L. Annaei Senecae Opera quae supersunt

11쪽

DE BENEFICIIS LIBq. 1. 2.3suisse mallent, esse patitur. Hoe et magni animi et boni 12 proprium est, non fruetum beneficiorum sequi, Sed ipsa, et post malos quoque bonum quaerere. 9uid magnisset erat multis prodesse, si nemo Meeperit' num es virtus dare beneficia non utique reditura, quorum a viro egregio statim meris pereeptus est. Adeo quidem ista res su-13gare nos et pigriores ad rem pulcherrimam sacere non debet, ut si spes mihi praeei datur gratum liominem reperiendi, malim n0 recipere beneficia quam non dare, quia qui non dat, vitium ingrau uniue edi L Dieam quod sentio qui honesteium non reddit, magis peceat qui non dat, citiuS. II. Benestria in viam cum Iamiri insulueris, Prestenda sunt multa, a semel ponas bene. In priore versu utrumque reprehendas nam nee in volgus effundonda sunt et ni illius rei, minime ensisseiorum honesta largitio est quibus si detraxeris itidiciam, e sinunt esse beneficia in aliud quodlibet incidsent nomen. Sequens Sensus mirifieus est, qui uno bene posito bene si ei multorum amissorum damna solatur. Vid , or te,

ne hoe et verius sit sit magnitudini bene saeientis aptius ut illum liortemur ad danda, etiamsi nullum bene positurus esu illud enim salsum est perderista sunt mulia: nullum perit, quia qui perdit conputaverat Beyesteio 3Tum simplex ratio est tantum erogatur si redit aliquid, Iuerum est si non redit, damniam non est. Ego illud stedi, ut darem. nemo eneficia in alendario seribit, ne avarus exaelo ad horam et diem adpellat. Numquam illa vir bonus cogitat nisi admonitus a reddenter alioquin in formam erediti transeunt turpis eneratio estheuelicium expensum serre. sutiliscumque priorum eventus ost, persevera in alios eonferre meliu apud in a-tos iacebunt, quos aut pudor aut occasio aut imitatio aliquando gratos poterit esseere. Ne es Saveris, opus tuum perage et partes boni viri exsequere alium re alium fide, alium gratia, alium consilio, alium prae-empus salubribus adiuva i mei etiam serae sentiunt, ane istium iam inmansuetum animal est, quod non curai

12쪽

miugetis in amoreri, si si vertati leonum ora ae magistris inpune irae tantur elephantoriis seritatem usque in se vile ominum demoretur eibus adeo etiam quae extra in-ieueetum atque aestimationem beneficii posita sunt, adsi-diuias tamen meriti perlinaeis ovincit. Ingratus est a versus unum heneficium adversus alterum non erit. duorum oblitus est tertium etiam in eorum quae exciderunt memoriam redueet.

III. Is pardi beneficia qui cito se perdidisse erodit. at qui instat et onerat priora Sequentibus, etiam ex duro ei inmemori peeiore grauam extundit Non audebit -- versus multa oeulos adtoliere quoeumque se convertit memoriam suam sugiens, ibi te videat bene stetis tuis 2 illum cinge. uomam quae vis quaeve proprietas sit dicam, si prius illa, quae ad rem non portin sint, transsilire mihi Ermiseris quare tres Gratiae et quare sorores silit et quare manibus inplexis et quare ridentes tuum es Di virii es

solutaque ac perlue id veste. Alii quidem videri volunt unam esse quae de benesteium, alteram quae aecipiat, tertiam quae reddat alii beneficiorum tria genera, promerentium, reddentium, simul et aeeipientium 4 reddentiumque. Sed utrumlibet ex istis iudiea verum, quid ista nos iuvat se lentia Puid ille eonsertis manibus in se redeuntium chorus ob hoe, quia ordo benesteii per manus transeuntis nihilominus ad dantem revertitur et totius speciem perdit, si usquam interruptus est, pul-5 cherrimus, Si cohaeret et vices servat. Ideo rident. est aliqua tamen maior his dignatio, sicut promerentium

voltus hilari sunt quales solent esse qui dant vel aeeipitini benefici M. iuvenesi quia non debet beneficiorum

memoria seneseere vi nos quia ineomipta sunt et sineera et omnibus sancta in quibus nihil ess adsipali decet nec adstricti solusis itaqu tunieis utuntur perIu-6cidis autem, quia benesteia conspici volunt. Sit aliquis usque eo Graeeis emancipatus, ut haec dicat neeessaria:

nemo tamen erit, qui etiam illud ad rem iudie et pertinero, qua nomina illis Hesiodus inposuerit. Aegle maximam

13쪽

DE BENEFICIIS LIB. I. 3. 4. natu adpellavit, mediam Euphrosynen, tertiam Thalian.

