Veterinaria

231쪽

i b. Ceolr. 6. Inquit. Est apud Arettior syἶνa, quae Frae tantissimam fert picem, ouam Erettianam syl

Io 7 Ligamenta sunt membranae albae, firmae et elasticae, cartilaginibus molliore S , ne IVis Vero, et membranis communibus duriores. Ligamento- Ium ope ossa mutuo colligantur. Aliquando crassiora sunt, si humores consistant , qui per eQrum Vasa circulantur: et tenuissimus humor ab arte- Iiis, ut solet , minime evaporetur. Hic morbus a longo itinere, immoderatis laboribu S , cur Su , aliisque caussis oriri pote St . Io 3 Condyloma , κονδυλω χα, est excrescentia carnis callosa, quae in equis circa armos, et pedes interdum occurrit. Io 9 Viscum, est quaedam resina, qtiae a baccis glutinosis variarum stirpium , praecipue

visci quercini, mi, cum album L. Vel ex cortice a qui folii Ilex agri folium L. extrahitur .

Emollit, resolvit, ae tumores ad matuIitatem adducit . Do D efrutum , o 'νος αφεψημενος , quod est Vinum coctum . Defrutum a passo differt quia nota sub sole , sed igne , et coctione fit . Non invenitur apud Graecos defruti proprium vocabulum,

232쪽

ΩΙ Ο

nam εψημα, et σ1ραιον sunt Vocabula aliis etiam liquoribus communia , similiter decoctis. Vid. Bacc. de nat. Min. hist. lib. 2. Cap. q. Hi Ut hominum capilli, et pili intereunt, et corrumpuntur , sic equorum crines vel ob defcientiam nutrititii succi, vel ob eiusdem vitium et malignitatem labefactantur . Idcirco ad marcorem crinum varia remedia ab auctore praes clipta videmus.1 Quid sit lixivium calcis, ασβέστου κονια , ostendit Galen. de simpl. med. fac. lib. 9. inquiens : Porro si lavetur calx in aqua suam mordacitatem exuit , incit nuncupatam graece κονὼχν , idest limiνium . Hoc lixivium aquae calcis respondet. II 3 Cerussa , ψιμμυθιον, seu oxydum album plumbi cum acido acetoso , est plumbum aceti vaporibus ero Sum hii 4 Lithargyrium , λιθαργυρος , seu OXydum plumbi semivitreum , juxta Oxydationis gradum vel albicans est, vel lutescens . Primum aIgenti, alterum auri dicitur. Caute medici lithargyrium adhibent ob ejus noxios effectus , quos Nicander in Alexipharm. paucis concinnis versibus descii

233쪽

bit, quosque cima Latina versione Gorthaei, et Italica Salvi mi mihi liceat relatae .

Volvuntur, medioque cient umbone tumultus . Iιeon rnfestare putes, qui caeca volutans JArmu a distorquet saepis cruciatibus aegros. o s itur urhine cursus, tam or undique cO pus

234쪽

ris Si ossa cranii rumpantur, et me ninx saucietur , extra Vasato sanguine oculi suffunduntur, et implentur. Propter nervorum irIitationem tussit animal; imo in fractura ossium capitis accidunt convulsiones , et dissicilis respiratio: in hominibus autem Vomitus, et Vertigine S. Etiam crura tumescunt ob magnum vitium defectum , qui inde sequitur . Cor enim et vasa debilitantur, praesertim illa extremitatum propria , quae humores non satis Valide compellere valent' Haec et alia sunt symptomata huiusmodi fracturae; verum nec OSSI Iium est cxamen cranii , cum eadem foeno.

mena etiam in magnis capitis percussionibus ap- Pareant , quin ossa frangantur . Animadvertendum CSt, P 'rcu Ssione S , Vulnera , et fracturas capitis maximum portendere dio crimen . II 6 Carcinoma , γαρκBωαα , Seu cancer est tumor durus, inaequalis cum punctorio , et C IO- denti dolore, ejusque livescentes venae inflatae recurvantur. Ei Galenus putat lib. 2. c. F. 12. mytΛ. med. hoc inditum fuisse nomen ex venis turgi. Ais, et Varicosis, quae cancrorum chelas aemulantur . Alii autem rationem nominis in eodem tumore inveniunt, cum velut e Scae canc IOIum

chelae, ita hic tumor partibus adhaerescat. CaΤ'cinomatis aedes sunt partes cellulares , spongio'

235쪽

sae, adipos ae ut glandulae, mammae, uteruS , labia, lingua, nares, oculi &c.

