Pauli Manutii In orationem Ciceronis pro P. Sextio commentarius.

271쪽

IN ORAT PRO SEXTIO. 332 perdidisti Hiescriptorem eius legis Vatinium uidetur agnoscere, scriptionis aut adiutore et participe Sex. Clodirim oratoru more; qui res ad personas uarie solent, ut causa fert, accommodare CV M uiuebat maxime cum P. Clodio,

cums nefarus ac seditiosis hominibus de quo sic in

oratione pro coeliori Quem uos per biennium aut ministrum seditionis, aut ducem uidistis, hominem s-

r , ne de , sine spe . ne fortunis , ore , lingua,

nianu , ulta omni inquinatum DI NI S N S T IMI benatoris. OR AT IO. quo ego, cum quotidie rueret, uerbum feci iudices nunquam neque putaui ctimoin D nibus machinis ac tormentis, ut exercitu, com in is oppugnare , de uno sagittario me literι D conuenire acta mea isi dii licere, qui nescit v qui legem contemnat, quae dilucide uetat gla-r dratores biennio, quo quis petierit, alit petitu rus sit, dare in quo eius temeritatem satis mi-D rara uidices non queo . facit apertiissime contra

legem facit is, qui neque elabi ex iudicio iucunx ditate sua, neque emitti gratia potest, neque opin bus, o potentia leges ac iudicia perfringere D quae res hominem impellit, nisi tam intempe D anc ista nimia gloriae cupidιtate familiam v gladiatorium, credo, nactus esis eciosam, nobin lem , gloriosum morat studia populι uidebat

272쪽

clamores e concursius futuros hae expectation ne elatus homo flagrans cupiditate gloria, te neres non I quin hostiadiatores indu-D ceret, quorum esset 1 sepulcherrimus. si ob eam v cavsumpeccaret,pro recenti populi R. in se be-Μ neficio,popularistudio intusci tamen ignoscen et nemo cum uero ne de uenalibus quidem hoΜ mines electos sed ex ergastutis emptos, nomin nibus Itidiatorijs ornarit, sortito alios Sa-

mnites, alios Prouocatores fecerit: tanta licen

vota, tanta ligum contemptione non habiturast exitu,pertimescit, sed habet defensiones duas: primum, do, inquit,bestiarios se est seripta dedi, gladiatoribus . festiue . decipite aliquid etiam acutius dicit se non gladiatores,sed unum gla, diatorem dare , es totam aedilitatem in munus, hoc transtulisse praeclara aedititus, unus iso, du centi bestiarii.

Commentaritis.

aliquid furiosefaceret. feruntur enim

ire iii

273쪽

IN ORAT PRO SEX Tio. 33re uult in vatinium . V UT A T recte: ne populus,aut praeteritae uoluPtutis memoria, aut futuraeste delenitus, indignis honores mandet. Ea A BI E cIUDICIO Ii, quia contra ligem fecerit, accusabitur. IUCUNDITAT Et non es enim iucunditus in homine turpissimo deformem autem Vatinium paulo est. fgnificat, cum ait, Hos gladiatores induxit, quorum Iet ipse puliberrimus sirumis affectum no tutumas fuisse,patet mira, oratione in ipsium, ad Atticum ii : GRATIA quem sui tribules, nedum alis, res uunt nide pura in

TI A de quo nemo bene exstimat, cui ne Caesar quidem ipse fauet in ratione in ipsum. PVLCHER RIMVS turpissimi omnium gladiatores sciuidem Vatinius,deformitate in ignis, rae ijsyilcherrimus uidebatur. OB EAM CAUSAM: Od,sa niturum gladiatoriam Deciosam, nobilem, gloriosam nactus, tenere se non potuerit homo fagrans Apiditate guriae, quin eum induceret. BENEFICIO spopulus R. aedilitatem Vatinio, quam denegatui, dedisset est in his uerbis tacita reps e fgniscatio.qMus dicat certe pol Alari studio ferri non debuit, chm populum sui minime situdiosium in aedilitatis petitione cognouerit S ORTITO tit sors euipι obtigit, alios amnites, alios Pro eatores fecit. SAMNITES: plura

gladiatoru erant genera, Samnites, Proliccatores, R

tiarii, Mirmillones ex his oppositi in prunis Sanites o Provocatores quod hic ciceronis locus ostendit: Retiarii,

