Promptuarium Hippocratis in locos communes

발행: 1683년

분량: 627페이지

출처: archive.org

분류: 생리 & 의학

181쪽

-----I 2 Promptuarium

doeet ad Aph. 15. fere, i, r ebres magna ' eX parte a bile' oriuntur,eat r

b. e Imo a sola bile ex Iou- Cum bilis, ' aut pitui ta' incaluerit, ab his toturi . corpus. incalescit , & hoc febris vocatur. Calesci odo gituitum febrem m- autern bilis. & pituita intra quidem a potibus & eibi, eitate ait , humorem x's 'quibus nutritur &incalescit. Extra autem a calo es h g.m sol 'tan'. c& Vulcteribus, & a calido supra modum calefa tate concurrit aut en*igi , eho,& a tagido plus aequo refrigerato. Incalescit quo. rei et i, i i tinei hi si que a Visu & auditu. Li& r. de Morb. pag. g.& originem febris. HRV oritur febris fele ex bile & pituita & sanguine que 5 ta ' 't. 'ehn i callidissima existunt. Ex aquae s autem , nec ad modunium accenditur primum, vehemens ne et diuturna febris oritur, cum aqua igni

is , b, et u et et minime: idonea suppeditet alimentum. Lib. . de Mur

humorem tun* fgh Incalescente corpore per hoc aquosum quot est se

concipere dum di gxeg et . . . P Pir rrat a naturali permixtione bri maXimg inrestum praetcspue exhalat, relinquiti

qua prius continebatur inv quod est biliosum & proprium se s abis aquae nomine bris alimentum. Non secus ac si ut is affula in vas hi* aeneum aqua & oleo , ligna succendat, aqua certe lon m Mem' me auehi si eum. ger paucior futura est, cum ex vase exhalet,oleum vero At interpr*x xra * paulo imminuitur , quoi aqua quidem ob raritatera vaporem ab igne extenuari, & levis S reddit; exii lare potest; resolvit r. oleum vero cohaerens & densum extenuari nequit, ac que uti aqua exhalare. Ita sane & in homine se res libbet 8, incalescente namque corpore aqua seras exhalsat, quod vero est biliosum cum cohaerems & densum tituitum oleu, non similiter eX tenuatur & exhalat. Verum e litibus: sed bonis, i- tenuatus humor biliosus essicit ut corpus magis inca

Neque calidum, simpliciter febricitantium , ne eqi Id citcd yenretui remo ipsum lotum affectionis causa est, sed est amarum v

elate humorum salsorum, Calidum, aliaque innumera , ac si igidum aliis lacra TM conjunctum. Lib. de Prisca Medicina. pag. ii sit borum ., &c. - Febrium omnium rum aer auctor existit,

di Articu primo asserendae

sis , explicatur, Articulo da h Exh alat quidem

dem& exuritur tum oleui

182쪽

Hippocratis

Febrimn disserentia.

Febri unduo sunt genera, unum quidem omnibus corninuae pestis appellatur , a rerum ob priracam

cujusque ratione in , horum auxein utriusque inter epidemios praecellat aer causa existit. Lib. de Flatibus. pag. a Z s. peltis, hujus nomine defi-Febres magna ex parte a bile oriuntur. Quarum s o Te, o biliat 'quatuot sunt genera praeter eas quae e Ximios dolores Quae solent nuncupati lactantur. Earum nomina sunt, Continens, quotidiana, tertiana, quartana. Lib. de Nat. hominis. pag. 181. Febrium quaedam manui mordaces apparent q

quaedam vero mites , quaedam minime mordacei , inu tot a corpore exhalans crescentes / tamen ; aliae autem ' acutae quidem , at P*do mordax fuliginis

quae manui cedant. Aliae confestim exardescunt saliae in totum debiles apparent & aridae. Quaedams etiam balnei vapor. lis. Nonnulix vero statulantae aspectu s horrendo. Aliae tactui mordaces: aliae quoque praerubrae. QVae- quas sublungit.

