장음표시 사용
4쪽
DANI MEDIOLANENSIS. CIVIS Qv E
Opus nouum, de S A N I T A TE T v E N o A, ac uita producenda studiosis apprime necessarium: inquatuor libros digestum. A RODvLPHO SYLvESTRIO BONO
Ni re si Mura reto, Rivs Discipulo,recens inlucem editum.
6쪽
U A N T. A sit artis medicinae dignitas, atque praestatia, Sanctissime Pater,non tantum ex ceratitudine earum, quibus utitur rationum, relisubie stae, in qua uersatur nobilitate, sed etiam ex eiusdem fine maxime perspici potest. Is mini est humani corporis sanitas, qua nihil mortaliurerum utilius, aut iucundius,& sine qua nulla earum ata, uel suauis e se potest. Quid enim prodest Regibus regnandi suavitas c Ducibus gloria sortitudinis c Cruditis sapientiae oblecta,rio si iaceant corpore infirmitatis molestia, & doloribus assii isto Maxima haec prose sto laus est tantii boni mortalibus procurare, sine quo caetera boana caduca nihil aut iucunditatis,aut oblectationis in se habent: Sed non misnor medicinae laus est illud idem quod tribuit, sanitatem inquam conserva, re, & quoad humana ratione fieri potest, in diuturnum tempus producere. Ucrumque enim nobilissima haec scientia preat quae & morbos expellenis dirationem, & sanitatis quam diutissime conseruandae methodum tradita Sed est hoc tempore maxime dolendum, quod ea suam dignitatem non retraneat, nequissimorum quorundam hominum uitio, qui omnibus praesid smedico dignis destituti, i ta nathematicarum scientiaru notitia, nulla nasturalium rerum cognitione instructi, improbitate solum ac temeritate armaati artem nobilissimam tanquam eius ueri proses res non uia, ac ratione sed temere, ac casu exercere non dubitant, quiuis enim chirurgus , uel imperitus
pharmacopola,uel tonsor ignarus se posse medicinam sacere putat 3 audet, non paruo mortalium detrimento: duos HIERONYMvs CARD A. N v S praeceptor meus, & uerbis in omnibus suis scriptis tanquam naturae hostes insectatur,&psisteritatem contrario exemplo ad huius artis istudium incendit, nam com esset admirabili quada ingeni j ui praeditus, summo etiam studio, labore, uigilijs, uitae diuturnitate omniti pene rerum humanarum, quae in cognitione uersantur, exactam notitiam est consecutus. Itaque tot &tanta adiumeta ad huius artis facultates percipiendas attulit, ut iam non miarum sit, si ei tantum splendoris dederit, quatum sane pauci ueterum medico, rum,& philosophorum Uere hoc mihi de C A R D A N O dicere liceat illum unum in omnibus humanis scient istantum praestitisse, quantum in earum singulis praestantes uiri excelluerant. Id quidem satis patet ex eius operibus
7쪽
P , R AE E A T I o. hii lucem editis; ex quibus tanta in hanc lacultatem, atque humanum penus
utilitas emanat, quanta fortasse ex Graecorum,& Latinorum medicorii in numentis emanarit.Id autem clarius pateret, si ederentur quamplurima eiusdem praestantis uiri uolumina,quae ex eius testamento apud me reseruantim& eius excellentem scientiam , ac singularem ingenii perspicaciam indicat, &mortalibus forent utilissima: Confecit enim duodecim libros Contradicenistium Medicorum, in quibus non Medicoru solis m, sed etiam philosopho, rum dissidentes sente tiae conciliantur: , qui ut maximo ab ipso studio comis positi sunt, sic omnes editos subtilitate stiperat: confecit Sc sex libros de Dentibus, utilissimos ad disputationes, consilia conscribenda, artis exercitatio nem in quibus tota medicina explicatur. Item commentaria in libros His pocratis de Uictu in acutis, quae Bononis conscripsit,dum supra ordinariam lectionem profiteretur, &continentio tam medendi rationem. Duo comamentaria in quatuor primas Principis primae sectionis doctrinas, quae libri Floridorum inscribluitur, & alia multa in Medicina, Philosophia, Matheismaticis. scientiis, quae ad posterorum utilitatem in lucem, ut spero aliquando edam, auspi is in primis Sanctitatis U. cuius proprium est seuere ingean s alere hominum industriam, bona si artes, & humano genere salutares sua liberalitate excolere . Id adeo re ipsa in huius operis editione expertus sum: vestrae enim San stitatis quae pro sua humanitate CARDANUM uia uum dilexit,&mortui memoriam coseruat, & auctoritate promotu , & ope subleuatus, multo celerius quam fecissem opus ipsum promulgaui . Quare&praesens haec nostra aetas, utura Riv. acceptum reseret,& quicquid ex hoc opere de SANITATE TvENDA utilitatis consequeretur: vestrae enim S. benignitate sectum est, ut opus excellens, atque eximium, quod ob tenuitatem meam diuturnae tenebrae oppressurae erant, in lucem