장음표시 사용
31쪽
Tuos ante pedes, Pater Beatissimo, tandem aliquando prodit postrema
canonum colloctio, quae pontifieia iura et conciliorum deerota annorum prope trecentorum compendiaria quadam summa comploetitur. Opus necessarium, efflagitatum omnium praesulum et omnasiorum, totius ecclesiae
vocibus; sed quia aequo arduum et implicatum, idcirco diu multorum ingeniis, vigiliis atque sudoribus suit elaborandum. Gregorius XIII. immodi talis memoriae, insignis pistatis, litteraturas atquo experientiae pastor, hanc provinciam commisit primus Flavio Ursino, Francisco Alciato et Antonio Carata , sanetae Romanas occlesias cardinalibus doctissimis; multa ipso manu Bua exaravit, elueubravit, monuit; sed qui Dous tibi selemons Octavo eonfecti negotii palmam roservaverat, inchoati praemium illi statim o vivis erepto persolvit. Successor sedi atque virtutibus, Sixtus V., pontifex multis nominibus solicissimus, eam curam mihi statim imposuit pervigilio principum
apostolorum anno MDLXXXVII. ita impenso, ita vehementer, ut excu8aro, vel magnitudine muneris, Vel caeteras meas occupationes, et alia quaedam impedimenta nulla rations licuerit; eon ossit vero perlibenter quos nominatim exposcebam adiutores, collegas ac duces, te, Pater Beatissime, eo tempore cardinalem Aldobrandinum, et eardinalem Matteium, seeitque potestatem alios quoscunque evocandi literis, usu, ingenio praestantissimos tum episcopos, tum sacri palatii auditores, aliosque praelatos et iuroconsultos. Horum auxilio addito, praesertim Ascanio cardinali Columna atque aliis, quorum Oxcollentiam optimo nosti, mihi onus ex parto levatum visum fuit, congregatio non modo promota, sed cohonestata maXimequΘnobilitata fuit. Et plans sit ignoseondum, eum mihi nimis mea illa electio placet; qualis enim tu primus sueris, cito eius augustissimi Pollogii testimonium, cuius iudicio laetus os inter mortales Christi Dei vicarius; quales fuerint alii, te unum tam loeupletem testem omnium instar appello, qui tres ex iis, Lucium Saxum, Laurentium Blancholium, Pompeium Arrigonium evexisti ad summum cardinatatus honorem. Extromo anno MDXCIII. saetus est ea undoquaque seligendi et recognoscondi, quac inserenda in
eanonum corpus essent. Reliqua erat gravis etiam cura, ut disponerentur
32쪽
ot ovocarentur singula ad suos titulos et capita, ut decreta pressim atquctatrictim proponerentur, ut cireumVestirentur suo quodam stilo et coloro iuris. Id milii ineumbebat, ut sum conatus omni corporis animique contentione pro viribus; ita enim omnia constituta esse vid obam, ut si quid intorim mihi contigisset humanitus, qui unus semper Iasegotio praesuerum, qui tractaveram et cogno Scebam unus rudem illam ut propo infinitam multitudinem scriptorum atque notarum, periisset omnino opus ita utile, Olucubratum, expectatum; periisset Omnino diuturnus labor, non modo mau S, qui propria manu plurima adnotaVeram utque perscripseram, Sed eorum Virorum, quos Rupra amplitudinis gratia nominavi, et tuus in primis, Clo- mons optimo maximo, qui operi tunc incubuisti, et nunc sis tua auctoritato omnia animaturus, eo ampliorem illis quodammodo spiritum tribues, quo non modo approbator docente relatore, sed operis essector atque parens suisso cognosceris. Nunquam tamen imponere manum extremam potui, Otpropter molem operis, et propter multiplices meas occupationes, congregationem praecipuo sancti officii et alias, quas nullam partom temporis vacuam relinquebant huic muneri, cui vix uni tempus universum satissaeors potuisset. Sed tandem quod mirum accidi 0 hoc ipsum otii, quod
sum nactus ad perficiendum debeo iisdem impedimentis, quibus antea rotardabar, hoe est uidem congregationi sanctae Inquisitionis propter quam iussisti, ut romanerem in Urbe, dum tu pergis Ferrariam, ut imperium virtute amplificatum praesuntia tua confirmes, vel debeo potius isti ipsi victoriac, qua, dum prosors ditionis Itomanae terminos, nominis tui memoriam in torminatam reddis et infinitam, ac declaras te ad pontificatum attulisse, non tantum doctrinam insignem confirmatam diuturno usu utque tractation orerum, sed sortitudinem, magnitudinum animi caeterasquo virtutes isto duplici principatu dignissimas. Ego tibi nnne offero volumen decretalium, ut accipiat a tuo iudicio utilis oporis opinionem, a Itomano pontifice auctoritatem, a Clemente VIII. gloriam quandam praecipuam. Vivet, si iussoris, et meae erga te obserVantiau perpetuum erit posteritati monumentum. Vale. Romae kal. Augusti MDXCVIII.
