Iosephi Zarlini ... De vera anni forma, sive de recta eius emendatione

21쪽

is De vera anni forma,

atque post Lunam quartamdecimam primi mensis proximes quenti Dominica celebretur. Quam ob rem, ut pax sit ecclesiae non solum in diebus nostris , uerum etiam futuris se- cxilis, nihil opinor esse innovandum. Aequinoctium enim in pristinam suam sedem restituere, ac nouam Anni rationem instituere, ut in posterum S. Pasca suo tempore ab omnibus rite celebretur, non facit propterea, quin decreta SS. Patru m & Conciliorum seruentur: at uero stato die Dominico celebrare Pasca resurrectionis, hoc quidem SS.Patrum decretis aduersatur. quod etiam fieret, si eorum sequeremur sententiam , qui cessent Dominica proximiore Diei as, Mart ij ipsum S. Pasca colendum a Christi fidelibus esse. Nec in huiusmodi cerrectione Numae Pompilij, siue alioruratio; ut aliquibus placet, recipienda est.Deo enim per Christum Saluatorem nostrum reconciliati sumus; cuius temporum rationes potius, quam Romuli & Numae anni Romani autorum seruandae uidentur. Quid enim nobis cum Numae, aut Romuli, siue aliorum memoria 3 nonne potius, ut

recte sentit Ugolinus Martellus Episcopus Glandarensis, ad gentilitatem , quam ad Christianam pietatem ac religionem nos suscitaret e Religiose igitur tenenda sunt a nobis tempora& ritus, quos magnopere SS. illi Patres in prim illa Ecclesia sequiiti sunt, non aliorum . Tunc enim magna cuncti fideles assicientur laetitia, si scient, ea illa esse tempora uera, in quibus Dominus Noster pro salute mundi

incarnari, nasci, ac tandem mori dignatus est. Nam in uertno Aequinoctio 8. Cal. Aprilis, quando omnia iam germinare incipiunt, ut tunc germinaret radix Iesse, Angelo nunciante, de Spiritu sancto ex Maria Virgine Christus uerus Dei filius incarnatus est, Sin Quartadecima luna, post huiusmodi Aequinoctium, Sexta feria ei proxima, paulo ante meridiem , Anno suae aetatis 3 3. ut in Tractatu de Die mor tis Christi ostendimus, cruci aflixus, & circa horam Nonam mortuusest . cum iam 8. Cal.Ianuarij (ut placet D. Chrysostomo tunc temporis circa noctem mediam, quando dies

22쪽

Siue is Recta eius Em' tione. Disseerethcipiunt, in Bethlehem oppido, in pauperimo cli tu

guriolo ex beata virgine natus sit Saluator. Poterat quippe aliis remporibus incarnari atque nasci. uerum Omnipoten, demirabilis Deus, qui omnia in nobis mirabiliter ope- i Cor. i. ratur, uoluit, ut eius unigenitus uerno tempore, in quo a bores plantae, ,e caetera huiusmodi germinare incipiunt, incarnaretur; tat cognosceremus, nos per ipsum uitam habituros, &in nobis arborem nostrarum operationum germinaturam , flores missi iram, ac tandem fructus laturam, im

marcessibilio tempore, aec sempiterno aevo duraturam. Propter hoc igiturChristus in Aequinoctio incarnari, & in hy- berno Solstitio, cum iam dies crescere, & ad nos Sol redire incipit, nasci uoluit, ut iam intelligeremus , ipsum est eu

rum iustitiae Solem,ac lucem ueram, quae illuminat Omnem Ioli. i. hominem in hunc mundum uenientem . sed haec hactenus.

