장음표시 사용
391쪽
De Detrimentis astricti alam cap. xx xl LAnc partem adeo necessariam nemo attigit, cum tamen nil tritius sit hii vitii suprestuenda est ui suppreisio Sc detrimentum certum affert. In horum igitur numero senes suntaquo nomine hane tractationem Licinserui. Et aegris quidem quoniam in eis aut materia adest, ae uapor, aut inteperies: ec quicquid horum sit cum retineatur,necesse ut deterius agant,cum uapores ad cerebrum deferantur,oc ideo in morabis cerebri hoc pessimum est. Primum ergo saecum retentio nocet sibi ipsi: nam fm QAIM M.,-; disiicilius
ces perpetuo ma is siccantur,oc ideo c
s Piride in coli dolore, et ileo pessimum est, quandoquidem etiamsiostmodum exeunt :& hoc est de- Gu.haec non adunt, ea inducere possit alui asi ictio. Secundum est retentio uaporum, unde incrementa febrium, re acuitabae acredo humoris, de capit rauitas, oc os.fensa neruorum ec oculorum ac sensuum. Tertium est nausea: afficitur enim uentriculus consensu coli intestini superequitantis eum. Quartum est inflammatio i coris,unde morbus regius,& malus habitus. Propterea hoc symptoma propria de trimenta habet haec,iedoc alia communia, scilicet quod aggravat omnes morbos, qui ab alui profluuio laeuari solent. in senibus autem aggravat destillationes stipe calefacto capite,&retenta pituitia.&humore crudo in uentriculo. Et generat etiastatus,a quibus dolores,ec imbuersiones fiunt. Demum facit uri binem urinae ob duas causas,at; hoc est pessimummam bilis ae humor crassus, ita deberent expulsari per aluum,cum noli excernantur,per ipsam traducuntur ad uias renum, ec bi lis generat uriginem,ec humor crudus crastus, cum non possit a debili uesica bene excerni,cogitur, e lapidem generat,de hoc est pessimu Eliadem (ut summatim dicam astricta aluus omnium malorum est mater,ae praesertim in senibus, debent eriago eatis humida uel lubricam, quantum fieri potest procurare, modum supra
Des ea mine coquali nitium. cap. XXXIII. Onualescentes ad aegrorum potius, quam sanorum rationem pertinent, tum quod curari debent his, quae ad morbi naturam respiciunt, tum quia pars eorum aegra est licet specie seni uideantur. Sunt etiam non parum a Vpq - . natura distantes.Omnibus communis est imbecillitas maior,quam in 'I diris ipsis duabus ex causis: una quia duoruin dolorum maior obscurat minorem: Im aegri uero cum morbi noxa affliguntur, minus conualescentiae imbecillitatem sentiunt:quae cum magna etiam sit, maior quam aegrorum ipsorum, ob id magis v xantur.Est autem maior,quoniam si morbus tolli debuit,necesse est materiam auctatri, quae cum tollitur,deperit,ex uiribus iuxta materis multitudine, ac prauitatem, dicerite Hippocrate, si uniuersum pus , aut aqua effluxerit in aqua intercute labo- c. Aphor. rantibus aut suppuratis quod repente moriuntur. Igitur summa imbecillitatis cura et .
in conualescentibus habenda est,tonge enim deterior fit recidicia,sua radice. Qui . cap. s r. hus uero cibis uti debeanhinfra declaremus.
De Regmine uer gintiam Op. x x x lili.
Ter omne,aut terr aut aqua,quod sane mollius est Ostendemus autem irer iub et
causam.Terra quidem tti ex pedibus,muitando,et uectation e gene quoesia, ire uectationis inlectica, cum in domu la coriacea, quae duobus equis, possu. aut mulis induti uehimur. Alij in sportulis iunceis, aut uimineis seruntur bini ae bini insidentibus mulis,aut camelis: alij o uitant illos , aut de elephates, aut asinos. Uehuntur autem tabula, curru humili, essedo, carpento, carocia nouum uehicula,&iercula uocabanturPilemum carpento in eosdem usus petoriis. Quis numerum censebit:
392쪽
EP ippinant: pilesita petorta n ines. Sed cum infinita esse possint, eortina hulla haberi ratio poterit, ad proprias ergo disserentia at paucas redigenda erunt,tia in praecipue quod eis atque alijs communia sunt, uelut quoniam altiora, humiliora, leuia gravia, integra,& firma, uel quae transuehuntur, Ut carpenta: per saxa,terram,oc in aqua tarde uelociter: aequalidus rotis, aut inaequalibus: commune detrimentum concussio,ex qua uentriculus, cerebrunam laeduntur, adeo ut quibusdam l . thale sit ut in Aphorismo.sQuibus cerebra coccisum est. in tribus dieb. perest:Js nes,dc pueri qui ad infantianipertinent, potissimum laeduntur, celerius patiuntur infantes decrepitis: hi laesi dissicilius redierunt,aut nunquam. Sunt igitur discrimisna altiorum, grauiorum,integrorum, atque connexorum in locis duris , ac manis ste magis inae'ualibus uelociter mota,Scrotarum plurium, quae sici a ostendemus. Dit planum bi dat ob inaequalitatem inessedo, exa ' in b qui sedet in d sit aliud essedum castis similis, qui sedet in e , dico e quod magis concutietur: quoniam locus i est similis b, habebit silvo pomochlij rationem: igitur cum vibretii ixta proportionem fe ad O d concutietur tantd magis qui est in quam in d. Et in eodem cara v pento qui sedebit altius, maiorem sentiet offensam, quam qui hi milius, ecerectus, quam prostratus. Grauiorum etiam unde maiora pari rationena data Sit gli saxum,aut gleba,ex qua descedit rota repente: quia ergo grauius descendit ex g, in ii celerius, licet uideatur in tempore non cognito: igitur maiore cum impetu diuidet aerem, magisduehiculum vibrabit, quam leuius iuxta proportionem illorum: quod quaid tempus breuius totum dico,eo magis erit manifestis. Ex maiore enim impetu maior tactus: proportio igitur in leui ueloci, cum sit eadem, tanto maior erit di serentia vibrationis. integra autem S connexa uelocius seruntur insiti, tum quia grauiora immobili hypomo chlio, tum quia feruntur per rectam illa, chabent mobilem currum a sede sua,ut cochia uocata, & simi carpenta altiorum ro rarum,seruntur per decliuem. Sit enim ut in carrochia descendat per tumulum rocita ex d Coc carpento per a b altitudine, a c quae sitae stialis d Cn eo . .
