장음표시 사용
21쪽
humores, gaudent per naturam partibuS quoque
salinis, volatilibus & fixis, iis tamen cum partibus aquosis, gelatinosis aliisque optime temperatis, &cum multo sero dulci blandinimoque dilutis, quae omnes quam diu in debita ista proportione &harmonia existunt, tam diu quoque mare mi crocosmicum, sanguis scilicet, in arteriis venis uesuis tranquille admodum movetur, & intra terminos suos pacate & blande circumfluit; ubi vero ha monia ista tot diaetae erroribuS immutatur, & h mores tot impuritatibus, imprimis salinis, crudis, crassis quovis momento inquinantur, digestiones in visceribus turbantur, Viscera ipsa simul debilitantur, &, quod maximum, debita transpira- ratio & depuratio, in aliis emunctoriis, uti supra vidimus, cohibetur, fieri non potest, quin eo ipso motus in humoribus istis plane pneternaturales &rumultuarii oriantur, salia peregrina ad eXtrem rates vasculorum & articulorum propellantur; unde tantae in partibus istis membranosis & exquisite sensibilibus tensiones, vellicationes, rosiones, imo continui solutiones insequuntur. THES. XI.
Imo si filia ista nimis crassa, tartarea, largiuS intra articulorum ligamenta secedunt, ista non so-
22쪽
lum exsicCantur, indurantur, contrahuntur & admotum prorsus inepta redduntur, sed etiam salia ipsa intra cavitates eorum in tophos, fungos &gummata Concrescunt, indeque Contracturas enormes efficiunt, ut neque manuS, neque Pe des ossicium suum amplius facere queant. In quibbus vero sabulum illud tartareum magis VersUS lumbos & vias urinarias decumbit, illi praeterea nephritide & calculo simul torquentur. THES. XII. N aliis rursus, quibus per aetatem mediam adhuc viscerum robur & sanguinis vigor constat, impuritates istae salinae ad ambitum Corporis ejici untur; quo etiam pertinet Sarna illa Ρoriugalei sibus dicta, scabiei species serina & contagiosa, quae, ubi vires silmpsit, teste Paulo Antonio richeiali d. Graissa in itinerar.p. m. 2ΙΤ. tam longe lateque serpit in Corpore, ut, leprae arabicae instar, Omnia Viscera & totum corpus occupet, idque ex intensissima aeris, alias salini & Crassi, culpa nexi, ipsi inquilini observant & fatentur. TREs. XΙΙΙ.QVid dicam de multis aliis symptomatibus corbuticis, nimirum ulceribus Iordidis a
23쪽
tuum & faucium, in specie stomacace, siluris labiorum & manuum, serpigine capitis, tumoribus in locis glandulosis, scrophulis, scirrhis, asthmate , hydrope, tympanitide & ascitide, atrophia& marasmo; doloribus itidem capitis pertinacissimis, vigiliis continuis, Catarrhis aliisque, quae omnia tamen ex eodem sonte, sanguine scilicet viscido, falso, plus minus acri promanant, tantum quod pro diversitate subjectorum, temperamentorum , complicationum cum aliis causis morbis cantibus, diversimode ludant, & miseros NaviganteS multo graVius, quam alios affigant. Tu Es. XIV.CEd tamen praeter haeC etiam innumera alia ma- la Eosdem expectant: Quoties enim contingit, quod a frigoris inclementia, alias in locis maritimis, ob crastitiem & salsedinem atmosphaerae, longe graviori, quam in terris, imprimis cim ca Zonam frigidam, ita laedantur miseri, ut non raro digitos manuum pedumque, aures & nasos perdant, si non plane extinguantur, uti in Gron-landia, Nova Zembla & juxta montes ISlandicos
navigantes suo damno totieS experiuntur, teste Osiar. l. c. L. III. C. a. Reperiuntur enim ibidem
loca, ubi per plures menses sol ne quidem vide-
24쪽
intur, unde nihil mirum, quod aer totus cssiuviis aquosis, nitrosis, salsis repletus, & intra pulmones per respirationem continuam admissis, sanguinem& reliquos humores iisdem uliginibus salsis in qu net, eosdem condenset, in spisset, & vascula ipsorum minora majoraque obstruat, unde non potest, quin exinde, praeter mala priora, etiam gravedineS, tusseS, a Uima, phthisis aliaque presso pede sequantur: Imprimis Vero in partibuS eXtremis cartilaginosis & tendinosiis, alim a frigore minus munitiS, & Vasculorum textura teneriori prae