eam etiam lividae. praepallidae , altaque id

genus. Lin: S. Epid. feci. i. text. IV. ne acutae , seu tactui acres apparent; mox vero tactus cedunt, siquidem hujusmodi differentiae non oculis sed tactu explorantur. G . hyc. Pruritum , morsum ve tactui afferentes. g pemphygodes die ae , de quibus infra. hic subjunguntut differentiae non a caloret, sed a cutis vario colore desumuntdir:

EX bubonibus febres omnes malae A preter diarias. a Quod ser8 st viscerum S sct. q. re Li a. Epid. stet g. u. ys 8. y j-μyrum febris ex bile ' non habeat, multa calida capiti bFuit enim Hippocratis id ruta solutio ' fit febris Aph. ff. set. r. sententi i omnes putridasSi quem calor aut febris prehendat, neque ex bile qui pituita , sed ex lassitudine; alia ve causa . calida: Dum c pixis lotione xe. caput irrigato , donec pedibus sudor i hi ses r

x' reddito carnes intumuerint, pituita bilisque aequaliter coo iro 'dex

deusta conquieverint. nili e infrigeretur ,-- .

183쪽

---- . Promptuarium

cibis, alia ve causa obstru-que exeat, neque moveatur , neque aliud quid si antur pori. Martimui, Cum lassitudo , febris , & plenitudo det nil s Quod febres ephemerae rit, . naulta aqua laVanduin & liquido illinendum se

.uspicatuta balneis Asar- rem corpore exeat, idque aut s quatuor diebus cost

.hi in ites vel quatuor quod bilem educat propinato,&c. Lib. Loc. hau .aidi.

dies , quos si excedant, heeuseudae sunt a bile , ut loquitur Hippocrates, stupuix idae ut loquitur-Exibi ', u. . tiano

Febris intermittens in genere., Rigoti, nomine intelli shu' in f*bribus quotidie ' rigores fiunt , quotlia

ait sistonis etiam horro- die febres lolvuntur. Aph. 63. seci. q. xem&fxig*i Febres in quibus labra exulcerantur . sere: inter-

Hio Febrium hae quidem colitinuae , hae vero inter iu

ta gen tantur paroxysmi, prehendunt , noctu intermittunt aut noctu prehen-εc tanquam ex fonte q*-- interdiu intermittunt. Sunt &semit eiulanae tes

eam aut foco scaturaunt & . -

cce untur. Ex Attianae, quartat ape , quintanae , septimanae nonanneum in corpore libre r-EMd.set. q. text. 2.dente affecto non rem . . . . meneat hujusmodi dispositio , ideo unico rigore clitico , non vero pluribus petiodicis ea dilectis tur. Neurni'. e Prompteque solvuntur, quod his veluti abscessibus excernantur febrilia illasmata, morbi agat

d Ut plurimum ita contingit. Intermissio siquidem denotat neque phleemone verari untati, neque venenosa qualitate humores assici . Ex Gal. Licet ea certis c1sibus aliquando iis pericului accidat, ut notabitur in Tertiana.

Febris quotidiana' Hippocratis,

seu duplex Tertiana racem

torum.

minis, qui Galenosus e- Febris quotidiana secundum continentem ex pipti LLus, sed ex altero ad .ma bile ortum habet prae aliis citissime liberat, ' sua. ' Hi poetas ta hut tinente eo longior, quo pauciore ex bile pro 'pi iam agnoFisse febrem pu- quodque corpus in ea quietem habet quod in coit n

ctu lo modo quiesci . Liae de Natur. hm

Hanc praemittimus tertianae ipsius Hippocratis ordinem secuti. differre autem a quotidiana Galeni P recentiorum ostendunt verba ipsa Auctoris , non modo ex text. Lib. de Nat. Aominis, qui Galeno, suspictus, sed ,