si I dem tempore palam est uelocius moueri a per ah, quam d per d ras in dico tamen quod minus concutiet quia d e descemus diuisus peras b,ut est descensus,tardior est comparatione mutationis, nam mota V e petasdimidium non descendit, nisi per aliaequalem glocita de liis .Quia enim fatigatio ex motu per planum b c nulla est, aut saltem longeminon qua in per d e cum graue descendant To cum proportio d g ad d ssit maior, quati,d gad a Ligitur magis fatigabiriir d descendens per d Daut d e,quam a per a li, aut ac De manifeste autem magis inaequalibus dubium non est,cum maius sipatium traseat in eodem tempore, ex duris etiam uelut saxis, ocindura uelut saxa undem qua concussio,aut nulla,aut propemodum:nam ex duris hoc est manifestum: ces rius enim circumagitur rota 5 caditis ed in dura accidit,quoniam refleretur: nisi Cnim relideret ut nihil mali sequereturicum uero necessse sit relidi aliquando, cum rici detur descensis in infinitum, aut a duro retinebitur, ut terra, aut molli, tieliat aqua impetum sensim remittente: quo circa nev cum descendit relidi potest, cum tram stat alterius:& cum retinetur, iam impetus imminutus est: tardius enim per aquam necesse est moueri,quam per aerem. Et ideo cum in aqua retinetiir, non solum re missionis impetus causa retinetur, sed quoniam partes aquae illi obuiam: factae ob priorem motum densatae uicem duri corporis efficiunt, & ob id tum relidi, ac passi uelut eum,qui non ex alto cecidit in terram,fc a terra necessse est: velociter etia m ta magis:nam feratur aliquid ex a in c dum decidit per d b, aliud ex a solum inb eodem descensu exd in b, dico magis concuti motum a i ex a inc,quam b. Quia enim in eode tempore ut supponitur qualisa c erit proportio a c ad a b talis temporis d b in secundo des suadd bin prioretigitur tempus descensus secundi est maius, quam primi ergo d tardius mouetur in hecundo descensu ad b, quam in primo: litur minus
393쪽
concutit sessorem in secundo motu, id est, lente ambulante curru, quam in primo Haec igitur nota sunt his qui in libro de Proportionibus, ct in Mathematicis Aria c. ph, sstotelis sunt exercitati. Similiter dico quod rotae, quato fuerint pauciores, at ym iore minuscd turbant,ac recutiunt insidente : Nam ex Romani imperatores co- modi causa illis ii ellebantur. Experimentum id docuit cum dicat Suetonius in Claudio ita essedo alueos additari ne ludus confunderetur. Causa etia duplex ij. estae manifesta:Rarius enim asrendunt atm descendunt nam toties obuiam nunc impedimenta quotus fuerit numerus iugorum rotarum. Et quoniam cum altae fuerint,minus colliduntur: est enim minor proportio descensus ad dimetientem rotae,licet ratione eius, qui in uehiculo sedet, contrarium contingat, quemadmodum superius dieiuna est. Qui ergo elephantis aut camelis seruntur inundationem quasi e naui patiuntur maxime in elephantis. Soli autem reges, accusios belluae iter illis insidentes agunt, at I ex hoc genere est lectica Romani lecticis a seruis octo,quatuor ab angulis, totidem a lateribus seiebantur, potius ambitione ducti,quam commodi causa, senes 3 cathedra soliti,maxime aegri,ut Solymanus,qui paulo ante periit, & Antonius L ua: ais alij morbo prauis podagrae laborantes, habent ae cathedram currulem,quq suppositis orbibus quaqua uersum in plano pro reditur,regreditur , currulis dicitur instar curtius on rotas,quibus innititur. In ciermanici uehiculi genere eii sella curruli imo potius lapsilis,quae constat duobus trabibiis leuibus ad longitudine hominis: tabulis colunctis in suprema pat te locus paulo elatior, in quo necue sedet, .n 3 prorsus extentus residet, sed humili discumbit ne concutiatur rotis curet, ocducitur a Rhingis eris ducitur per glacies,dc niues frigore coactus. Et mira,ut aiuli uelocitate, scilicet ad C. E. M. P.in die: dilabitur sponte per montes ducitur ab equis etiam,& a bobus,tumg tutius ut lentius:uidi aliquado Mediolani, puerilis res existimari potest,cum extra loca ea quae dixi conspicitur,uelut in Italia.
