장음표시 사용
401쪽
let, aes iccus eius conditus in calidis esse stibus, ct extra epithemata ex rosis, violis, id es aquis earum:succo mali medici,uino Cretico, sani hali aceto roseo. Pulvis ad cor, occolorem roborandum noster. margaritarum orientalium unc. i. hyacinthorum orietatium drac. l.saphyrorum coloratorum orientali ii simi in v. iminum raginis,Sem.basiliconis. deminum apis bonum odorem habentis foliorum pulegii an. drac.iij.moschidrac. s. ambrae scrup.i.Tibelli siccioris scrup. h. . ossis Monocerotis .ae c. auritas. c. granombibinellae drac.iiij. croci orien .s Up. h. Tedoariae drae. s. Natenulae drac.q. cordis lupi ossis drac. iij. Rad. mandragorae drati j.s.Fiat puluis. o. Iri, Inter omnes autem compositiones, quae in usii habentur, Diamuschum dulce, longe alias antecellit, ae licet moschi etiam augere quantitate prout comodius esse credideris.Caue duo, ut moschus sit orientalis,multo enim efficacior est occidentali re Doronicum exime aut loco eius repone succidaneu Quandoque enim sumitur radix ut bene sentit Matthiolus speciei aconiti. Di ambrae autem compositio, praeterquam quod sit multo inferior, S ferme solum ad cerebrum comparata, lones etiam est calidior Princeps aut etiam ualde extollit in his.Praecipuum quod um
ratus strup. i. hyacinthoium orientalium, margarituum, croci orientalis ali.drac. s. opia radicum,&pomi mandragorean.drac. i. s.foliorum apij,foliorum oc S .m
liisae. Sem. ec fol.botagini succi soliorum ec Sem. sclareae: Sem .ec fol.oTymi parui, ec Dryophyllati an scrup iiij.Radicum de sol. bibinellae rubrae: sol. de Sem pulegii
an Arup. ij. moschi, Scambra orientalis an. g. v v. succi radicis concreti, ossis decor , de lupi,ossis de corde equi iuuenis in bello mactati an.g. x x v .cornu monocerotis scrup ij. saphyri orientali colorati ec nitidi scrup. in .i Fiat puluis subtiliseimus, seu in pollinem redigatur, detura scrup. s. ad dracis.cua calorem Muralem serum,' quom o adauge uit, uiuo lanetiti sim
i ita nostra, tam in calore innam,multo,pum,denta. Purius est in iuue. vitam hal tute plurimus,in pueritia desior, sed crassior in pucis, quam iuuenibus. inpra 'si i Duplex insitus,&influens, oc medius in corde ad alia membra influens, At cordi autem proprius Seruatur communibus scilicet temperantia: refici casernino-tur enim unusquisque, ec in uno quoque membro reductum temperamentum ad Opim proprium statum, uelut Hieracio plerumque: unde Plinius. Carpitur per messes Huram vires. inciso caule succus candidus, conaitur fictili nouo,uiribus papaueri similis: sanato
plantae partes auxiliantur,oc intus,ec extra adhibita,tam cum aceto, quam cum uino. quandoque cum utroque . Cratenas eodem pondere dabat cum aceto, & uino ad hydropicos, sed utinae difficultates succus emendat ebibitus, uelut uentris uitia cum melle,oc aceto planta imPosita : sed haec minus nec Iaria: quae autem ad propositum proprie pertinent,sunt ut somnum prouocet, aestum refrigeret, uentric tum purgelisanguinem augeat, venerem inhibeat, intationem discutit,ructus lenes efficit,concoctiones adiuuat, nam ipsum cruditatis causam nonpraebet. Nec ulla res pariter in cibis auiditatem faciliatra inhibet,eadem enim causa, alter ut invmodus. Aluum copiosius sumptum se soluit,modice sistit, lentitiam pituitaerit, ut etiam aiunt quidam,sensus purgat,stomachi dis luti eius usu iuuantur. Et o
402쪽
uiris.J Alia insisper addit ad satietatem ut iure merito ut perire debuerit, qui tam bene tutus aduersus omnes morbos, sponte nascentes hoc Hieracio fuerit. Sed cum
iactucam siluestrem Hieracio, ut palam est miscuerit, etiam e tribus principalibus cichorei speciebus, Hieracio seri quae est endi uia, proprie lati folia, uiridis cich
tio iucundior,& lancho praestantissimum est. Hieracium ad totum in us tempe- . randum,dictumo hieracium, quod accipitrum genus sit uocatum, eo confricet ora talita uisum meliorem efficiant. At uero cardus benedictus ad purgandum, discutiendum*,ac putredint,ato uenenis resistendum Saluia uero proprietate quadam huic negocio praetulerunt,ut etiam sphaculis restituat ilitam. Ambrosia sanio, si or ad hoc quanto rarior. Propria uero ad eadem auxilia ut diximus exercitatio, ambra orientalis, macropiper, ec ferularum corculum, luteo oui simile: post quae quasi secundo ordine. Aqua ardens bis cocta aut prannium uilitim, crocus, sed o rientalis,satyrionis radicvalidior sunt margaritae,& e,ir derasum tenuissime, si e nim loquantur ex hoc si int genere, ecpraes antissima,illuminent,densant purgant humidum a sorditie exustum, os corruptum depellunt lyc enim talia.uel firmo ex perimento,uel certa ratione constare debent.Ciceres uero rubri,ae eorum deco 'Eadaugent ciendo mot iuxta Principis opinionem, caledula, chelidonium maius. certa quaedam ratio breuli Turudes rivalis. cap. X LI.
