장음표시 사용
1쪽
4쪽
MBER SEPTIMUS DECRETALIUM CLEMENTIS VIN
6쪽
Libro, quem lectoribus doctis tradituri sumus, pauca, quae Sequuntur, tum ad eius indolem atque naturam perspiciendam, cum ad ipsius operis historiam nostrumque in eo edendo consilium et
rationem cognoSeendum, praemittenda esse Videntur.
Quum ante tres annos in bibliotheeis Romanis studiis iuris canonici incumberem in exemplar illius decretalium voluminis, quod Clementis Papae Oetavi nomen capiti inscriptum habet , incidi. Quo viso vehementer dolui considerans, opus, quod posteritati traderetur, dignissimum, oblivioni traditum atque omnibus sere incognitum iacere. Itaque iam tum illam decretalium compilationem dato tempore in lucem edero deerovi. Quod quidem consilium ad nihilum redactum suisset, nisi in libri satis indagandis Romao vir et doctrina et humanitate maxime conspicuus mihi obvenissot, Augustinum Thei-norum dico, Secretiori Vaticano archivio praesectum, qui Singulari,
i Observandum est, in exemplaribus descriptis titulum libri Septimi doeretalium nusquam legi, sed in exemplaribus anno MDXCVIII. impressis operis inscriptionem hane osset Sanctissimi Domini Nostri D. Clamentis Papae VIII. decretales. In allis soliis prac- paratoriis anno MDXCII. et NDXCIII. impressis eodem modo inscriptio ἡDeeretalium Clementis P. P. VIII. liber primus, Recundus ' . . . . legitur, Ita ut Pro toto volumin titulus fiClementis Papae VIII. ileeretales ab initio et tus et recto adhibendus sit. Omnes autem auctores, qui do libro nostro scripserunt, eum librum Septimum decretalium dixerunt. Quem quid m titulum primus cardinalia Pinelliis, eongregationi eardinalium libro compilando ornandoquo a Sixto V. et Clemento VIII. delegata praesectus, adllibuit in notis manu sua acriptis. Etenim ad calcem indicis titulorum, qui in soliis praeparnioriis exstat, Pinellus manu sua verba hape adiecit: ἡFinis titulorum primi, secundi et tertii libri Sepsinu deerelatium. Quae notatio deinde a Prospero Fagnano in commentariis ad quinque libros docrotalium ad cap. eum venisset, do iudieiis , a Benedicto XIV. de Synodo dioecesana Lib. XIII. cap. XXIV. n. 2. ceterisqlio scriptoribus adhibita osti Indo corrigendus est Georg. Philtips, Kirchenrecht Regenshurg 183I), T. IV. pag. 480, Hilque omnes auctores, asserentes, titulum editionis a. MDXCVIIL facino fuisse hunc:
Liber Septimus decretarium clementis OctaLi. I
7쪽
qua 13raoditus est, bonevolentia mihi obsecutus non solum docu- monta nonnulla in eodom secreto Vatieano tabulario latitantia exhibuit, o quibus lux desideratissima in libri nostri sata redundat,god otium id ipsum illius libri exemplar Singulare et pretiosum, quod in privata sua bibliotheca tenebat, dono mihi benigno dedit.
Grato laetoque eXinde animo in patriam reversus nihil potius habui, quam ut quantum temporis a iuris canonici docendi mi oro - primum quidem in alma BonnenSi, deinde in Friburgensi lito- rarum universitate Ruscepto - reliquum e880t, in exemplari istoporvolvendo, eiu8que in indole partibusque singulis inquirendis impender m.
Iam eo perventum est, ut ecclosiarum antistitibus, via s iuris canonici potitis et studiosis nec non omnibus literarum cultoribus singulare istud decretalium Volumen noras typis oX usum offerre possim. Quae quidem eius editi0nem admodum commendare videntur, breviter OXΡΩΠRm. Clomentis VIII. de retulium Volumen quamquam approbationem a summo pontifice deSideratam non recepit, tamen uti monu- montum historicum pretii Singularis posteritati eam potissimum ob causam eonSerVandum e8Se puto, quod Viri et summis oeciosi dignitatibus et doctrina aequo conspicui per sex sere lustra auctOritato apostolica operam et 8tudium in eo congerendo omandoque consumpserunt, atque ipsi summi pontificos, Gregorius XIII., Sixtus V., Cli,mens VIII., opus conficiendum non Solum Valde commendaVerunt, immo iussserunt, sud etiam iidem summi pontificos laudati in operis collectione magnam curam multumque laborem adhibuerunt. Quis, quaeSο, aegre non tulerit, opus a tota sero ecclesia emagitatum, auspiciis praseclarissimorum summorum pontificum a viris doctissimis inceptum, per tiriginta fore annos ipsorum pontificum labore et ingonio lautum, ingentibus tandem laboribus sudoribusque absolutum, omnino oblivionis tenebris obnitum romanere 3 Juris canonici doctoros profecto emagitare mihi videntur, ut volumen istud tandem in publicam lucum emittatur, praesortim quum iam saepissimo conquesti sint, eXemplaria rarissima esse nec magno protio emenda vel reperienda Φ, nec eXemplar voluminis unquam se vidisse latean-
Ioannes Devotua, Institutiones canonicae Romae 182b , Tom. I, Prologomena, eaΙ .
