장음표시 사용
41쪽
mento quo obligatus es si vis, eum quolitae paria secisti, quoniam qui Ithenter beneficium accipit,
XXXI. Hoc ex paradoxis Stoicae secta minime mi-Irabile, ut inea fert opinio, aut neredibile est, eum qui libenter aeeipit beneficium reddidisse. nam eum cinnia ad animum reseramus, incitiniusque quantum voluit et cum pietas, fides, iustitia, omnis denique virtus intras perineta sib, etiamsi illi manum exserere non licuit, gratus quoque otest esse homo voluntate. Puotiens 2 quod proposuit quisque eonsequitur, apit operis sui si uetum qui beneficium dat, qui proponit prodesse
ei eui dat et voluptati sibi esse si quod voluit esseeit pervenitque ad me animus eius ac mutuo gaudio adfecit, mlit quod petiit non enim sibi iii vicem Uiquid reddi voluii
aut non sui benelleium, sed negotiatio. Bene navigavit a qui quem destinavit portum tenuit teli laetus certae ni nus peregit metum, si petita percussit benesi eium qui dat, ut excipi grate habet quod voluit, si bene acceptum est. sed speravit emolumenti aliquid iron sui Iloe honesteium euius proprium est nihil de reditu cogitare. 9uod accipiebam, eo animo aecepi, quo dabatur reddidi. 4
alioquin pessima optimae rei eondicio est uimius sim, ad sori unam minor si illa inrita respondere non possum, suffiei animus animo. ui Ergo non, quidquid p 5tuero, et faciam et reddam e temporum rerumque o easionem sequar et in 'l Erct eius sinum eupiam, a quo
aliquid aceepi Sed malo Ioeo benesteium est, nisi et
exeussis manibus esse grato liget.
XXXII. Qui accepit, inquit, beneficium, licet animo 1 beni issimo acciperet, nondum consummavit officium suum, reStat enim pars reddendi si ut in lusu es aliquid pilam selle ae diligenter exeipere, sed non dicitur bonus lusor, nisi qui apte et expedite remisit quam aeceperat. Exemplum hoc stissimile est quare quia huius rei laus in orporis motu est et in agilitatu, non in animo. e
plicari itaque totum debet, de quo oeulis iudieatur, nee tamen ideo non bonum lusorem diem, qui pilam, ut opor
42쪽
inhiat, Exeesiit, per ipstim mora Nio latinus remitteret
3 non fuit. Se quamvis, inquit, arti ludentis nilii dosit quia parteio quidem se eit sed et partem quum non fecit, polesi Mere, lusus ipse inperseeius est, qui consumin . iur vicibus mittendi ne remittendi. Nolo diutius togis
sellere. existimemus ita esse desit aliquid usui, non lusorii si et in liue, de quo lis piat:imus, deest aliquid rei datae, cui par alia debetur, 3 oia animo Pul animum parem sibi nactus est, quantuin in illo est, quod voluit esse ei l.
1 XXXIII. Bene sietum milii dedit acestui non aliter quam ipse aecipi voluit iam habet quod petit et quod
unum petit, eigo palus sum. Post hae usus mei restate aliquod ex homine rato eommodum. Hoc non inper-2seeli sileti reliqua pura est, sed persecti aecessio. Facit Phidias statuam alius os fructus aptis alius artis, eis: artis est ineisso quod voluit, arti steti laeisso eum fractu perseeit opus suun illidius, etiamsi non vendidit. Tribplex illi fruetus est operis sui. unus onseientiae hunc
absoluto opere percipii alter sumae, tertius illi lituus, quem adlatura est aut gratia aut vendisio mi aliquae eom-3moditas. Si beneficii maelus primus ille est eonseientiae liune pereipit, qui quo voluit munus Suum stertulit. seeundus et eruus est et fama Et eorum, quae praestari invi estin possunt itaque eum benigna ace plum St, benefletum es qui dedit gratiam quidem iam recepit mei redem nondum oebe itaque, quod extra benefletum est, ipsum quident en aeeipiendo persolvi.i X lV. Puid ergo inquit, retulit gratiam qui nihil sedit Primum sediti hono animo bonum obtulit, et, quod est amicitiae, ex aequo post deinde aliter beneficium, aliter ereditum solvitur non est quod exspecies, ut solutionem tibi ostendam res inter animos geritur 2 Puod die non videbilin durum, quamvis primo contra opinionem pugnet tuam, si te commodaveris milii et eo-gilaveris plures esse res quam verba. Ingens copia est rerum sine nomine, qua non propriis udpellationibus notamus sed alienis commodatisque i pedem et nostrum
43쪽
dielimus et Ioebi sit vel et earininis cane in et voliatieuine marinula et sidus quia non sumi ei mus, ut singulis singula adsignemus, quouens opus est, mutuamur. Forti-Siud est virtus pericula iusta contemnens aut scientiai
rieulorum res,ellendorum, excipiendorum, provocandorum die imus tamen et gladiatorem sortem virum et servum nequam, quem in contemptum mortis temeritas inpulit Parsimonia Est scientia vitandi sumptus Supervacuos aut 4 ars re familiari naoderate utendi pareissimum tamen laominem vocamus pusilli animi et contracti, eum infinitum intersi inter moduni et ungustius hae alia Sunt natura,
sed essi ei inopia sermonis, ut et hune et illum parcumvoeemus, ut et illo sortis dicatur eum ratione ortuita despiciensis lite sine ratione in perieula excurrens. Sic Mnesicium est et aevo, ut diximus, benostea et ipsum
quod datur par illam actionem, ut pecunia, ut domus, ut praetextu vatum utristiue ornen est, vi quidem aepotestas Ionge alia.
