De materia Platonica quam fere vocant meletemata [microform]

51쪽

experientia, ponendum uitur in rebus sensibilibus aliiqqni substantia simile, non vero purum, ut in ideia. sed imperseetum, nogatum. Sive, ut brevissima utar sormula ex transcendentia substantialitatequε idearum sequitur, ut immaneat rebus sensibilibus ad oveatque non-Rubstantia seu negatio Hoe vero negativum

momentum est materia sive πιπα.

ia Dicendum nunc est de ἀσσώ- illo, quod occurrit inaehilebo indo a pagina I 5, Bi exum enim inter num intercedere inter id, quod hoc in loco disputat Plato, et id, quod legimus in Timaeo do materia vix

quisquam neget Locus autem quire propter sententiarum Verborumque aciem, ne dicam argutias difficiIlimus, sed gravissimus Et sane dignus, qui penitus intelligatur. Sod ne statim in errores de eo, quod velit ostender Plato incidamus, primum est monendum hi genus dicendi dominari, ut ita dicam logicum

seu dialectum, non metaphysicum aut physicum. Quamquam enim ideae, quae hic μονάδε - quod cur fiat mota Idebimus - vocantur, ἀληθῶς -σα dictuntur, et alia etiam, qua ad sarum aeternam a Mantiam definiendam pertinent, adjiciuntur, tamen hoo 'unia in praetereundo monet , caput autem est, ut Pretenus inridei unum et multa idem sint, demonstretur quod

nihil aliud est nisi expositio de notionum partitione logiea, in qua notione angustiores partiendo ex Iatioribu ducuntur, latiores autem anguutioribus intellso eouatim et eonjunctis effinguntur. Hoc spectan. jam pag 15, B dicit Soeteato ideam ἐν πως γιγνομενοις καιάπειροις δωσπαρμενην αι πολλά πον - θενεον et in iis, quas proxime sequuntur que ad pag. 20 ho latiua exponit, sed missa illa metaphyirica hujus sententis diminuate, quae oritur Ex transscendentia Ἀτο χωροσνήν ἀνα ideaei logicam tantum notionum inter a ratiomemet, ut ita dicam, ἐνεσιν respicie . Nam intelligere idem emo unum et mula Mqua hoc adhibet. ad uuam

52쪽

quamque rem nondum est scire aliquid. quippe quod origo sit inextricabilis apud multos confusionis. Quae nomiis hoc modo potest magi. Omne quodcunque esse dicitur est εξ νος - πολλων habet utem

περας et ἀπειρ αν tu sis conjuncta. Id eam habet vim, ut in cogitando semper primum statuatur in ampliBRima noti generalis tum, quot species ea proximas inriso complectatur, tum hae species miraus, quot inseriores Contineant species. Sic est pergendum, done intelligatur, id, quod primum unum erat Ositum, non tantum unum et multa et πειρα esse, Sed etiam, quot sint ejus species. Tum demum, cum amplius divisio generum Procedere non Paterit, ad πειρον rit perventum. Apparet igitur o , quod est in unaquaquere, ESR notionem generalem, et περα definitum illum specierum numerum, πειρον autem individua, quae non jam poAsunt cognosci generibus et speeiebus aratione d finitis; quare etiam Cum γιγνοιιενοις ob, B componuntur. Exemphim equitur jusmodi partitioniS, quae oonSpicua est in Voce, qualetius ea habet altitudinis innumero gradus et tamen et est una et in certa intervalla per harmon a dividitur Sed est tiam ali ad id, quomodo unum et multa Unaquaeque idea Rit,iognoscendum via ab ἀπειρο initium faciens ita ut ibi primum certae specie reperiantur, tum in genera, denique vero in unum genus quod omnia complectatur, conjungantur. l8, B sqq. Leguntur deiud alia quae ad nostram rem minus Pertinent,

sed inde a pag. C rursus occurrit o ἀπειρον Dicit enim Soerates δοντα in quatuor genera esse dividenda: τό ριεν ἄπειρον, et ira περας Seu περας εχον pag. 24 A. , το δέ τρ τον e ἀμφοῖν τουτοιν ν τι ξυμ ιμ- syo/ιενον finem Vero sacit τῆς ξυμμ=ίξεως τουτων προς