III Cicuta , κωνειον , Conium maculatum Ab antiquis usque temporibus ad resolvendos tumores , glandularum ob Structiones , et curanda carcinomata admodum apta cicuta creditur. Ad

hunc igitur finem ab Archiatr. Caesar. Comite Storkio , Ludae igio, Tissoto , Nicholsonio, Quatinio , Molinario , aliisque fuit valde accepta , quamvis a nonnullis proprietates eius impugnentur , et in primis a Clar. De Haenio in epist. Trallesio

tradita an . I75 De irrito usu cicutae in carcinο- matum , aliorumgus morborum curatione . Itaque

haec planta, quae homines , et animalia necare Valet, plurimis, et periculosis morbis e caciter

auxiliatur, ut evomet, medicinam faciens in militati Romae nos ocomio , etiam atque etiam Ob- .servavi, et quemdam fere desperatae salutis militem cicutae usu tam interno , quam eXterno per- sana i . Divinus Hyppocrates lib. de natura muliebri pro uteri morbo cicutam exhibet , et inter remedia, quae purgant uterum adnumerat. Sic inquit κωνειον ρσον τρισὶ ακτυλο α ιν ἐν υδατι δίδουπιγξιν , scilicet Cicutae quantum tribus digitis capitur, ex aqua bibendum dato. Etiam Plinius de cicuta loquens, et ejus Vi lib. 2 s.cV. Ιῖ. ala: cu-

236쪽

ra quoque venenum est, publica At eniensium poena invisa , ad multa tamen usus non omittendi. Semen habet noxium . Caulis autem ejus et viridis estur Flerumque et in patinis . Lenis hic et geniculatur ut calami nigrieans , altior saepes binis cubitis , in cacuminibuet ramosus : folia coriandri tenuiora , eravi

odoratu: semen aniso crassius , radice conca Pa , nul

lius usus . Semini, et foliis refrigeratoria vis: quae si enecat, inciFiunt alaere ab extremitatibus corForis. Remedio est, priusquam perveniat ad νitalia , ν ini natura excalfactoria. Sed in νino pota irremediabilis existimatur . Necesse Vero est , ut medicus caute cicutam porrigat , quamvis ratione cli. matis , et soli non Semper e St aeque damno Sa. Nicander gravissimus auctor in Alexipharm. hisce

237쪽

Haec primum tentat caput , et caligine densa Involvit mentes : oculi νertuntur in orbem et Genua labant , quod si cupit Ocyus ire , caducum Sustentant palmae corpus : faucesque premuntur Obsessae , et colli tenuis praecluditur isthmus . Extremi fient artus , latet abditus imis In venis pulsus , nihil inspiratur ab ore , Fata instant, Ditemque miser jamjam adspicie

atrum .

Uersio Salvi mi

Deli'Aconito tu , a questi segni La b evanda nocevole discu ri. Poto questa b evanda micidiale Sterminio at capo imprime , scura nos e .Recanda , e fa girare anco te luci :

Le ganeole , it camin stretro di stola Ne tura , e ancor restremita ii fredde ;E le νene robuste entro te membra Stringonsi ; e poco aere va rendendo ; me eiu posto , e i alma Pluto scorge ;Cicuta lethalis est bobus , utilis VeIO sturnis . Etenim Galenus tradit lib. q. simpl. cap. 18. eam nutrire sturnos. Lucretius lib. s. capras saginare asserit .