Horiam nominum interpretationem, prout cuique visum est, deste lice ad rationem aliquam conatur perdueere, eum Hesiodus puellis suis quod voluit nomen inposuerit. Itaque Homerus uni mulavit, Pasithean ad stellavit et in matrimonium produxit, ut seias illas Vestales non esse virgineSJ. lnveniam ullum poetam, apud queni praeein. gantur et spissis aut Phryxianis prodeant. Eigo et Mercurius una stat, non quia beneficia ratio commendat vel

oratio, sed quia pietorii visum est. Uirysippus quo AEque, penes quem Suhtile illud aeumen es et in imam pone trans veritatem, qui rei agendae causa loquitur et ver his non ultra quam ad intElleetum satis est utitur, totum librum suum iis ineptiis resti et ita ut de ratione dandi, aeeipiendi et dendique beneficii pauca admodum dieat, ne his sabulas se liae sabulis inserit. Nam praetersista, quae Ilegato traiisseribit, res Olirysippus Gratias ait Iovis et Eurynomes filias esso, aetate autem minores

quam Horas, sed meliuscula facie et ideo Veneri datas comites matris quoquo nomen ad rem iudiea pertinerei Eurynomen enim dieiam, quia late patentis patrimonii sit benesteia dividere tamquam matri post filias soleat

nomen inponi aut poetae vera nomina reddant Puemad-io modum nomenelatori memoriae loco audacia es et cuicunque nomen non potest reddere, inponit, ita poetae non putant ad rem pertinet verum dicere, sed aut necessitate eoaeti aut decore eorrupti id quemque voeari iubent, quod belle saei ad versum ne illis fraudi est fgumsi aliquid in ensum detuleranti proximus enim poeta suum illas erre nomen iubet. hoe ut scias ita esse, Oee Thalia, de qua eum maxime agitur, apud Hesiodum

Charis est, apud Homerum Musa. IV . Sed ne saeium quod restrehendo, omnia ista aquae ita extra rem uni ut ne circa rem quidem sint relinquam tu modo nos tuere, si quis mihi obiciet, quod chrysippum in ordinem coegerim, magnum mehercule virum, sed iamen Graeeum, cuius aeunte nimis tenueretunstitur et in se saepe replieatur etiam cum agere

14쪽

Ψ aliqui videtur, pungit, non perforat. Hic vero quod

acumen est te beneficiis dicendum est et odistinania res, quae maxime humanan so letaten adligat danda lex Vitae, ne sub specie benignitatis inconsulta facilitas placeat nee liberalitatem, quam nee deesso opor et nec superfluere, hae ipsa observ xlio restringat, dum temperat doeendi sunt libenter a eipere, libenter reddere et magnum pSi certamen proponere, eos quibus obligati sunt re animoque non tan i, tum aequare, sed vincere quia qui referre gratiam debet, umquam consequitur, nisi praecessii hi doeendi 4 sun nihil inputare, illi plus ohere. Ad liane lionestissimam conteiittollem bene sietis hen 1ieia vineendi sienos adhortatur Chrysippus, ut dieat verendi imissct ne, quia Chariles Iovis filiae sulit, parum se grate sterere saerito

sium sit et tam bellis puellis fiat iniuria Τimo aliquid eorum doee, per quae beneficentior gratiorque advorsus bene merentes stam, per quae oblis antium obligatorumque animi eertent, ut qui praestiterunt obliviscantur, peritinax sit memoria debentium ista vero ineptiae poetis relinquantur, quibus aures oblectare propositum est et

6 duleem sabulum petero at qui ingenia sanare et fidem in rebus hunianis relinere, leniori alnisnetorum in rere latiimis volunt, fieri loquantur et magni viribus aganti

nisi forte existimas levi ae sabuloso sermone et anilibus amitinentis prohiberi posse rem perniciosissimam, Mnesilaiorum novas abulas. 1 V. Sed quemadmodum supervaeua transeurrtam, ita exponam necesse est hoc primum nobis esse discendum, quidae cepto honesicio obeamus: dieit enim debere se alius peeuniam quam aeeepit, alius

consulatum, alius sacerdotium, alius provinciam ista a I tem sunt meritorum signa non merita Non potes beneficium manu tangi sed animo geritur multum interestinior materiam beneficii et bene sietum itaque nec aurum nee argentum nec quicquam eorum, quae pro

maximis aecipiuntur, beneficium est, sed ipsa tribuentis voluntas inperiti autem id quod oeulis o

