Veterinaria

221쪽

8I Baccis, seminibus, et soliis myrti vetus medicina ob adstringendi quam habent Vim utebatur; nunc Vero myrtus plus coIiariis , quam me' dicis , et hippiatricis inservit.

82 Portulaca satiVa , ἄνδρα κνη κηπια , Portulaca Olctra ea L. nascitur ubique , et praesettim in hortis , et apud praediorum semitas. Dabatur olim ut remedium astringens . Inquit Dio Sc, lib. 2. cap. Iso. ' Av ακνη δ ναμ ιν ἴκει στυπτι; ora scilicet et Portulaca xim habet astrictoriam . Haec autem proprietas levis est ; ideo Galen. de portulacae viri bus scripsit ἴπο τυ elv , καὶ ρλίγου τινος α - - ρου μετελεrν h. e. leviter astringere, et aliquantum austerae qualitatis esse participem. Portulaca habet etiam facultatem refrigerandi . 83 Amylum , δαυλον , est medicamentum extritico , et siligine compositum . Mediocritet Ie- frigerat, et siccat. Emcax est contra diarrho eam .

Dicitur amylum , quod μυλου , id est sine mola fiat. 84 Hordeum torrefactum ad varios morbos probati a veteribus consuevit . Fuit frequenter pro usu interno adhibitum, vel sub forma sarinae , Vel ptisanae . Prima exiccans, altera humectans

222쪽

ΩOD fuit iudicata , ut apud Galen. aliosque plurimos

videre est.

8s Si Graecum vocabulum ρ δοπουινης de componatur duabus Vocibus compositum esse deprehendimus, scilicet ραν, rosa et mr υimn , pinea: ast quid sit rosa pinea a Asequi nequivi. iis Rhus coriaria, ους Sυρσὶ κη Rῆus coriaria T.

sic dicta a colore coccineo acinorum, est arbusculum in montibus, et locis petrosis nascen S. Inter doctissimos viros vehementer disputatur anilius coriaria sit planta a culinaria diversa ; an Vero tina eademque sit . Qui plantas diversas esse credunt, Galeno adhaerent; cum in eadem compositione utramque ipse praescribat , ut in variis locis lib. κατα τοπους apparet. Anii autem qui opinionem contrariam patrocinantur, respondent has plantas minime differre, sed diversas partes elus dem plantae variis usibus esse dicatas. Et enim obsoniis fructus rubens aspergebatur pro Sale; foliis vero, ramis, et cortice ad perficiendas pelles coriarii utebantur . Haec sententia confirmatur a Diosc. lib. I. cap. I 47. Rhus , quae epulissspernitur , ab aliquibus erythros dicta , fructus est νοcati rhois coriarii, quoniam eo utuntur coriarii ad ὀMPi fanda coria . Antiqui huius plantae soli a con-

223쪽

tra ventris fluxum utilia existimarunt. DIose. l. e ait solia vim astringentem habere , et acaciae es, sectus praebere. 87 Galla , κηκὶς , Cynips quercus folii T. est e Crescentia quercuum, sub sorma globuli, in qua se abdit insectum . Theoph. lib. 3. cap. 6. duo geonera gallarum statuit, candida, et nigra. Cap. g. loquitur de galla parvula, resinosa, et nigra, quae ad lanam tingendam utilis est . Diosc. etiam duo agnoscit genera , scilicet patVam omphacitidem , et levem : quaedam omphacitis νocatur sparua , et tuberOIa , gravis , nullo foramine pervia paltera vero levis, aequalis , et perforata ;-d 8et Omphacitis , cum efficaeior sit . Galen. 7. si Lduas gallarum species distinguit ; videlicet omphac itidem alteram minorem, alteram grandiorem, flavam, et sungosam. Olim gallae erant in usi inbus medicis, et veterinariis valde probatae , si forte esset adstringendum , nunc autem fere omuni no neglisuntur . 88 Vinum Mysium, οῖνος μυσιάστος, provenit ex Hellesponti Mysia Pergamo vicina. Est flavum , odorum, et substantia medium inter aquosa, et Classa. Per eminentiam huiusmodi vinum voea,