Varia licet vidersetur opinio, an in hac recenti docrotalium compilations insori deberent Oecumenicorum conciliorum Florentini ac Tridentini non modo canones, qui ad mores morumque reformationem spectant, sed illi otiam, qui fidei dogmata respiciunt. in hanc tamen itum est sententiam,
ut inseruntur. Etenim constitutum quidem Erat nobia Veterum summorum pontificum
Gregorii Noni, Bonifacit Octavi, Clementia Quinti laudatissimum exemplum sequi, qui in decretis colligendis illud potissimum spectaverunt, ut scholasticis et ius di euntibus necessaria atque ad mores illis temporibus corrigondos id enim Bonifacius in prooemio libri sexti testatur lueutonter Duilir Ooste
33쪽
quam maxime opportuna deligerent et pertractaroni. Intelligebamus otiam hinc laetum osse, ut non modo in istorum pontificum decretis. vorum otiam in votoribus do retorum compilatoribus, Isidoro, Broeardo, Anselmo, Gratiano, Photio, caeterisque aliis perpauca reperiuntur, quae ad dogmata portinerent verissimo enim dici potest istorum volumina, etsi maxima, paucissimis dogmatibus esse respersa), ac proinde perspiciebamus, etiam satius visum osso maioribus nostris ea dogmata theologis rolinquere, quorum propria ost haec tractatio, quam ad iuris pontificii praecopia traducere et revocaro. Quin et vid obamus illud incommodi habero posse dogmatum tractationem, quod nimirum adolescentes ad pontificii iuris studia aceodontos,
quippo rudes adhuc et imperiti, in difficillimas do iustificatione, praedestinationo, libero arbitrio et alias id genus materias, quae viros etiam aetate, ingenio ot doctrina praestantes saepe retardant, facile impingero possent, ita ut his quasi sal obris impediti haud satis habeant, quo so vertant, veloorto doterriti ab ineoopto cursu reVocentur. Doni quo illud etiam, nec sine intimo doloris sonsu cogitabamus, nonnullas Christiani orbis nationcs extitisse, quae, ut haeresum labi pollutas sunt, sacrosancto Tridentino concilio interesse recusarint, vel si minus recusarint, eiusdem concilii executionsem nondum admiserint, vel squod magis dolondum est) in illius invidiam libros turpissimos conscripserint, ac proinde Vorondum, ne apud illas nova hasc sacrorum canonum seditio, quippe illis insessa, auctoritate careat vel certo longo minorΡm hab at, quam si praecepta continerset ad morum rosormationem tantummodo pertinentia. Vicit tamen alia pademquo multiplex ratio. Nam cum Tridontinum hoc concilium tanta suorit episcoporum frequentia, tanta patrum auctoritato, tanta rorum omnium investigatione et deliberatione concelebratum, atque ab eo temporo nihil magis ab omnibus summis pontificibus optatum, quam ut omnia eius deerosa, et praesertim quas do religione nostra sunt, ubique gentium divulgarent , praedicarentur atquo in usum reciper latur, et Ob hanc unam potissimum causam iampridein curatum suerit, ut idem eoncilium in graecam, arabicam, chaldaeam, aliasquo exteras linguas Vorteretur; nulla alia quidem ratio no id hodio efficacius perfici posso credendum est, ut omnibus innotescat, quam si iussu et auctoritate summi ipsius pontificis, una cum hac decretalium editione totum insereretur concilium omnibusquo praeciperetur, ut quaecunque in hoc librorum volumino contenta gunt, ab
universie r ei perentur et observarentur.