XU. Itaque adtende, iam intelle*es nihil me, quod 1 opinio tua resupiat, dieere illi beneficio, quod aetio persicit, relata gratia est, si Ilud benevolo exeipimus illust alterum, quod reeontinetur, nondum reddidi inus et voluitius rediere. Voluntati votivitate satisfecimus, rei rem de-Demus. Itaque quamvis retulisse illum gratiam diemaus, qui beneficium libenter aeeipit, iubemus tamen aliquid ei, quod esset it ddere. A cori suetudine quaedam 2 quae dicimus abhorroni, deinde alia via ad consuetudinem rodeunt negamus iniurium aecipere sapientem, tamen
qui illum pugno percusserit, iniuriarum damnabitur ne gamus stulti qui equam esse, ei tamen eum, qui rem aliquam stulto subripuit, furti condemnabimus insaniro omnes dicimus, nee tamen omnes uramus elleboro. iis ipsis, quos vocamus insanos, et Suffragi uni et iurisdietionem committimus. Si eiclinus eum, qui bene lietum bono 3
animo accipit, gratiam retulisse, nihilominus illum in aero alieno relinquimus gratiam relaturum, euam eum retulit exti tutio est ilia non infitiatio beneficii. Time -
44쪽
mus, ne velut intolerabili sarcina depressi deficianaus animo' bona milii donata sunt et sanies defensa, detractae sordes, servatus spiritus et liberius potior spiritui et quomodo reseri e gratiam potem quando iste 4 veniet dies, quo illi animum meum ostendam μ te ille est, quo ipse suum ostendit excipe beneficium, amplexare gaude, D quo Meipias, sed quod reddas
debiturusque sis non adibis tam magnae rei perieulum, ut easus ingratuni sacer te possit. Nullas ihi proponam lissistultatos, ne i Syoiadstas uti imo, ne laborum ae longi o servitutis ex Sp etati Dite desidias non disper tot de praesentibus fiat. Nun quam eri gratus, nisi statim es.
9uid ergo laetes non arma sumenda sunt et fortasse erunt. non maria emetienda: fortasse etiam veniis mi, nantibus solves. vis reddere beneficium' benigne ne ei per retulisti gratiam, non ut solvisse te putes, sed uiseeurior debeaS.
l. o referre benosietis gratiam et est tur' ct apud omnes habetur, Aebuti Liberalis ideo de ingratis etiam ingratiintueruntur, eum interim lio omni hus haeret, quod omnibus displieet, adeoque in contrarium itur, ut quosdam liabeamus infestissimos non post benefiicia tantum 2 sed propter benefieta o pravitate naturae aeeidore quibusdam non negaverim pluribus, quia memoriam
tempus interpositum subdaeii nam quae recensi apud illos viguerunt, ea interiecto spatio obsolescunt de quibus piisse mihi lineum disputationem seio, eum in illos non
45쪽
ingratos vocares, sed oblitos tamquam ea res ingratum excuset qua facit, aut quia hoe aeeidit alieui, non sit ingratus, eum hoe non aecidat nisi ingrato. Multa sunt 3 genera ingratorum, ut surum, ut homicidarum, quorum una eulpa est, ceterum in partibus varietas magna:
ingratus est, qui benesteium aee episse se negat quodae cepit, inpratus est qui ctissimulat, ingratus qui non re clit, ingratissimus omnium, qui oblitus est.