Non enim est hic locas enarrandi omnia; quae de hac re dici possunt: redeamus ergo ad propositum. Cum doctissiniorum hominum consilio ac iudicio dies superuacaneos de Calendario, siue de Anno demi oporteat: arbitror, Romanum Aequinoctium in eundem diem mensis transfere dum, in eoque stabiliendum esse, in quo erat, cum Christus omnium redemptor in utero Virginis est incarnatus, hoc est,8. Cal. Aprilis, qui est a s. dies Mariij, tanquam religioni

nostrae magis consentaneum: in quo etiam die iniicniel, tur huiusmodi Aequinoctium, cum Caesar annum Rom.correxit, atque ad hanc, qua utimur, formam, reduxit. Nica nam enim synodum luc temporis D. Sylvestri summi Rom. Pontificis auctoritate congregatam negotium de constituedo S celebrando S. Pascatis die orientalibus Alessandriam habitantibus demandasse legimus. nunc uero a te Rom. Potofice Pater Beatissime, qui in toto terrarum orbe uicos geris Christi, de Aequinoctio in pristinam, quam habuit tempore Christi, ac primorum Rom. Pontificum sedem reducendo, omnibus huic suo sancto consilio maxime applaudentibus 'Christi fidelibus, occidentalibus Romae commoratibus B 1 prouin-

23쪽

ra De vera anni forma,

prouincia est commissa. Et si unquam animum i nduxisti uel Ie Vernum Aequinoctium in ri .die Martii statuere : spero, te expensis his rationibus, quas sum allaturus, in die et 3 . eiusdem mensis , ipsum esse stabiliturumi si quidem C.Iulio Caesare Imperatore, ut ex Plinianis uerbis licet cognoscere, Solstitium hybernum in eodem dio sede habebat. sic enim Histo. Plinius, Cardo temporum quadripartita Anni distinctione

' j. constat, per incrementa lucis. Augetur haec a Bruma,&aequa p. 33. tur noctibuS uerno aequinoctio, diebus v s. horis tribus, d inde superat noctes ad Solstitium diebus o g. horis duode. cim . Verum ab hoc minuitur diebus se g. usque ad Aequinoctium Autumni, & tunc aequata die procedit ex eo ad Brumam, diebus 8'. horis tribus . Horae nunc in omni accessione aequinoctiales non cuiuscunque diei significantur,omnesque cius differentiae fiunt in octauis partibus signorum Bruma Cabricorni ad 8. Cal. Ianuarii fere, Aequinoctium uerint in Arietis, Solstitium Cancri, alterum Aequinoctium Librae. hactenus Plinius. Qi md quidem est uidere etiam apudo, . Collum elam auctorem uetustissimum. Idem quoque D D. iust. H. Augustinus,& Chrysostomus sentiunt. quorum posterior P - quam optime de Aequinoctiis,&Solstitiis christiane locutus sit, quisque uiderit. In sermone enim de Natiuitate S.Iohannis Baptis, sic ait. De Solstitiis &Aequinoctiis conceptionis &natiuitatis D. N. Iesu Christi&Iohannis Baptistae nescio, an quisquam ausus sit arcanum, fratres, ante Christinatiuitatem intelligere, uel determinare cursum horarum, dierum, ac noctium , per quos Solstitia& Aequinoctiacognoscere posset,cum Iob glorioso in suis passionibus dictum iob. si . sit: Et hoc mihi dic, inquit, an scias cursum Solis&Lunae, quae cuique duo luminaria ad constitutionem die ac noctis et, i. i. esse videmuS . Et paulo post; Ieiunium quartum,&septimum,& decimum erit domui Iuda in laetitiam & gaudium&solennitates bonas, & dies festos multos, &iucundieriris , iucunditatem, S pacem amabitis: quae tria ieiunia nun-

qu am a Iudaeis seritata fuisse inuenimui. Non enim aliquando

24쪽

Siue de Recta eius emendatione. Udo Quarta feria ieiunaverunt, aut Septima, quod dicitur Sabbathum, aut Decima feria , quae nec potest dici; quamuis, & si in sabbatho ieiunaverunt, non legi parendo, sed

Opportunae necessitati . Quaerenda igitur erat, Fratres charissimi, quae essent is a Quarta, & Septima, & Decima, quorum initium Propheta non nominauit, a quo Quartum, uel

