam, propter lubricam sexus aetatisque illius in occasione mali conditionem. In filia non auertentes rma custodiam: ne inuenta occasione, abusaturse. Recto; quia, sicuti occassio furem facit,ita facit ex virgine meretricem. Non raro etenim per solam occasionem virgines iacturam pudoris faciut,num quam Diuitiam by Coos e
44쪽
ARREPTA. NEGLECTA. 26 qnam alioqui tam futurae vecordes. Sed periculi semitem attende : dum nimirum vel quemquam adspiciens, vel conspe- ab aliquo, qui eius pudicitiae insidiatur, nec Oculos, nec manus, nec se totam auertit; quasi certo se exponit discrimini : sicut stuppa vel palea, quando igni admota non sat cito retrahitur. Duplici egent eiusmodi custodia, ne vel expugnetur arx ipsarum, vel perinsiduas intercipiatur. Ita monet quoci: alibi Sapiens,nequis temere aliquem pro
fideli amico sibi a ciet, a quo postea nulla sua culpa deseratur. Occasiones vult recedere ab amico: omni tempore Prou.
erit exprobrabilis. Qiu enim ob merum verae amicitiae gesectum fastidio quodam obseruatae hactenus necessitudinis ducuntur ; causas Undiquaque conquisitas praetexunt,ut honesto ab amico discedant: seci non propterea notam fugiunt improperia S exprobrationis. Ioram rex Israel acceptis lectisque regis Syriae literis, quibus eum rogabat, Vt principem suum militiae Naamannum curaret a lepra; hoc est curari per Prophetam curaret, scidit ve- iumenta sua, Scait: Mynquid Deus egosum 8. Videte quὸd occasiones quaerat aduersum me: belli scilicet,&controuersiarum; metam te scommate lacessendo. Speciem solum sibFinanem quaesitae eiusmodi occasionis, vano metu stimul mae,fingebat. At, ut vere quaesitae &dete- et habeamis exemtum, ex Romanorum Historijs unum depromamus. Volscorum legati apud Romanos commissa R.
sibi munia obeuntes, & quaeLm ab omni ratione dissita illis
proponentes, eiusmodi ab ipsis responsum acceperunt: Non Volscora latet nos, Volsci, amicitiam quidem a vobis non peti, ciosam belli OCCAsIONEM quaeri. Nam, quae a nobis petituri ta. huc venistis, probe scitis, vos nunquam impetraturos. Post latis enim iniqua, 3c quae fieri non postunt. Nunc, non verae quidem sed nec immerith rmidatae occasionis dissidb exemplum ex sacris ob oculos statuendum. Verebantur olim viri tribus Ruben & Gad arripiendam a po- IU H. steris reliquarum tribuum in suorum filiorum praeiudicium Altare inoccasionem calumniae. Hanc ideo exstruat ingentis altaris
45쪽
ΟCCΑs Io dederunt ceteris rationem: Cras diceni j vestrisiis nostrisi md vobis es Domino Deo Israel ' reminum posuit Dominus internos se vos, o Ruben Oil, Gad, Iordanem fluvium:
ct idcirco partem non habetis in Domino. Et per hanc OCCA-sIONEM auertent sit, vePrifilios nostros a timore Domini.LINcebant itaque se ideo exstruxisse altare hoc in perpetuam rei memoriam, quod & ipsi, tametsi essent Iordane a ceteris citibubus separati, essent tamen pars populi Israel, haberentque communem cum ipsis Deum, Deum Israel. Et ita nasciturae occasioni occursum est, & omnis mali suspicio sublata. Sed tempus est, ut admissium bonae occasioni adhibendum, redeamus.
