Rectore magnificentissimo serenissimo principe regio ... De morbis classiariorum et navigantium eorundemque remediis ... : sub praesidio ... Christiani Vateri ... pro-licentia summos in arte salutari honores et privilegia doctoralia rite impetrandi .

31쪽

PRAESERVATIONE ET CURA.

tur, temperieS humorum VisCerumque totaVS restituitur & conserVatur: Sic omnino aer Crassiis,

humidus, uliginosus igne solium accenso, vel suffumigiis e pulvero pyrio, succino, mastiche, thure , tabaco, baccis juniperi & similibus; nimis vero calidus & squalidus ad minimum linteis madefactis in conclavibus corrigi poterit: Ρariter ab

aere nocturno corpUS, in primiS caput magis muniri, &, ne transpiratio ipsi debita prorsus inhibeatur, sepius fricando caveri potest.

THEs. ΙΙΙ.Ci reς angusta, uti in navibus non rarum, cibis esui ineptis & minus salubribus vesci cogit, tunc tamen in his modus & mediocritas observari poterit : Edendum ipsis tantum ut vivant & famem sedare possint, quo ipso etiam cibi crudi a Ventriculo superantur: Quid quod consVetudo, Ueluti altera natura, faciat, ut iiSdem minus noceat Licet enim cibi ejusmodi duriores aliis advenis mi, nuS conducant, & gravissimos Ope morbos in iis excitent; aliis tamen, huic vitae generi adsuetis,

minUS nocent, imo magiS prosunt, quam teneriores : aeque ac illi, qui juxta Hi ocrat. Sej I phor. XLIX. solitos labores perserre consVeVerunt, etiamsi invalidi sint, aut teneriores, eos tamen sa-

D 3 cilius

32쪽

cilius serunt, quam qui non adsueti, qua is robusti & juvenes; vel noxa exinde contracta med cina convenienti, in tempore exhibita, corrigi poterit. Ρriusquam mari te committaS, monuitiam tum aevio a Lib. I. Fen. IV. S. V. Cap. II Coi ducit, ut corpuS moderate eUacueS, Cum non e

Pediat, corpore repleto in vias istas ire: Deinde praestat, per aliquot dies parcius & moderatiuS Cibo potuque uti, & Ventriculum consortantibus euporistis, e. g. mica paniS, Vino odorisero con spersia, reficere, nisi alia adhuc medicamenta in promptu sint: Si mare ventis agitatur, fluctibus que masperatur, sobrius quoque Vivere conducit;

si tranquillum liberalius, ubi digestiones minus turbantur & melius succedunt: Atque sic in reliquis sanitatis studiosi sibi omnino prospicere posusunt & debent, quantum quidem loci temporiS-que ratio permittit. Tugs. IV.Ced videbimus jam, an & quibus remediis morbi antea enumerati imminenteS, aut jam praemsentes, curari queant: Inter quos praecipuum omnibusque fere Navigantibus CommUnem, naumseam & Vomitum esse antea vidimus: Talem Uero, sive ab agitatione ista insolita in fluctibus aqua

33쪽

rurn tantum, sive etiam a terrore, ipsusque Navigantis cacochJmia & debili Ventriculo oriatur, primis quidem diebus haud coercere, quin potius JrOmΟVere eXpedit, qUoniam eodem, Veluti Crii salutari, impuritateS Vontriculi & primarum Viarum, dudum Collecta, commode eVacilanilla , CO-que ipso sebres & plurimi alii morbi imminentes

aVertuntur, aut jam ps senteS abiguntur: Imo, Urgente nausea inani, & praesentibus indicantibus, vomitorium blandum exhibere nihil impedit: Quodsi vero diutius protrahatur & dolorem faciat, majori omnino inductoria Curetur, necesse est, ne Ventriculi tonus plane destruatur, aliaque plurima mala exinde Consequantur. Declinandus,' quantum fieri potes , omnis metus; & ne a Vaporibus foetidis, in navi frequentibus, assiciatur aeger, in Carina ejus sudo coelo sedeat, nec tamen unda Sfluctuantes attentis oculis adspiciat. Illi, qui in mari navigant, monet Cel f Libr. I. Cap. III. re nausea assiciuntur, si mustam bilem eoomunt, abstinere

cibo debent, vesparcius eodem uti ui vero pituitam acidam effundunt, utique ci insae seviorem e to capere sunt: De caetero in promptu sint, quae ventriculi & reliquorum viscerum tonum corrΟ-borant, medicamenta tam interna, quam eXterna:

Ex illis Llix: Θs. Mysis vel alia ejusmodi Essentia

34쪽

3r DE NAVIGANTIUM.

balsamica,Theriacat. Venili. Absynth. Comp. Lign. Aloes Bais vitae, Tragaea aromatiCa cum Mast che, Thure, Consect. & Morsuli de hiacynth Cydoniat. Ua theriacal. cinam. cydon. mastichin. &similia; Alias quoque ipsam Vam maris mihi aliisque profuisse expertus sum, secundum consilium

Sehoia Sasernitanae: Nausea non poterit quenquam vexare Marina, Unuam cum viust mixtam qui sumpserit ante

Extrinsecus vero Empl. aliquod stomachal. de ta- mahac. de crust. pan. diapharnic. vel etiam Sacculi exabsynthio, meiatha, caryophyllis, N. Mosch. mastich. in vino cocti & calide applicati, ossicium

facient. TRES. V.