ἄλλη αἰτέω Quodsi adhuc untis apparuit, το ἄπειρον ideis opponi, eum simulatque ideae desinunt ad ἀπεερον Perveniatur, ex eo tamen, quod Socrates dicit se de πείσω etiam velle monstrare, quatenu unum etimulta sit videmus eum etiam nunc Iogie tantum, non: metaphysic disputare i. e. non resert utrum hae quae, enumeravit, sint Principia essendi, an cogitandi solum. Dicit enim τ άπειρον omni ea in se eam. plecti, quae φαiνηται φιάλλον τε καὶ ηπτον γιγνομενα

53쪽

bur, 25, c. θερμνότερον και η υχροτερον, ξηρότερον καὶ

iis contingit. Quo in genere pag. 3 A. ponit etiam ηδομήν. Sed etiam, quae reliqua orta sint genera, ut ἀπειρον Poeto intelligamus, videndum. . Primum enim patet e pag. 16, C, sqq. Omnia quam unum 'vocantur, eatenu habere in ετ περας, 'quatenus raudefinitum at certum specierum numerum clividuntur,ioemque videtur esse id, quod dicitur pag. 23, in πε-

ρας et pag. 24, Α Περας ερον; et pag. 2b, D, descri

καὶ πάν- τέ περ ἀν προ αριθιιμ αθιθμιος et μετρον προς μνετρον, necnon ea, quae opponuutu pag. 24, τω ἀπειρέ , Ποπον, μέτρον το περας significare patet, de niqu vero pag. 2bi iterum,definitur familia του περατος ita τήν τουίσου καὶ διπλασίου, καὶ ποπι παυεε προς ἄλληλα τἀναντία διαφορως χοντα, υ/ιριετρα δὲ καὶ συμφωνα ἐνθεισα ἀριθμον περγαζεται. Statim vero post haec verba de iis loquitur philosophus, quae fiant e του ἀπείρου et To Περατος conjunctione, quorum exempla profert bonam corporis valetudinem, musicen et, alia quae in rebus mundanis certis modis numerisque Eunt Ompo Sita regunturque. regio vero tertium hoc definitur pag. 26, Ε. γενεσις ει ομέαν ἐκ των μνετά του περατος πειργασώἐνων

Denique quartum uis a seu α ποιουν opponitur tribus illis, in quibus et τά γιγνομεν et ea, ἐξ εὐηγίγνεται πάντα continebantur urii l Sed haec hactenus. Iam enim apparere arbitror Hatonem hi non multum abesse, qui applicet almetaphysicen etiam eas, quas modo exposuit magis logio et, ut dicero Olent propnedeutice, notiones. Quis enim est, quin uoiat, quam intimu sit uexus apud philosopbu nostrum inter principia cognoscendi et principia essendi seu 4titer dialecticen et metaphysicen. Et quidem τὰ ἀπειρον metaphysice Suo PhySic sumptum, quo sit reserendum, vix potest esse dubium. σινέα Θnim ideas' significat; subatantia aeterna et

propter id ipsum causas rerum sensibilium, τό ερας

54쪽

Ordiuem certum rexiun, umero Se ea, quae unim

mundi praecipue dicitur efficere in Timaeo motum dico dispositum, aequilibrium virium et ejusmodi reliqua, τα ξυρεμπομεν vero res sensibila Seu τα γrγνομενα in Timaeo, quatenus recto Ordine moventur Tegunturque Restat igitur, ut ἄπειρον obtineat materiae Ιο- cum dicendumque erit πειρον idem ea se ae χώρον, sed generaliter magis et latisaime patent sensu Sumptum id est et logicam et ethicam et metaphysteam physicamque habere uim a significationem, ita ut omnia. quae in sensu cadunt vel etiam sensu interno pera, piuntur ut et, νη, quatenus sunt ratione non intelligenda nec certia definienda modis, an ειρ uocentur, quod Branis laudans latonem brevissimo denotavit hisce verbis das Sinniiche in seine Endiosigkeit ). Ea vero, quae in Timaeo do materia disputat philosophus, eandem notionem vel certo simillimam et cognatam adhibent accomodantque ad physicon id os ad mundi sensibilia constructionem '.