Quaro de saetii oventro poterit, ut idom concilium non modo in Omnes illico penetret academias, in omnia gymnasia et apud omnes viros doctos cuiuscunque sint prossessionis, sod publicam etiam et indubitatam acquirat auctoritatem, quod alias secus contigit, cum do veritate, et numero decretorum in variis conciliis inscrtorum non mediocriter suerit haoqitatum, ut apud Antonium Augustinum videre est 3.
Lib. V. ilo auctoriti Cone. titi XIII.
34쪽
IIos autem veros esse et authenticos concilii Tridentini canonos nemo ambiget, nec alios ab his diversos, nec plures aut pauciores quam hos-motipsos inveniri, qui nunc sanctae Aodis apostolicae, quae errare nequia quam potest, roborantur testimonio. At voro si una aut altera tantum seiusdem concilii pars apponeretur, absurda utiquo soquerentur aliqua; lacilo enim quibusdam videri possot partem tantum impressam probari, non item aliam, vel saltem QRS minoris aestimationia. Cumquo iidem canones tanta sint prudentia ottantorum patrum auctoritate concinnati, cavendum est quoad eius fiori
poteat, ne quavis temporum iniuria depereant, et longo melius perpetuari poterunt, si in diversis codicibus impressi reportantur: sacilius si qui domcodex ipsius concilii longa tomporum sorio depordi potest, quam totum
Quibus sit illud Meodit, quod cum haeresis Calvinistarum, omnium quotquot suere pessima, in dies magis grassetur et invalescat, Christianno reipublicae ex podit maximo, ut ipsa concilii dogmata, quibus ea haeresis mirifico impugnatur, ubiquo locorum omni studio ot diliguntia disseminon-tur et publicentur. Neque nobis quaestionem facit, quod pauca in aliis decretalium compilationibus adjecta legantur: nam licet non multa sint, aliqua tamen Sunt ut in ipso Gregorii Noni deerotalium libro, qui non solum constitutionibus ad usum forensem spoctantibus, sed pluribus etiam, quae religionis sunt, constat. Numerantur siquidem XIX. tituli in ea collatione variis in locis
sparsim distributi, ut in iis quamplurima capita, quae do praecipuis fidei nostrae dogmatibus traetant, ut habetur in indico, qui infra ponitur . In libro quoque Bonisaeli Detavi, ot Clementis Quinti idem fere ro- peritur, prout in extravagantibus Ioannis Vigesimisecundi, et in aliis, quao
Vulgo communes extravagantes appellantur. Quod animadvortiasse videtur
Antonius Augustinus olim Rotae auditor; hio cum Ilii per librum ediderit,t Quaedam insoria in variis titulis libri decretalium, quas videntur pertinere ad dogmata fidei: 1) Po. Totus titulus do sum. trinit. ot fide Catholica. 23 In tit. de consuetudine in c. Quanto eum glos. ibi In verti. ex necessitato, et in verb. omittere, qua tangit alia pertinonita ad dogmata. 33 Titi de sacra unetione. 4 Titi de sacramentis non iterandis. b) Tit. do madorit. et obed. 6) Tit. do seriis per toti titi 73 Titi de iureiur. Eap. Ego N. Et cap. Et si Christus. 8) Titi de consecratione ecclesiae vel altaria 9 Titi de celebratione missarum et sacramento Eucharist. et divinis ometis. 10 Titido baptismo et eius effectu. II Titi do presbytero non baptia. c. 2. et 3. 12) Titi dereliquiis et veneratione sanctorum in c. 1 et 2. 13 Tit. Qui filii sint legit. o. per venerabilem. 14 Tit. do observatione ieiuniorum. c. 1 et 2. 15 Titi do divortiis. e. gaudemua 16 Titi do Iudaeis et Saracenis. 17ὶ Titi de haereticis, α eum Christus, e. eum ex iniuncto, c. ex ommuni amus, Et alia. 18 Tit. de apostatis et rei terantibus baptisma. 19 Titi de sortilegiis. In libro sexti sunt multi Hii tituli similes. In libro Clementinarum pariter sunt alii tituli simiusta. In extravag. etiam Ioannis XXII. et in Oxtravag. communibus reperiuntur multi alii tituli huiusmodi, veluti de haereticis; do celebratione missarum; de Iudaeis; de reliquiis et veneratione sanetorum; de Echismatteis.