224쪽

tur Mysium. Vid. Galen. de Sanie. tuend. lib. s. et Iret. med. lib. I 2. 89 Graeca vox στρο ος, dolorem intestinorum signiscat , seu tormina. Huic assectioni plus quam caetera animalia equi obnoxii sunt ; et prae se et ina qui sunt debiles, valetudinarii, et plus Se mel iisdem doloribus laborarunt. Hic morbus oritur ab irritatione nervorum intestinatium ; quam ob rem contrahuntur intestina, crispantur, et aliquando inflammantur . Auctor exponit necessaria signa ad equum torminosum cognoscendum , tamen alia etiam sunt adnotatione digna, et inprimis pulsuum qualitas. Etenim pulsus non est durus, Sicut in exteritide, seu intestinorum inflammatione observari solet ; Verum Valde frequens . Praeterea distentio Ventris aequalis non est , et aer inclusus obstrepit. Causae frequentio-Ies sunt aer humidus , indigestiones, alimento-gum qualitates, immoderatus labor, aqua frigida incalescente corpore epota , et aliae plures. 'o Equus, qui lacrymas es undat , vel lacry-e m retera i , cognitionem quamdam Infaustae suae condicionis declarat . Recte igitur

Sol huis in Polyhist. cap. 47. inquit et Amectum

equinum lacrymae probant .

225쪽

91 Apium , τύλινον , Apium praveolens L. Est

hoc Graeco nomine Vocatum , δια το φυειν IP. λεσι , quod in paludibus nascatur. Apud Home- Ium Iliad. IS. equi bellatores apio pa Scuntur. et ποι δὲ παρ αρμα ν οισιν έκαριτος Λω ὰν ἐρεπτο μενοι ἔλεοτρεπτον τε σελlνον

Equi Mero apud currus proprios ianusquisque Totum comedentes , et in palude nutritum viram , Stabant.

Hac herba non solum equi nutriuntur , sed etiam curantur: idcirco Hipp. Vet. pro alimento apium equis torminosis praebet. Latini apium dixerunt, quod apicem capitis eo coronabant. Macer. Est apium dictum quod apex hanc ferre solebat

Victoris , νeterum feret dum more triumphus . 'Ipse sibi talem prior imposuisse coronam Dicitur Alcides et morem tenuere sequontes , Ast alii dictum credunt , quod apes νehems ter .

Illius soleant avide decerpere flores. Hanc herbam selinon solet attica dicere lingua . 91 Pars dicitur inflammatione assecta , cum praeter naturam calet, rubet, tumet, dolet, et pulsat. Quaevis inflammatio vel generalis, x et partialis a stimulo,. et irritamento pendet . Et enim si alicubi nervi, et vasa ab aliquo stimulo

226쪽

vel licentur , eo citius , et uberius propellitur sanguis , a quo neIVi distenduntur , et pars sit sensi. hilior, calens, rubea , tumens , dolens, et pulsans . Illae partes facilius inflammationem conci. piunt , et vehementius ab ea corripiuntur , quae

membranaceae , et Vasculo Sae Sunt, ut te Stes .

Nam testes variis membranis tum communibus , tum propriis involvuntur, eorumque substantia est gracilium vasculorum glomer , quae ab artextatuna spermaticarum diramationibus nasci viden. tur. Causae inflammationis testium vel internae Sunt, ut plet hora, sanguinis tenacitas, et visci. ditas, humorum prava indoles &c., Vel externae , in frigus nimium, et calor, immoderata exercita.gio, animalium morsus, et ut Verbo dicam, quid quid partem comprimere, urgere, rumpere , et aliquo modo ostendere valet. 93 In sua arte exercenda Varias terrarum Spe

cies usurpabant medici , et veterinarii : itaque modo hanc , modo illam seli ere solebant. Ut exemplo utar, Galen. lib. 3. de nat. Dc. terram figularem jubet ad refrigerandum, et siccandum . 94 Solanum , στρυκλος , Solanum nigrum L.

describitur a Diosc. lib. q. cap. 7 I. Solanum horrente frutex est esculentus , pusillas, mulsas labens

227쪽

alas; folia nistra , majora Quam oe)rni , et latiora; fructum rotundum , viriderar , niger fit , aut ful-νus post maturitatem. Haec herba est ad gustum innoce s. Solanum a Latinis maurelia Vocabatur.