Fluvii dicuntur quia semperii uunnideo de magnis solum intelliguntur: Humi. Flua Fundena quia ituunt,ideo de omnibus qui perpetuo: Torrentia qus magno impetu ferv. i.
turiquorum quaedam perpetuo aquas habent quaedam aliquando siccantur: pos silvio fluminum re lacuum utilis in obpisces, fontium ob aquarum salubritatem, ecaspectuum, torrentium ob lapidum uarietatem: quedam etiam nobiliora metalia perferunt. Flumina transimus ponte sapha portu. Torrentia cingulo coriaceo suo alis circunducto: uel cum aquae desinunt: uel lectica rotunda coriacea, quae M. ne in ripa adalligaturniunis a ius impetu ad alteram fluminis partem trahitur aquarum impetu,ita tuto trahitur lectica,si ad eandem partem equi magni,et parui aqua pertingat, tutior est partius magno: luoniam aquatum minore impetu sere. Iuuat autem habere peditem a parte in seriore fluminis iuxta caput equi iobustum cum baculo firmo,qui obnitatur torrentis ui, Sc equum cadetem retineat,nam prohibere poteti casuin,oc circuliolutione equ sed sit solum deficiat id opus Dei est. Quod si sit uis eiusmodi non ingredieris, sed expectabis, a pluuiis enim cito decrescit,
nam post pluuias per intra una die a niuium autem colis quatione serius. In hoc aut animaduertendit, quodcu timuerimus de descensu aquam, semper licebit euadere, quia breuior est multo,&ut ita dicaabscp comparatione ilia inter ramos,&ripa recta,quam a loco niuiu ad locum in quo es tuta si maximo impetu aqua ta ruat ex montium iugis. o uero modo in cibo dc potu,ac exercitio se gerere debeant iter agentes,si quis recte animaduertat in hoc uolumine edocuimus.
De Regmine tractantum una. cap. xxx .
Uamuis in tertio de uenenis multa hac in ratio scripta sint, nihilominus de his,quibus familiariter uti possumus, dicendum est Duo autem praeci. Duo pressipua uidentur esse,at; facillima,scilicet radix Zedoariae uiridis, seu illa sit pia pratu . anthora, seu non, quam uiridem ex lib. l. collectam condies sacchato,
aut uiolaceo condido, id est, Aiulebo facto, seu ex nympheae pariter Iulebo: huic AA , addes
394쪽
addes moschi optimismip.ῆ. aut etiam us 3 iiij.nam granum unum in drachmam singulam distribuetur, erit maxime efficax, ac temperatum, nam deuetriculo spe. randum non est ut conscire uel absq; illo possit. ruantitas pro uulgari uiae idiae. s.dimidium in suspitione drac. i.duplums liquoris . sed si times epulas, aut tractandum sit uenenum usis ad duplum, ut ius 3 ante cibum per tres horas saltem:si tamead conuiuiiim uocari etiam statim sumere prystit. Ruta uero Maio collecta ex lib. . sed folia non radix uiridia sumere. Eligenda est tenerior,nigrior, ac longe exilioreolio: flores illi Sc crassiori luteri, parui in stellarum formam, iaccharo hunc condies licebit drac.i. 8c usue ad duas recipere, ita ut praeter ueneni defensionem tot comoda illa praestet, qus superius enarrauimus. Nam redoatia in China Insula, scirprouincia condiri solet,illinc* aduehi. Impinguat haec corpus praeter reliqua, re oris odorem inueratum uini,& ailiorum, eccaeparum tollit . Nascitur in QProuincia folio gladioli flore croci ferme,ut quidam putant, cirdit uermes, & flatum discutit admodum, loco eius in regionibus nostris supponere licebit, ut uiridem condia-M uhiol--radicem callinae uocatae, & est apud Matiniolum chamaeleon, quam plantam
cum inter uenena connumere ego autem saepe illius cum radicis succum non in diocri quantitate deglutiverim citra omnem noxam, nescio quomodo caninae radicem adeo uenenis omnibus utile, ut nihil melius excogitari possit pro Tedoaria imitanda inter uenena connumerauerit. Atque accidunt haec nostris temporibus, dum rebus obligatis, ita uerbis aut horis cuiuspiam mordici inhaeremus, ut caput malimus amittere, quam praedam. Haec enim radita condita saccharo confert coris di plurimum ae praecipue adiecto etiam, ut in Tedo aria, moscho, ec urina atque sudores uehementer cit: N humores prauos ac putridos,atque tam his uelienorum omnem qualitatem,liquorem in educit. Huic proxima, sed tamen uiribus longe inferior est herba, quam carduini anctum uulgus uorat. Turcam spinosam, re amaram, ideo minus callina calidam, quae acris in saporis,hanc igitur tertio ioco substia tuere licebit.