E X ante iam recensitis perspectum habemus stladium per--Mucrsorum quaerendi occasiones, quas & boni magna d buerint prudentia praecauere, & diuini rigoris sententia legis castigatione praevertere. Ita, ut dixi, non dormit diabolus, non dormit Iudas, non dormiunt mali in opportunitate secunda, qua pessimis machinamentis optatum procurent euentum. Atque haec quidem occasione piscationis diaboli, inescationis, S ab omni spe boni auocationis, breuiter dim sufficiant: nunc cetera prosequamur. Quidni, cum ita in malo se habeat res, nos multo magis in bonum ad uigil ei Dus, ncqua praTerlabatur Occasio recte faciendi 8 Prudenter Demosthenes: Nihil praetereundum cst, quod ad rem pertineat. Idemque sublimius: Paruae occasio nes,magnarum rerum causae existunt. Vegetius de re militari, id pro suo quoque argumento confirmat. Occasio sinquit)in praelio, amplius iuuare solet, quam virtus. Vnde SI Polybius : In bellicis rebus minoris sunt momenti, quae mani seste&cum Duiligod by Cooste
46쪽
ARREPTA. NEGLECΤΑ. 2 & cum violentia perficiuntur, quὶm quae opportune fiunt. Item: Dominatur quidem OCCASIO in cunctis rCbus huma- odeatis innis, maxime vero in bellicis. Ponitque idem auctor ibidem, bellicis te- varia exempla bellica Dustratae expeditionis, propter neglectum tempus S opportunitatem.
Ac recte quidem haec omnia, quid namque virtus bellica proderit i vel occasio eam exercendi non detur; vel desit prii- dentia, qua oblatam arripias Magna moles, sua se tandem mole consumit. Occasio vero facit, ut parua nonnumquam manu, non paruam victoriam consequaris. Alioqui,quid amma, Copiae, Viri, vires, & quod fere caput est) belli neruus, si rei bene gerendae desit occasio,vel data spernatur,fidaturq; viribus, propriae prudentiae, vel praefracto quorumdam iudicio Non male propterea mihi visus Comicus ille dicere; Reru Terent.
omnium primum esse tempus. hoc est,Occasionem tempo- opportu iarisque opportunitatem in re rite peragenda piaecipue atten--audendam. Unde & Lyricus probe callens quantum Valeret opportunitas, sic scribit:
- Nisi dextro tempore,Fiam, Horat. Verbaper attentam non ibunt Caesaris aurem. Idem mittens Augusto librum, monet eum qui laturus erat, ut tempestiue adeat, ut videlicet, Si validin, si laetus erit,si denis Horam. Contra,de male obseruata huiusmovi opportunitate in simili negotio Naso conqueritur,sic inquiens; Non addis apte,non legst Monea,credo, Tempora. Consilio itaque Pittacus Mitylenarus : Consimiliter vos, Putaevi
qui vultis apud Principem impetrabiles esse, captate id tempus, quo remissior, hilarior indulgentiorque esse solet: scitote plus pollere tempestiuitatem hanc, ad successiis petitionum, qu1m adipem leonis, quam sanguinem basilisti, quam spon-aylon draconis, quam anguium drynetarum ouum, ceteraq; id genus promissa magicae vanitatis. Hinc de Vespasiano ab historicis proditum, id temporis Vespassitisse facillimum S: indulgetissimum, quo in balneum triesi-D 1 niumque
47쪽
niumque transibat; eaque momenta, atque occasionem domesticos ad aliquid petendum magnopere captasse. Iuxta illud Poctae: Soti viri mollis aditus se temporano F. pMe l. Vnde prudenter Phocylides: Occasioni obtempera, & noli spirare in ventos. Merito,nam qui citra occasionis imperium, Se siue illa detur siue non, velit tamen rem animo conceptam aggredi, is tam ludit operam,atque si ventos flatu suo coneturaingere, inuitis canibus venari, invitave Minerua , ut est in prouerbio,itteris operam dare.Sed aliter nos docebunt exempla sequentia; in quibus,t i,temporis, rerumque opponunt-tatem seu occasionem cotemplabimur, prout horum in Pra I. fatione meminimus. Ac in primis quod loci opportunitatem
tunitate. Quum Antigonus in arduis ac praeruptis locis planitiei im-An γ' minentibus exercitum haberet,Pyrrhus positis circa Napham castris, postridie per caduceatorem, Vt, in campum desi emdens, Martem experiretur, prouocauit. Antigonus vero respondit, suam militiam non magis armorum quam temporum esse: Pyrrho, si illum vitae taeatum cepisset, satis multas ad interitum vias patere. Loci occasio suadebat supersedendum, interim temporis opportunitatem loci securitate captabat. Seip. Afris. Quocirca consulte Scipio Africanus: Non esse cum hoste . confligendum, nisi aut inuitaret occasio, aut urgeret necessitas: quod incogitantis sit, opportunitatem oblatam negligere; & extremae ignauiae,tum non praestare sortem animum, quum audacia spem praebet incolumitatis ι sormidolositas nihil aliud sit, quam certum exitium. Ast aliam a loco captam
Sext.ἶμι Iberi in Africa ingenti hostium multitudine excepti,timen-MI. resque ne circumuenirentur, applicuerunt se flumini,quod altis in ea regione ripis profluebat: qui ita a tergo amne defensi, dc subinde cum virtute praestarent, incursando in proximos,
omnem hostium exercitum prostrauerunt.