Retro nunc nos Vertamus et, OSteaquam ea, quae in Platonis libris extant ad ejus de mateIia Sententitam sustrandam, quantum potuimus, deligenter recensuimus, id rureu adspiciamus, a quo sumum initio

prosecti. Quid igitur tandem si materia Pluonica 3 Utrum est aliquid, an nihil est Respondimus quidem jam in iis, quae ante sunt dicta, sed et adjicienda etiam sunt nonnulla et res quam brevissime comple-

55쪽

MQtenda, definienda. udicanda. Primum igitur dubium

esse non potest quin Plato ita describat suam mat riam, ut quod nos dicere assuevimus Sein, ei vix tribuere possimus alvo essentiam sen sive existentiam Dasein, Wiistichkest intelligamus Nam Plato aperte et solis idola id tribuit, ut sint, et materiam opponit dei et id diciti se, a quo profioisoatur, quidquid sit negativi idearumque naturae dissimile

in mundo aeniabili. Quare mitteriam Iatonia cum Aristotele μ ν δ vocari posse concedo quamquam ho nomen Plano probaro non possum. Primum enim, quominus bonam et ad rem intelligendam aptam dieam hanc denominationem, impedit, quod lato ipse ad materiam designandam ea non usus est tum vero id quod maximum est, μή ἔν in Platonis libris, vel certe, ne cui nimia critices videar imperitus, in iis, qui adhue pro Platonicis a plerisque habentur Sophista et Politico, aliud significat, quod eat a R-teria plane diversum, quodque, cum ad nostrae rei cognitionem nihil conferat, non uberius placet EXPO-nere, quam ita, ut dicam In ἄν id esse, quod attribuatur unicuique ideae, quatenus ab alia qualibet et ab omibus aliis una sumpti disserat.

Quare eatenua non-ena dicemus materiam, quatenus Plato prorsus ei abjudicavit id, quod se per verbiunt easo intelligere declaravit in deis, id est intelligibilia atque aeternae substantiae transscendentia naturam, ut, quod antea jam exponere conatus sum quodque accuratiun enucleare riua est, qui dea tractet barbaris sed brevibus dicam. Sed neque mitem adstipulari poterimus, qui omino ex iis, qua extra mentem humanem sunt, ejicere facit Platonem materiam, aca Plato dixisset materiam τδὲν χλο ει ναιπλῆν λογον id est nihil aliud nisi imaginatum aliquid

seu nostri animi assectionem. A quo longe puto Platonem abfuisse, ut olle satis inhi videtur demonstraus . Nequo Zelleri quidem ipsius modum, quorem a cipit, summamque, ut in dicam, totius artieuli componit Pi eo probare ostium, quod πο- mat riam seda Nichisein, daa Ausseretnander . Nam, quie modo definit Platouis materiam, dieit latoni fieri' Dio mos stirieehen II, I pag. 468 et 469.

56쪽

materiam ex abstractions , quod raris ioles ἐξ μαιομσεως, in ut extra cogitationem nostram nihi sit nisi qualitas quaedax negativa rebus inusibilibus Uadha rens, non autem aliquid, quod hahoat 'qualitatem, quamvis negativam. Rusmodi vero term εσις mihi a latonicae philosophiae indole videtur abhorreris, neque Aristoteles, si lato materiam Intellexiva tri die blosse Form der Materialitat , dicere poterat ejusmodi rem esse cxρχην nequcum λογον lacere ei, quod ipse υλην Vocaverat Zelle igitur mil id idem quo in Bitteri sententia recto improbavit, ipse non plane Vitasse idetur in eo certe, quod objectivitatem mainteriae haud scio an nimis tollat, eum pro forma tan. tum seu qualitate negativa habet. Nam, quamvis non negem, latonem, si hoc modo materiam intellexisset, non in tantas incidisse difficultates, quas et Obverin Sari videmus, tamen non video, cur rem, S tam Sim. Plex fuisset, tam obscuram' totam vix in vostigandam

Saepenumero affirmasSet.

Sed quam nunc nos de Platonis materia quani Summam ponamus Philosophum Vereor nOStrum, ut eo usquis possimus laudaro a delandere, ut eum ex difficultatibus, quae ortae erant ex ea, quam dei ideis et de materia posuerat, sententia, a Plane extriCaSSeet evolvisse dicanius. Νam vidimus quidem in omnibus iis, quae huc usque interpretari et conjungere conati sumuκ quantoper Plato per totum hunc nostrum physicum articulum operam dederit, ut materiam omnibus iis, quae tribuerat idsis, id os substantia intelligibili, vera, aeterna expurgaret priVaretque. Non

enim Corporearum rerum subviratum facit, omni exuit

qualitato tum sensibilli, tum intelligibili, vim omnem et potentiam adimit, ut neque aliquid ex se procreandi habeat facultatem neque aliud extrinseeit ita in se accipiendi, ut revera aliquid sat vel aliquam induat qualitatem positivam. Nihilominus tamen facit princia pium non cogitandi et cognoscendiosolum, sed etiam

eSsendi non substantiam, non causam, nisi formam

quidem rerum naturalium facit, sed tamen conditionem, Sine quis non ita, ut nunt, essent e Rensibiles. Talo autem quid periculum quoddam inserro, ut ita dicam,ideis, lato non facere poterat, quin ibi ipse eonfiteretur quod cum in tota ire tractanda tum imprimis,