8쪽
tur , nonnulli autem, iique graviores viri, num eXStet omnino, valde dubitent'. Quod quidem eatenus valere Videatur, ut persuasum mihi habeam, extra Urbem ipsam nullum omnino eius exemplar exStare, in Urbe praeter illud, quod in bibliothoca Casanaten8i a88eriratur, vix alterum inveniri posse. Catalogos enim bibliothecarum vel archiviorum Romanorum quotquot perV0lVes,sivo bibliothesiam Angelicam, sive Barberinam Se8Sorinnamve, sive Corfinianum vol Vallistellianam adieris, sive in aedes Sancti Potri ad vincula ascendoris, sive in Vaticana omnium praestantissima quaesieris, nulli bi alterum exemplar invonire poteris. Quare laetum est, ut viri iuris canoniel peritissimi, cum illius decretalium operis montionem faciant, non solum nihil certi reserant, sed etiam aliorum vestigia secuti omnes sero in eosdem errores inciderint. Sed erraret profecto, qui histori eis tantum nostrum librum utilitatem afferre atque pretii esse putaret, immo utilem generatim eum
diuerim nec a nostris certe diebus alienum. Etenim in eodem Omnes trium recentiorum concilioruni generalium, Florentini videlicet, Lateranensis V. Tridentinique, sanetiones nec non Summorum pontificum constitutionses per trecentos sere annos edita0 - remotis
illis, quae Clementis VIII. tompore iam in desuetudinem abierant
quaeque pro rerum comprehensarum natura alio vagari videbantur, suo quaeque titulo locoque disi, sitae atque ordinatae leguntur. Qua ex parte ut magis utilem librum redderem, sategi, ut quantum in me suit, bullas omnos, quae inde a tempore Clementis VIII. usque
ad nostra tempora emanaverant nec non decreta a summi A pontificibus vel a sacris Romanis congregationibus auctoritate apostolica lata, quaeque universam habent et generalem rationem, unumquodque in compendiarium summam redigorem et sub suo quaeque titulo
adiicerem, non typis textus Septimi, sed aliis typis primo aspectu
novas constitutionses et deeruta exhibentibus. Unde praseter generalium conciliorum sanctiones omne circiter ius pontificium, quod per MXcentorum fere annorum decursum constitutionibus conditum
3 Ioannes Boujat, Praenotionum canonicarum Lib. IV., eap. XXVI Venetiis VII , pag. 426 haec scribit: Hune septimiun decretalium librum Romao ita editum misso accepi, ut nec editus diei possit. Eius certe exemplum qui videru, neminem vidιδ Αndr. Barbori in ea quam curavit hullarii Romani continuatione, Tom. I. Romae 1835) Praeivt. p. XI. not. 2 memorat sedo existentia voluminis decretalium Clementis VIII. accuratiores bibliographos valde duhitare.