274쪽

COMMENTARIVS Retiari , N.imistones, quod Valirius Maximus lifro I. Quintilianus tib VI declarat Samnites ad pugnandum primo lenti Prouocatores ex se nomen sumpsierunt, quia certaminis initio prouocare aduersarios solerent unde Horatius in epistola quadam, Lento Samnites ad limina prima duello. Mirmillones o Secutores dicebantur quod, si quis Festum , Quintilianum lib. VI iis Suetonium in caligula legerit, facile poterit coniicere . de Secutoribus meminiter Cicero lib. VII. ad Atticuri 1 1 σIuuenesis sui. VIII. HABET DEFENSIONES DUAS: totum hoc eo pertinet, ut ostendat Vatinium

populo uerba dare, qui bestiarios gladiatorum nominne sit inducturus refert autem ad Vatini defensionem, quia, quodper irrisionem objcitur aduersario,

iucunditatem parit, neque tamen uim amittit. BESTIARIOS seruos , qui cum best spi abant. VNUM GLADIATOREM : significat ex iis , quos Vatinius gladiatores nominabat, unum reuera gladiatorem esse, reliquos omnes bestiarios duplex igitur est defensio, a genere homin lim, et a numero. non enim gladiatores, sed bestiarios 'onplures,sed unum modo gladiatorem dare se dicit lex autem,cum gladiatores dari uetat; de gladiatoribus, non de bestiariis intectigit ne unum gladiatorem, sed plures dari uetat. TOTAM AEDILITATEM: aedilitatem gerere Vatinium non existimabit qui meminerit ista, quae supra dicta sunt Aedilitatem petiuit tribum suam non tulit Palatinum perdidit:

275쪽

nec quidquam istis comitiis, quod leni uiri uellent, nisi repulsam tulit. civi legerit isti, quae soni in oratione init Amri De quibus duos praetextatos pe- dentes uides, te aediliciam aetextum togam miliam ccnfeceras, d cndidisse Fingit igitur Vatinium dicentem,pe, quos Ados, cinae intinera Vatinius, si aedilis creatus e et, pc de daturus erat, id emnentine duxe sngit autem Ipropterea, At gnificet, quam no magnifica , citiam tenuis ac sordida futura fuerit illius aedilitas , qui tantum unum leonem ducentos bestiarios dure cogitabat. VNUS LEO ciuem conficerent ducenti est iura . esset autem praeclara aedilitas, σs ectaculi. iucundum,s, quot leones, tot bestiarii pugnarent.. videtur Vatinias eodem manere daturus, qui certarent tanquam gladiatores, etiam se non gladiatores, sed bestiari essent; crisicum uno leone congrederentur alterum putet ex eo, quod dixit Cim ea ergastulis emptos nominibus gladiatoriis, ornarit, et fortito alios Sumnites, alios Prosio catores fecerit alter lime his uerbis cognoscitur, Vnus leo, ducenti bestiaris. OR A TIM.D V DR tutur hac defensones cimo eiu

et suae cui sae ccx dere: 'et enim tribunos pl. pN pellure, ni iudicrum disturbare chm diffidit.

γ' tiem non tam admiror, Ixcd meam legem conn temnat, hominis inimici, quam quod pestatuitu omnino consi larem legem xii amphtare. Acin iam Didiam, Liciniam, uniam contempst: N etiamne eius, quem sui lege, o pio in cro

276쪽

Dicaesaris segem de pecunij repellindis non putat η esse segem malunt alios esse, qui actu cae sv rescindui cum haec optima lix ub illo soce- eius. hoc assecla negligastu cohortari v ausus est accusator in hac eausa hos iudices, ut in aliquando essetis seueri aliquando medicinam v adhiberetis re . n est ea medicina, cum sanae in nrti corporis scalpellum adhibetur,atque inte-ν grae carnificina est ista, crudelitas ij meden voli re . qui execantpestem aliquam, tanquam

