Veterinaria

241쪽

naturalis coloris , Variae magnitudinis , quae tamen admodum potest augeri. Itaque meliceris, μελικηρὶς , est tumor cum solliculo , in quo com prehenditur humor melli similis, unde etiam Romen obtinet; sicut atheroma ἀθύρω rix, a pulte , et Steatoma στε άτωμα , a sevo, vel adipe dicuntur . In meliceridibus humoris fluctuatio percipitur . 12 Aes usitana, χαλκος κεκαυμενος, sebat antiquitus ex aeris clavis in vase fictili positis cum sulphure , et sale, aut etiam alumine. Inquit Diosc.

lib. s. cap. 87. Ae3 ustum probatur rubriam , et quod attritu colore cinnabarim Emitetur . Nigrum autem plusquam oporteat exustum est . Plinius lib. 34. cap. Io. tradit non illos clavos aereos olim usitatos, Sed aes cyprium uri. Hujusmodi ab antiquis ut adstringens remedium , et ulcera ad cicatricem perducens, praedicabatur . I 2s Aeris squama , χαλκ οῖ λεπις , est particula squamosa de clavis , vel de panibus aeris malleolorum ictibus excussa. Praestantior e Sd Squama clave aris , ξηλὶ ς , dicta ; damnabilis vero, et Vitiosa, quae de Vili, promiscuo , et candido aere trahitur. Ait Dioscor. lib. s. cap. 8 Approbantes crassam, rufam, et ac to asPerso aerugi-

242쪽

nem eontrahentem . Vim habet adstrigendi, et ero dendi. x 16 Varix, κιρκς, est Venarum intumescentia inaequalis , nodosa , et sine pulsatione , quae si comprimatur compressioni cedit ; hac autem

amota, Iestituitur. Varix a membranarum dilata tione , et fibrarum prolongatione nascitur . Interdum adeo increscit , ut dolores, molestiae, et inopinae ruptiones sequantur . Equus inter caetera animalia varicibus magis est obnoxius, qua aliquoties in interiore parte coXarum, et crurum sparsim nodorum instar observanrur . Harum frequentior caussa est immodicorum onerum tractus

et exportatio.

I 27 Variae sunt verminum species , quibus animalia laborant, sicut diligenter observaVit Veterinarius Chaberi, qui in uno eodemque animali tres libras, et quatuor uncias horum in Sectorum , diversis speciebus pertinentium , reperiisse affirmat. Vermes tam equis quam aliis animantibus magnam noxam afferunt, multi Sque ac-gritudinibus originem praebent . Omnes corporis partes invadere possunt; et horum unaquaeque species peculiarem habet modum nocendi. Inquit Vet. Hippocrates affectionem Vermino Sam curatu

243쪽

2 et Iesse dissicilem , et potius insanabilem . Certa enim

Iemedia non cognoscimus ad hospites tam iniquos destruendos , et necandos. Itaque Verine SSuccos nutricios absorbent, et Solida morsu Ve-Xant, unde animal saevos cruciatus patitur, amittit vires, tabe pereditur, et tandem Vita cedit. Pauca indicia, ast notatu digna, auctor exhibet,

ad cognoscendum equum Vermibus affectum . Naim equus, qui in terram se projicit , et revolvitur, doloribus se premi indicat, et ob internam irri tationem ad hinnitus edendos inducitur . Alia etiam sunt signa ad deprehendendos vermes in animalibus , ut caecitas , con Vulsiones , Vertigines, appetitus defectus, Vel Voracitas, tristitia, consumptio &c. quae laudatus Chaberi copiose

enumerat. I 28 Mus araneus , μυγαλτ , , et μι υ -

γαλη , est bestiola, quoad corporis molem muri aequalis, quoad colorem Vero, et formam muSteis lae similis . Os habet oblongum , dentes in utraque maxilla duplici ordine digestos, caudam brevem, et ocellos, habita etiam corpusculi ratione, nimis exiguos . Gesne rus oculorum exiguitati suam visus hebetudinem tribuit , unde caecum veteres appellaVere . Idem auctor credit a venefica facultate araneum fuisse vocatum , ut piscis