Talia etiam in Diarrhoea aliisque alvi suxibus,

licet cruentis, proderunt, quibus, si gravitas mali urget, plura adhuc e Ρul V. begoard. Sennerti, pannon. rubr.Stegnot. Gut . Spern. Croll. SangV. dracon. Catechu, Spec. d. hiacynt.terr. sigill. bol. armen. unicorn. bossit. parata, & cum Theriac. coelest. vel Laud. Op. pro necessitate aucta, addi poterunt : In Dysenteria Vero, etiamsi Contagiosia, prannissa debita abstersione cum Rhabarbaro, vel potius Ipecacuani lia, pulverem cuporiston e

35쪽

rum & lini largiter in jusculis datum maxime proficuum esse experti sumus; modo caveatur sedulo in omnibus ejusmodi fluxionibus curandis, ne ordo invertatur, & adffringentia, ubi potius laxantibus& abstergentibus opus erat, dentur, & vice versia. Saepius enim mala haec a totius corporis cachexia

dependent & ventur, cui ante omnia prospiciendum, indeque potius aperientia, evacuantia &alterantia, quae cujusvis aegri constitutioni exacte conveniunt, adhibenda : Imo quando sebris, vel Q-ltim debita sanguinis motio & evacuatio inhibita, venae sectio in subsidium trahenda. Et quoniam praecipuum curae momentum alias in quiete & liabera transpiratione consistit, eaedem quoque, quantum quidem hujus vitae locique ratio admittit, omni studio commendandae & procurandae. Tu Es. VI.

vero, uti inter Navigantes non raro - ob continuos vomituS, vel abusum rerum

adstringentium, vini adusti, vel alius, nec non panis bi docti nimium exsiccati, & similium, aut etiam ob desectum potus necessarii, alvi adstrictiones, non minus valde pernitiosae, indeque ventris inflationes , cardialgia, tormina:& passiones colicae MA L

36쪽

iliacae oriantur, Vel solum imminere Videantur, tunc omnino in tempore de illorum quoque medela cogitandum, Si potus deficiens, vel corruptus in culpa, idem, quantum possibile, coctione & digestione cum pane, C C. usto, rasura liquiritiae, sas lasse. passulis, sem. anis coriandr. nec non praecipitatione & filtratione, addito insuper u S. St. Vel Gis dulc: Clysso minerat. simplici & aikal. vel simili corrigatur, ac de caetero diaeta magis humectans, e jusculis & pulmentis commendetur; aut si haec non siifficiunt, alvus Pitulis, Sibus vel Elixi-riis abstersi vis moneatur ; cui fini in casu necessi talis etiam clysteres domestici, e sola Ua Θsa cum butyro, oleo communi, vel lini parati sussicere possunt. THEs. VII.

Ita cum fieri non possit, quin inter Vomitiones& diarrhoeas, vel etiam alvi adstrictioneS, Vel triculi imprimis tonus maxime debilitetur, indeque cruditates, febres aliaque mille mala excitentur , ejusdem quoque rationem & curationem habere convenit: Eoque fine, praeter priora, adhuCalia stomachica euporista amara & balsamica, C. g. ΕΨ Abs comp. Μenth. Zedoar Gentian. Helenii, Trifol. aqvat. Cochlear.&similia proderunt: Et,

37쪽

PRAESERVATIONE ET CURA. 3ς

ne alimenta illa duriora minusque salubria adeo nocere queant, monendi sunt teneriores, his minus adsveti, ut iisdem parcius Vescantur, ac digestionem eorum debitis adjumentis & condimentis ex arantiis, limonibus, Capparibus, malis citri &Cydoniis conditis, vel consectis, item -Vino generosio, spiritu vini & similibus, quae alias in navibus non facile deficiunt, adjuvetur & promo atur. T ia E s. VIII. Atque haec omnia licet in locis illis maritimis &navibus omni sollicitudine obserVentur,tamen non raro Contingit, quod inter Classiarios, non solum ob alimenta & digestiones eorum pravas, sed in primis etiam aeris subitaneas & sere momentaneas, indeque transpirationis mutationes, febres omnis generis oriantur; Ubi ergo ante omnia rursiis ad caulas illas specialiores & manifestiores respiciendum, ut, quantum fieri potest, in tempore remediis debitis resistatur, iisque modo evacuantibus vomitoriis, Vel per inseriora purgantibus, modo alterantibus & antisebrilibus selectioribus, facilius hic locorum parabilibus: Quo nomine omnino evomitoriis Prus emeticus & Radix Ipecacuantalia, o purgantibus Gialappa, Rhabarbarum, Mechoa- Canna, Scammoneum, Folia Sennae & illis p pD i L a rata