A maxime constat in uentriculi incolumitate, ac opere, id est, bonam cstione,tum quia alijs concoquit,nullum aliud illirium quia tenue, latri& exangue, aliorum praesidio indiget: tum quia cibaria, & illaborata,ec cuiuscunque generis recipit, oc praeparata, re non praeparata, e prae
mansa,&non prsmanc Sc cum potui inmoderato: Et motionibus ob amplitudine maxime turbatur,non ita ieciir.Afficitur Scuigilijs,curis,studijs,henterocele, pr sertim si non unciatur optime,5 ut immodica repletione, ita etiam same, atq; in dia asticis etia prauis saporibus:& si nauseet,quid prosunt cibi, nisi nausea sciolata: p. i .in etiam ualetudine maior, tuam in prospera,necessitas: ob medicamen.ustim primo ad Glauconem dicebat Galenus,lydiu ostensa coetionis, prP cipue caput ob uapores, Nisitus rectitudinem: oc ob id etiam uigilias pati; tinnitus
maxime tacit,3 oculorum imagines,ac nebulas, mentem perturbat, dentes etiam laedit ae corrumpit Et si bene cedat coctio haec omnia ut saepe sum cxpertus, sponte desinunt. Cordis etiam palpitationes,&pulsus languidos, E mentem perturbat consensu nervortim sexti paris.Qti id dicam de obstructionibus iecoris, unde lapilli, hydropes febres,aediarrhe cum caetera mala,sed haec quatuor praecipue. Est tiam mutabilis haec ratio cqctionis procurandae pro aetate, temporibus anni neeorijs.Indiget autem maxime capitis cura uicissim ob destillatione,& somnum. M tuta quiete ob contentos cibos hoc illo ob robur. Multum ergo prosunt uincula, re eo magis necessaria in motii a cibo cis in heterocele. Notus autem in ieiunis plurimum prodest Somnus litietus, prolixus, altus, bene contecto corpore pii luinar molle,& unguenta pretiola ab umbilico ad uentriculi surculam. I, cibis urati in derati, simplices,molles, lensit,aer purus, frigidus, siccior ut in speculis. Herbae quae plurimum iuuant,ab synthium primum,inde menta, ruta,ut superius etiam di ximus. Ex cibis alae pullorum,dc galli pauorum, tum stes quadrupedium, lactea etiam Sciecors piscium: Scottorum gallinarum lutea, seu uitellit:&panis ex iure. num paucum,puriam,merum, paruum, dulce. Panis recens, leuis, siligineus aut etiam leui furfure admisto, ferculum, orieta, aut si imbecillior panis in iurecoctus. Ex liquoribus oxymel suaue, uel syrupus acetosus,oleum amygdalinum dulce sal Q iandoque gingiber conditum, sinapis cum capparibus, aut radicibus cichor i. Ficus maturae,inundat uuae pendulae dulces flores bugiis:iucunditas, e laetitiata croci modicum: caetera mitte loqui.Carpento ueharis,nec onera tolles, nisi exo- . neratus: saccharum mihi nunc utile est, aequandoci poma odorata, cocta subcineribus, necessarium est edere adleuandas curas, ec somnum prouocandum 'luido iecti
403쪽
ie stione obtertiam negligere aut ob pudorem illam non exonerare, tria maxime incommoda asserr experimento comprobauimiis: primum si fuerit materia te rectionem . uis ut bilis, tormina,ex coli dolorem,scit eum quandoque excitare solet:. atque itide vi,quem lamortem. Secundum est quod iecti r trahit alimentum prauum, atque hoc in pessi, paris. mum N perpetuum,adeo ut nil deterius contingere possit, quod enim cupit excernere cum prauum it, si gere cogitur,atque ideo obstructiones, S corruptiones, urinae reicii S erosiones sequi solent.Vnde sequenti die tormina. Tertium est detrimentum caelio minis re Diti ex uaporibus uertigines obstructiones obliuio, AI quandoq; deteriora his, sic ricolas.,crre uomitus, taciborum auersio, pie eiusmodi. Si uero urina retineatur,minus est sitando in periculum: quando I tamen adeo distenditur, ut non possit postmodum illam ui . cernere: N omnino uesica redditur imbecillis. Et si uesica, re urina sunt secundum naturam detrimentum minus est in retentione ad horas fere duas: sed si diutius di feratur deterior est retentio urinae,quam Lecum,uel etiam si uitiosa sit urina,aut v sica aliquo morbo laboret. Raro enim irrina transit ad insensilem retentionem. Ea mes autem sumpto cibo pauco semper post tempus cessat: deiiciendi autem aluum