244쪽

araneus ille dicitur , qui venenatis spinis est instructus . Nonnulli autem , quia hoc animal simile est muribus , et edita petit , agilisque est, sicut araneus, ita appellaIi autumarunt. Mus araneus noxius Valde est, et veneficus in regionibus calidis tum hominibus, tum animalibus, minime vero in frigidis, ut observavit Matthiotius in agro Tridentino, ubi etiam scorpiones Veneno carent ;quod coeli qualitatibus adscribit. Hyeme stabula frequentat, aestate hortos, et loca , ubi . simus bubulus invenitur. Est Iapax, edax, immiti animo , maxime dolo SuS , et testes non solum hominis , sed etiam cujusVis alterius animalis plerum. que impetit. Feles eum capiunt , et occidunt ;verum non edunt, qua Si materiam Venenatam reformident . Veteres orbitarum pulverem remedium esse contra muris aranei morsus arbitrabantur,

ut inquit Quintus Serenus hisce versibus

Sin autem muris riscuit νiolentia caeci , Qui sola sisnavit volvendis orbita plaustris , Illis mira datur vili de pulvere cura. Hoc caecum , et dirum animal in plaustrorum orbitis perire Nicander sic asserit in Theriac Τυφλύν τε σμε ν ἔν τε βροτοις ι λογγον αγουσαν Nυγαλέην τροχολιν ἐνονn γκουσαν .

245쪽

UersIo Gorrhaei Et scio quatur diro metuendus araneus orae Caecus, et immoriens sulcir quos orbita indie . Uersio Salvinii E la cieea ed orribit ch' at mortali La a reca , is ealea , det carro

Tralle ruo te morente .

Similiter murem araneum confractum in Vino , aut terram scrobis ab eo defossi , tanquam utile remedium prodiderunt .Q9 Melanthium , αελίλον , Nigella dama. scena Lia ita describitur a Dioscor. lib. 3. cap.9ῖ.

Jfelanthium fruticat exilibus surculis, duos dodrandes altitudine aequans , aut etiam amplius, follis minui s ut senecionis, et multo tenuioribus : capitulo in cacumine parνο , ceu papaveris, intrinsecta dissepimeneis quibusdam praedito , quibus semen Aiagrum , acre, odoratum incluuitur, quod panibus insperstitur. Idem auctor assirmat melanthium phalangiorum morsibus auxiliari. Plinius lib. 2o. cap. I7, ait : Gith ex Graecis alsi melanthion , alii metasPermon vocant, optimum quod excitatissimi odo is , et quam nigerrimum . Medetur serpentium plagri, et scorpionum . Etiam antiqui veterinarii scribunt melanthium morsibus mutis aranei remedium es

246쪽

se . Credebant veteres, hoc incenso , serpente a fugati , ut in initio Ther. Nicander asserit . Haec planta a recentioribus nigella dicitur ob nigredi nem Seminis. Iῖo Pro vulneribus venenatis veteres hippia trici hordeo cremato admodum uSi sunt . Hinc etiam Uegetius de morsu muri S aranei lib. 3. cap. 82. hoc scriptum reliquit - Quod si eruperint Mulnera venenata , hordeum combris tum in pula erem rediges , et diluto aceto vulnus Inspe es .i3r Agit auctor de fractura pedis , quae non

facile a veterinariis deprehenditur , tamen a caus- Sis , quae morbum producere Valent, a dolore, et intumescentia coronae detegitur. Caussae sunt lapsus, igregularis motus, vehemens ictus calcis in renitentia corpora immissus &e. Huiusmodi se actura expedite sanatur , quoniam os in ungula includitur, et motus parvi momenti absolvit. UtpIopere equus Sanitati restituatur , otio , et quieti eum tradore nece S Se e St. I 32. Hirundo, χελιδων , est VOX equi Voca , quia varia significare valet ; ast ad rem no Stram caIitatem ungulae equorum ostendit . Xenoph. de re CSuratr. cap. I. inquit et λιτοι ου τε τρυτο δei λαγ o

247쪽

ἰσχυροτατ u Mai TM A. αλακωτατω του ποδὸς &c. h. e. Deinde neque hoc oportet latete , utrum tinfulae sint altae , an tam ante quam retro depressas, si Ve

pulam stans absternat, hac ratione nihil patietur ,

Ioterit autem et hirundin Em equi curare . errens ungulam .

