Dissertatio medica inauguralis de perspiratione insensibili

21쪽

IN SENSIBILI.

17 in corpore accumulatam esse; lucida tamen nequaquam appareret, sed impercepta ad corpora circumjacentia manaret. Iuxta doctrinam igitur hanc improbabile prorsus Videtur materiem electricam sub lucida forma e corpore cum perspiratione essivere. FACTA et experimenta, fidelissimi veritatis testes atque ices, huic conclusioni obstare videntur. Manuum siccarum frictione lucem coeruleam eScitatam fuisse ν, pilos electrico igne eta frictu luXisse, et denique indusiia quaedam e corpore detracta, electrica Phaenomena ostendisse, legimus '. Ex his

quidem discimus cuticulam, pilos, et indusia, electrica per se esse; nequaquam Vero materiem quae perspiratione emanat electrica igne luxisse. Quum itaque electrica materie luci . dam perspirationem fieri nec theoria nec eK- perimenta probent, minime admittendum estrem se ita habere. Alimentorum quoque odoreS, aromatum praecipue, sicut allii, cepe, c. in materie perspira

22쪽

18 DE PERSPIR ATIONE

An aer mephiticus perspirabili materiei insit. quaerer licet. Septicus processus, qui semper

in systemate nos ro obtinet, aerem mephiticum evolVit. Aer iste vel resorbeatur, vel

e systcmate ejiciatur, necesse est. Eum per

pulmonalem exhalationem transire, eXPeri menta multa quae in promptu habemus de-m C n strant Vir, eximie in re chemica eruditus, Ur Blach, cum calcem Vi Uam aqua solutam aeri qui respirationi inservierat subjectisset, ea siclem aere mephitico cito saturatam atqUe CX templo praeci Pitatam, auditoribussus inspicientibus, ostendit . --CUm per aliquod tempus aerem lectulum a reliquo atmosphaerae aere spira mus, anima deficiente, desinere cogimur; eadem Voro aeris quantitas

diutius respirationi interviet, si athali caussiti cum simul inclusum habcat; hoc enim aerem mephiticum, quo aer x i talis respirationi ineptus redditur, absorbet '. Cum materiei perspirabili admodum similis sit pulmonalis eThalatio, ejuS analogia aerem mephiticum per cutis Poros quoque transire e V ncit; licet, propter

23쪽

IN SENSIBILI. I9

materiei perspirabilis sa utilitatem, sensus nostros adhuc lateat. PER SPIRAT IONIS in I ANTΙ Γ AS. OMNEs fere qui perspirationi explicandae operam navarunt, quantitatem ejusdem ad calcu tum redigere sunt conati; et, quod mirum Vide xi jure potem qua n di ver silii nas deduxerunt conclusiones. - auctoriUS in Italia degens, summae excretionum quae sicini e corporibus ViVis, quinque eX octaVis Partibu S ad Peripirationem de qua loquimur esse referendam, invenit ν. Cel Keil qUoque, cuju8 e X perimenta in Britannia instituta sunt, q iotidianam perspirationem ad uncias triginta tres reducit'. Cel. Host mari, qui aliq tot de perspiratione fecit eXperimenta. haec habet : Deinde et hoc observatu dignum. quantitatem urinae, in nostris praesertim regionibu S, reliquorum quae perspiratione. alvo, aliisque egestionibus e Vacuantiar, qUantitatem et Pondus etace

deret V

24쪽

ao DE PER SPIRATIO NE

AΤ ΤΑΜ EN, inter tanta discrimina, lites forsan componi poterunt, illibata omnium scriptorum Veracitate. Calor enim e X ternUS perspirationis vim magnopere auget, et proinde majorem materiei perspirabilis copiam expellit ; quo calidior igitur est regio, eo major fiet perspiratio. Hinc satis perspicuum est, PIUS multo e Xcerni oportere perspiratione in Italia, quam in hac insula vel in Germania ;prior etenim Sole benigniore, quam Posterio