38쪽

rata selecta: Ex alterantibus vero & antis ebrii bus Sta plantarum, S. depUrat. Camphorat. 3tUm, Matum, satum, d diaphoreticum, Begoardicum

minerale s & Me, tae, Magnesia alba, C. C.

Pptum, Mater peri. Corall. Lap. 25. pUlV. Con-Char. Cori. Chin. aquirithe, Lign. Colubrin. Fraxin. Mistura S. Ra begoard. f & cameliorata, Essentia febrisug. usitata, Absynthii c. Card. Bene l. Centaurii, Gentiaine, Cori. Chinae, Cha-qUirillae, -n us beZoard. C. C. S dulcis aliaque, &pro indicantium ratione magi S composita COmmendari merentur: Vel si plane mi asina malignum& contagiosim, uti sepe fit, id requirit, etiam aleripharmaca alia, ratione & usu Comprobata, Lapis beZoard. oriental. & occident. Ρedro det Ρorco, Margarit. Ρulv. Cephal. Michael. Marchion. Ρaim non. rubr. Spec. de hiacynth. & alia appropriata addi poterunt. Neque Verue Sectio, ubicunque indicantia ejus adsuerint, nec contraindicantia graviora dissuaserint, omittenda, imo pro necessitate aliquoties repetenda. Utrum Vero eadem absolute & in omnibus, maris culpa febricitanti-bUS, Conducat, uti quidem Medicus Anglia celeb.

que industria commendat, non facile suaserim: Etsi enim ea ipsa vasis sanguisera insigniter depleantur,

39쪽

PRAESERVATIONE ET CVRA.

37 indeque ventilatio & transpiratio, in maritimis locis, ob aerem adeo crassum & frigidum, alias maxime impedita, promOVeaturi Propterea tamen

nihil horum efficiet, ubi desectus sanguinis, & ejus loco potius ingens Cacochymia Viseida, phlegmatica, austera, viscerum labeS inVeterata, Virium lapsus aliaque contraindicantia obstant. Paucis; sebres omnes sunt incipientes CriseS, qua cujuslibet aegri natura impuritates, in sanguine & aliis humoribus collectas, proprio conatu separare & excludere nititur; unde semper caVendum, ne Crisis illa, sive ad evacuationem, sive soli1m translationem materiae morbificae tendat, quocunque modo inhibeatur, quin potius, si conatus bonus & coim

tur & dirigatur. Neque tantum sedillo caVeatur ne eVacuationeS, Vel selium translationes criticae, quocunque modo impodiantur, sed nec aliae praepostere & Contra naturae Conatum CXCitentur: Hinc febrium intermittentium paroXysmi & exacerbationes, imprimis in cachecticis, non statim stipprimendi, quin potius ad dies aluquot permittendi; adhibitis interea alterantibus &aperitivis, donec sontes sebrilis satis digestus &eva Cuatus fuerit. Habent enim febres hae communiter , praeter labem sanguinis reliquorumque hu-L 3 morum,

40쪽

morum, adjunctaSinfirmitates Ventriculi aliorumque Viscerum, unde quicunque, non satiS repurgatis humoribus & visceribus, statim ad absorbentia & adstringentia confugiunt, saepius ex leviori febre graviorem, diuturnam, hecticam & cachecticam, aliosque plurimos morbos sibi fabricant: Observavimus tamen quoque purgantia & Vomitoria sortiora, etiamsi praeservationis gratia instituta, has sebres potius excitasse quam curasse, nisii

aegri temperamentum, naturae ipsisS ConatuS, aliaeque circumstantiae observatae fuerint. Pariter se-bres continuae omnes ad excretiones & depurationes sanguinis tendunt, sitVe subitaneaS, per eXanthemata varia, si e silccessiVaS, per sudores, di arrhoeas, haemorrhagias aliasque eVaCuationes ubi natura aegri in conatibus sitis nunquam impedienda, neque praeter necessitatem medicamentis

cumulanda, sed solum dirigenda, vel corrigenda; id quod etiam in febribus malignis & contagiosis, ipsaque peste obserVandum. Tu Es. IX. Ouod vero Scorbutum, maritimis prae omnibuῖ aliis morbis vernaculum & endemium, attinet, Classiarios ab eodem defendere quidem difficillimum omnino, imo vix possibile Videtur, quamdiu in aere isto turbido, crasso multisque