133 Rabies, λυσση , est proprie morbus, Seu furor in quem incidunt canes, diebus praesertim canicularibus : verum ad caetera etiam animalia extenditur . Exponit auctor praecipua foenona naequi rabidi , quamvis alia quoque ob SerVant ut notabilia, ex. gr. obvios omnes mordendi cupiditas, -elizatio admodum frequens, convulsiones &c.

248쪽

Animadvertendum est rabida animalia non sem,

Per aquam , et omnia potulenta aversari . Plu Iies enim observatum est eosdem canes , et lupos rabidos aquam bibisse, manducasse , et flumina transivisse. Symploma hydrophobiae constans est in hominibus a cane, aut lupo demorsis , quibus rarissime supervenit bibendi de siderium . Aliquando animalia recu Sant aquam, quin horrore ab ipsa recedant, Sicut inspexit Thorellius in quodam mulo rabie astecto , cujus historiam diligenter exposuit , quae invenitur in

opere inscripto Instructionis, et observations fur les mala dies des ani malax domestiques an . I 792.i3 Agit auctor de luxatione pedis, ad quam

cognoscendam praecipua enumerat signa , quae quidem satis superque sunt. Inter caussas hujusmodi luxationis merito pedum conamen ingens censetur, ut illud erat, cum bellatores equi tempore certaminis diu curribus jungebantur , et salicabantur. 13s Cancellatim, καο κε λοξιδως. Hoc Graecum vocabulum compo Si tum est ex duabus vocibus, scilicet γαγκελος, cancellus, et , species . Καὶ κελος autem e St VOX , quam recentiores Graeci a Latinis mutuati sunt . Hesych. eam adhibet ad exponendos

249쪽

δρυοακτου c, id est cancellos illitis loci , ubi Se

natus Atheniensium judicabat .r36 Fistula, οριγξ, est altum ulcus , sinu O- Sum , callosum , angustum in ore , et magis latum in fundo , cum materi et acris , purulentae , ichorosae, et virulentae fluxu. Fit in singulis fere corporis partibus, sed praecipue glandulosis , ndipo sis , et membranaceis . Oritur interdum ab abscessibus, aliisque ulcerum generibus.137 Hipp. Vet. praescribit salsamentum Vetustum, utpote quod validius est. Omnia enim quo magis obsolescunt , eo in suis facultatibus validiora sunt, dummodo antea non putre Scant. I 38 Salsamentum, ταριχος; generatim dicitur id quod sale conditum est ἱ proprie Veto est

quaevis pars piscium sale condita, Siccata , et a SSerVata , Ut caro , et potissimum partes pinguiores . Ratione Varietatis piscium , Variant sal- Samenta , eorumque ViIeS .

nil aliud videtur esse , quam sulphas cupri cum orydo ejusdem metalli, partibusque terreis admixtus; ideo a recentiorum chalcitide diversa,

250쪽

quae sulphas ferri est . Diosc. lib. s. Cay. II s. Ita de chalcitide locutus est . Chalcitis pra ferturo eri similis , friabilis , nec lapidosa, nec in νeterara , oblongas venas habens , et lucentes . Huic visi est adstrinuens , excalfaciens , et crustas tilceribus inducens. Hoc medicamentum erat a Veteribus adversus varios morbos u Sitatum , Ut ex corum

operibus potest deprehendi . I o Scorpio est in Italia animalculum notissimum . Ejus corpus oValem habet formam ; caput e St exertum , et prominens , in cujus anteriore parte inveniuntur duo oculi , circa vero partem mediam quatuor ; sed tam exigui , ut Vix aspici possint . Ex capitis lateribus duo prodeunt crura articulata , sicut forcipes , sub pectore Octo Sunt pedes , unde Oct Ope S Scorpio Vocatur . EX Ventris extremitate erumpit cauda oblonga multis Vertebris , tanqtiam nodis composita. Ultima ex laia..iusmodi vertebris crassior , et aliquantum longior est caeteris , atque in apice aculeo instructa , in

quo duo sunt foramina , ex quibus veneficus liquor ejicitur. Hoc animal in foraminibus , et testis latitat , ubi libenter degit , et procreat ; unde

commune adagium υ πο ποιντὶ λ δεα, Σκορπιος ευδε rh. e. sub omni lapide Scorpius dormit . In italia non Sunt Sc OIpiones tam venenati, et maligni, ut in