Septimum, uel Decimum numeraremus. Et bene quidem

Propheta pro altitudine Spiritus sancti initium ieiuniorum non posuit: ut cum de initio ipsorum ieiunioriam quaeteremus, simul & uirtutem ipsorum inueniremus, & Mosis man. data recenseremus . Satis enim Dominus ad Mosen de mense Martio testabatur, dicens: Hic uobis mensis initium mensium Primus erit uobis in mensibus anni. Quod si igitur ipse est initium anni: iam utique ab ipso quartum mensem Iuniuin numeraremus, di septimum Septembrem, &decimum Decembrem.& paulo post: Hi sunt menses, in quibus D. noster& Iohannes Baptista concepti & nati sunt, istis quatuor teporibus,tdest, Verno & Aestate,& Autumno, & Hyrime: per quae annus uertens cognoscitur. Et de Iohanne etiaait: Gesta sunt autem haec, ante primum annum Imperij Tiberis Caesaris, mense Septembri. S.Cal. Octobris: incipiente

luna Vndecima, quando oportebat Iud o*s ieiunium Scenopegiae celebrare. Tunc enim post, anno Nono Tiberius Caestir tempus, cursumque lunae collegit, &inuentum est, ipsa die S. Calendarum Octobrium csse Aequinoctium , in quo est inchoatio noctis maior, quam lucis. Et paulo inferius ait: Post sextum autem mensem conceptionis Iohannis, qui est S. Cal.Octobris, sextus mensis Martius principium anni,

quia princeps & primarius omnium, Chri itus scilicet, ipso

mense coceptus & passus est. Haec omnia D.Chrysostomus; quae libuit ad longum recensere, ut possit cognosci, quam optime de Christo&de praecursore eius locutus sit. Tuum igitur est, Pater Sancte,cognoscere, si Solstitia, & Acquinoctia ad propria loca reducantur: quanta ad nos commoda

ex ea re prouenire possint. Primum enim, Festum sacrum Pascatis

25쪽

I3. De Cra mini forma,

scatis, ut antiquitus in primordio Ecclesiae,& reliqua mobilia (ut uocant Festa, quia ab ipso die s .Palcatis pendere uidentur, suis locis celebrabuntur. deinde, festa etiam Immobilia,quae sunt dies natalis Domini, atque eius Pramursoris; utriusque etiam conceptio, non animo uendo a propriis stadibus, aut diebus in Calendario . ad pro ria tamen tempora, id est, ad Solstitia&Aequinoctia reduce tur. Sic Christico ceptio in uerno Aequinoctio,ac eius Natiuitas in Bruma, siue hyberno Solstitio, & Iohaianis conceptio in Autumnali aequinoctio, eiusque Natiuitas in testiuo Solstitio recolentur. Non sunt igitur haec mysteria Pater Sastiste a nobis parauitaci eda: immo i iero Christi fidelibus memoria faeenum ro repetenda, ut religio nostra magis, magisque in dies augeri possit. quod si et profecto, si omnes scierimus, haec honcasu, sed Dei consilio facta esse: cum non sine magno ium rio, ut supra ostendit D. Chrysostomus,Christus in Aequinoctio uerno concipi, & in Solstitio hyberno nasci uoluerit:Iohanes uero contra in autumnali Aequinoctio conceptus sit, ac in Solstitio aes suali ortum habuerit. Si igitur haec omnia, quae mysteriorum plena sunt, Beatissime Pater, perpendere libuerit: Aequinoctia, &Solstitia in pristina loca necessario restituentur: Graecorum autem ecclesia, quae per multa tempora in aliquibus, S Rom.sedi restitit, ita (ut spero conuincetur, ut hanc correctionem,quam moliris, annuens, atque

consentiens D. Chrysostomo, de Solstitiis & Aequinoctiis mira loquenti, facile amplexa fuerit, &in re ista nihil aduersi erit. Ad postremum, ut caetera ommittam , omnia tempora, in quibus serendum, ac metendum est, iampridem ab hominum mentibus elapsa agnoscentur. Nam multum prodest, tempore suo agros colere, serere, ac alia quamplurima facere, quae ad rem rusticam pertinent. si quidem cum alieno tepore aratro terra scinditur,ac ei semina madantur ; tuc Infelix lolium s Eeriles dominantur aeuma.

Agricolae sane , ac eorum domini uera tempora , quae iam exorbitauri an ion intelligentes, rustica praecepta confundunt.

26쪽

Sila de Rectae, emendatione. II

undunt. unde necesse est res haudquaquam prospere succedere. P raecepta enim Rusticae rei sunt haec. Libra te, somnis pares ubi fecerat boras , ut fur. Et medium luci, atque umbris iam diuidet orbem:

ercete uiri tauros, serite ordea campis.