Inquit Macer. Herbam quam Graeci strychnon dixere , Latini Mati rellam dicunt , νis ejus frigida νalde . Hoc notissimum solani genus in hortis locisque incultis luxuriat. Narcoticam facultatem , et discutientem habet . 9s Tumor est naturalis extensionis augmentum in parte aliqua ; ideo hujus figura variatur , et actio interdum laeditur . Frequenter tumores ab humoribus producuntur , qui ad aliquem locum abundanter confluunt , ibique sistunt. Hic huuio-Lum concursus , vel celeritate , et impetu , Vel lento gradu partem elevat ; et hinc originem habuit divisio in calidos, et frigidos . Tumor te' Stium, quem auctor curare habet animo , minime inflammatoriae naturae esse debet , ut ex medicamentis discutientibus testibus admovendis, clare patet . 96 Prisca medicina animalium simo utebatur. ita ut nunc bubulum, nunc equinum praescrip

tum reperiamus , quia ju ta animalis species , ep

228쪽

alimenta differt . Fimus bubulus ad instar cataplasmatis ex aceto parati tumoribus scirrho sis, et strum is mederi credebatur. Vid. Gorr. Def. med. 97 Distillatio , ρεῖμια , est morbo Sa excretio

mucosae materiae e naso , quae Saepe equi S CVenit. Multae sunt caussae , quae distillationem progignere valent 3 ex. gr. inflammatio membranae pituitariae, extraneum corpus irritans, frigus, loca humida , cursus &c., ut quotidiana experientia

edocemur .

98 Cinis est corporum combustorum Iesiduum is Generatina discutit, et maxime si calida, Pερμοσ-πολα, fuerit. 99 Calx viva ασβεστος, fit ex carbona te cal-Careo cum ab actione ignis acido carbonico orbatur. Adurit, corrodit, et dissipat. ioo Rhododaphne, ροδοδαονη, P erium oleander L. est notissimus frutex, qui in amoenis viridariis ob venustum florem in Iosam conformatum valde delectat . Inquit Diosc. lib. q. cap. 82. Florer, et folia canibus, asinis , mulis , et plurimis

Fuadrupedibus xenena sunt : hominibus νero contra b frἰarum ν Aenatarum morsus praesidia, s vino Pota,

229쪽

eoque magis ruta addita. Imbecilliores animanter , usi caprae, ac pecudes , postquam aquam biberint , tu qua illa maduerint, moriuntur . Hoc confirmat Plinius lib. 2 . cap. II. Contra Galenus asserit in lib. 7. de simpl. rhododaphnen et iam hominibus Venenum esse. Hanc opinionum diversitatem conciliant doctiores , dicentes, quod sanis hominibus Venenum est, remedium esse potest illis, qui a serpente demorsi fuerunt . Idem auctor inquit loc. cit. rhododaphnen digerendi vim habere, exterius illita maior Bitumen , ἀσφάλτος , ἀσφαλτον . Hoc est bitumen Judaicum quod caeteris praestat . Concretum , ponderosum , litabile , splendens , nigricans , ingratum odorem emittens, et nausean S. Hoc super aquas maris mortui , quod diei. tur lacus A fialtites Veluti spuma. , innatat . Extimulat, et discutit ; sed hodie raro a medicis usurpatur . Ioa Graecum verbum νευρον , si late accipiatur, non Solum neIVos p toprie dictos, sed etiam tendines , et ligamenta comprehendit. Galen. in

230쪽

cans. In coac. praenos. νευρα παχεα pro ligamentis, et tendinibus sumuntur.

io ι Piper album πίπερ t λευκὸν , producitur a stu. tice, qui piperis nigri frutici similis est. Ab hoc enim non facie vel soliis, sed solo fructus colore discrepat et aeque ac nostrates vites, quae quam Vis ejusdem Sint speciei , tamen uvas vel albas , vel nigras edunt. Multi judicant piper album esse piper nigrum cortice e X timo nigro , et rugoso spoliatum , et ideo communi piper e , seu nigro infirmius esse. Io Minium, μῖλτος, seu oxydum plumbi ru. brum, est plumbum longae calcinationi expositum,

ut in pulverem Iubrum convertatur. Remedium est adstrin enS . Ios Glossa vetus : thuris pollen , μύννα . Juvenalis thus minutum , ubi vetus interpres mannam interpretatur .ro 6 Pix Brut ia , πισσα. Hanc picem ceu optimam laudarunt passim Veteres scriptores. In Italia ad vasa vino condendo fuit etiam valde probata , ut tradit Plinius ovat. hist. Lb. I . Cap. a. o. Hoc no

men habuit a Bruti a gente illam Italiae partem incolente , quae hodie dicitur Calabria . Strabo