장음표시 사용
11쪽
ros gravissimosque morbos oriri quis dubitet Θ Horum igitur notiores, eorundemque causas singulares, & quibus deinceps Cautelis & remediis praecaveri, aut curari possint & debeant, nunc vide
Tu s. III. Morbi ergo Classiarii hic nobis non sunt communes vel sporadici, quibus quidem etiam navigantium non nulli ex aliis & privatis causis non carent, sed illi tantum, qui culpa istius vitae,
istorum locorum, Ventorum, alimentortim, aquarum aliarumque circumstantiarum naVigantes plerosque invadunt, vel etiam ab aliquibus tantum contracti, hisce causi S magis augentur, exacerbat tur & multiplicantur: Neque eo ipso morbos ejusmodi etiam aliis in locis, terris, regionibus, urbibus&c. oriri posse dissitemur, sed quod tales in maritum ob diaetae errores specialeS, tum etiam ob so-menta & contagia malorum magis Collecta, & tandem ob sanationis impedimenta quam plurima, Navigantibus magis familiaria sunt, & proinde quoque specialem curam & praeservationem non immerito sibi postulant. Tu sis IV. B Montagnana Confult. fol. II. ad reverendissi' mum Abbatem Cameracensem, e Provin-
12쪽
cia Angliae tranS mare in terram sanctam Hieroselymitanem navigantem, a sequentibus potissimum symptomatibus se OVere monebat: Nausea sic. & Vomitu immoderato & ventris fluxionibus, anoreXia, dolore & gravitate capitis, Vigiliis immodicis, viriumque perditione: Sed longe plures miseris naVigantibuS imminent, inter quos omnino primum sere locum habet Nausea & Vomitus, quibus omnes propemodum NaViganteS, etiam maxime sani de robusti, imprimis tamen cholerici, cacochymici, debilitate ventriculi,& VLscerum obstructionibus obnoxii, nullo sere eXcepto , praeter huic Vitae generi diu adsisetos, mi-rUm qilantum exercentur; idque maxime ob insolitam & insvotam agitationem, qUa Una Cum navi fluctuante non solum continuo quasi librantur, ab uno latere in aliud jectigantur, sed quoque sursum & in altum subito modo attolluntur, modo in abyssus praecipitantur, nunc antrorsiam & deorsum & in gyrum quasi volvuntur; quo ipso fine motus & circuitus humorum naturalis multoties interturbatur, consequenter secretiones in Visceribus omnibus digestoriis & imprimis ventriculo impediuntur; unde ille in motus ejusmodi spaS-dicos facile concitatur. Miratus hoc ingeniosissimus alias basgonius Coment. in Theophrastum de Ypem
13쪽
gwer 'e satasis, inquit, Me conitio a Motus aetarecti sunt innoxii ,sphaericuae vero nocentissimus Orcularis rotatio oe circumactio corporis nostri seunt rc Qui is in autores, sinistri re ominosi morborum graviorum praenuncis. Orbicula ris tamen oe circul ris in meandris sanguiuis nature arridet, oe reditu negotiosissimo reiciosissim ue reciprocans sanguini suam largitur perseectionem, oe in cordis Anubussis,
tibus iargitur nitorem, in cerebro vero canalibin ab
eo se patitur rurbari. Sed mirari hodie desinit, qui motus sensusque animales Omnes per Vaterem & influxum sit cci nervet, seu spiritus animalis, rectilineum fieri novit, quem a motibuS 4u modi corporis insuetis & tumultuariis quoque rurbari & impediri, quilibet facile intel ligit. Moadspectus soli1m rerum rotantium Vertiginem dc vomitus in minus adsvetis excitare VidemuS; procul dubio, quod per ejusmodi adspectum etiam motus an Omalus & Vorticosus in spiritibus anim libus excitetur: Id quod etiam multis, qui praeter ConsVetudinem apertis oculis in curru deorsum Vehuntur, contingit, minuS Uero, qui omlOS Clausos habent; qua de causa equis aliisque animalibus in gyrum ducendis, oculi Velamento O cludi solent. Alii quidem cum Pontano de Belgo
tic. p. Sm symptoma illud exhalationibus sal, B a nis
14쪽
nis maris potiuS tribuunt, indeque non nisi tempestate insurgente id contingere autumant; Verum Contrarium experientia toto die testatur, &inearius Itinere o Persic. mare maxime tranquillo
id sibi aliisque evenisse observavit: potius igitur terrori, anxietati & metui aliquid tribuendum putamus , quibus noVelli imprimis navigantes prae CarteriS obnoxii, non secus ac illi, qui imminente fulmine, aliaVe tempestate, vel solum ab aspectu rerum terribilium, adeo perturbantur, ut statim vertigine, lipothymia, vomitu aliisque symptomatibus tententur. Tantum & tam intimum animam & corpus intercedit Commercium, Ut neutrum facile absque alterius compassione laedi possit. THEs. V. Mer ejusmodi anxietates & conatus Ventriculi spasidicos fieri non potest, in primis si diutius durat, quin non solum digestio alimentorum ibidem maxime turbetur, sed etiam tonUS VCI triculi simul labefactetur, aeque ac a VomitoriiSintempestive, vel crebrius, ac par est, exhibitis fieri solet. Quibus si cibi simul minus salubres, duri, crudi, aut soli im praeter consuetudinem &ordinest ingesti accedunt, mala haec eo magiis CX-
15쪽
citari & augeri necesse: propterea tamen vom tus tales, modo modum non eXCedant nec nimis diu durent, multis quoque medicinae loco inservire & impuritates primarum Viarum, diu antea collectas, salutariter evacuare posse, non dissitemur, uti inserius obserUabimus. Tu Es. VI.