Aque sub extremum brumae intractabilis imbrem. Necnon ut lini segetem, O cerealepapauer Tempus humo tegere, O iam dudum incumbere rasbis :Dumsicca tellure licet, dum nubila pendent. re abissatio. -nc se quoqρe medica putres

Accipiunt sulci, milio uenit annua cura, Candidus auratis aperit cum cornibus annum et laurus : ct aduerso cedens canis occidit amo.Alpiriticeum in messem, robustag farra ercebis simum: suci instabis aristiae:

ante tibi Eoae Athlantides abscondantur, Coa ardentis decedat stella Coronae: Debita quam sulcis committas seminati quamque Inuitaeproperes anni em credere terra . Quidam etiam ante tempora congruentia, auaritia ducti, terrae semina committentes, Spenumero falluntur; nam Multi ante occasum Maia coepere; sed illos Ibidem . Expectata seges uanis es t avenis. Huius autem rei ratio sic se habet. Agricolae annis ab hinc

fere M. DC. statis quibusdam diebus vi scilicet, statim postas. Martis; quo die erat in caput Veris; hoc est, ingressus Solis in Arietem, ac statim post diem 28. Septembris, quo die exat principium Autumni, uidelicet, ingressus Solis in Libram, cum nonnulla serere consueuissent, nunc uero cum initium tam Veris, quam Autumni in praefatos dies non C dat, sed dies t . anticipet: huiusmodi temporis uariationem non intelligentes, sed suo more tantum dies illos obseruantes, ac circa eorum tempora semina terra mandantes, a concepta frugum spe, sepe defraudantur. Plurimi enim refert, in iactandis seminibus uera tempora, ut omnia prosph

27쪽

is De vera anni forma,

prospere succedant, obseruare. Cum igitur haec ita finii a uernum Aequinoctium ad pristinam eius sedem, hoc est, ad diem S. Cal. Aprilis per te P. Beatissime reuocabitur, prose- isto non erit posthac, cur S. Dies Pascar, caeteraque festa mobilia extra sua tempora celebrentur; festa Immobilia a proprijs tempo ibus deuient;postremo, uerq ferendi, ac plantandi temporum rationes praetermittantur: sed homines agricultum opportune operam dantes, ubertatem illam frugu, quam expectabunt, Dei benignitate facile consequantur.

suo nam pasto Anniust corrigendus, et Calendarium anno seruiens ordinandum. Cap. III. Oi xv n ad Anni reparationem, siue emendatio.

nem, cum opus sit omnino de Anno aliquot dies a demere: quae omnium fere est sententia: mihi ui

detur Beati sis. Pater, sequendam eme tanquam caeteris meliorem atq; commodiorem illorum opinionem,

qui opinati sunt, de aliquo Anni mense dies Quatuordecim demendos esse. Veruntamen duo praecipue sunt omnino animaduertenda, sine quibus nihil in ea re boni fieri potest, primum ut uernum Aequinoctium in primam eius sedem restituatur; scilicet, in diem Vigesimum quintum Mariij, qui dies iuxta astronomicam consuetudinem incipit a m ridie diei praecedentis; sed iuxta nostram supputationem, quam in toto hoc tractatu sequim ur, ab occasu praefati dieis imit initium . si quidem tempora & eorum partes ad Latitudinem & longitudinem huius Almae Vrbis Venetiarum supputauimus. & (ut omnia facilius intelligantur Dierum principia sumpsimus ab occasu Solis. Secundum, ut inhuius diei sede ita stabiliatur, ut in posterum ab ea, quantum

fieri possit, non recedat: quemadmodum suo loco ostendetur. Mihi itero, antiquam ulterius progrediatur Iaccessariuuidetur, primum describendum, siue ordinandum Calendarium , tanquam fundamentum, supra quod nouum istud