uoluntas plerun non semper. Esces tamen si retineantur, ei sint aut siccae,aUt me- . .eli 'res si ri consueuerunt. Uerum retentio sudorisnsia uana fit sine mal noma rem ' -- sudare uolens,acposuerit
terior eclancinat uentrictalum,Scretinet, quod nonnunquam est lethale uenenum. re Porro paucus cibus minime nocet ventriculo, quod ille sibi concoquat, quinimo hi melius ab eo se habet quod superfluo labore leuetianti eccordi, aut iecori : cor quidem trahit ad se uiolenter, quicquid est in corpore boni aut iucundi: iecur ob ali menti copiam,scilicet sanguinis, tuinimo ec ipsum cura quadam ut uentriculus sit-peis ua leuatur: neque ergo ex inaedia paveorum dierum, necue ex multor urn, non graui laeduntur cor,iecur,aut uentriculus: Ventriculus tamen ii nihil omnino assii- mahlaeditur. Eritae studiam tam in deum, de omnio et alam Maala veteras.
V sint maximae corporum i fetentiae quatuor, alia enim simpliciter comoriis.
sana, quibus nihil est quod obsit, non aetas, non natura, non externa, uelut casus, aut errore alia quibus aetas duntaxat, uelut senes, alia qui' cisaedi ta bus temperatura, aut mala compositio bellum indixit, alia quae uel ca- , itam,uel errore uit aut in morbo quibus decumbere coguntur, aut cum quibus etiam consueta munia obire,ut coecitas in altero oculo leuis urinae urigo, hernia, aut
. nihil horum, sed parati ad morbos ex citra 'in causa sunt, uelut morbo regio laborantes,uel malo habitu, is et imbecillitate uentricii linon saeum in omnibus his, sed etiam in sanis,plurimum potest iii uendi ratio,at casus. Non enim fgrotamus,
non morimur ante extremam senectutem nisi natura a malis et licta. Eiam iturati A Pu de tem uiolentis quandoque cassibus, uulneribus, ictibiis rerum gi auium, seu dolore, im straiabor frigore, inaedia, apii l.I.uenenis,cibis qui subigi nequeunt tit leguminibus, incitiar
ac radicibus,aut semiputridis,uelut fungis, &carnibus, aut piscibus, leui ructibus oblattas,in quibus plerunque malus sapor, ec od3r depraehenduntur aut semico
stis,sed ualde actibus, acidis crassis,lentis, aut duris,aut uetustate exesis,ut etiam pane mucido, sed praeter omnia uino plurimo, atque potenti quod cerebrum petit,ac neruos,& totum satagii nem mutat. Praeterea uener in senibus praecipue,uigilia curis, ira,tristitia, timore Si ero quis talia pri cauere potuerit, et in horti pos tessione diu manet tam certus elle potest de incolumitate, Monga uita, quam quod aduentum soli, aestas consequetur, modo nihil incommodi maioris iam in corpore antea contraxetit metro dii homo aegrotet necesse est ut corpus a causa aliqua illi inimica percellat inquod Vercellitur,oportet ipsam causam, aut potetatiorem esse corpore,aut diummam esse oppresvionem. valeant ergo ciui administrationes, operinsolertia, de hominum auxilio posita esse credunt nostram salutem, Bis , aut in
404쪽
aut in casu nisi eo rem deducab ut casus asserat inolentiam, quod etiam in operire, re administratione facere saepe soleti Cauendum est igitur ad his causis, quae nos subigere poliunt: ec maxime his, qui iam malam contraxerunt corporis habitudinem,sed & cauendum ne contrahant,quantum fieri potest. Et pictunque errorem mes. iuuentutis viquens aetas poenas luit:unde ab initio assuescendum moderationi, ex qua non talum siluti corporis contulimus,sed famae, bonis,fc gratiae apud Deum, puer quomo, tum etiam animi uirtutibus. Cum itaque puer sex annos uel circa habuerit, praec domendis. Plori tradendus est, qui eum doceat, in quo etiam gradatim est ordinandus, nec in scholis quotidie morari cogendus, nec uinum ei bibendum detur, uel in exigua quantitate, ut supra diximus,sed aqua frigid dulcis oc bona et non turbida,ec pri