V X iisdem causis multi Naxigantium etiam Di-arrhoea aliisque fluxibus alvinis corripiuntur, praecipue tamen cacochymici, cholerici, & ventriculo, alias debili, praediti: Non enim Ventriculus solum, sed totus alimentorum canaliS permotus ejusmodi insuetos irritatur, eoque ipso humorum assiums Versus eundem derivatur. Quem praeterea quoque transbirationem ab aere marino admodum crasso, demo, & communiter frigido maXime promoveri, nullum dubium est: Transpirationis enim, per omnem ambitum corporiS nostri inevitabilis & perpetuae ad vitam ejuSque in- Columitatem conservandam, tanta est necessitas, ut ab eadem impedita quindecies plures morbos, quam per omnium reliquarum evacuationum silp-
pressiones oriri, sine offensionis metu dici possit: Nullum igitur dubium est, quin ob hanc in aere tam crasto, humido, frigido, falso evacuationem
16쪽
cohibitam, plerique igantium morbi, & in primis quoque Diarrhinae excitentur, quando humiditas illa superflua, quae aliaS per ambitum Corporis dissiari debebat, intestina versus decumbit, ibidemque, ob acrimoniam conjunctam, alvi su-xus dolorosos ericit; quemadmodum etiam alias extra mare non raro a sudore & transpiratione cohibita ejusmodi fluxiones toto die contingunt; nec sudor, nisi Diarrhinis cohibitis, unquam im-
Petrari potest THEs. VII. Alii quidem, in primis sicciores, etiam alvi
pertinaces constipationeS experiuntur, sive ob nauseam & vomitus continuos, quibus alimenta prorsus negliguntur, aut si assumuntur, tamen per superiora rejiciuntur rursus, indeqlle materia excretionum at Vinarum subtrahitur: Ιmo crebris vomitionibus fibrae intestinorum motibus ejuSmodi peristallicis adsvescunt, ut contenta siusium po tius, quam deorsum propellere conentur. Alii etiam inter anxietates & metus continuos alvi sti mulos non sentiunt, Vel sit primunt; id quod insceminis, ex intempestiva Verecundia factum esse novimus , tanta alvi & fiscum duritie insecuta, ut non
nisi solle applicato anus aperiri potuerit. Tiles. VIII.
17쪽
OVid igitur mirum, quod, digestionibus pri-
- martim Viarum adeo perturbatis & impedibtis , non minus quoque reliquae laedantur, indeque innumeri alii morbi, in primis Febres intermittet res & continuae, acutae, malignae & contagio ipsaque Ρestis oriantur, eaeque saepius longe deterioreS, quam in terrenis locis: Etsi enim tales non minus ac alibi a motu sanguinis intestino plane praeternaturali & turbato, si te Continuo, sive per interValla recurrente, eXCitentUr, major tamen in his aegris, ob innumeros diaetae erroreS, humorum acrimonia, Visciditas, transpiratio vero longe dissicilior acCedunt, unde fieri non potest, quin iisdem etiam longe major paroXySmOrUm exacerbatio, protractio, subitanea mutatio, multi plicario, crises Vero rariores & dissiciliores contingant consequeΠter tales quoque curae eVeniant, nisi auxilia, ad has causas speciales omni cautela &prudentia directa, adhibeantur. Ex quo etiam Serenissimus quondam ac Clementissimus Patriae meae
Ρater, CHI ISTIANUS, Seculi prioris Anno qua
drasesimo, Commotus, universo Collegio Medico Hainiensi clementissime injunxit, reserente celeberrimo Bartholino in Cista Medica Loc. XLI.