Ita Sc C. Marius, in bello ciuili, quum fossa cinctus obsideretur Diuitiam by Cooste
48쪽
ARREPTA. NEGLECTA. χ' deretur ab hostibus, continuit sese, tempus eXpectans oppor- Piara . tunum fiam enim loci opportunitate fruebathir. in Popedio autem Siloni dicenti, Si magnus es imperator, o Mari, de ''scende in conflictum: Imo tu, inquit, Ii magnus eS imperator, coge me nolentem ad ceromen venire. At Temporis nunc occasionem militari in exemplo contemplemur.
C. Domitius squem Scipio maior pro se Lucio fratri in o Ita a
bello aduersus Antiochum legatum dederat) Vbi contempla- temporetus esset hostium phalangem,exercitus praefectis hortantibus, ut confestim aggrederetur ; negauit tempus fuisse, ad hoc, ut pia reh. tot millibus inicidatis, ac direptis impedi mentis, in castra r uetit sua curarent corpora. Sed hoc ipsum postridie se tempestiue facturum dixit. Ac postero die congressus quinquaginta millia trucidauit. Vir strenuus non duoitauit ae victoria, spatium modo temporis gerendae rei par & opportunum
eligeDat. Huic subdam non absimile. Scipio minor, quum videret I iam. hostes despondere animum ; aiebat, sic, Ut tuto Veniret, mora temporis emisse: addens; bonum ducem, perinde ut medicum, non nisi in extrema curatione ferrum adhibere. Nihilominus per oecasionem adortus Numantinos, terga illos dare compulit.
Occafione similitudinis e medicorum usu prolatae, nihil Medicina oberit hic versum unum atque alterum eo spectantem apponere : iuxta illud, quod Seneca,in libro ad Albinam matrem 'tiis. Ide Cosolatione: nihil esse in morbis magis periculosum,quam immaturam medicinam. Praecipit Plinius, cauendum ne in remedios vitia fiant, quod euenit nimia aut intempestiua meis dicina. Optimum propterea sui Cornelius Celsus scribit)medicamentum est, cibus opportune datus; qui quando dari debeat, inter medicos non satis constat. Apposite itaque canit Ouidius,de medicina & vino :Temporibus medicina valet: data tempore prosunt
Eι data non apto tempore vina nocent.
Vnde cum Hippocrates in Aphorismis tu Galenus docent, cathmia dolores oculorum vino meraco solui: quod ita interpretantur; ii.7. Iimpl.