15쪽

eum et quod traditur possideturque solum notant, eum

contra illud, quod in re carminatque preliosum Est parviperistunt. Hae quae tenemus, qua adspicimus, in qui-3bus cupiditas nostra haeret, caluea sunt auferra nobis est et fortuna et iniuria potest benescium vero etiam amisso eo, per quot datum est, durat est enim recte Metum, quod inritum nulla vis efficit Amicum a piraus re demi hune alius hostis exeepit et in arcerem condidit inon beneficium, sed usum beneficii mei sustulit. Ex na

limo alicui ramos vel ex ineendio liberos reddidi hos

vel morbus vel aliqua fortuita iniuria eripuit manet eum sine illis quod in illis datum est. Omnia itaque quae sal 5

sum beneficii nomen usurpant, ministeria sunt, per quae se voluntas amica explicat. oe in aliis quoque rebus evenit, ut aliubi sit speetes rei, aliuhi 'sa ros Impera stor aliquem torquibus murali et civica dotiali quid ia-het per se corona protiosunt quid praetexta quid sa- sees quid tribunal et currus nihil horum honor est, seu

honoris insigne si non est beneficium id quod sub oe los venit, sed beneste ii vestigium et nota. I. uid est ergo bene sietum benevola Iaetio tribuens gaudium capiansque tribuendo, in id quod facit prona Et ponte sua parata. Itaque non quid fiat aut quid detur refert, sed qua mento, quia beneneium non in eo quod sit aut datur eonsistit, se in ipso dantis aut meientis animo. a 2 gnum autem esse interusta discrimen vel ex hoc intellegas te et, quod beneficium utiquε honum est, id autem

quod sit aut datur, nec honunt ne malum est. Animus est qui parva extollit, sordida inlustrat, magna et in pretio habita dehonestati ipsa quae adpetuntur,m utram naturam habent, ne boni ne mali refert, quo illa rector inpellat, a quo sorina rehus datur. Non est benefleium 3 ipsum, quod numeratur aut tradituri sicut ne in victimis quidem, lieet opimae sint auroque praesulgeant, deorum est honor, Sed pia ste recta voluntate venerantium itaque boni etiam sarreae titilla religiosi sunt, mali rursus non effugiunt inpietatem, quamvis aras sanguine multo cruentaverinu

16쪽

i VII. Si beneseia in rebus, non in ipsa benefaciendi

voluntate consisterent, eo maiora essent, quo maiora sunt, quae accipimus id aulsim salsum est nDma umquam

enim nam nos obligat qui dedit parva in tignifice, qui sermum amaurisit opes ammo , ni exiguum tribuit se libenter, qui paupertatis sua oblitus si dum meam spieit, qui non voluntatem tantum iuvandi habuit, sed eupiditatem, qui aeelyer se nutavit boneficium eum d

ret, qui dedit tamquam recepturus, recepit tamquam Mondedisset, qui oceasionem qua prodesse et Oeeupavit et quaesivit. Contra ingrata sunt, ut dixi, Iieet re ac specia magna videantur, quae renti aut extorquentur aut excidunt, multoque gratius venit, quod facili quam quod plexna manu datur. Exigitum est quod in me ontulit seclamplius non potuit. At lite quod dedit magnum est sectdubitarii, sed distulit, sed eum daret semini, estis perbe dedit, seu ircumtulit et laeero non ei cui pra stabat voluii ambitioni dedit, non mihi. 1 VIII. Socrati cum multa multi pro suis quisque saeuitalibus offerrent, Aeschines, pauper auditor nihil inquit, donum te dare tibi possim, Diveni et hocum modo pauperem me esse sentio citoque dono tibi quost unum habeo, me ipsum hoc munus rosso qualecunque est boni eongustas mouesque alios, cum multum tibi starent

2 plus sibi reliquisse. Cui Soerales quidnim, inquit, mihi Imaonum munus dederis, nisi formae par aestimas' a bebo stare murae, ut te nieliorem ubi reddam quam ac rem vicit Aeschines hue -munere Alcibiadis parem divitiis animum et omnem iuvenum opulentorum munim

eentiam.