18쪽
se deliber arent, quomodo tot morbi & in primis Febres periculos, & contagiosis, quae in Flol mia
inter Naucleros Regios tum temporis maXime grassabantur, curari & praecaVeri possent. THES. IX. Ed tamen praeter haec mala omnium maxime incolas maris antigit, & tam Medicos quam aegros mirifice eXercet Scorbutus, Cacochymia& Cachexta illa non sanguinis solum & reliquorum humorum, sed totiuS corporis, etiam quoad partes solidas, salsa muriatiCa, plus minus austera,
viscida, eaque plurimorum morborum aliorum foecundissima mater & soror : Neque mirum, quandoquidem omnes cauta Scorbuti marinis sunt vernacula & veluti hostes Conjurari in prodi ctionem mali hujus conspinant. SoluS certe a Cr marinus non effluviis solum aqueis, sed & salinis, muriaticis , Crassis, imo & suetidis & male olentibus ex mari, lacubuS, piscinis, alga putrida, aliisque
rebus immundis maXime turgiduS, producendo huic morbo sussicere poterat, sive porOS tantum corpori S , uti antea meminimus, sua frigiditate,
humiditate & crassitie obstruendo, & transpirationem debitam inhibendo; sive per inspiratio
19쪽
nem tota sua substantia in sanguinem reliquosque humoreS penetrando, eoSdemque eadem sua sal
sedine & impuritate inquinando; Sed huic deinde accedunt alimenta ejusdem conditionis; ipse panis , qui non raro e frumentis, vel farinis fere
corruptis, mucidiS, nec bene sermentatis consectus, neque satis coctus, Vel nimium induratus, exsiccatus, sive bis coctus, siVe alius; carneS porro PorCi'nae, VerVecinae, bOVina: aliaeque; nec non haleCes,
aselli & pisces alii,per suam naturam non solum succo admodum crasso, viscido, glutinoso & coctu dissicillimo scatentes, sed & praeterea muria Conditi & indurati; Edulia itidem varia ex ovis in duratis, caseo, butyro rancido, pisis, aVena, lardo & similibus parata; e quibus omnibus non nisi crassim, viscidum & salsuginosum chylum, consequenter talem quoque sanguinem seorbuticum generari necesse esse Quid dicam de potu, sive
vini, sive cerevisiae crasse, faeculentae, aut diutu nitate temporis & mutatione aeris plane corruptae, acidae, scelidae, aquae ipsius impurae, & false: In specie Vini spiritum, sive e vino ipso, siVe fiet cibus ejus destillatum, maritimis quoque mol- me noxium observarunt Medici Dani, testantibus rictis Hassiensibin Volum. V. si . CVUL atque ex illius usu, Vel potius abusii, Scorbutum seri,
20쪽
num, Icterum, Hydropem aliaque mala contraxisse Nautas: procul dubio, quod salia, quibus alias illorum corpora abundant, ejusmodi spirituosis
magiS exaltentur, CommoVeantur, indeque succorum acrimonia, & vasorum Vis erumque exsiccatio & erosio sequatur: enim praecipuae cautassint, quare Morbus hic Septentrionalibus non solum, sed & omnibus maritimis locis, accolis Maris Ballici & quae GermaniCo Oceano adjacent,
Hollandiae, Seelandiae, Flandriae, Britanniae, Nor-Wegiae, Daniae, Sueciae & Ιslandiae, Livoniae, Cum landiae, Pomeraniae, Westphaliae aliisque locis finitimis maxime familiaris, imo endemius quasi &vernaculus sit, semper inter eorum incolas habitans, nunquam sere eosdem deserens. Tu ES. X. UT ex eodem sonte tot innumera alia mala na- ' Vigantium promanant, imprimis arthritis, d lor ille artuum & articulorum totius corporiS immaniS, modo Vagus, modo fixus magis, cum mille
aliis symptomatibus stipatus, ab ejusmodi sanguine seroque plus minus salso, acri, Viscido, ut, vis in vaseulis, potissimum minoribus & extremis stagnante, irritante, & lancinante immediate dependens. Sanguis quidem noster, ut & reliqui