49쪽
o CC As Iosi tempestiuiter detur. Cuius rei obseruationem probe callebat Esclepiades,qui primus vino opitulari inuenit, dando scilicet id est, in tempore. Ast: unum adhuc commemoremus, in quo temporis ratio maxime habita consideratur. Post calamitatem illam, quam Romani apud Cannas acceperant, F. Maximus creatus Im- Ierator cum Claudio Marcello viro audaci, semperque ge-iente cum Annibale confligere ι Fabius potius spectabat, futurum, ut, si pugna abstineret, Annibalis exercitus ductu temporis deficeret. Id sentiens Annibal, dixit, se magis formidare Fabium a pugna quiescentem, quam Marcellum pu- nantem. Nam quantum periculi Annibal, tantum lucri abius in mora positum aestimabat. Verum nunc exemplis aliquot, rerum aliarumque circumstantiarum occationem, simul tamen semper cum tempore Obuenientem,animaduertamus. Publius Scipio in Hispania, tiisquealhs cum comperisset, F asianabalem Poenorum ducem ieiuno ς-ρ - exercitu mane in aciem descendisse; continuit in horam septimam suos, quibus praeceperat,Vt quiescerent S cibum caperent. Cumque hostes, inedia, siti, mora sub arinis,fatigati, repetere castra coepissent ; subito copias eduxit, & commisso praelio Vicit. Audiam us&Mithridatis industriam,occasionis momenta librantem. Is siquidem cum instructis cophs aliquando in Bithyniam moturus, pro concione suos hortatus dicitur, ut sorti alacrique animo nouum bellum secum capcD serent, ad quod inuitus Romanorum superbia 3c auaritia compelleretur , spem certam secum ferrent, id bellum, si ullum unquam aliud, optatum exitum habiturum. Nobis florentissimae, inquit, copiae adsunt, Δ auxilia a gentibus inuictissimis, omnia ita instructa & parata, ut,ne Roma quidem incolumi, par esset nobis hostis futurus. Selpraeter
cetera, O C C A s I o, omisium rerumgerendarum mater, prae
sentem victoriam pollicetur, qua ne maiorem quidem ausus esset quisquam a Dijs immortalibus implorare. Hactenus MithridateS. Ita
50쪽
ARREPTA. NEGLECTA. 3IIt a & grauissimae circumstantiae a scriptoribus notantur, quae Alexandro occasionem dederunt expeditionis in Asiam. Sic quidam nominati ita: Alexandro, quod in Atiam traiecerit, OCCAsio fuit, Philippi mors relinquentis bellicosos exercitus,exhaustamque cladibus Graeciam : ut omnes eius populi, aut gratia, aut metu, cum Alexandro sentirent. Itaque, non velocitas ad arma, vcl ferocia pectoris impe territi, neque etiam cunctatio vel mora, ad rem per se sola faciunt, ut Delli domive praeclare quidpiam geratur; sed Dei nutu data comitataq; temporis opportunitas & occasio, quae ad faciendum vel non faciendum invitent. Verum ad exempla saera Occasionis prudenter acceptae se vertat stilus.
Schemat. 2. Cap. T. Sacris exemplis declaratur Occasionis utilitas.
E quis autem solumodo in rebus militaribus id locum habere existimet,alius quoq; generis exempla proponamus. Nam,ut initio diximus, unumquemque, cuiuscumque sit ordinis,haec cura Concernit,ut occasionem cordi habeat. Iacob cum primis recenseatur. Is siquidem occasione habita, fratris sui Esau prouocatus ingluvie, ius primogeniturae sibi alioqui a Deo consignatae) acciuisiuit. Occasione item auepta,mater eius Rebecca,ipsi apud purem morti vicinum, villi as, benedictionem procurauit. Audierat siquidem Isaac dicen-
tem Esau, ut venacione aliquia captum adrerret, acciperetq;
novissimam benedictionem. Vsa est prudens mater opportunitate in gratiam dilecti de a Deo electi filij Iacob, &Qccessit e VOLO.
Iosimh, de necessitate virtutem faciens, occasione venditionis sui,oblatisque ad eximia medijs opportu Vtens, Prin- 'ceps AEgupti iactus est, & saluator mundi publico triumpho
Iacob pater eius,opportunitate coemendi in AEgypto filimenti Diuitigod by Cooste