1 IX. Vides quomodo animus inveniat liberalitatis materiam etiam inter angustias Videtur mihi dixisse , ,nihil egisti ortuna, quod me pauperem esse voluisu expediam nihilominus dignum huic viro munus et, quia dotu non possum,. de meo dabo. Neque est quod existimes illum vilem sibi fuisset pretium se sui laesi ing .niosus adulescens invenit, quemstmodum Socratem sibi 2 daret Non quunt quaeque sint, sed a quali de

17쪽

tu , prospicien eum. Callidus non dissicilem adium praebuit inmodie cupientibus spesque inprobas nillil re adiuturus verbis fovet At peior, opinor, si lingua asper,

voltu gravis eum invidia fortunam suam explicuit colunt enim detestanturque felicem et, si potuerint, eadem saetiari odere facientsim. Coniugibus alienis ne elam qui-3dem, sed aperte lustibrio aditis sua aliis permisere. Rusticus, inhumanus a mali moris et inter matronas abominanda condiei est, si quis coniugem suam in sella prostore vetuit et volgo admissis inspeeioribus vili per spieuam undique. Si quis nulla se mi ea seest insignem

nee alienae uxori annuum praestat, hunc matrona humilem et sordidae libidinis et anetllariolum vocant. Instri decentissimum sponsaliorum genus est adulterium et in consensu vidui caelibatus nemo uxorem duxit, nisi qui abduxit. Iam rapta spargstre, sparsa aeri avaritia recolligere certant nihil pensi habere, paupertatem alienam eon temnere suam inlusI quam ullum aliud vereri malum p cem iniuriis perturbare inbecilliores vi ac metu premere:

nam provineias spoliari et nuntinarium tribunal audita utrimque ieitatione alteri additi non mirum, quoniam

quae emeris vendere gentium ius est. X. Sed longius nos inpetus evehit provoeante materia. 1itaque si finiamus, ne in nostro seculo culpa subsidat. Hoe maiores nostri questi sunt, hoc nos querimur, hoc posteri nostri querentur, eversos mores, regnare nequi, tiam, in deterius res humanas et omne nefas labi at ista eodem stant loco stabuntque, paulum dumtaxat ultra aut eiura mota, ut nuctus quos aestus aecedens longius e

tulit, reeedens interiore litorum vestigio tenuit. Nunc 2 in adulteri magis quam in alia pede abitur abrumpetque

frenos pudicitia nunc conviviorum vigebit furor et oedissimum patrimoniorum exitium, utina nune cultus corporum nimius et sormae eura prae se serens animi deformitatem nune in petulantiam et audaciam erumpet male dispensata libertas nune in erudelitatem privatam a publicam ibitur bellorumque civilium insaniam, qua omne sanetum ae sacrum profanetur habebitur aliquando

18쪽

x rietati honor et plurimum meri oepisse virtus erit. Non exspectant uno loco vitia, sed mobilia et inter se dissidentia tumulivantur, pellunt invicem iuganturque ceterum isto sempst de nobis pronuntiare debebimus, m los esse nos malos fuisse, invitus adiciam et suturos

esse Mint homi eidae, Uranni, stares, adulteri, raptores saeri legi, proclitores indi omnia ista ingratus est, nisi quod omnia ista ab ingrato animo sunt, sine quo vix

ullum magnum facinus ad revit. o tu cave tamquam maximum erimen, ne admittas ignosce tamquam Iovis simo, si admissum est haec est enim iniuriae summai benesteium perstitisti. Salvum est tibi ex illo, quod Est, optimum dedissi. Puemadmodum aut B curandum est, ut in eo potissimum bene siet eo n-Isramus, qui grate responsuri erunt, ita quo e - dam, etiamsi male de illis sperabitur, saetomus tribuemusque, non solum si iudieabimus ins ratos ore, sed si sciemus fuisse tamquam si ullos alleui restituer potero magno periculo liberatos sine ullo meo, non duhitabo dignum etiam inpendio famminis mei tuebor et in partem discriminis veniam indignum si eripere atronibus potero elamore sublato, salutarem vocem homini non pigebit emittere. XI. Sequitur ut dieamus, quae bene isti standa sint et quemadmodum. Primum demusne e S saria, deinde utilia, deinde iucunda, utique mansura incipiendum est autem a si eos su-riis aliter enim ad animum pervenit quod vitam comtinet, aliter quot exornat aut instruit. Potest in eo aliquis fastidiosus esse aestimator, quo Helle gariturus est, de

quo die ere Iiceti reeipe non desidero me eontentus sum. interim non reddere tantum libet quo acceperi a se abicere. x his quae necessaria sunt, quaedam primum oblinent locum, sine quibus non possumus vivere,

quaedam seeunduri, sine quibus non debemus, quaedam struum, sine quibus nolumus. Prima liuius notae simihostium munibus eripi et tyranni eae irae ei prmscripsi ieι aliis perieulis, quae varia et inretia humanam vitam