35쪽
ouius inscriptio est, Epitome iuris pomiflcii, non modo ea, quae sunt penitus profana iudiciariamque totam respiciunt et litium anfractus perimunt,
vorum etiam ea, quae de fide et religiono sunt, ex conciliis et sanctorum patrum scriptis excepta comprehendit.
Ad id voro, quod dicobatur de fine huius operis et partibus eorum, qui iuri pontificio operam dant, nempe eos versari in dirimondis litibus sit humanis actibus, non item in fidei domatibus, quas theologorum propria est, lacilis est responsio; namque ea quae ad fidem tendunt, duplici modo possunt considerari: altero directo et principaliter, ut eum logicis
loquamur, altero indirecte et secundario, prout ordinantur ad ea, quae pro-voniunt ex fido. Undo quatenus docentur sive Oxercentur opera humanaeo modo, quo a rationibus externis debent dirigi, pendet haec ipsa a fido, attostanto b. Thoma et ius pontificium nihil aliud ost, quam praxis theologica si scientia operabilium actionum. Professoribus igitur pontificii iuris non proponuntur ista dogmata, ut ea speculativo vel ex professo in scholis legant, aut do illis, tanquam de suis axiomatibus disputont, quia cum ex urticulis fidei deducantur, ut talia ad theologum pertinent. Iuris voro peritus debet ea scire et praesupponere tanquam certa ot accepta ex prioribus theologiae principiis, cum sacrorum canonum disciplina sit thoologias subaltornata et illam praesupponero debet, ut medicina praesupponit philosophiam naturalem et musica praesupponit arithmeticam, et prout alias omnes disciplinas sibi invicem respondent et altera ab altera quoad notitiam principiorum derivatur. Quocirca sicuti hodie iuris canonici professor, qui in gymnasiis librum decretalium legit, non interpretatur tit. do Summ. Trinit. et fido Catholica, prout obiectum est fidei, et principium a theologo acceptum, sic in hac compilations quamvis insertam videbit materiam do praedestinatione, tu tifications et de sacramentis; non sumet tamen has materias explicandas secundum propria principia, sed relinquet theologis declarandas. Dubium tamen non est, quin omnes has materias fidei, si non explicito, saltem implicito, notas haboro deboat si beno cognitas tanquam prima et proxima sua, quam profitetur, artis principia, alioquin ei facile contingeret, ut in tractandis et erudiendis iis, quae ad praxim et humanas actiones pertinent, toto aberraret coelo. Non enim iurisperitus insudaredobot in docidendis tantum litibus ot controversiis secundum terminos judiciorum, sed in hoc quoquo esse, ut Christiani hominis actiones, sive in litibus, alvo in aliis quibuscunquo negotiis in ordinem ad Deum periuris pontificii rogulas dirigantur, ita ut non discrepent a propria conseientia si a lego Dei, immo convoniant omnia cum fidei articulis ot cum veris nostrae religionis principiis a sacrosancta theologia, uti a purissimo
3 2. 2. q. 8. art. 3. in resp. et art. 6. in resp. et q. XI. - 2. in resp. Abbas in prooem. Decreti num. 14.