238쪽

Quippe videre licet , pinguescere saepe cicuta Rarbigeras pecudes , homini quae est acre venenum. Quod nescio an Verum sit. Cicuta sic dicitur ταρα τῖ κωνοῦν δια τον γινομενο ν ἔιλιγμον , κ αὶ σκοτον ν τοῖς Vrsu υτι . A circum Vertendo , propter Vertiginem earum rerum , quae a Spiciuntur , et tenebras , quae bibentibus accidunt . In pratis locis umbrosis , pinguibus, et humidis viret. Hi Contra carcinomata cancros fluviatiles Usto S , et trito S , ex aceti faece adjicere suadet auctor. Hoc erat apud priscos confirmatum Ie medium, ut colligi potest ex Diosc. lib. 2. CV. 12.D9 Ρumex , a se Πηρις , est lapis juxta plerosque historiae naturalis petitos , qui in locis Vubcanicis reperitur. ConStat magnesia , Silice, calce, et interdum etiam ferro, Vel muria te sodae . Ob subterranei ignis ustionem omnis humor in pumice absumitur; idcirco rarus, levis, et sistulosus evadit . Mollis est vel durus, et colore admodum Varius, scilicet Vel niger , vel cinereus , vel albus &c. Pum ex albus, levissimus, fistulo-Sus , scissilis, aquae innatans, Scaber, nec are-nOSUS, nec acidorum contactui effervescens, nec igniarii ictibus scintillas emittens maximopere probatur. Raritatis, et leuitatis caussa , Secus

239쪽

matis littora supernatantes pumices aspiciuntur spraecipue cum abruptis procellis, tumescunt laeta. Quoniam Vero pumex spongiae similis videtur , a nonnullis spongia fuit nuncupatus. Graeci eum Vocant κισσηριδα , a quodam Verme X. dicto : etenim pumex erosus est, et foratu S, ULab illo frumentum roditur . Pro medicinae usibus cremabatur, ut majorem acrimoniam acquireret , tumoresque melius cohiberet. Iro Faex alba Vini tartarum continet, Seritar tritim acidulum potassae, cum multis partibusheterogeneis , ut terra, et crassa materies Sem Inum uvae . Si haec fa ex uratur, est acre medicamentum , quod adstringere, et resolvere Valet istis De plumbagine ita loquitur Dioscor-

cap. 1 9. Asolybdaena optima est argenti spumae a mula flava , subsi lendens , et cum teritur fulva , copia cum oleo jecinora colorem contichil . Vitioissa Ust , Qua C aerem , aut colorem plumbi refert. Fit ex argento , et auro . Est etiam quaedam fossi iis , ad Sebastiam , et Corycum in Menta . Illa melior est , quae nec recrementosa , nec lapidosa sit, sed

flava, et splendens. Vim habet spumae argenti aut scorias plumbi similem. Veterum igitur plumba go seu molybdaena , ut tradit Dioscor. est vel nativa,

240쪽

vel artificialis. Illa est plumbi minera, aut potius plumbi, et argenti simul, haec autem est lithargyrii species , quae gignitur in fornacibus , in

quibus aurum , et argentum liquantur . Plumbum enim auro, et argento admixtum in calcem redigitur, et fornacibus adhaeret. Ideo ex auro, et argento tanquam materia molybdaenam heri, nemo existimet. I 22 Atramentum sutorium χαλκανθος, et χαλ-:ti η, erat apud Veteres Vitriolum caeruleum , seu sulphas cupri . Juxta Dioscor. imum et idem est genere , molle et concretum I in specie Vero tres disterentias habet; scilicet stillatilium, concreticium, et coctile. Pro medicis usibus melius est stillatatium . Idem Diosc. testatur lib. s. cap.

1 I . Opirmum censetur, Caeruleum , strave , densum, et translucens : quale est stillatilium , ab Alite ian- choron appellatum . Proximum concretitium . Coctile autem ad infectus , et denserationes , caeteris trus esse existimatur: νerum ad medicinae usum invalidiur esse experimenta docent. Valet adstringe re , et crustas inducere .

123 Interdum progignuntiar tumores , qui in

solliculo quodam materiam spissam , et morbo- Sana capiunt et sunt ovales , mobiles , indolentes,