184쪽

Si quis bile vexetur, febris eum quotidie '' prehen- At quotidianam GHo

net, os amarum est, & cum sine cibo fuerit, Offendi- alii ratissimam volunt, ut tur; ubi vero comederit j strangulatur ,& paucis ci- his impletur, eos execratur, & VomitionibuS terita- qua opinantur designatitur: ad ' lumbos & crura graVitas detinet, multum- --ie. o. v jώque dormit. Huic si posset febrem, frigido & copioso hirum intelligat tri lanari sudore exudarit, neque febre liberetur , s diuturnus morbus evadit ; si vero minime exudarit, citius ju-2'nt idem aptiu ita dicabitur, cum sic habuerit, ubi nonum diem attige- anterpretaturrit, medicamentum purgans adhibeto. Si enim statim tu' u isti nuper febris exordia exhibueris , postquam purgatus terminate diem affictio- fuerit, febris repetit, rursusque medicamento indi-'get, & caetera ad curationem pertinentia. Ex Lib. a. ne detinet maxime in me- de Morb. pag. 66. 6 . viget bilis

S I 'MI maxime , Inquat is in Comment

e vertit m quod nullus hic sit strangulationi locus,& verbum v idico etiam Alsare signi ficet, quasi aeger i bile assetur & aestue t. e Quod incalescant lumbi vicinia vasorum cum anxietate qua gravantur iva crura ut corpus sustiis

Aere nequeant. Ex eodem

f Quod passim observamus accessionum initiis. 1g ite enim fuerit judicatorium non judicans. 3. Per alim quin iam evacuationem puta diarrhoeam bigiosam.

Tertiana febris quotidiana 3 longior, & a bile pau- Galenus censet hane po

ciore fit. idque diutius in ea quam in quotidiana Igu 2 t

Corpus quiescit , eo diuturnior haec febriS est quam dam sopbista Medicinae

i ertiana exquisita quinque aut leptem periodis ad bile, & prae taliis Dbtibus laminum judicatur. Aph. audicatur adsum

ptum nono. Coac. 1 8. bi , tertianam febrem ha-

*hres quae uno die intermissionem habent, altero cete em iudicatio- perfrictionem , judicium ad diem septimuin ius cu--per' quotidian. mxdnt, Lib. 2. Epid. secf. r. Celerem habet judicatio- febrem intellexisse bilio-

i tertiana febris detineat, siqaidem per tres acCeo b sunx tamen plures casiones quarta prehendat, medicamentum deorsumpVrgans bibendum dato. Quod si tibi medicamento tum.

185쪽

e No . V tendinatam h c indigere videatur, Pentaplayli radices acetabull

iij qui nunc citius ad pux, detur, ubi multa calida lavetris , trifolium & laseis. s. j .. - A. cho Ccum *um Victo pati aqua admiXto propinato , te. humus em N Hippocrate clictatumque inultis Vestibus donec exudet contegito videmus super dcc. Lib. a. de Morb., 6 . 'd per quattum diem intel- Dbcii texti acta detinuerit siquidem impii gi lite intermissionis diem tuS aeger tibi vidbatur, quarto die medicamenturi' iadis ii Q. purgans e ibet . At sit medicamento non tibi opti: h. febri fuga vo- esse. Videatur in potu ea medicamenta ' exhibendaeiti petunt & sebii 3 -' quibus febris transmutetur aut f desinat . que-

son rium tract. de Febribus. madmodum Io sinedicamentis Icriptum est. Et inac. g intellige libruab Hip nutriendum

ita a se uti 'n' autem diebus cibis alvum subducentibus

de Medicamentis.