36쪽
Ideoque iuris certissimi ost ius dicentem teneri seiro fidoi articulos saltem implicito
Hinc videmus veteres glossatores ob horum principiorum ignorantiam variis in locis turpiter errasse, praesortim in glossis decreti Gratiani tit. do poenit. st de consecrat. In examinatione enim eiusdem decreti temporo rogorii XIII. horum errores fuerunt detecti, quamvis nonnullos iampridem adnotaverat S. Antoninus , eosque idem summus pontifex, pro immo a sua pietate omnino abolem aut emendare cogitaverat, Verum quoniam magna oriri videbatur confusio et perturbatio, ideo aliter persuasus intactum reliquit opus stri doctissimis adnotationibus illustratum.
Et hase omnia ad ea, quae de tyronibus diximus, aptari possunt; nam si sibi difficillima videbuntur, illis pro tunc omissis, ad alia intollectu
faciliora se conserre poterunt.
Si voro obiiciatur, quam pauca dogmata osso in ipsis docretalium,Soxti, Clomentinarumque et extravagant. libris, ad quorum normam isti condendi sunt, respondebimus, in conciliis, quorum decreta fuerunt collecta, etiam pauca adsuisso dogmata, in Tridentino Vero quamplurima, ita tomporum nostrorum calamitato serente, et ob hane unam potissimum cauaruntdom fuit indietum concilium et celebratum. Quaro latendum ost in hac recenti decretalium oditions necessariam esso dogmatum insortionem: longo enim maiorem acquiret auctoritatomvolumen hoc, si ipsa continebit dogmata, quam si seorsum quasi neglecta et ignota iacerent. Nam contingere forsan poterit, ut qui dogmatibus in-sesti sunt, vel ea lariasso nunquam vidorunt, hac occasions legendi librum hune decretalium, et tam praeelara multa inspiciendi, quae in eo continentur, et insimul considerantes post tot annos haec, quae ad fidoni spectant, fuisse a Catholica Rom. occlesia summa maturitato doliborata, si nunc maximo studio et delectorum virorum impressa, sto suis propriis distributa titulis, atque in omnium conspectu posita, libentius sorto, Doo iuvanto, inducantur non modo ad illa percurrenda et legenda, sod otiam dogustanda st omnino amplectenda. Quod pro sua immensa bonitato et misericordia saxit Deus omnipotens, cui laus, honor et gloria in saecula saeculorum. Amen.
DOMINICUS S. R. Ε. CARD. PINELLUS.
Ea est humanarum actionum varistas et multitudo, ut varium sol
per ac multiplex iurisprudentiae suppeditet argumentum. Atquo hinc sano in nostro pontificio iuro sui de caesareo sileam) ingens illa existit
duorotorum veluti silva, atque constitutionum moles. Dum enim pro rerum incidentium usu ac temporum opportunitate, ad de etiam pro morum uo
x Can. omnos 38. dist. S. Thom. 2. 2. q. 2. art. 8. In 4. par. tit. XI. e. 8. pag. 188, incipit, notandum est.