ra. Atqui tractant uenena, uelut uiperas protheriacis, echydrargyrium aurifabruta qui uenena destillant,seu ut Latine mavis copulini,hi non leuibus periculis sub- ij ciuntur. iperis tamen sufficiunt chirothecae e ceruino cor:Walfi dicunt remni rabice: ex corio etiam bubali crasso, ae super illas aliae e ferro: nisi serpens sit eiusmodi, ut absque morsu inficiat ut Armene,uel Regulas, ec aspidum quoddam genus, ut si quis ipsum uel lancea uulneret,intereat. Auxilium si quod est a pice liquesecta
superiniecta petaturi mures ac mustelae uiuae diuisae superponantur, ec calx ignita. ymenuram Qtis autem uenenis,epota conserunt, sunt sigillum lemnium, storeum, calam: semilia. thum,cogit enim ut attenuetur,ae expellatur,oc semina mali medici, sed quantitas magna,scilicet drac.iii.& semina rutae drac. i. proprie montanae . Ex quo declaratur quantitas eius,ut sumatur tantundem,soliorum etiam,dc medullae nucum,et ficultita salis ut totum sit uiae.i ec optime simul terantur.& comedatur, oc uinum potens, Melut Creticum cum eo bibatur.Et semina arboris serapini,dc galbanum adeo ut e
tiam illitum prohibeat morsum serpentum, sicut ecfer pinum, dc aliud propter dorem : sera pinum bibitum est potentius gailbano. Galbanum illitum essic eius serapino:credo quia serapinum sit purius:galbani autem odor sit ualidior, licet sit adulterarum: Sc succus foliorum fraxini, adeo ut referant uiperas per flammarix potius, quam per folia illius transire, si circundentur,ec sepiantur ab utroque.ego credo quod sufficiant si non cogantur, aut ualde irritentur. Et fiuctus actamen cupressi Arabici, cuius cortex est naturaliter pluribus figuris inscriptus mira biliter, niger, ae semen odoris iucundi, & fragrans, re folia spinosa, ec acuta. Et herba etiam ex qua sit assa foetida, est utilis ad hoc, adeo etiam ut quidam laudent flores,ec folia oleandri. venenorum Sed sumus, & tractatio hydrargyrii debilitat neruos, e facit contractionem iri tristitioque illis,ec oderantur,ec tremunt,& maxime in pueris, dic qui utuntur multo potu iuni
nati puri . Et oportet ut obturent aures,sc nares ut fumus non penetret ad cerebrum, Ninum
eantur loca neruorum oleo ex baccis lauri, ochipeuconis: haec enimiunt illi pr
395쪽
a Et similiter oleum ex suli lauresumptum per os,oc illitum .Est enim metitur,seu alexi pharmacum hydrargyrii. Ex omnium optimis sunt betabat proprie uocata cognita Indis, atque Arabibus, non Graecis. Et si in t ambo e lapidum genere,& leuissimorum, sed unum splendet, ei est uarii coloris ex leucotheo,ococlaro, id es medio inter uiridem, re flavum, sed absque luce, licet niteat: aliud uerg est coloris floris cineris, Sc putant ei Ie lachryma
cerui: ae commune ambobus est uis maxima, tuae inest eis, ut pondus quartae partis grani unius sepe liberet hominem a morte. Et cum damus ma nam quantitate est ponderis duoriim, aut trium granorum. Et ciunt uomitum in nas saltem, qui iam nenum biberunt. Quae autem periculosissima inter omnia sunt sustitus uenenori nam odor eius inodi occidit,& quam celeriter, ut in illo qui obihi repente, ex odore
garyopli lli floris, ae ita in destillationibus huiusmodi est ingens perieultim, ae e.
tiam in illorum fermentatione sub fimo, in putrefactionibus, ac mistionibus. . Qitia tamen sine his adeo uiolentis instrumentis perfecta medicina consistere po-t suificiat adiectile usum communium auxiliorum,obturationem narium, igne, odores bonos,ec suseitus, atque alexi teria. Nondum tamen depraehensum est auxilium proprium ad haec: certum est quod eiusdem generis est e oportet,id est,sus R- . tum sulatus. Et contactus,medicamentum phlebodes quo uenae carporum, arteriae illinuntur, arteriale appellatum, seu meta carpion: illi hirubicunque praestant arteriae in corporis lisperscie iuxta manus pedum, digitos medios talos, intra cu-hitii ,in temporibus. In priore genere uix quic si iam potest esse tempestitatim: in hoc etiam sumpta in potu licet haec tardiora sint sustitibus, illius non sunt necessario. Qtiae enim cum destillatis, S uino Cretico exhibentur, celerrimae sunt operationis, uelut rutae,& Tedoariae pars illa ignea,& si quid est simile: Sc sanguis anatis, re eorum animalium, quae eiusmodi uescuntur, quanquam nullum ad nanc diem cognitum si seu anates dicas, seu ciconias, seu grues. Crocus ergo pro uehiculo rinae pro alexi pharmaco os monocerotis,ta smaragdus, ta si qua sint prorsus nauitae proprietate contraria, ct igneae substantiae,&hereae. . .
De Leris ubi adsunt perpenter. cap. xxxvi. iseram esse sortem homini nemo ire 'ecdsideret, negare potest, cum nuper imperasson puero ut horaginis folia mihi colligeret,narrauit inter eas plantas grandem butanem, foedum,horribile, noxium,oc inauspicatu
animal. Etenim si spumae aliquid reliquerit, periculo non uacat. Inde uiperae must culices vespae, crabrones, tot genera uernasum, ut taceam sormicas, rucarum S multi pedum to enera,& mustitudinem infinitam: nam cimices pidiculi, pulices ex ordine, quan conati nobis habentur. Una omnisi ratio mundi cies cui diximus aqua aer perflatus, ut in turritis altis, caecis, ac ignis na os cinis talibus