vunt alii minus, alii plus perspirant. Praeter calorem igitur, alia sunt quae Perspirationis quantitatem assiciunt: Cujusmodi sunt, se XUS, aetaS, temperamentum. Aetatis differentiae cutis conditiones prorsus diversas efficiunt : In junioribus per Vasa multa ad culciri magna humorUm Vis derivatur; hinc perspiratio fit admodum copiosa. In senectute vero, Vasa quasi obliterantur, cutis, uti tactu quilibet sentiet, arescit : Hinc contra perspiratio Valde impoditur. Quum autem aetate aequales sib eodem Sole de gentes imparem materiei copiam perspirando e X halant, ratio disserentiae petenda est ex utrius que

25쪽

IN SENSIBILI.

que seXu et temperamento; quibus Variantibus, variantur forsan et cutis fabrica et sanguinis circuitus celeritas. PERs P l RAT IONIs quantitas, prout eam sexus, aetaS, Vel temperamentUm moderanistUr, admodum variabilis, et ponderatione sola dijudicanda est. Eam vero parum refert cognoscere, dummodo ejus status relativi, auctam vel minutam perspirationem respicientes, nobis innotescant. Causae occasionales auctae

vel imminutae perspirationis quotidie occurrunt; harum actioni omnes obnoxii vivimus ;morbos evitandi vel profligandi vias non raro monstrant: Eas itaque probe intelligere plurimum interest.

In iis perscrutandis quae perspirationem

vel augent vel cohibent, ad cutem, ad humorum quantitatem, ad eorum denique motum attendere debemus; nam, his variantibus, copiosior fit vel minuitur perspiratio. CAUSAE quidem auctae Vel minutae perspirationis, ad ea quibus relaXatur cutis vel contra constringitur, ad ea etiam quae humorum quantitatem adaugent vel minuunt, referri solent. Haec vero distrinutio nequa

quam sequenda est ; multa enim quae Derspis

rationem

26쪽

DE PER SPIRATIONE

rationem sive augent sive minuunt admodum complexe effectus suos producunt, adeo ut ad unum aliquod referri non debeant. Idcirco, juxta ordinem sequentem, Uti censeo, multo commodius enumeranda sunt.

QUAE PER SPIRATIONEM AUGENT.

lito majore, immo ad sudorem usque, fluere, urgente Calore, propria e X perientia Unumquemque docet. Caloris actio in solida simplicia cutim relaXat, Poros patenti-Ores, et proinde ad materiem perspirabilem emittendam aptiores, reddit. Calori porro cum diu subjectUm fuerit corpus, fluida expanduntur, et plet hora, uti loquitur

Cl. Gaub. ad Volumen inducitur , quae eosdem prorsus effectus, quos fluidorum ipsum augmen, Producit. Plet hora enim solida praeter modum distendit ; vasis itaque valde constrict)s. fluida quacunque datur Porta ruunt, et Per Poros cutis, Prae eodem calore inllit. patholog. 39Q. magnopere

27쪽

IN SENSIBILI.

magnopere dilatatos, emittuntur. Quocunque demum modo agat calor, nulla alia causa assignari potest. cujus major est Vis in Perspiratione acceleranda ; et, ni adsit aliquis ejusdem gradus. reliquae omnes causae ParUm ad eam promovendam Valere in Uenientur. Inter reliquas itaque recensendas, datum esse caloris gradum supponitur. Frictiones cuti applicatae. --ARTERIAE Vimusculari pollent, praecipue Veri US extremitates : Harum itaque contractiones ad perspirationem promovendam multUm facient. Quodcunque Vasa e Strema stimulat, adeo ut oscillationes in iis frequentiores fiant, humorum fluXum accelerabit Frictiones actionem vasorum in cute patentium cient ; ruborem enim et calorem gignunt; perspirationem itaque augent, quod ex effectu eorum in morbii cognito patet Sanctorium huic frictionum effectui contradicentem invenio; us vero sententiae sides nequaquam habenda est; cum eXPerimenta. quinuS anniXus eam ampleXus et protcssus est, non protulerit t.