37쪽
negotiorum varietate, alia decreta sanciuntur, emendantur alia, multa etiam aut explentur aut declarantur, quaedam etiam abrogantur interdum atque tolluntur, haud sano fieri potuit, quin huiusmodi decretorum moles mirifieo exerescerpt, sivo dissimilitudo aut Varietas appareret. Verum, etsi id totum rorum ac temporum varietati, quin hominum etiam ac morum inconstantiae, sed negotiorum imprimis novitati, ipsi denique noeessitati sit tribuondum, nemo tamin, qui recto sentiat, illud unquam inficiabitur, nimirum maiores nostros in hac constitutionum seu multitudine seu varietato nihil aliud spectasse unquam, quam solidam mortalium utilitatem, eoquo soniper cogitationem intendisse, ut Christiana respublica recte gu-bornotur fidelesque ipsi ad salutis portum dirigantur. Hinc sano constat Christi apostolos ac sacerdotes iam ab nascentis ecclosias initiis multa doritibus ocelesiao doque huiusmodi aliis, quas ad Dei cultum retinendum
augendumque necOssaria aut Opportuna Viderentur constituisso. Hinc etiam ab eorundem apostolorum successoribus, tam graecis, quam latinis, Spiritu sancto auctore ac duco multa sunt inita concilia, multa sancita deerota aliaque Varia scriptorum monumenta prodita ad fundamenta Christianao religionis nostriquo iuris perquam necessaria. Et ut missos sacrorum eanonum auctores laciamus et ad collectoros
deveniamus, illud memoria repetendum est, duo suisso apud graecos collationum genera, a quibusdam antiquissimis episcopis concinnata, quibus suas addidorunt interpretationes non modo Alexius Aristenus, Ioannes Zonaras et Theodorus Balsamon, verum etiam Ioannes Scholasticus et Photius, ambo Constantinopolitani antistites, et Matthaeus Bastoros fit, monachus, Constantinusquo Harmenopolus atque Arsenius. Apud Latinos voro haud valde dissimiles superioribus Oraeeis fuerunt Martinus Braccaron sis, Dionysius rixiguus atque Cresconius; mox secutactsunt pleniores decretorum collectiones Bruchardi Ili Vormaconsis, Deusdedit presbyteri cardinalis, Anselmi Lurensis ot Ivonis Camotensis, cui titulus ost Panonia Isici Et docrotum. Sed altitudo aedificiorum, quae a Gratiano altius extructa sunt, illorum omnium luminibus officit; addidit siquidem multas distineti onos et
quaestiones ex variis canonibus sentontiisque veterum patrum undiquo corptas, ex iure etiam civili Romanorum quo tempore coepit revivi- Beere, multa capita.
Quom librum, licst ut caetori, a privato homino concinnatus sit atquo sino huius sanctas sedis auctoritato editus, Eugenius tamen ponti sex, quasi in gratiam sedis apostolicas conscriptum, publico in academiis proponi et
doceri postea iussit, exemplo sermo Adriani, qui edicto porpetuo, quod Iulianus iurisconsultus privatim composuerat, ius publieum dici deinceps
Anno a nativitato Domini circiter I 100 LaieJ. 3 l. 2. ff. de orig. iur.
38쪽
At postea invalesconte Romanorum pontificum auctoritato, ac multipli eatis eorum constitutionibus atque omni ferino potestato pones illos confirmata, cooporunt has constitution os in aliud volumen conferro. EX quibus Gregorius IX. quasi alter Iustinianus, librum unum usibus et temporibus consentaneum per Raymundum capellanum suum ac poenitentiarium componi iussit, qui liber deerotalis dicitur, quod opistolis ut plurimum decretalibus constet. Vorum enimvero non una manu idem consectus ost libor, sed post sextam tantum compilationem consequutus est publicam auctoritatem.
Nam tomporo i Nox. III. cum multa a Gratiano viderentur ex antiquis conciliis ut summorum pontificum constitutionibus omissa, Bernardus pra positus Papiensis, mox Favontinus opiscopus, novas illas decrotales inlinum corpus redegit, cuius colloctio prima compilatio est dicta δ, ab auctoro tamen Breviarium extraVagantium fuit inscripta.
Et licet eiusmodi quoquo colloctio a privato homine fuerit elaborata, nullo videlicet summi pontificis iussu praecedonis; tantam tamen adeptus est auctoritatem, ut Vincontius, Alanus, Tuncredus, Laurentius et Rogerius, viri alioquin gravissimi, in eam glossemata conSeripSerint. Huic successit Gilbortus et Alanus et eorum discipulus Ioannes Gallensis qui a magistris tentata et inchoata, uti propria misit in lucem, iisque glossemata addidit quaedam, prout socero alii, nempe Hugo Ferrariensis episcopus ot Bernardus maior Compostollanus . Eodom exomplo secutus est Dornardus archidiaconus CompostellanuS, qui etiam propria auctoritato tortiam eonsucit compilationem dictam Romanam, quod esset Romao congesta, etsi interim I 'otro Beneventano Innocentius ΙΙΙ. a Romanis, ut aliqua collectio pontificia auctoritato oderetur, saepe rogatus, mandavit ' ut publiea. auctoritato decretalium liber conscriberetur.