inimicus esti ob id Principibus,ac Regibus non exigua custodia, sed taedium maius & exinde periculum. Quis gloriari potest non esitasse multa huiusmodi, cum quantacunqi diligentia: Et sui sumigia ex huiusmodi animalibus fugat illa, Se trifolium inter herbas, occedria inter arborea. Et omne amaru ualde, ut colocynthis,ae aloes,oc actia ualde, Sc bene olentia: sunt enim tantundem exanguis naturae inimica,quantum amica humanae,3 aerugo.oc olea omnia integrarum uiriti. Et hydraragilium proprietate, quia ae ex immensi frigore pendet. Et rutam sugiut serpentes, ectimum cornu cervini. Et ranae istae terrestres,etiam in penu uinaria inueniuntur frequenterii credunturn solo afflatu interimere. Et iecur illis uitiatum est, ac diuerso rum colorum, quod etiam resert Aristoteles. Neque omnis terrestris rana, seu buta rubeta est,sed praegrandis, quae in uepribus solum inuenitur, alitur, unde etiam nomen habet a rubo , scilicet rubeta aicta tempora, in quibus oculi sunLadeo prominent,ut instar cornuuemineant. Ergo si rivulis currentium aquarii singulis no/c h. olera aspergant, terram madescat, tuti erimus ab huiusmodi peste, sed uermes
metuere. Adversus serpentes, ac cimices, folia filicis, sumtu etiam sanguisugarum
396쪽
pelli cimices dicunt. medicinam longe petitam existimo. Sol flamma e pale lixivium acre tutius esse reon. inde ut dixi aerugo: probatur auri pymentum, sed nollem piscar ut dici solet,liamo aureo ec sulphusiae species ari, re is ammoniactu sunt inimica omnibus eon ibus,sed sulphur in igne accensum,sal aqua dilutum. Et sicut oleander pulicibus, in eiusnodi minimis, ita lauri folia serpentibus. Dicut Medura re quod pollium putrefacit pulice dc raphanus scorpiones. Medicamen ad cimices
. cimeri. praecipue, sed ad omnia eiusmodi: Cedriae unc ij. auri pygmenti quod uocant ars Aliud. nicum,& albi, Sc hoc nucis cupressi, aerumnis aia. unc. i. foliorum myrti siccorunc lib. s. terantur,ec cum oleo misceantur. Aliud ficilius foliorum cupressi siccorum lib. s.seruetinis,& sulphuris an .unc ij. terantur,oc cum oleo misceantur. Et contra serpentes, ae rubetas bonum est alere ciconias, aut grues, oc seles, ac mustellas, re di cunt de erici js, sed nescio causam. Et buteones, haues quae habent magnum rostrum, Sc tardi dis aluntur, inter quas optimae sunt, quas uocant poglianari ec Quae fermeat is non aluntur, quam serpentibus,&busonibus. Magnis tamen umidus cum degant locis adeo munitis,ac mundis,quorum sors iam excelsa uidetur, , tot custodias ab ipsis animalibus periculii non imminet: a cibis autem quomodo pol sunt esse tuti et mundior homo, sobrius qui sibi uiuit: sed mortalium omnia morta serpentes sa- li e squalori,ac pedori subiecta. Serpentes autem sabinam amare adeo prodi nimburam amant. est,ut circa plantam,in agro Comensi uiperarum multitudo maxima coireniat, pili res quoque super arborem serpunt. Ergo id nondum compertum habeo,sed id plane comerium, unumquodque genus animantium certo genere plantarum des istari. cum uero plura sint genera, licet uno nomine cotineantur, ob id uariare haeeratio uidetur, uelut busiones saluta ob umbrae densitatem viperae eruca: generaliter ferunt hederam, re foeniculum eratas este serpentibus. Iuxta etiam stagna,&aquas inueniri solent, nec non in spec us, uel subterraneis aruris, in montibus , reporiuntur trabium magnitudine. Devnviratis et inli Regis . cap. XXX vilii Uluplicia esse ungueta ac olea, multifariami diuisa in Promptuario de monstrauimus: Quare hic tantum sufficiet principali 'ra, ac magisses
sta, quae aduersus omnia uenen Si morsus seu uulnera eius inoui, occo
simplicti ere trapestem sunt disponere. Et simplicia etiam nonnulla singularia desissiua uenera ac bemus,dein eadem componemus. Cinis emo uiperarum optimus est. Antidotus p p . etiam ex illis, S uocatur Theriaca. Oleum Scorpionum rubentium,hsub canicii la temporibus. Sulphur uiuum,Permentum, Napellus,Mors. De hoc est incertum an inueniatur,ta an sit mus,an radix plantae: Matthiolus censet esse muscas. Terra Melitea eius loco aliqui uolunt sufficere bolum armeniam orientalem, sicut loco cineris viperarum,oc medullae cerui uiperas (hoe solae in eo genere catulos pariunt praeciso capite, ae cauda in anate assatas in uerti: & colle sta pinguedine sumsit. Cetui medulla, uerbenaca, calamyntha montana, adeps leonis, terebinthi lachrym angelicae, gentianae,imperatori oem radice aerutae,ac scortionerae folia. Radices ctem cucumeris anguini, Tedoaria, loco quodam postremo reponuntur sinapis, mleum de baccis lauri, pancrati j radi uerbasci flores, diptami albi radices. At cunicertum sit oleum huiusmodi opponere componi ex uenenis ob substantiae simili tudinem,ut scorpionum oleum , ecantidotus e ui petis: Ex ale harmacic, velut semen mali medici,ruta, sco monera, angelica, oc imperatoria: Gentianam non a sim adnumerare, nescio enim quam potes sit,& si potem, quantum in oleis uirium habeat,sicut omittere ade8 laudatum Cretense diptamum. Ex hisqvie terreae sunt' substantiae, inter 'liae Melit ea est, quae etiam egregie aduersatur uenenis.Et sulphur uiuum,quod ualde discutit. Et pinguibus ut uim retineant,& cohibeant;inter quae cerui medulla,aut anatis cum angue liquamen, loco ut dixi eius, sed re quod alliam