Febris ' quartans.

a Quam Plinius vocat quam drimam , Favorinus unam g

nove icam i dy-' ' Quartanae tertianis talato longiores sunt quanto mi

dicitur & Saturni nixa . i

b Nigrae scilicet quam laus bil IS calorelo exhibentis obtinent. Tum quia in

pe his corpus liberalius refrigeratur , iisque ab atra bile Idisti hisuae. Cumulus accedit, ut non nisi aegre depelli queant. yilis enim cum sit omnium quae indi corpore insunt gluti e Ut minus mire r in xh nosissina, maxime ' diuturnas stationes facit. Quo a se . . o. ibbibis, a lxein quartanae sint humoris melancholici petiticipes, h ex eo cognosces quod Aulmuno praecipue hominci

e Nulli tamen aetati par- quartana corripiantur, &ea aetate quae est ab anno cit, eae Aerio, qVP CQ Vigesimo quinto ad quadragesis num quintum t, tum P Ob- etiam Uuod haec aetas pice aliis est atrae bili obnoxia,

oue frequens qua tan/- . I . V . .

ut inter anni tempora autumnale max sine accommo

datum. Si qui vero extra hoc tempus & eam aetatem quartana correpti fuerint, pro comperto habeas hanc febrem, nisi quid aliud male hominem habeat, non e Hoe sensu Asicenna vult fore ' diuturnam. Ex fine Lib. de Nat. hominis. par, iii dulice' u 'S dmi ,- Quartactae non ante annum L desinunt. Lib. e.

ista ab humore frigido, longi suma , & a Inagnis morbis liberat. Lib. I. secta

186쪽

Oui quartana vexantur, nullo alio s magno morbo g Magnum morbum incordiuntur. Quod si ante corripiantur , quartana succedente h liberantur. Lib. o. EPd. sci. o. text. F. h solvit siquidem dum ri. Quartani capti non admodam convulsionibus ca-oiuntur & si prius Capiuntur quartana lupervenien- violentia, dumque eos eg

aestivae quartanae breves, Autumnales vero longae -Galino. maxime quae ad hyemem attingunt. apsci. a. Hybernae quartanae fere in acutos morbos transeunt. 1 Hujus transirius yetieua coac. IV F. fragra

Quibus per quartanas languis e naribus fluit, ma- su ero se , et

lum. Ex . Uph.spuriis. circumferentiam pro misSi quartana prehenderit, si quidem impurgatus fue- rettuduiuta est 'eis... ',it, primum quidem caput in purgandum, & tribus aut L Tum ut signum sanguiquatuor interjectis diebus sub ipsam accessionem me- uiri ut 'e.us. .hthiotii dicamentum sursum purgans in ipsa accessione ex- virinin morbi diuturnitata

hibendam; rursus aliquo intervallo interjecto , aliud rigore et et uti,se

medicamentum deorsum purgans in ipsa accessione curationis a capitis purga

dandum. Quod si per haec non sedatur rursus inter-

missis aliquot diebus multa cauda loto , medicamenta cutus. o. - . mstor. quae scripta sunt.exhibenda. Potionibus autem & soria Principum, adve

Ditionibus reliquaque victus ratione Velut m teIlIana Lib. i. da Morb.

utendum. Li, de AG p. par. x et 3 spectare Cum febris quartana detinet, si quidem ex alio ' M intonia tempus morbo non purgatum corripiat , medicamentum deorsum purgans propinato deinde capite purgato postea medicamentum deorsum purgans iterum dato. odsi nec iis factis cesset, interpositis duabus post purgationem per inferiora accessionibus , post calidarhalneum , semen Hyosciami ' milii magnitudine, '.o Sallus censet haee Nar. Mandragorae ' pari quantitate , lasaris succum trium harum quantitate, & trifolii parem modum ex vino dioii. ' 'mero bibendum dato. Lib. r. ste Morb. 68 . hic no Post Vergiliarum occasum Attici famulus quartana ui . t hiri isti si correptas, stupidus permansit. Lib. q. Epid. pag. io 23. ref i

rim spirituum tum humolirin , sicque febris intasionem prohibent. Q Descentibus enim humori-Pssi non accidit eorum disgregatio , qua febrem excitari ex istimat: quae silvera sunt , minus m mmi Paracesso talo suo Laudano sedatum febrium hi sultum.