η De Gorter comment. in Sanc . aph. 399.l Aph. sect. V. 22.

28쪽

Cl. quoque Keil, cutis perfricationem negperspirationem inhibere nec promovere, dicit . Eo die vero in quo frictiones sibi applicandas curavit, uti ipse agnoscit, equitando admodum ante erat defessus ; et vix dubitandum est, quin perspirationem haud parum imminutam sensisset, si nullae omnino frictiones fuissent adhibitae, cum defatigatio sola, uti postea monstrabitur, perspirationem im

Balneum stigidum.-CALOR potentissimus est systematis nostri stimulus. Frigus contra sedativum est adeo essicax, ut vitam ipsam interdum supprimat. Ubi gradu Vero mediocri, et per breVe solummodo tempus, applicatur, systematis reactio id eXcipit. Immersio in aquam frigidam subitanea totum systema commovet, Cordis ac arteriarum actionem intensiorem essicit, cutim Vero quam aqua immediate attingit praecipue assicit; hinc calor per cutim diffusus percipitur, determinatio fluidorum in candem facta est, et perspiratio augetur. Effectus hi immersionem certius sequuntur,

Observat. unius anni, August. I 8

29쪽

1NSENSIBILI.

cum eXercitio antecedente, quod nec sudor nec lassitudo subsequuntur, corpus fuerit calefactUm. Corporas exercitium. - Sanguinis circuitus e cordis et arteriarum actione pendet; cui adjutrix accedit muscuhirum contractio. 1ed omnibus bene notum est, sangUinem citius currici tum suum conficere, et Velociore motu per va1a deferri, dum CXer citatione corpus agitatur. Eodem exercitio augetur corporis calor; unde facile intelligere est, quomodo eXercitium perspirationem Copiosam, saepe usque aci sudorem etiam, PTO ducat, sicut omnibus experiri proclive est. HAC in parte notatu perquam dignum est, qui fiat ut, perspiratione corporis exercitio valde aucta, et sudore copioso exinde fluente, reli quae aliae secretiones non sit Um non aUgeri,

sed quodammodo qu si obstrui ac cessare, videantur Mira quidem est haec et sagata naturae provisio ; nam sit aliter sese res haberet, Cor. pus cito Vaculam et inane relinqueretur. Haec observatio aliam quae majoris est momenti suggerit. Omnes qhii secretionis arcana detegere tentarUnt, nimiUm ad generalem sanguinis motum, et miDUS quam Par erat ad or-

30쪽

:6 DE PER SPIRATIONE

ganum ipsum secretorium et systematis nero Vosi assectiones, attendisse videntur . Animi pathemata ari Ua.-Vasa qUae materiem perspirabilem eXhalant, ipsarum arteriarum eXtremitates sunt; quae, quum vi motrice

et quadam sensibilitate fruantur, systematis nervosi assectionibus obnoXiae sunt; idque et pudor et timor manifeste indicant. Quum pudore assicimur, rubor faciei suffusus

auctam esse eX tremorum Vas rum actionem testatur. Timore vero Oborto, Pallor Ultum occupat, formicatio per cutem sentitur, quae et aliquando tam valida est, ut pili erigantur Pathemata activa contrarium huic esseclum edere, et eAtremorum Vasorum actionem

ciere, eX Vi qua praedita sunt perspirationis augendae, suspicari licet: Nihil, inquit Sanc- torius, magis liberam perspirationem reddit quam animi consolatio'. 'Modicamenta diaphoretica --Id omne quod perspirationem excitat diaphoreticum dici potest : Medici vero per diaphoretica Vulgo intelligunt ea quae per os ingesta perspi Iationem copiosiorem essiciunt. Horum quamplurima stimulantia sunt ; cordis et arteriarum