pium est oleum de scorpionibus hoc gaudet,uelut leonis adeps in discituendo: di initiunt radix cucumeris anguini strenue uerbenaca,calamintha. Distulit oc aura. hit se
397쪽
hit fermentum, ut sint quinque, si discutere unum esse uelimus: sex biduo: p thia, animathi substantia, modus substantiae ae facultas. Qiunque ergo funicient aut sex: Et si opus erit in aliquibus addemus cantharides, ta erit medicamentum iusmodi. Ergo:
Rr. Oles de scorpionibus ueteris lib.s.scorpionum rubrorum uitientium magno- composia iarum numero L. cineris viperarum unc. s. foliorum cum semine rutae exsiccatorum eum. in furno non parum unc.i. terrae Melit eae, uel pro ea boli armeni orientalis drac. x s.fulpi iuris uiui uiae. s. medullae ceruinae, uel adipis anatis unc.ij. foliorum uerbenacae, radicum cucumeris anguini an drac x. adipis leonis,ille iam an .unc. s. fermenti ueteris dratvi. Ponantur in sole x L. diebus caniculae aut in balneo plumuam tepido per x. dies: inde calidum coletur, , exprimatur, & si opus est in medietatem eius addantur cantharidarum dracili. Aliud ad febres,in quibus non concoquitur materia: in febribus ualidis, ubi materia reputrescit,in inflammationibus cordi propinquis: in materiebus quae disci ti,ta ad cutim expelli pollulanti cocoquunt primum flictiones, somnus, cubile ob scurum culcitrae multae, quies, stratum molle,inungere totum corpus oleis modorate calefacientibus, digerentibus, S naturae nos irae amicis: qualia sunt praecipue chamaemeli, storis populeae arboris N anethini, praesertim hypochodita, , totam uentrem, fouere autem illa decocto seminis lini in oleo,ec aqua: tum exhibere si se hiis adsiit in dilutam aqua mulsam, ptisanam hordeaceam: neque enim concoquere simpliciter est calefacere S humectare, sed quandoque resii gerantibus: hoc D t ut in ardenti sebre, non ut restigeres, sed ut calorem innatum adaugeas, item ex- si cantibus, sed hoc rarius: contigit tamen in abundantia humidi crudi, ut his docem auxilijs adhibitis, nonnunquam renutrire conueniet,li morbus Io iis praeci pue sit, otiorum uitellis recentium,alios alica de iure pingui: uino tenui natio, odorato, poteriti,aquae multae admixto si expediat. Rarius carnibus glandosis, testimculis gallorum, medio modo piscibus. Si materia sit in pectore oleum amygdaliis ratim dulce,atque butyrum recens expedit,caricae,uuae passia, e palmae fructus cocti, passaerculis,dc csteris auiculis etiam,ec iecore gallinariam uel nemorearum testu dinum ali expediet. Quid ni, re aciemus ne probata a Galeno cerebrum suillum,ac pedes tum uitulorum et iecora etiam ec lactes luciorum, ec cyprinorum magnori oua noti,chamae etiam.oc conchae,ecius earum,ac limatiarum secundum, & ex his pingue. At uero condita croco,gingibere, macropipere, nec refugimus saccharum, aut iure cicerum, sed additamenta, aut myrthide uti prohibemus, calorem enim naturalem exacuit,ut etiam licedi sanguis, in catulorum lactentium, aut paulo magis
adultorum caro,ocitas,quamuis horrida, sed praestans fuerit pullorum columboru, quos laudarunt adeo Arabes,describunt i quales sint, re sunt agrestes proximi tur f riti. Qilinque autem sunt praecipua praeter crocum,qui est insigni sui hoc, tum e tera enarrata satyrion,quod maxime excitet Venerem. Porri quod sanguinem exacuant, lenta incidant, atram bilem attenuent borago, A buglossum quod coradi conferant. O mum tenue odoratum, ee post ni elissa, sed multo inferior, quod pituitam crassam, ae melancholiam a cerebro, ec corde expellat,& mosthum qui in omnibus his, repraestantissime auxiliatur. Erit igitur huius secundi olei d scriptio haec.
Rr. Calamenti montani, seminis porrorum,seminis raparum asi.une.s.stincorim Verorum num .iq.mosch ambrae orientalis an . scrup. i. florum sambuci unc.M. florum populi unc. viij. florum uerbascussorum angelicae an. unc. iiij.rutae, OTymi Laaryopny lati,scorTonerae, uerbenacs,radi m cyclaminis,adipis leonini an .unc. Se- .mi cineris aspidis,mithridati, nitri rubri an .drac.is. sanguinis equini, canini, uel uul pini,di est melior, galli an .drae. v. Modus est hic. Flores in ampulla vitrea exponetali caniculae tempore,sic ut in oleum conuertantur,huic oleo adde succum porrorum, calamenti, seminis raparum oleo expressione collectum, nitam cum semine, o mum,scoretoneram,uerbenacam, claminis succum expressum diligenter, ae
exponesoli ph x v. dies,sed contusa, quae corpus habent, aut per octo dies in du
398쪽
plici vase, post cola omnia:uiunge sanguines nuper extractos mithridatum, psim
edinem sillicorum, ae leonis,moschum, anabram, nitrum, cinerem aspidum: omnia colle sta in uase vitreo cum unc. vi. uini maluatici, aut Graeci, permitte quam diutius potes,& demum cola, ec pone in uase optime concluta, misce quotidie, o pone soli si adsit per horam,aut plus,oc cum remoues misee. Aliud nostrum quo go saepe ut soleo. everim m. Seminis napi, iuniperi, radicum cyclaminis, diptami albi, foliorum calamiti.