Illi enim si non solumat, tamen debent et exstat apud illos vestigium ectis meritorum intra malam eo lascientiam inclusorum aliquando ad reserendam gratiam eonverti ex aliqua musa possunt, si illos pudor admonuerit, Si subita honestae rei cupiditas, qualis Solet ad tempus etiam in malis pectoribus exsurgere, si iii vitaverit facilis occasio hic numquam steri ratus potest, eui beneficium totum elapsum est et virum tu peiorem Oeas, apud
quem graua bene nisi iniereidii an aput quem eum inmmor lay Vitiosi oeuli sunt qui lueem reformidant, eae ei
qui non vident et parentes suos non amare inpietas est, non adςnoscere insania. II. uis tam ingratus est quam qui, quod in prima Iparte animi positum esse debuit et semper oeeurrere, ita seposuit et abiecit, ut in ignorantiam verbereb amparet illum non saepa de reddendo cogitasse, cui obrepsit oblivio Denique ad reddendam gratiam et vinulea opus est et tempore et saeuitate et adspirant sori stiqui meminit, sine inpendio gratus est Iloe, quod non
operam exigit, non opes, non elieitatem, qui non prae stat, nullum habet quo lateat patrocinium numquam seni niJ voluit gratus esse, tales ei Esieiuni tam longe pro- iste it, ut extra conspeetuu Suuiii orieret. Puemadm0-3dum quae in usu sunt et manum cotidie laetumque patibuntur, numquam periculum situs deunt, illa quae ad 'eulos non revorantur, sed extra conversationem ut supervacua iacuerunt, sordes ipsa colligunt vetustate: ita quicquid frequens cogitatio exercet ad renovat, em
riae numquam subducitur, quae nillil perdit, nisi ad quod non saepe respersit.
46쪽
i III. Praeter hane eausani aliae quoque sunt,
quae nobis merita nonnumquam maxima velant prinia omnium ae potentissima, quod novis semper eupiditatibus Oeeu pati non quid habeamus, o quid petamus in spieimus in id quod adpetitur intentis ciui quid domi est, vila est. Sequitur autem ut, ut i quo acestperis leve novorum cupiditas fecit, auetor quoque eorum non sit in prelio.
Amavimus aliquem et suspeximus et sandatiun ab illo statum nostrum professi sumus, quamdiit, is placebantea, quae conseeuti sumus deinde inrumpit animum aliorum admiratio et ad est inpetus laetus est, uti mortalibus mos est ex mapnis maiora cupiendi protinus excidit quidquid ante apud nos benesteium voeabatur, ne ea intuemur, quae nos aliis praeposuere, Sed ea Solii, quae fortuna praecedentium ostentat. Non potest autem quisquam et invidere et malias agere, quia invidera quereniis et moesti est, gratias agere gaudentis, deinde quia nemo nostrum novit nisi ire tempus, quod eum maxime transit, ad praeterita rari animum retorquent. Si fit ut praeceptores eorumquε beneficia intereidant, quia totam pueriliani reliquimus. Si fit ut in aduleseentiam nostram collata pereant, quia ipsa numquam retraetatur. Nemo quod sui tamquam in praeterit0, o lan quam in pedidit ponit, ideoque eadue memoria est futuro inni,
1 IV. Hoedo eo reddendum estgmeum testimonium, qui adsidua queritur, quod adversus praeterita simus inprati
quo quaecumque pereepimus bona non redueamus nee inter voluptates numeremus, eum certior nulla sit vo-2 luptas quam quae iam eripi non potest. Praesentia bona non eum tota in solido sunt, potest illa casus aliquis incidere satura pendent et incerta sunt quod praeteriit inter tuta Sepositum pst. 9uomodo ratus esse quisquam alversus benestela potest, qui omnem vitam suam transsilit praesentium totus ae futurorum Memoria gratum
laesti memoriae minimum tribuit, quisquis spei pluri
47쪽
V. 0 maduiodum, mi Liberalis, quaedam res semel ipereeptae uerent, quaedam ut Seias, non est satis didicisso, intereidit enim eorum seientia, nisi continuetur. geometriam dico et sublimitian cursum sit sim I alia propter subtilitatem lubrica sunt ita beneficia quaedam magnitudo non patitur excidere, quaedam minoia, sed numero plurima et temporibus diversa esstuunt, quia ut dixi, non subinde illa tractamus nec libenter quid euiqua
debeamus reeognoseinius. Audi voces petentium nemo 2 non vieturam semper in animo sito memoriam dixit nemotion deditum se et devotum professus est, ei si quod aliud humilius verbuia quo se obpigneret invenit post Exiguum tempus idem illi verba priora quasi sordida ei parun, libera evitant perveniunt deinde eo quo, ut ego existimo, pessimus quisque atque ingratissimus pervenit
ut oblivis pruri adeo enim ingratus est, qui oblitus est, u ingratus sit, ut be ne ima in mentem venti.