D strumam, ciuitatis. Sed, ut extremum habent uti v quid oratio mea, et ut ego ante dicendi sinem fa ciam, quam uos me tam nitente audiendi conis eludam illud de optimatibus, eorum s principi v bus, ac rei defensioribus vosq, dosescentes, et is qui nobilis estis, ad maiorum uestrorum motu D tionem excitabo inqui ingenio virtute non bilitatem potestisconseqxi, ad eam rationem, in D qua multi homines noui honore, glaria

floruerunt,cobortabor. Commentaritis. SOLET ENIΜTRIBUNOS PL. APPELLARE : quid

signiscet,apertu est in Oratione Vatinisi ait enim sic. Qui ro etiam istud ex te, pollutitus ne ps lige Liciniae Iunia edixeritne C. Iemmius praetor ex ea lue , ut adesse dretricemoicum is dies venisset, secerisne, iqnia in hac, .non κο factsiante nunquam est, sed in omni memoria fit nauanum es appellans ne tribu

277쪽

IN ORAT. RO SEXTIO.sunos pi ne causam diceres VIIUDICIUM DISTURBARE hoc eiusdem Ciceronis uerbis in eadem oratione exponam. V ro, inquit, ex te Vatini, nu quis in hac ciuitate post urbem conditum tribunos pl. appellarit, ne causam diceret num quis reus in tribunal sivi quaesitoris ascenderit, eum qiui deturbari 'subsiestia, urnas deleverit eas denique omnes res in iudicio disturbando commiserit, quarum reru causa iudicia sunt constitutu QSOD SE STATUIT : omnino praenomen, Se itinae linguae ratio possutit ut totitur: sed, nisi vetera consentiant exemplaria, mutandum nihil statuo. Ac ILIAM, DIDIAM: mulini Caecilium, Didiam quum consules tuli runt Q eteillis T. Didius, anno ab urbe conditui GL V. de qua libro ad Atti cum II. 28 Philippica V. ubi hane ligem cum Iunia Licinia uideo coniungi quae trinundin si

inlige seruari iubebant sed lisnam gressiorem Iunia Liciniuirrogabat illa uero Caecilia Didia, de qua ineratione pro domo sua scriptum est, ab iisdem quidem copulistis,alia tamen de re lata est, nempe de hac: ne unam in linem diuersa capita inculcarentur; nepopula necesse esset, in coniunctis rebus compluribus aut ii, quod noste accipere, aut id, quod uellet, repudiare. LICINIAM, IVNlAM nullum uideo causam esse cur

duas esse seges existimem sed quemadmodum una sex

est caecilia Didiu, de qua proxime dixit, a duobus consulibus tita sic, ut una sit Licinia Iunia a duobus ite consulibus lata , consentaneum uidetur movet etiamine non bilin ratio, quod in oratione in Vatinium

278쪽

COMMEN T A I Scum dixisset Cicero, Quaero etiam illud ex te, postu&tusne sis lege Licinia Iunius Subiunxi edixerit nec Memmius 'aetor ex ea lege, ut adesses die trices νηολ. Liciniam, Iuniam cum nominasset, intulit, Ex ea lege. fecerat autem contra legem Liciniam, Iuniam Vatinius, quia trinudinum in legibus ferendisnonseruasset quod neferet ege Licinia cautum esse, aperte in oratione spro domo sua, in V. in Antonium Cicero docet ea Mero Licinia , qua de meminit in I. graria. Ipro domo sua , diuersa fuit ab hac, quae cum caecilia Didia semper a Cicerone coniungitur. haec enim, ut dixi, de statio legis nomulgatae fuit ea uero de legum latoribus sanxit, ut, qui tergem ferret is, modo sibi sed nec codegis, cognatis, finibus potestate uta curationem ue mandaret omitto, quod Iuniam Liciniam proximis annis titum uidetur cicero significare in V. in Antoniu his uerbis: Ubi te caecilia Didia ρ ubi promulgati trιnundinum ubi poenae receii lege lamia Licinia at uero ulterum Liciniam non recentem, sed ueterem in II agraria di-rit fuisse eamq; non cum Iunia, sed cum Ebati nomi nat. SOLET GLORIARI: uere gloriabatur. nu ei Galliam cisalpinam cum serio in quinquenium egesti

ta dederat. Suetonius, Plutarchus, Paterculus, Dio.