ditis, motu & circulo sanguinis in vasculis istis inhibito, subitaneas inflammationes, gangraenam &spha celationem excitat. Notabile insuper est, quod his inflammationibus prae caeteris insignis servor &prurituS conjungatur, propter sal acre a frigore simul insinuatum, isque eo gravius affigenS, quo magis transpiratio, ad curandas inflammationes necessaria, ibidem loCorum ab aere tam crasso &
frigido inhibetur. Multis proinde, imprimis qui
manus potissimum frigori & aquae marinae eXponere Coguntur, tumoreS in digitorum extremitatibus& sub unguibus, paronychiae dictae, tanto cum dolore, servore aliisque symptomatibus contingillat, ut ungueS a frigore tacit tandem secedant, qUando succus nutritius per tubulos constrictos & flac
25쪽
cescentes ipsis denegatur. Ea enim atmosphin rae nos ambientiS natura est, quod, licet per se neque calida, neque frigida, pro diversitate tamen impulsus & motus, modo Caliditatis, modo frigiditatis effectus inducat. Quemadmodum igitur a radiis solis & lucis rapidissime mora, eXpan 1a, & rarefacta ubivis motum & aestum in corporibus aptis excitat, ita e Contrario, absentibus solis aliorumque siderum radiis, eo sortius omnia sublunaria premit, fluida condensat, coagulat, Po- rosa & mollia constringit, eoque ipso tot mirandos in corporibus, modo salutares, modo noxios producit effectus. Tu Es. XV. M on minus hoc vitae genus oculis maxime inse-stum & noxium observatur, Uude ophthalmia, hebetudo visus, imo coecitas frequentissimae sunt inter Navigantes, imprimis in itinere versus Amboinam , Bandam & Moluccas teste Iacobo
dem Encanthide & AEgylope lapius corripi annotavit, qui in specie sero, in glandulis istis stagnaimii, debetur; idque procul dubio rursus ab aere &victu crasso, leguminibus nempe flatulentis, allio, cuis aliisque, Oculis alias per naturam infestis.
26쪽
Sic Fonti in l. c. experientia edoctus oryrar largiorem usum symbolum suum hic contulisse refert, ut etiam equi, eodem largiuS nutriti, occaecari soleant. Accedit quod caput & oculi prae caeteris aeris istius injuriis exponantur, unde facile oculorum tenerrimorum tunitar, vascula & glandulae nimium constringuntur, & humores in iis condensantur, a quibus alias mala haec immediate dependent. Imo & splendor undarum Navigan
tium oculi S nocet, aeque ac nivis, observante Lave ter itinerar. Persic. f. l. C. IL Cum enim Visiis
non nisi in receptione radiorum lucidorum consistat, iique a rebus splendentibus sortius ad oculos reflectantur, facile fit, quod ab iisdem quoque fibrae pupillares & ciliares, ipsaque tunica retina laedantur, eoque ipso situs & puritas humorum
'onsulto praeterimus crebras contusoneS, lu- - Xationes, vulnerationes & fracturaS artulim,
quae inter tot labores & procellas quidem hic froquentiores & graviores, praeterea tamen nihil peculiaris habent. Sed insectorum meminisse par est, quibus Navigantes mirum quantum affiguntur; non pediculis solum, sed variis etiam culici-
27쪽
bus, quanto parcioribus indumentis alternare, &corpora sua a sordibus mundare queunt: In multis Americae locis reperiuntur insecta pulicibus non dissimilia, quae situ unguibus manuum pedumque se primum occultantes carnem & ossa ibidem erodunt, cum ingenti pruritu, dolore & inflammatione, ut, nisi in tempore eduCantur, membra ipsa sphacelata rescindere necessum sit. Ita testam tur historiae Americanae Part. III C. IV. Dion C Car Lib. I. C. IV. G. Piso Histor. Natur. Lib. Ic Cap. XVI.