9쪽
est, summarii modo quod pertinet ad maioriam suo quidquo loco ottitulo ordinatum atque in uno Volumine pongestum habes. Aliam doniquo utilitatis rationem, quae in libro inest, attingero non praetermiserim, quippe quae ad procurandam hanc sedition0m maximo me commoverit. Dominicus Pinullus, S. R. Ε. cardinalis, in eo, quom decretalium libro completo praemisit tirologo testatur, opus Oiusmodi necessarium emagitatum omnium prae8ulum, gymnasionum totiusque ecclesiae Vocibus suisso. Sed quod, trecentis vix annis post ultimam authenticam decretalium collectionem elapsis, viris purpuratis, immo ipsis summis pontificibus atque omnibus in tota ecclesia iuris canonici poritis necessarium Visum est, pOStalteros sero trecentos annos nullo modo absolutum videmus. Nostris Vero temporibus prae8ules omnes, literarum universitatos, eruditi iuris cultores, altius, ut ita dicam, vocibus sublatis, quam Gregorii XIII. temporibus, novam canonum Pollectionem, Vel alterum, sed authenticum, librum septimum corpori iuris canonici inserendum emagitare dicuntur. Quantum enim studium adhibendum est, quot libri, luanta Volumina perlu8tranda, ut iura per 80XPentos soro anno8 condita, in innumeris collectionibus privata auctoritate saetis contenta, vel etiam extra fas vagantia, eruanturi Quot constitutiones Summorum pontificum in sorina bullarum vol brevium, quot litorao encyclicae vel decreta, vim logum generalium habentia, quot decreta in congregationibus cardinalium saeta et auctoritato apostolica approbata exstant, quae in bullariis aliis ius colloetionibus privatis dosideranturi Quot denique dubia oriuntur circa multas constitutiones, valpantne rerum conditionibus immutatis, nec ne 3 In quibus quidem omnibus supremum summi pontifieis iudieium sexpostulari apparet. Quae quum ita sint, prosecto praesules, iuroconsulti, theologi, gymna8ia, tota iam ecclesia, canonicorum sanctionum authentieam colluetion0m altis vocibus optimo iure desiderare videntur. Hi, quinnexauditi suorint - et speran hun est, soro ut sexaudiantur - iam Clementis VIII. volumen decretalium, qualo unque est, novo illi operi congerendo ornandoque partim sundamentum et formam praebebit, liartim quae vitanda sint, docebit.
H. Quicunque paulo accuratius de volumine deerotalium iussu Clementis VIII. congestorum roserre, sive indolem eius, siVe rationem, Duiligod by Corale
10쪽
quam compilatores Seeuti Runt, enarrare Voluit, editionem anno
MDXCVIII. Romae paratam, utpote solam luci publicae destinatam, eamque vi nobis denuo exhibitam, ante oculos habere debuit. Xoquo praelationes tantum Pinelli cardinalis diligentissime perlegendae, sed singula quoque capita libri cum conciliorum sanctionibus et eonsti- tutionibus apostolicis, ex quibus deSumpta Sunt, comparanda fuerunt. Hac domum ratione fieri potuit, ut indoles ac compositio libri doci talium accuratius exploraretur. Cum Vero exemplaria ementrarissima, paueis tantum aditus ad collectionem illam patebat, paucique, quibus occasio inspiciendi tractandi quo libri data erat, paucissima retulerunt. Quin etiam e libro ipso accuratior notitia de origine satisque eius percipi nequibat. Adhibuit quidem exemplaria anno MDXCVIII. parata Prosperus Fagnanus, canoni Sta celeberrimuS, quippe qui locos e praelatione disertis verbis deprompserit. Qui cum anno MDCXIV. secretarius congregationis cardinalium concilii Tridentini interpretum crearetur, itaquo compilatoribus libri decretalium aequalis esset, facile historiam fide dignam libri conscriboro potuit. Verum, quod dolendum est, nihil de hac ro scriptum reliquit, nisi quod obitor tantum montionem libri facit in suis commentariis ad quinque libros decretalium . Atque pauca sunt, quae ibi refert.
Nihilo tamen minus ex hoc solo sonto canonistis rocentioribus hauriendum suit, nec mirum, quod brevitas obscuritasque verborum ab ipso factorum apud posteriores varii modi errores genuit. Bene dictus quoque Papa XI U. nonnisi occasione sorto data de collectione locutu' cognitionem rei nostram non valde promovit*. Ρetrus Pithoeus nomina nonnullorum praelatorum a cardiniae Pinello omissa memoravit, qui ad congregationem, cui cura redigondi deerotalium
libri commissa fuit, delegati fuerunt Praetoroa Rosshiri, IIuidol-
bergensis professor celeberrimus, ex exemplari Voluminis nOStri, quo Romae usus erat, titulorum inscriptiones publici iuris sedit, scd ad singulas partes describendas non descendit '. Nemo vero adhue
3 Ad eap. Cum venis Et, de iudieii n. si I sqq. Benedictus XIT, Institutiones ecclesiastioae, Inst. XCI. n. Io; Da Synodo dioec sana Lib. XIII. cap. XXIV. n. 2. Petrus PMoeus, Appendix synopseos liistoriae virorum clarorum, qui Practer Gratianum canones Et decreta Beclesiastiea collegerunt; in editione corporis iuris canoniel, quam d. Reni . Boehmer euravit, pag. 1242. Catalogum Pithoel descripsit Iosaia Bouisu, Praenotati canonicar. lib. IV. cap. XXVI.