. obii. thaean.une. q. Tedoariae unc. s. diptami Cretensis, unguenti populeon an. draomhesroi, piretrian. uno Semi. croci orientalis drac.ij. medullae cerui unetiij. anatis sanguinem olei tutaces,aceti e prannio an.lib. ij.Omnia praeter diptamum, crocum, cerui medullam,& sanguinem, ae uia entum, ac beletos, tusa coquantur in aceto, Scoleo, donec acetum absumaturri inde addantur reliqua contusa praeter sanguinem, medullam,oc unguentum quae sic poni debent,ut sunt praeter immentum. Ponantur in sole per x L. dies, poli addatur unguentum,& seritetur x x. diebus loco sicco, demum colet ut bene exprimendo. Alia habebis unguenta pretiosa in Promptua-Hormi uia a nie experta,quibus inunxi primo Hieronymum Moronum Sacerdotem, at Patritium melancholici habitus aetatis annorum circiter xx.cui cum aliquot annis scabiem foedam passus esset, eamd perperam parua ui eius obseritatione custodita cohibuisset, superuenit febris tertiana continua sub initio autumni, in qua pulsus reddebatur inaequalis, Sc inordinatus etiam quandoque prorsus rarabat, cum ditiformicitiari similis esset. Aeger interim iacebat ut mortuus, tenuebat medicamenta,& assumpta earum proficiebant: inunxi ergo bis loca illa octo arteriarm e con- Adte . ualuit. Paulo post cum aegrotaret iam nepos illius praenomine Bartholomaeus Mo iuliis Mis ronus,lut in Moroni Illustris equitis silius,annum agens sextum,&esset iam cones roitu eques matus ex peripneumonia,quae non supputabat, Nut solet laborabat leuitate intra illasi,u. stinorum, febris intensa,& respiratio tempore aequalis pulsui: iusti ergo quod mora non dabatur inungi,large, liberaliter ,& totum corpus, pectus* maxime rupta est inflammatio,&simul euomuit quantitatem magnam humorum, & crudorum,(credo reliquias ciborum, ac potuum tot dierum,quas haud concoxerat eis etias ita. pus autem multum album, leue, Scaequale non male olens, multis diebus es Rincit
per urinas, Neuasit. Cum metiam eaucis abhinc diebus Alexander Siluestrius. v mitra hi ' Rodulphi mihi charissimi frater febre aegrotasset, e cum uomitu rerat enim prima
I 'V tertiana Sc profluuio uentris,adeo nobis expectantibus ex uno alterius alleuiationem ut febris ardens facta sit, nec nisi a citiora deinceret, subflaua muli inde infiis, stillae sanguinis narium,quae non allevadant,dolores pectoris , uigiliae, deliria, pubsus malus circa x x x. Sem,tabes. Itaque decleui quoquo modo possem tentare curationem: liquebat enim cauam iecoris partem, inflammationem sine tumore, sed proprie sic ab antiquis apyellata, laborare. Quamobrem illi conseripti unguetum, quo iusti inungi ueniticuli regionem, re totam iecoris cauam, ante comam sic, euasit ut patet modus in promptuario.
Elimia, ex Medicam remtosta a predi meam vitam. p. xxxv lii.
Ali in canticae explanatione resert quod uerissimum est,esse posse media
camenta quaedam, quae uitae producendae sunt utilissima. Videtur autem hoc tributum inter reliqua compositioni ex myrabolanis, quam triferam uocant,re maxime auro admisto, id non scire praestat, quam causam hi ius inuenire . nam medicamenta praesto erunt inuenta ratione, & multa huiu odia medicis etiam praeclaris sunt commemorata. Duos diximus esse producendae utrivi pro tae scopos,5 ut humidum non consumatur,seu serius, re ut quam limillimum con-m Mim sumpto riuauretur. Eratoc tertium, de quo dictum es ad conseruandam ualetudinem,sed id omittam, tum quia hic de eo scopo non agitur, tum quia ex his duobus
illud etiam ex parte babetur: demum quia difficilia cum sint duo haec per se ut ad
399쪽
istamur, tertium si addiderimus, forsan prorsus impediemur ab illius inuentione. Quinimmoli etiam aliquid ad rem facit, pleraque huius terti j generis uitam potius
breuiorem reddunt,uelut quae aperiunt dissecant, excrementa deducunt, astringui, Quaevi calefaciunt, purgant, leniunt, roborant cerebrum,sensus uegetes eiiiciunt,aduersan virtutis. tur uenenis,o innia talia uitam breuiant. Propterea quatenus debeat este illorum imsus singulis cuiusque locis descriptum est. Nunc ergo de restitutione ipsius humia id ec tarditate consummionis agendum est: Sc restitutionem quidem humidi nullum medica: ne utina eiiicit per se sed ut calor densior, & purior, ae maior efficitur, re alimentum optimum, commodum in concoquendo,ut mora, somnus, de exercitatio,ac quies opportune adhibita, ueluti cum cibus in uasis amplis concoquitur, quies in angustis exercitationi mediis medio modo. At ut sit densius calor, nocta commodum est renutritioni, eis ut serius absumatur, quod iam paratum est humidum: nami humidum illi id, oc calor naturalis subst vitia eadem sunt, quatenus autem disserunt, quatenus eadem sunt prorsus, de quibus nunc dicendum erit: si trius admonuero lectorem, hanc resolutionem tardam, medicamentis, di ami elis,de quibus alias a nobis didium est,non stato alimento imo eo non nisi per consequentiam non primo fieri nolle. Igitur dubio procul obmotum omnem accelerare consumptionem,quodnam inae experimento dididimus, contra quietemnus consumere. . I mptionem.
Prima est uocata Alior: Hispanice,& est omnium optima, cuius sunt multae deseri eoil altariptiones : proponam autem unam pro exemplo. iv. margaritarum orientalium unc. . s. id est, drac. x ij. hyacinthorum orientalium, qui mutantur ad ignem unc. q. smaragdorum orientalium uae .s. carbunculorum orientalium, ni anatoriam orientalium, topaci chrysolith aquae marinae orientalis seu calaidis, sardoniorum, b rillorum, amet histor am orientalium, ballatiorum ait. uno s. saphyrorum orientalium drac.κ. Lacchari purgati albi lib. iiij. Dissoluantur saccharum, gemmae integrae ab omni sorditie mundatae per rotam, deinde ablutae diligenter imponantur, , antequam congeletur,addantur moschi orientalis drac. q.&riant moduli, qui te- neantur in loco sicco, de quibus cum opus est assumantiar drac. q. ad unc. s. usque, reterantur,donec redigantur in polinem/bibat cum modico uini Cretici,aut a terius uini potentis ectentiis,acui bdulcis. Praestat haec compossitio quod omnes
gemmae possunt dignosci, ecquod splendidae sunt, oc orientales, re etiam quia sic
uires earum non evanescunt, nec debilitantur, 3 est consectio Regum, e possi mus addere in ea aurum,&argentum foliatum, moscus deducit gemmas statim ad cor, praecipue cum irino: & si non licet uti uino, dabimus cum aqua croci, aut aqua carnis.