insecta varia & maligna naves, imprimis quo
sequatori propius accedunt, tam copiose obruere& infestare, ut neque alimenta, neque corpora sua ab illorum noxis & corruptione defendere possint. Imo nulla propemodum planta ibidem reperitur, quae non peculiare insectorum genus nutriat, unde mirum non est, quod ejus nodi semina, aut vermiculi ipsi a valde sitientibus & esurientibus incautis, una cum alimentis & potulentis assiimantur ;Et exinde fit, quod intra carnem quorundam Uer mes nascantur, quos Arabes VenamMediensem appellant, quoniam in provinciaMedina frequentius observantur, Teste eschios xercit. Jeciat ri Nena Medius C. I. p. m. v. di C. XI . quamvis etiam in
AEgypto, nec non in Insula Ormo & Gamron apud Persas, & apud Astros in Gumea reperiantur. D THES.
28쪽
THEs. XVII. andem quoque hic observari meretur, quod,
nus victus & abundantia spiritus Vini in regionibus frigidis data suere, omnes ad unum subitanea& praematura morte Ope extincti fuerint; idque non semel, sed reiteratis .pius vicibus obser-Vatum esse : E contrario Vero Anglos aliosque, Casu ibidem relictos, & sola aqua miserrimisque offulis e balenarum reliquiis, situ & marcore Corruptis , parati S, per noVem menses & amplius V, tam servasse, & integra sanitate ad suos rediisse. Procul dubio quod ex largo illo victu potiique spirituoso, accedente imprimis transpiratione difficili, motus in humoribus peregrini, inflammationes Viscerum, sebres acutae aliaque mala orta fuerint; quae a cibis tenuioribus & consuetis, licet etiam pravis, minuS metuenda.
29쪽
T AER L anta adeo Morborum copia est, quibus cum Navigantibus, si non omnibus, plerisque tamen quotidie, Vitae istius culpa, Conflictari necesse est, praeter innumeros alios, quoS cum aliis hominibus , extra mare Viventibus, simul communes habent: Utrum vero rebus ita comparatis, &ab hujus sertis hominibus, quibuscunqUe etiam Cau telis & remediis adhibitis, praecaveri, Vel praesen tes jam curari queant, non immerito quis dubitaverit. Vidimus enim, omnes istos Classcorum morbos ab illorum potissimum in diaeta erroribus dependere; quos tamen evitare, & meliores vivendi rationes ipsis praeseribere, sorte inutile, & ad rationis figmenta pertinet : Quando alias quidem facilius est, alimenta & medicamenta optima, cu vis aegrotanti proficua excogitare & praescribere. quam comparare, Vel comparata etiam ab aegris rite admitti, & admissa tandem, ob innumera im-
30쪽
pedimenta interVenientia, speratum effectum Consequi; Id certe multo magis in navibus, inter tot aerumnaS, anXietates, intempestates aliaque incommoda metuendum. Nuspiam hic tuta fides,nuspiam minus, quam in Castris, & multo minus in Navibus exactum & debitum rerum non-ΠatUralium regimen observare licet; ubi Opissime necessitas,durum illud telum,cogit, aeris cujuScunque injuriis se exponere, cibum quemcunque, etiam
durissimum, crassissimum, & esili prorsiis ineptum, ad sedandam famem, aquasque impurissimas,ritum sitimque sedandi causa, avidissime haurire; permultos dies noctesque vigilare, & absque omni remissione corpus defatigare; perpetuo insuper inter Vitae spem mortisque metum, tanquam inter facrum& saxum haerere: Et quis omnes molestia S, NyVigantibus quasi proprias, enarrare posset ΘTHES. II. N ihilo secius tamen his omnibus in tantum, s1 non in totum remederi licebit: Ρoterit omnino , sive ante ingressum in navem, sive etiam aliis temporibus, concesta aliquali quiete, & favente coelo, medela aliutia afferri; qua colleste aliis temporibus impuritates, Ceu semina futurorum morborum, Vel jam praesentium rursus eliminan-