57쪽

ubi dicit, quomodo in animam nostram, adat materiae notitia eum Sen isse elucet Sed, si totum systema adspicimus, Platonem egregium ingenii cloeumentum ha etiam in doetrina, quae tam malam semper habuit apud viros doctos famam edidisse apparet. Ideas enim, ut servaret eas eras substantias, transscendentes es e oportere Platoni constabat. Cum essent in se solis extra mundum magnum illud oriebatur problema: unde mundus sensibilia Nam si id, quod est mundi

vera substantia, Xtra mundum est. exponatur ne esse

est, qui seri possit, ut nihilo secius ait mundi substantia. Hic maxima sita est difficultas. Causae enim fieri debbro videntur deae Sed intelligibiles substantiae sunt, aeterna immutabili inunota natura praeditae, quin immo ob id ipsumi aeternae et immobile et, ut ita dicam, mortuae sunt factste, ut a ratione POE- sint intelligi. Substantialitas poscebat tranascendentiam, nunc poctoi transcendentia, ut substantia seipsam immutet fiatque causa, vita, actus. Quod fieri non posse facile quisque intelligit mundi sensibilis natura ei, qui ponit ideas latonicas, ex deis ipsis non est assequenda cogitatione. Sed extabat semel mundus, praectentes erant res sensibiles, natura undique circumdabat philosophum, nec voluit lato, ut Eleatae secerant, Omnia γιγνόιιεν negare et Ionge aberat, ut, quomodo recentiores quosdam philosophos fecisse videmus, sensibilium naturam mutabilem ex nostri intellectus natura duceret atque intelligeret.

Quid igitur restabat Nihil aliud, opinor, nisi quod

fecit lato in ea, quam tractavi, de materia doctrina, id est ut poneret quidem aliquod sensibilium rerum ab deis natura plane diversum principium, id vero, quam negativum quamque non-ens et substantia ri-Valym sit, demonstrarat. Concessit igitur aliquid, sed quam minimum id secit. Quod quam egregie mathematicarum rerum opera secerit, ante ostendere conatus Sum. Dualismum nihilominus quendam latoni quin adjudicemus facere non poterimus, sed concedendum est et praeclare philosophum operam dedisse, ut nihil deis, quae, ut ita dicam, majores natu ejunerant filiae detraheret eoque ipso, quod Saepenumero in Timaeo affirmat veri similia, non δι ἰκριθειας vera se tractare edi proinde materiam mvothesin ut

58쪽

nostri temporibus voce utunturi magis inquae dia llectice eum rebus evidenter veris' conlarmis sit: edadenda irrationale aliquid ex experientia receptuis quo ratione et philosophia sit incendum a quam a maxime ab ROrbendum, quam notionem vere Phis O phicam habitam ulla, confessus est rei diffieultatem obscuritatemque. Quod quidem ne non decet talem Philosophum neque ejus, qui tam aeterea ingenii mo numenta x erit gloriam Ostram quo erga eum admirationem ulio modo potest minia re atqu extenuare. Cum vero irrationale - ut orbo barbario sed notionem usitatissimam bene significante tiarum utar - aliquid certe reliquerit atque ad id tollendum mathesin udaci verit, viam quasi ostendit 'qua discipuli id est Academiae antiquioris secta prosecti sunt. Sedineque do horum doctrinis, neque quomodo Plato ipse in cholis sententiam suam indiderit, vel etiani expoliverit post Timaeum conscriptum, disserere pro PoSui. Quare jam est finis imponendus tractatui, in quo, ut non . nimis inihil iraeter voluntatem claudandum mit.

59쪽

Auditor fui V. IlI. Boehmer, ranisA lvenich, Mupp,maase, Koesilla, Meuss, Raebiger Semlach, Bemays, Oginini, seisser, Rhode, Schulla, quibus omnibus gratiam habeo, quam debeo, maximam Praecipuo vero, quod attinet ad philosophiam, V. Ill Branius, Elvenich, Oginshi, qui, quanta tum in Scholis, tum in disputationibus in me eontulerint beneficia, vix queo

dicere.

60쪽

l. Non enitere Plato discere et meminime idem ' .2, Plato nusquam in philosophia sua posuit deum,