prodiret, ad perpetuam auctoris laudem, ad sempiternam beneficentiae U. S. testi rationem, qua & si clarissime eius publica, & heroica opera apud omnes te statam relinquunt, qualia illa sunt collegia ad ornnium nationum institutiois nem magnificentissime erecta, uiri in omnibus disciplinis doctissimi eius lis beralitate sustentati, sacra aedificia extructa, pauperrum inopia subleuata, eam tamen etiam hoc opus posteris non mediocriter praedicabit (quo suturum est ut a M. S. uerum ad imitandum exemplar in omni liberalitatis,ac magnia sicentiae genere omnes Principes desumpturi sint.)Nlagna enim Pater F.utialitas ex his libris in humanum genus proficisci potest: ris enim omnia praece
Pin continentur,quae ad uictus nostri institutionem, & ualetudinem conseris uandam sunt necessaria,&ordine, ac recta ratione disponiatur, deducuntur ab uniuersalibus, ac sex rebus non naturalibus, ut medici loquuntur, scilicet
aere,cibo & potu somno & uigilia inanitione & repletione,motu de quiete,
atque animi accidetibus. Item ab aetate,sexu,regionibus, ac temporum mustationibus, nec quicquam praetermittitur quod ad hoc negotium pertinere uideatur, in quo omnes, qui hactenus scripserunt, multum defecerunt, &Galenus
8쪽
P R AE F A T i o. Gaenus ipse in omnibus tapiosus, hac in re tenuis,& mancusfuit, quem is men temporum ac regionii uarietates facile excusare possunt . . Et maximam quidem diligentiam in s libris auctor adhibuit, prius. longo usu praece, piorum uarietatem comprobare uoluit, quam animum ad ea conscribenda
appelleret. In quibus id potissimum spectauit tanquam U. S. seruus studio, fissimus, ut U.S ualetudini consulendo,Reipublicae; Christianae ac digni, tali consuleret. Ego auteni & si temeoris ac laboris quamplurimu insumpstin huius operis corrigendi, & imprimendi sollicitudine, me tamen amplissiamum seu stum consecutum arbitrabor, si cognouero id a Sanctitate Uestra non improbatum iri, ex quo etiam ad caetera eiusdem auctoris opera in me. dium proserenda uehementius excitabor. Interim DEvM OPT. MAX. precabor,ut quod maxime doctissimus praeceptor meus hoc opea re studuit, S. V. diuturnam incolumitatem Fconcedere dignetur.
Beatitudii iis vestiae Seiuua humili si innis nodulphus Sylvel riua.
9쪽
i N HOC OPERE DE T v ENDASanitate traei intur.
tum faciat modus mima Pas Degenerali uidim ratione. De intit materiaestant. An ea semi auxiliasal triaco longiuisit a Stanaissit causa confiis imus h missi innatis An maiori silatio in fomo,
Dec ii mortis, inuari a uita imitudine Deatatim hormivinum et, ac uisione: De morbit, suos posint A. rari, exempla exteriorum. Q modo fia. tui oporteat alatum diuisionem a culic a. Author ei quide uita producenda scrip cre. Dena ume. De generati ei aram. Demo mo Aiut. De lintritione, et fac rauibus naturae M. De Oreumfantis. De lactatione Hentis,et Aut nutrice.
tratio, in exiliui non naturas M. Drahe. De exercitio,ensu utile. De modii exercitationis.
De militate, o incommodis cuius ut speriti
Defi lionum uiribui hirta eari specit i. De balneri. De balneorum praeparatione. Defrigido aliuo. epota a Parum sponte nasientis, ut ad con. Imitandam 'metatem, ad curandor ina, testet visaei t. De strigation tui. De quiete. De cibo, tet erui quantitate. Decim, anta m CD. Deae mentorum das Ferenti t. Despeciebui maei a menti. Depingulorum alimentorum farietati u. De ciborum , porium, et condimcntorum ra. Done. te dis metione. De coctione cibotrum, raporum, tum nembui tu speci M.
Decretionum tribui dissem iri: Despotum comparatione et in de s antrari vadu
medicina.De lixatione,ea dissolutiue, ais cogeme, in uomodo com dignosca nutrio modo cori di m M. cap.
Dena ratione. De odori . a nummi liis . De Aponium naum, ac viri, M. Desuccisum irone. . ne odoribus, et condum emit.
De alime mi dex tritus antur. De peres i. De hii duae funi amua, in inimica ventrio D.
De Cho ro, et Alo. De mmmis, ac placemis, Per feritis triti a
De avena, relio, par ira, c farre
est te de Plantis crudae haecnuere
10쪽
Nais capit, porri scalonas, hi osculo,
os De/'nino ut vicina, rietina, et oin a.
m ussu a sui compositu. .c. mei remi I.
De coli ibit. De pauone, re, iram os verent . De an ire, et anate. De mare, et columice in attagen asiano, et turni re. De turdis,mmili ra iurant.
Decam ,et primo. De maea et echino.
in cartilagineis planit.: eorum alimruo. Depastinaca et torpedine. De nata, lavi rati, Duatim, ac caetriis c itagestit. De cera it, et eorum alimento. De baetna, phoca o de , . in cyprinit,t Minoe lucis.