Huic publicae collationi quamvis interpretationem adhibuisse Paulum
Hungarum arbitrabatur Ioannos Andreas, ex vetusto tamen codice antiquarum compilationum, ab Anagnia civitato in bibliothream vaticanam delato, quom ipse logi, constat Oosdem otiam Vincentium, Alanum, Ro-gerium, Iacobum et Tanerodum glossas focisse, sed omnium copiosissime id praestitit idem Tancrodus Bononiensis archidiaconus, Honorio III. charissimus, apud quo cum 7 non minimae apstimationis et auctoritatis. Paulo post in concilio Lateranensi omium celeberrimo fundo merito per antonomasiam generato Concilium dicitur) aliud quoquo Volumen postorioribus eius constitutionibus ot eiusdem concilii LXXI. capitibus est comprehemum, ex quo quarta compilatio nomon habuit ' quam praelatus
Anno 1170. Α Λnno I 198. Anno 1229. 3 Prima compilatio. δ Secunda compilatio.. Tertia compilatio. ε Anno sui pontificatus XII. ' Quarta compilatio.
39쪽
Tanerodus digessisso creditur 3; qui voro glossemata secerit, Varia est opinio: alii Ioannom, alii Iacobum, alii Robertum, sive Rogorium putant. Quinta doniquo colloctio 3 accessit ab eodem Tuncredo ex Honorii ΙΙΙ., qui proxime Innocentio successit constitutionibus compaginata. Novissimo' autem Gregorius Nonus iam dictus quinquo collectiones in ordinem ot compendium, idquo libris quinquo distinctum, ab eodom Ray- mundo eius capellano, mox tertio ordinis praedicatorum magistro genorali, cuius doctrina et vitae sanctitas insignis fuit, redigi iussit, ita ut omnes constitutiones et decretales opistolas, quae ad usum sui temporis sacore Videbantur, eo volumino continerentur, videlicet Alexandri Tertii, Lucii
Tertii, Clomentis Tortii, Innocentii Secundi, Innocontii Tertii, Caelostini Tertii, Eugenii Tortii, Loonis Τortii, Urbani Tertii, Paschalis Soeundi, Honorii Secundi, Gregorii Secundi, Gregorii Quinti, Gregorii Oetavi et
ipsius Gregorii Noni, et aliorum paucorum Veterum, ut puta Foelicis, cap. 1. de accusat. Stephani, cap. 7. eod. de accus. Adeodati, cap. 3. do Simon. Ηοrmisda , cap. 1. do cler. non Ordin. Callisti, c. I. do poenit. et remiss.; adiecta quoque sunt decreta et canones conciliorum generalium, praecipuo Lateranensium sub Alex. ΠΙ. et Innoc. III. et provincialium
Glossas vero satis cruditas conscripsit Bornardus do Botono Parmensis ot eanonicus Bononiase, cuius civitatis doctoribus ot scholaribus idem Gregorius Nonus sicut prius socorat Innocentius Tertius, direxit. Sexaginta annis vix intorpositis Bonifacius Octavus pontifex maximus renunciatus, novo adiuvandae roipub. Christianae studio accensus opistolas decretalos suorum praedecessorum atque etiam Lugdunensis concilii goneralis, sub Gregorio X. y celebrati decreta, per Gulielmum archiepiscopum Ebrodunensean et Berengarium episcopum Biterensem ac magistrum Ricardum do Senis, S. R. E. vicecancellarium, curavit diligenter recensori et multis constitutionibus novis 'a so additis in unum quoque volumen, sub eisdem quinque libris et titulis, quibus Gregoriana compilatio constat, redigi sextumque nuncupari mandavit '. Atquo in hoe
Ioannes Andreas Bononiensis omnes glossas conScripsit.