VI Hoc tam invisum vitium an inpunitum tesse debeat quaeritur et an haec lex, quae in
scholis Exercetur, etiam in civitate ponenda sit, qua ingrati datu aetio, qua videtur aequa ori ini-hus . . 0uidni eunt urbes quoque urbibus quae praestitere exprobrent e in niaiorem ollata a posteris Exigan . Nostri maiores, maximi Sci ieet viri, ab hostibus lant uni 2 res repetierunt, benesteia magno animo dabant, magno
perdebant exerepta Macedonum geni non est in uisu in adversus ingratum aevo, magnumque hoe arguinemium est clandam non fuisse, quia adversus maleficium omne consensimus, et homieidii, venusteii parricidii, violatarum religionum aliubi atque aliubi diversa poena est, sed ubique aliqua hoc frequentissimulta eri utentu quam punitur, ubiquo inprobatur. neque absolvimus illud, sed eum di mellis esset incertae rei aestimatio, tantum odio damnavimus et inter ea reliquimus, quae ad iudides
VII. Rationes autem multae milii Oeeurrunt 1 propior stres crimen hoe in Iesemdadere non debeat primum omnium pars optima bene si-
48쪽
ei periit, si steti sieu creditae peeuniae aut ex Goim euel et locato datur lio senim in illo speeiosissimum est,inito dedimus vel perdituri, quod totum permisimusaeeipientium arbitrio Si udpello, si ad iudicem oeo, 2 incipit non beneficium esse, sed ereditum. Deinde eum res honestissima sit reserre gratiam, desinit esse honesia, Si ne eessaria est non enim magis laudabit quisquam omtum hominem quam eum, qui depositum reddidit aut qubda debebat ei tra iudicem solvit. Ita duas res, quibus in vita immana nilii pulchrius est, eorrumpimus, gratum hominem et beneficum quid enim aut in hoe magnisteum est, si benesteium non dat, sed commodat aut in illo, qui reddit, non quia vult, sed quia necesse est Non est gloriosa res gratum esse, nisi tutum est ingratum fuisse. A die nune quod huic uni legi omia ora vix sussi eient quis erit qui non agat quis eum quo non 1 tur omnes sua extollunt, omnes etiam minima, quae 5 in alios eontulere, dilatant Praeterea quaecumque in eo lmilionem eadunt, eonprendi possunt et non darsi infinitam licentiam iudieii ideo melior videtur condicio causae bonae, si ad iudieen quam si ast arbitrum mittitur, quia illum Ormula includit et certos, quos non excedat, te minos ponit, huius libera et nullis adstricta ineulis religio et detrahere aliquid potest et adicere et sententiam suam, non prout lex aut iustitia suadet, sed prout lim6 manitas aut miseri eordia inpulit, resere Iiis rati aetio non erat iudicem adligatura, sed regno liberrimo positura qui sit enim benesteium non eonfiat. deinde
quantum siti refert quam benigne illud silerpretetur iudex. ut sit ingratus nulla lex monstrati saepe sed qui reddidit quod aecepit ingratus est et qui non reddidit gratus. De quibusdam et inperitus iudex dimittere tabellam potest, ubi meisse aut non peeisse pronuntiandum est ubi prolatis cautionibus eontroversia tollitur ubi sero inter disputantes ratio ius dicit, ubi animi coniectura capiemea est, ubi ist, de quo sola sapientia decernit, in eontroversia mineidii, non potest ad haec sumi iudex exturba selo elorum, quem densus in ali avn et equestris hereditas misi L
49쪽
VIII. Itaque non haec parum idonea res visa est, qua 1 deduceretur ad iudicem, sed nemorauio rei satis idoneus iudex inventus est quod non admiraberis, si excusseris, quid habiturus suerit dissi euitatis quisquis in eiusmodi reum exisset. Donavit aliquis magnam pecuniam, sed stdives, sed non sen urus inpendium donavit alius sed toto patrimonio oessurus summa eadem est, beneneium idem non est Gamnunc adice hie pee iam pro Iclieto dependit, sed eum illam domo protulisset ille da-dit eamdem, sed mutuam sumpsit aut rogavit et se obligari ingenti merito passus est eodem exiStimas Ioeo esse illum, qui beneseium ex facili largitus est, et hune,