RESCIN DANT: quod ab eo consuli nihil saluis austiciis actum esse dicant. supra, de prouinciis in Pis)

nem , pro domo sua, Suetonius. SOCERO L. Pisone, Macedoniam obtinente, cuiusfiliam Calpurnia caesar in consulatu duxit uxorem, pum s siliam Iuliam Pompeio in reini; sty ertila

279쪽

IN ORAT PRO S gYTIO Tomptio collocauit, ut suam potentiam novis finitatibus aligeret. quod euenit. hae de lege a Pisone negle diu, quia de creditis pecunus ius in liberos populos di xit , mentio sit in oratione de prouinciis in Pisonem pro domo sua : ubi , Soceri, pro Generi, mendos tigitur. HOC ASSE CLA: Vatinius enim in tribunatu pecunias iniquissime coegit,cotra segem de repetundis eo ipso anno a caesare conpule rogatam qua de re haec sunt uerba in oratione in Vatiniu Qtiae ro ex te sis ne ex pauperrimo diues factus ibo ipso anno, quo ex lata est de pecvnsis repetundis acerrima' ut omnes intelligere possbent, a te non modo no pira acti, quos tu orannos uocas, sed etiam micissiι--mi tui legem esse contemptam SANAE PARTI ,s-gnificat, ut in corpore sanam partem,sic P. Sextium, uirum bonum, atque innocentem , esse conseruandum. TANQLAM STRUMAM Vatinia, qui si rumis borabat, de republica tollendum, quasi pellem aliqua, intelligit Plutarchus in Cicerone, cin utinium. Ἀd Atticum libro II. assi: Vatinis strumam, inquit, δεία scio uestiant. VOSQUE ADOLESCENTES: totum hoc, quod sequitur, usque ad istud, Ad me repente, de moribus oratio est quam obrusi Graeci nominant maxime illam quidem in dialogo 'pi- stola, sed in omni etiam sermone conuenire, Phalereus Demetrius tradidit. oratoris enim imago quaedam animi est oratis

- HAEc est una via,mihi credite, laudis,

280쪽

sed itatis, honoris, a bonis uiriis im tibus,, bene natura constitutis laudari, o di Μ ligi inosi descriptionem ciuitatis a maioribus x, nostris sapientissime constitutam qui cum regnet potestatem non tulissent, ita magistratus an- nuos creaverunt, ut consilium senatus rei prae D ponerent siempiternum, deligerentur autem in id consilium ab uniuerso populo, aditusq; in il- ω lum summum ordinem omnim ciuium indum striae, ac uirtuti pateret senatum re . custode, praesidem,propugnatorem collocauerunt hum ius ordinis ductoritate uti magistratus, et qua se ministros grauissimi consili esse uoluerunt ρ- tum autem ipsum proximorum ordinum 1 len-m ore confirmari, plebis libertatem incommodam Aeri, atque aligere, inerunt haec qui pro ni-ν rili parte defendunt, optim tessiunt, cui siclin-D que sint ordinis qui autem spraecipue suis cer-m vicibus tanta munia, atque remp. si linent, is, semper habiti sunt optimatium principes, du- fiores conseruatores ciuitatis . huic homi num generi fateor, litante dixi, mestos diser-m saries, inimicos, iniussos esse, multa proponi pe ricula, multas inferri iniurias, magnos esse ex-Μ periundos, fibeundos tiberes sed methi om- , ni ratio est cum uirtute, non cum desidi, cum D dignitate, non cum liolopisth cum ijs, qui se

D patriae, qui suis ciuibas, qui Ludi qm gloriae,

D non qui somno, cm ii: s, dedi c. ationi natos