aedificium construatur; quod quidem in duodecim tabulas

28쪽

Siue de Recta eius emendatione. IZ

diuident usi ita ut unaquaque suo mensi accommodetur, ut delicet prima Ianuario, secunda Februario, tertia Martio, &sae de reliquis i quae singulae in undecim columnas erunt di- uita, figurae parallelogrammi non absimiles, in quibus om, nia, quae ad ipsum Annum pertinent, continebuntur. erunt autem hoc pacto dispositae : Prima, sinistram partem occupans literas ferialea, siue dominicales, quas Solares Etiam uocant, tam Anno innovato, quam ueteri seruientes: Secunda uero Numeros dierum mensium anni innovati tan tum modo includet: quod etiam de Octaua , partem dexteram tenente est intelligendum . nam in ea dies mensium Anni ueteris, ac usualis ordine dispositi erunt. Veruntamen in Undecima & ultima Calendarum , Nonarum, ac Iduum ordo ad ueterem annum spectantium apparebit: quas etiaAnno in nouato, cum opus fuerit, aptare non erit dissicile. nam si cui his uti placuerit, facile erit dies mensium Anni ueteris cum diebus Anni innovati conferre, ac dies Calendarum , Nonarum, atque Iduum cuiuscunque mensis ueteris Anni, ut puta diems primum, in quo Calendae extant, priori etiam diei mensis Anni innovati accommodare. In tertia uero columna adscripti sunt Numeri cycli lunaris iuvia dies mensium , in quibus fient duorum luminarium uerae coniunctiones, atque Solis eclipses, tantum ad I p. annos futuros . In quinta similiter deseripti sunt praefati Numeri ad inueniendas oppositiones ipsorum luminarium : &Eclipses Lunae ad annos item is . In quarta autem &in Sextae regione dierum mensium, sub suis titulis inueniuntur Parates dierum , in quibus fient praefatae coniunctiones, opposi tiones, & Eclipses. In Nona erunt Aurei numeri adscripti Calendario in parte Anni ueteris e regione dierum, in quibus fient Novilunia secundum medium motum, modo, quo hactenus usia est S. Rom. Ecclesia. Verum in Decima apparebunt Numeri indicantes iuxta praefactum motum. Plenilunia, siue lunas Quartasdecimas . Anim Ju extendum tamen est, quod quandocunque in columna Quarta,

C siue

29쪽

is c De Uera anni forma, siue Sexta signi istius I cauda, siue sursum, siue deorsum

vergens reperta fuerit:Numerus cycli lunaris & Partes diei, quae ponuntur in die, ipsa cauda notato , sunt transferendi in dieiii, in quem huiusmodi signi caput cadit, quod angulo recto est figit ratum . Exemplum . Coniunctio lumina' rium Vnitate demonstrata,quae est e regione diei r8.Februarii, huius signi cauda signata, ad diem I p. attinet. itaquet

ipsius coniunctionis tempus, quae sunt Ho. 23. minU.so. in diem l . est transferendum. Contra uero, coniunctio numero is . annotata, sub die I I. mensis Iunii, cum Cauda pr(fati signi sit designata, in diem idi. ubi appositum est huiugsigni caput, transportari debet: quod idem etiam in Oppositionibus luminarium, ubi huiusmodi signum describitur,

est obseruandum. Verum ex his sex ultimae columnae, tam innovato, quam ueteri Anno accommodari poterunt, in unoquoque die suoru m mensium ita, ut cum (exempli gratia sub die is. Ianuarii Anni innovati in tertia columna reis periatur Unitas, diei quoque Quinto eiusdem mensis Anni ueteris correspondere cognoscatur : sicque etiam contra Aureus numerus s. in nona columna, sub die s. eiusdem mensis Anni ueteris adscriptus, diei r s. mensis eiusdem amni innovati correspondere inueniatur. Sed columna Septima , caeteris maior, ostendet, quibus diebus Sanctorum

dies festi in Anno innovato celebrabuntur, scilicet, iisdem diebus quibus in Anno etiam ueteri celebrari consueuere. Quam ob rem, Calendario in hunc modum digesto, facile erit cognoscere, quonam pacto dies Anni ueteris diebus Anni in nouati, atque Calendae, Nonae, &Idus, Anno ueteri seruientes diebus Anni innovati correspondeant; similiter& dies S. Pascae in Anno in nouato quomodo correspondeat diei mensis in Anno ueteri, aeque, ac si eo die celebranda Sistet. Festa uero Immobilia in Anno innovato proprias sedes, hoc est, dies mensium sicut in Anno ueteri, quod etiam supra diximus, retinebunt. Sed iam nostrum Calendariu m describamus