qui crepit ut daret Tempore quaedam magna nunt,3
non summai Hiie1leium si donaui possessio, cuiris ser tilitas laxare possit annonam, beneficium est unus in si me panis beneficium est donare regiones, per quas m
gna numina et navigabilia decurrant, beneficium es laremtibus siti ab vix spiritum per siceas fauces dueentibus
monstrare sontem. 9uis inter se ista conparabit quis expendet difficilis est sententia, qua noti rem, sed vim rei quaerit eadem lieet Sint aliter data non deii pendent. Dedit mihi hie benefletum, sed non libenter, sed dedisse se questus est, sed superbius me quam solebat aspexit, sed iam tarde dedit, ut plus praestaturus fuerit, si cito negasset horum quomodo iudex inibi aesum tionem, eum sermo et dubitatio et voltus meriti grassam
IX. 0uid quod quaedam benefleta voeantur, quia nimis Iconeupiscuntur, quaedam non sunt ex hae volgari nota, sed Ilaiora, BlianiSi altius adi ar ni Ben seium o as 2 dedisse potentis 3oi,uli civitatem, in quatuorde ii deduxissa et defendisso capitis reum quid utilia suasisse .
quid resinuisse, ne in seelus rueret quid gladium e eussisse moritur, quid emeaeibus remediis ire sue illas selli Mem et quos desiderabat volentem sequi ad vitis consilium reduxisse' quid adsedisse aegro et eum M litudo eius a salus momentis eonflaret, excepisse id ne cibo tempora et indentes venas vino relaeis se et in
50쪽
xclieum adduxisse morienti Hae quis aestiinabit quis dissitnilibus honestetis iubebit benefleta pensari 2 Donavi tibi domuni: sed ego tuam supra te ruere praedixi. Dedi tibi patrimonium: ,,So ego naufrago tabulam. ,Pugnavi pro te et volnera excepit , at ego vitam tibi
silensio dedi. uir, aliter beneficiuna detur, aliter red- litur, paria taeere dissidue est. 1 X. Dies, praeterea bene si ei reddendo non dieitur, si eutieeuniae ereditas itaqua potest qui nondum reddidit reddere die enim intra quod tempus deprinhendatur inpinius Maxi ha beneficia probatio nam non habent, saepe intra tacitam duorum conscion tiam latent an tu inducimus, ut non denrus beneficia sine teste uam deinde poenam ingrati con Sti tui miis unam omnibus, cum disparia benefleta sint
an inaequalem ei pro euiusque benesteio maiorem aut minorem ogo, intra peeuniam versabitur Maiiisi quid quod quaedam vitae benestela sunt ei maiora vita his
quae pronuntiabitur poena minor benefleto iniqua est par ei eapitalis qui inhumanius quam eruentos esso benesteiorum exitus I XI. 9uaedam, inquit, privilegia parentibus
data sunt quomodo horum extra ordinem habita ratio est sic alioriani quoque beneficiorum haberi debet. arentum eondicionem sacravimus, quia expediebat liberos tolli sollieitandi ad hune laborem erani in iram adituri fortunam non poterat illis diei, quod bene astantibus dieitur , ,eui des elige ipse lineum, si deceptus es, querere dipnum adiuva. in liberis tollendis nihil iudiei tollentium licet tota mos voli est illi Iust tit ae lui Dr animo adirent aleam, danda illis ali tua potestas ruit
2 Deinde alia condicio est parentum, qui bene licia quibus dederunt, dant nillilominus daturique sunt, ne est periculum, ne dedisse ipsos mentiantur in celeri quaeri debet non tantum an reeeperint, sed an dederint horum
in consesso merita sunt. et quia utile est iuvenuiu regi, inposuimus illi quasi domesticos, gistratus , sui, quo 3rum ustodia emuneretur. Deinde omnium parentum