Eadem ratione eodemquo ordino, Clomons V. in concilio Gallisto Viennensi alios libros, qui Clementinao ab auctore dicti sunt, conscripsit. Hie Bonifacio VIII. lino dumtaxat intorposito Bonodicto IX. succedens ' paulo post ita rebus Christiani orbis postulantibus Visnnensogonorato indixit concilium. Ex cuius decretis ot aliis suis constitutionibus
librum cum informasset, atque morte praeventus, edere minus Valuisset, tum Ioannos XXII. qui suit proximus in pontificatu Successor, anno Secundo U, gloriao et vigilantiao ipsius Clementis nil detrahi passus, sub
Anno 12ib. Quinta compilatio. Anno 12I6. Sexta compilatio. Anno 1230. β Anno 1244. flJ Anno 1274. 8 Septima compilatio.' Anno 1305. Anno circa I3li. M Hoc est anno 1318. 3.
40쪽
eiusdem Clomentis nomino illam publicavit compilationem in quam etiam glossas confecit idem Ioannes Androm Bononiensis. Super haec denique constitutiones a variis pontificibus editas, quae nullo deinceps auctore in libro Extravagantium sunt relatae, etsi eorum alias Ioannis Vigesimi secundi, aliae Vero communes dicuntur. A Joanno igitur Vigesimosecundo ad haec usquo tempora, licet obtemporum calamitates vicissitudinesque rerum, multae eaedemque variae a variis pluribusquo min. pontificibus editas sint constitutiones, et nonnulla inita concilia generalia, ut puta Constantiense, Basiliense, Florontinum , Latoinnenso III. siel et Tridentinum; horum tamen decreta seu
canones ac pontificum illorum constitutiones hucusque in corpus canonum nondum suorunt redacta. Quocirca maxime optandum fuit, ut aliquis in medium prodiret, qui maiorum nostrorum exempla sequutus, eorum praesertim, qui Pandecisa, Codicum decretalosque compilarunt, hasco summorum pontificum constitutiones et conciliorum decreta in unum volumen, etiam libris quinquo divisum set suis titulis dispositum et capitibus comprehensum, publica et pontificia auctoritate rodigoret, quo sane vix quidquam est, quod Christiano orbi gratius contingero posse intelligeremus. Quaro adhibitis aliquot viris aetate, moribus et iurisprudentiae perspicuis, opus Sumus aggressi stique eodem ordino concinnavimus Nam constitutiones prorsus similes, quase a diversis pontificibus sunt promulgatas, in hac compilatione inserendas non emo iudieavimus, sed Oa dumtaxat una, quae caeteris accommodatior Visa est, aliis omnino omissi a. Si vero duae vel pluros do oadem ro constitutiones contrariae vel divorsas ab uno, vel a diversis pontificibus repseriebantur, ea sane, quRousu sorensi magis essot r cepta, retenta est deletis aliis. Ex his Vero, quae prolixae nimis viderentur, superfluis reseratis, reliqua necessaria pars, uti perpetua lex, in hoc volumine inseritur. Omnes quoque constitutiones supervacaneas atque inutilos penitus
submovendas esse non inconsulto decrevimus.
Denique ad Oxemplum Triboniani, Raymundi, atque etiam Bonifacii OctaVi, non modo superfluas ct contrarias abstulimus et resecavimuS Et quae dubias in prioribus orant, declaravimus, scd otiam interdum in totum vel in parto mutavimus multisquo correctionibus, detractionibus otadditionibus sprout oxpediro visum est) lactis, et in hoc unum potissimum incubuimus, ne molos cresceret librorum, ne leges absque neces8linis multiplicarentur, cum si faciles osso debeant set paueae, atque ut dubia ollites, quoad seius fieri potest, tollerentur. Conciliorum vero non omnia sunt inforta decreta, sed ea taurum, quae ad rem nostram sacere videbantur; ex Constantiensi etenim, quod