19쪽

obsidenti quicquid horum discusserimus quo maius ae 3 terribilius erit thoe maiorem inibimus gratiam subit enim

cogitatio, quantis sint liberati malis, et lenoe inium estis neris antecedens metus nee tamen ideo debemus tardius quemquam Servare quam possumus, ut muneri nostro timor inpona ponduS. Proxima ab his sunt, sine quibus 4 poSSumus quidem vivere, sed ut mors potior sit tamquam libertas et pudieitia et mens bona post haee habebimus coniunctione ac sanguine usuque et consuetudine longa cara, ut liberos, coniuges, penates ceteriique, quae usque eo animus sibi adplieuit, ut ab illis quam 4 vita divelli gravius existimet. Subsequuntur utilia, quo-Grum varia et lata materia est. Hi erit pecunia non superfluens, sol ad sanum modum liabendi parata hic erit honor et proeessus ad ultiora tendentit mi nec enim titillius quicquam est quam sibi utilem ieri. Iam cetera Ex abundanti veniunt delieato laetura in his sequemur, ut opportunitate grata sint, ut non volgaria,

quaeque aui pauci habuerint aut pinei intra hane aetatem aut ho modo, quae etiamsi natura pretiosa non sunt, tempore aut loco stant. Videamus quid oblatuni maxime 6

volt iplati suturum sit quid frequenter oecursurum limbenti, ut totieli liobis ut i, quotiens eum illo Sit ulique cavebitanis ne munera supervacua mittamus, ut seminae

aut seni arma venatoria aut rustie libros aut studiis aeliteris dedito retia aeque ex contrario cireumspiciemuS ne, dum grata mittere volumus suum cuique morbum

probratura mittamus, si eut ebrioso vina et valitudin ri medicamenta maledietum enim incipit esse, noumunus, in quo vivum aecipientis agnoseitur. XII. Si arbitrium dandi penes nos est, praeeipue Lmansura quaeremus, ut quam minime moriale munus sit.

pauci enim sunt tam rati, ut quid aeceperint, etiamsi non vident, cogitent ingratos quoque memoria cum ipso munere incurrit, ubi unte oculos est et oblivis ei sui non sinii, sed auctorem suun ingerit et inculeat. Eo quidem mari duratura quaeramus, quin numquam admonerct

debemus ipsa res evanescentem memoriam mei et L, 2

20쪽

. hentius donabo argentum sucium quam ipnatum, liben-lius statuas quam vestem e quod usus brevis deterat. Apud paucos post rem manet gratia, plures sunt, Pudquos non diutius in animo sunt donata quam in usui ergo, si steri potest, consumi munus meum nolo exstet, 3 haereat amico meo, convivat Nemo tam stultus eSt, ut monendus sit, ne cui gladiatores aut venationem iam munera edito mittat et vestimenta aestiva bruma, hiberna sessuilla sit in benenei sensus communis. tempus, lo- eum observet, spersonas, quia momentis quaedam grata et ingrata sunt quanto aeceptius est, si id damus quod quis non liabet quam cuius eo pia abundat quod diu

a quaerit nee inusini quam quod ubique visurus est Munera non tam pretiosa quam rara et exquisita Sint, quae etiam apud divitem sui locum laetant, sicut gregaliariumque poma et post paveos dies itura in fastidium delectant, si provenere maturius illa quoque non erunt sine honore,

quae aut nemo illis alius dedit aut nos nulli alii. XIII Alexandro Macedoni, eum victor orientis animos supra humana tolleret, Corinthii per legatos gratulausunt et civitate illum sua donavgrunt eum risisset Alexan-ste hoe ossicii genus, unus ex legulis, nulli, inquit, cis tutem umquam dedimus alii quan sibi et Hercidi libens aecepit stolatum honorem et lepalos invitatione aliaquei manitate proseeutus cogitavit non qui sibi ivitatem Metient, sed cui dedissent. Et homo gloriae deditus, cuius ne naturam nec modum noverat, Hereulis Liberique vestio sequens a ne ibi quidem resistens, ubi illa dese-eerant, ad socium honoris sui respexit a dantibus, tam quam coelum, quod mente vanissima conpleetebatur, i 3neret, quia Herculi aequabatur. 9uid enim illo similε

habebat sesanus aduleseens, cui pro virtute erat felix temeritas mereules nihil sibi vieit orbem terrarunt transivit non ebneupiscendo, est instieando quid vinceret malorum hostis, bonorum vindex, terrarum marisque

meator Lm hic a pueritia latro semiumque vastator, tam hostium iniicies quam amicorum, qui summum bonum dueeret terrori esse euneus morialibus, oblitus non ser