cipue si calidae suerit temperies: ochoc modo regendus est usque ad annum x iiii. deinde regimine sanorum regatur, nec medicandi sunt pueri forti uentristatutione,uel minutione, eccustodiendi sunt ne multum de mellis confectionibu ac se cstibus comedant,ne aegritudines multas incurrant. A lacte,' caseo,ac crassis nil trientibus remoueantur, ne lapis in eorum uesic ignatur, oc multum nutrienti - ' bus; neccibos sumant, donec prior concoctus sit. Et cum x ii. fueritannorum, tunc exercendi sunt in his,quibus liunt docendi. Et cum iuuenes saeti sutant; ab acutis infirmitatibus sunt custodiendi,eos minuendo. atque eorum uentres soluendo,Ncum apparuerint si a,statim occurratur,antequam perficiantur inorbi. Et ideo dicebat Haly.stuuenum corpora cum iam ultimum attigerunt terminum, oc audimentationis statum, ideo. superfluitates in eis augentur, ec congregantur, morabi in testinanditia eos propter repletionem.J Hoe enim tempore cibus non occupatur in dilatando corpus,& augendo sicut prius, ec uirtus eorum patientior est morborum,& in pluribus fortior, ad expellendum eorum causam, unde oportet exeris citium indiri moderatum, consuetum, nec multum, calorem solis obuient. In a
qua temperati caloris se balne Laestate uero aqua frigida dulci, dc suaui. Cibos caueant casefacietes, choleram generante ut allia,carpas, sinapim, re similia, nec plus
. comedant,quam concoqui poseint i frigidos autem astumant pisces recentes, horadinas carnes clim frigidis condimentis decoctas, uinum bibant nec multum, nouum,nec uetu mixtum aqua frigida,ne 'mem multum tollerent, ne bile os uem
triculi assiciatur. Siij tandem eorum r*smen,iuxta quod expeditaraturali eorum temperamento, iusis quatuor anni temporanti etiam uerecundia in i me bonum est signum,ut Cicero testatur secundo de ostiems . Prima adolescentium commendatio proficiscitur a modestia, tum pietate in parentes, tum in suos beneuolen-Nota. tia. Et Senecae Adolescentemprobo, in quo est aliquid senile. Caveant ab immoderata libidine,libidinosa enim re intemperans adolescetia asse sium corpiis senectu, ti tradit,nec in robore, ac flore iuuentutis confidendum est, quoniam illa aetas multo plures habent movis casus,quam senec is: sacilius enim in morbos adolescet, , . Arboris incurrunt: iuxta Hippocratis di etiam . Grauius aegrotantoc dissicilius curantum
, i. hinc est quod pauci ueniunt ad senectitatem. Quare longe melior est in senibit,comtenis cora ditio, quia quod sperat adolescens, iam consecutus est senem ae quanquam idquoaeuiam. M. Praeterint et nuxerix hoc tamen remanehquod uirtute, re rem factis qui leoni tus est,ta grauior est etiam mors iuuenibus reougnante natura, seni uero leuitaquia sponte uenit, re nulla ui adhibita,& ob id dixit Iuvenalis: NMe mihi qui suum.ps damm temporis,er qui
Dereptat: linat enim decurrere uelox.r clavi angust miseret millimam M.
Quapropter non immerito cecinit Ouidius.
Igituro uuienes, sim uires, annis sinunt tolerare utam. Iam ueniet tacito cur femem pede. veriture memines iam mine epotestne M.
405쪽
senes ergo ealefacienti ae humerunti regimine sunt tractandi, ideol habitare freti quom, debent in aere non sicco, sed simili uerno, de ii uirtus eorum debilis sit, e quitent, de da reactandi. ambulationem minuant: si uero fortior fit,deambulatione utantur, non tamen citis fatiget: atque balneo aquae dulcis tepido utantur,re comedant cibaria calida, & humidi facilis concoctionis, re fugiant acria, pungitia, re quae sunt dissicilis conco- . . . moni tabilem, phlegma ac melancholiam generant. Et qui ualde senes sun lim v lj ries in die cibum assumat ae pati latim cum natura debilis copiam cibi ssemel aissum ptit conficere nequeant,re uentrem mollem procurent,ac coitum, ec animi accidentia fum anhec praesertim immoderata. Et quia ut plurimum quod colligitur in corapore senum phlegma est, ideo bonum est aliquando uti subtiliantibus, Nincidentibus phlegma,& somno prolixo utantur,uel saltem diuturna mora in lecto. Praeterea consertantequam surgant frictio temperata in quantitate, & qualitate, postea equitent,uel incedant. Vinum clarui re si ibtile, re aqua in diocriter misium, ac temperate bibant. Si enim hoc mo- do regantur,possibile est ut ad albaram latari de perueniant, nec eorum co pora de iciano