Secunda fit ex eiusmodi gemmis, additur aliquid lapidis caerulei in aliquibus compositionibus: &si non adsint omnes gemae,nil refert: principales tamen sunt smaragdi,hyacinthi orientales,sapphiri, margaritae, A rediguntur in puluerem, inde additur saccharum quadruplo pondere : ted omnia levigantur, & per linteum
Tertia compositio sit cum margaritis solis orientalibus, quadruplo sacchari, ecesi ad confirmandas uires, laetificandum cor, ae repurgandum sanguinem. Hic non possum nisi detestari eo de quo alias dixi, qui huiusmodi pulveres e lapidibus dant cum cibo,uel prope,uel etiam cum saccharo ex floribus qualibuscunque: nam unum affert impedimentum alteri,&essiciunt malitiam in corpore, seu cementum: similiter ec illos, qui in miscendo alia simplicia calida, frigida, sicca cum his, quae a proprietate sola auunt,at 3 ita interturbant opus utrorum ,uelut in electuario de
Quarta est Diamuschum dulce, essicax satis. Quinta est Diambar quod ut prius cordi,ita hoc capiti. Sexta est puluis noster. m. imbis Monocerotis drac. f. scobis eboris ex den telinc Semi.sacchari unc ij. Semi. saccharum teratur,scobs fit derasa, chalybe asiniano aut Otem Damasceno, ea sit uita, quantitas sit unc. Semi. pro auxilio, uelut DB contra
400쪽
contra ueneri pro usu g. x x v. sciis inauri labrorum, de pauperes poterunt uti solo ebore.. Septima es compositio ex auro, uel in pauperibus ex argento in aqua relahito, ut aliis docuimus,modus facilior est ut aurum liquescat cum abium id est, plumborudi, eccomburatur Lepius, octunc repurgatum creditur dis latui inhumano corapore,&quidam exhibent aurum,uel argentum gallinae, uel gallo, recolligunt stercus eius per anum,ne deterreat, einde comedunt carnem pulli illius,oc ita de nati tis in Principibus. Octaua est ut sumantur semina citri recentis sed bene maturi, ae detracta a corti ce duro,condiantur in saccharo,& non est dissicultas, nisi quod oportet comedere drac.iij.in casu necessario secus susscit scrupulus singulo mane. Nona est ei di sir compositio destillata,quae uariorum est modorum, de qua satis in
Promptitario diximus. suculis tora Decima est sacrillus pro corde. iv. smaragdorum, Ephyroriim, margaritarum,dtilis. hyacinthorum rubrorum omnium orientalium cauendo ex factitiis,qui etiam sanis daracha constant, an. drac. s.Semi. cartilaginis, seu ossis de corde ceriti, ossis cranei humani non mortui ex mollio unius anni, parum siccati in furno an .scrup.iiij. Se mi melissitit, citricum suo ligno, oetimi parui odorati, horaginis asi.drac. i. Viat pulo
uis subtilissimus.Et sunt qui addunt Polij semen, ali dentes vipersalij auri pygm tum album,id est, arsenicum.
Laetificaviti aera i rix Ata mutaturalem. cap. X X X lma calorein Rimus ordo ex rebus in tu cis, in spissamentis, id est, succis concretis, in iraturalem repetitis infusionibus, in aquis destillatis cum duplicitiasse, ec panibus msr t. succedentibus, in coctionibus in additione succorum, re in Elatione, in oleo destillato,in oleo facto in sole: in pulveribus pollinis modo: in putrefactis in fimo equino, iniistis: in infusis in aceto ae iii. Secundus in quantitate, re perfectione, quae per lineam superpositam, magnam, aut breuem intelligitur. Tertius in natura,cum sale,stibio, alumin lapidibus, metallis,ato metallicis, radicibus lignis corticibus,seminibus,floribus, lachrymis,foliis, in partibus animalium uel sanguine,aut productis retrimentis . Giartus in proprijs a qualitate manis ,
prima, secunda,lerti a in purgantibus,in uenenis,in infusione horum, ut aquae ardotis,uel aceti, uel cum uino ualde dulci, ec odorato. in circuitibus, in thermis ut sint i v. Eumma horum praeter secundum ordinem x L. Et cum illo iam constitutus estum . Ergo succus chelidoniae insipis latus croci orientalis,flores o mi pariat, u hementer odorati iam sicci,solicula,&semen:Melisophyllon,uiride odoratum ualdi quod rarum est: succus helenii radicis boraginis semina, & flores conditi iuuauta solia,ec radices, re quae ex eo genere pulegium, additamenta, radicum bibinellae: inde belTot thus,styrax,uinum quale dictum est praecipue Creticum, lupi cor, o guis equinus,catulis anguis, anatis , quamuis misti generis, ec haec sunt in tertio ordine.in quarto quae purgant helleborus, de colutea seu potius sena. Si receduntinoschus, ambra orientalis, Tibetum, longe inseriora gabophylli, dcxiloaloes Intacto ordine hyacinthus,simaragdus, margaritae, playrus, misti generis, lapis caeruleus orientasis, topatius tener, quem chritalitinim uocant, ualde utilis etiam insanientibus ealai granatus sorsan,3c adamas,licet proueneno reponatur. Unde comm tinis erit ultimo generi, in quo mandragorae poma, quae runt mitiora tiam opto,hoc autem inebriat.QuaecunT autem somnum prouocant,&humectat multum,ut nympheae flores, o uiolarum purpurearum, multiplici modo iuuant. crederem,oc uerum chrysolithum orientalem ualde utilem esse. Ex compositis Alchermes maius ex k t i. drachmis, &minus ex duabus IVLdis caerulei laetificans Almanseris. Diana argariton frigidum,tam mithridati quam . theriaca: Dia muscum dulcedidiam bra,electuarium de gemis conciliatoris. Et M
nocetos est cornu Reuum,quod tantum bis uidi,dc aqua mali medic quae bene let,ec