Platonis et Aristotelis de arte rhetorica doctrinae inter se comparatae [microform]

71쪽

iam rem τοὐν πολι τῶν αἱ φυχαι, καὶ διαμαχεσθαι λέγοντα τα βέλτιc τα, εἴτε διε εἴτε ἀηδέστερα εσται Orς ἀκουουσιν. Quibus non opus est addere verbum. Concedit enim Socrates sive Plato, posse esse eiusmodi rhetoricam, quae hominum mores emendare studeat salutique reipublicae serviat hoc autem qui concedit, utilem posse esse rhetoricam non potest negare. Jam vero, haec quoniam ita se habere docuimus, quaestio exsistit, quae sit rati eorum, de quibus supra diximus, locorum, quibus lato rhetoricam observationem quandam usumque nulla ratione collectum et rem

turpem facultatemque blandiendi appellat. Quae ut universe sunt dicta, ita ad universam rhetoricam relata quoniam iis, quae modo exposuimus, mirum in modum repugnarent, id nemo iam dubitabit, quin scriptor de rhetorica universa iis locis facere iudicium in animo non habuerit. Notavit ibi, ut rem paucis transigamus, eam, quae illa aetate Athenis actitabatur, rhetoricam; hane enim et in haedro saepius dicit ab omni scientia rerumque cognitione esse seiunctam, et in Gorgia p. 503 B. totam arguit ad blandiendum esse compositam hanc igitur ἐμ ιρίαν et τεχνον τριβήν, hanc κολακείαν esse iudicavit.

Aristoteles in principio libri primi postquam docuit,

rhetoricae aeque ad dialecticae tales res esse subiectas, quae ad commune iudicium popularemque intelligentiam sint accommodatae, ideoque omnes quodam modo ambarum esse participes, posse aliquam esse artem dicendi hune in modum confirmat I, 1. p. 1354 al.): ων μεν ουν ολλων or μῖν εἰκῆ ταυτα δρωσιν i. e. ἀπο-

72쪽

λογουνται καὶ κατηγορουσιν, τυ δι συνήθειαν - ἔξεως - δ αρι poetέρως ἐνδέχεται, δῆλον τε εἴη αναντὰ και δο ιετν δι' ο α -τυγχάνονσιν I τε διὰ συνήθεμουν καὶ οἱ ἀπο ταντοριεχτον, τὴν otiιαν θεωρεῖν ἐνδέχεται, το δε τοιουτον ήδη πάντες ἄν ὁμολογησαιεν

τέχνης εργον εἶναι. Ait igitur, cum ex vulgo alii t mere ac fortuito diem causas, alii usu et consuetudine id faciant, non esse dubium, qui liceat causam explorare et notare, cur et hi et illi propositum suum assequantur, itaque certa aliqua dicendi patefacta via, ratione exercere rhetoricam hoc autem omnes certe concessuros artis esse munus. Quibus extremis Verbis admodum est veri simile, quod multi viri docti suspicantur, tecte designari ac reprehendi latonem sed hoc si ita est, sequitur, ut Aristoteles, pariter ac post eum permulti, deceptus ea re, quod lato prorsus generatim dixit, quae de studiis oratoriis suae aetatis voluit intelligi, artis laude eum putaverit rhetoricam omnino fuisse privaturum. Quam opinionem, quamvis favere ei scriptoris verba videantur, tamen falsam esse, Platonemque via dicere et ratione non minus quam Aristotelem censuisse artis esse, supra satis firmis gravibusque mihi videor probasse argumentis. De utilitate rhetoricae Aristoteles disputat latius I, 1. p. 1355 20 sqq.); sed quoniam tam male de hae arte docuimus ne Platonem quidem cogitasse, ut utilem

eam esse omnino non posse exi8timaret, supervacaneum

puto persequi, quae Aristoteles de hac re exponit. Quare hic aliquando disputationis huius sit finis.

73쪽

atus sum Georgius Rie haedus Wieehmann a. d. XVIII. Kal. Sept. anni huius saeeuli XL. Posiampii patre Ferdinando,

scholae urbanae magistro, matre Augusta e gente Foehr, qui quod adhuc vivunt, Deo gratias ago. Fidem profiteor evangeli- eam. Sexto aetatis anno in scholam illam publicam sum de- duetus, in qua pater meus praeceptoris munere iungitur cuique tune C. Chr. Loes Ierus, vir sineerissimus, iam pridem praematura morte absumptus, rector praeerat. Ubi postquam prima litterarum elementa didie domi ipso patre pueruli studia summa cum cura moderante, decimum aetatis annum agens gymnasium

adii Posiampiense, quod sub Rigleri, viri doctissimi, auspiciis

foret diuque floreat. Quam scholam cum magistrorum praeStantissimorum benevolentia usus per novem annorum spatium Dequentassem, maturitatis, quod dicunt, testimonio instructus emo

tempore anni DCCCLIX Berotinum me eontuli ibique a V. Ill Dovio, qui tunc fasces tenebat academicos, universitatis Friderieae Gulielmae civibus adscriptus apud v. Ill Magnum, philosophorum ordinis decanum, nomen prosessus sum, ut studia susciperem philosophica et philologica Per septem, quae in hac alma litterarum sede degi, semestria docentes audivi professo res illustrissimos Boeckhium, Droysenum, Geppertum, Hauptium, engsten bergium, o ephium, de Rau merum, ren delen burgium, Werderum. Praeterea per tria semestria exercitationibus, quas ren delen burgius moderabatur, philosophicis intersui. Quibus viris omnibus de me optime meritis gratiam semper habebo maximam. Auctumno anni MDCCCLXII. Posiampium in domum paternam reversus ibi hanc dissertationem conscripsi ad summos in philosophia hono

74쪽

I. iatrocleam inde ab initio libri XVI. 1sque ad

H. Recte obetum in Novv. Lecti. p. 535 sqq. con

. . tendere, Xenophontem, cum iis, quas in Anabasi narrat, rebus interesset, Vicesimum sere octavum

vel nonum aetatis annum egisse. i

nI. aristotelem in eo a se ipsum descivisse, quod in herili condicione dominationem δεσποτειαν) iustam

IV. Aristot Rhetor. II, 23. p. 1397 a 29 verba καὶ εἶτω ποιήσαντι, καὶ τε πεπονθοτι esse delenda. . V. Aristot Rhetor. ΙΙΙ, T. p. 14088 6 scribendum via deri λέγω δε oro ἐαν τα νοματα σκληρα Lae a φωνη, μὴ και - προσωπω καὶ τοτ αρμελ

M. Cornelii Nepotis vitas parum idoneas esse, quae tironibus legendae tradantur. VII. Liv ΙΙ, 30, 4. Madvigii emendationem imperii vis' lect codd. imperio suo', lect vulg. imperium suo'irecipiendam esse.