187쪽

a Hos rariores t3pop in dubium revocat Galenus, quod nunquam observam

ait illos s plerique

neoterici Auctores gravis. simi se vidisse assii mant Schenethium.

Quintana est omnium pessima; haec nempe ante tabem, aut jam tabescentibus, ubi supervenerit, peribinit. Septimana longa, non tamen letlialis, nonana 'adhuc longior , nec lethalis. Ex Lib. I. hecl. l.

mur quam certis temporum statibus passim vagaxi modo febres tertianas, modo quartanas , saepissime etiam erraticas, qua tadam etiam quae inter has illas ambibanc

Febres intermistentes ' E ide M.

h Quae degenera tibi unius in alium pertinet si crisim rer abscessum.

At vero tertianae plures quidem quam ardentes 2 laboriosiores fuere. Atque in his omnibus rite & ot-dine a primo insultu ad quaternos circuitus proces te. In septem vero absolute judicabantur ; neque his Tum cuiquam reverterunt. Quartanae autem multis per initia certo & rato tenore coeperunt. Quibusdam vero ex aliis febribus & morbis leeessus in quartanas fiebant, interdum quam pro consuetudine longiores. Sed & quotidianae iaci turnaeque & errantes multae diu plerisque perseverarunt tum erectis tum decumbentibus, &c. Lib. I. Epid. feci. a. pag. 'ST

is Dicitur etiam Hippocrati seu hortifiea , licet autem ex quoti- . p

aeana continua ta texi iana Febre quae semitertiana dicitur tum morbi acqxi,eommu ibi et nes.' acciduint, tuna etiam prcter caeteras ipsa lethalis est Nomen tamen a ter xiqna quin etiam tabes & quicumque alii morbi longi ame in hae potissimum detinent. Ex Lib. I. mploma a. sect. pag. s66.

Plurimis in Thaso scilicet laborantibus o febrei

apparet, .sed toto exacer- in totum quidein non desinentes , sed quae erant

semitertianarum genere, uno die leviores, altero vβ ro ingravescetes, omninoque vehementius incres '' tes. SudoreS autem perpetui , non tamen per tot iraeorpus dispersi. Extremorum refrigeratio quae vii

188쪽

quidem incalescebant. Alvi conturbatae biliosa pauca, syncera, tenuia , mordacia egesserunt, crebroque assurrexerunt. Urinae tenues , crudae , decolores, atque pravae. Lib. I. Epid. Stat. 1. pag. FSq. sit. Diopelliis sorori semitertiana affectae, sub accessionis tempus vehemens ventriculi dolor contigit, toto die perseverans , & hujusmodi ventriculi oris dolor reliquis mulieribus similiter contingebat, viris rarius. Carptim ex Lib. s.' p. Epid, pag. Io Sq. IIII. Terthymi conjugem in semitertiana febre anxietas& vomitus cepit, horrorque per febris exordia, de sitis progressu temporis, per initia moderatus calor, mulsa epota & vomitione rejecta horror & anxietas cessarunt. Ibidem. Lib. g. Di .

horrore-ve periodico stata

Febres quaecunque non intermittentes tertio die fortiores fiunt magis periculosae , quocunque autem ne, otii a voeo intermiserint, periculum abesse significatur. natas. Duretus ad Coaet. I. 3.se I. q. Febres assiduae quae tertio quoque die intenduntur, in periculum h deducunt. Coac. II 6. b Quod maligna quaedam Rigores velut in febribus quae propius ad tertianarum naturam accedunt, si in medio S ingravescunt, si, t 'qu.m'in'e g. stu febre nullum ordinem servante, maligni valde sunt, conclusa stabulatur. Dure-

Febres ad tertianarum naturam accedentes, ubi in rum calidiorum frigidio- illa, pares transierint,molestiam exhiberit. J T. L Continuae omnino febres erant, nihilque intermith cat Duretus xehant sed omnes invadebant earum febrium more respon q/nx

. naturae humoras biliosi,

quae ad tertianarum naturam: propiuS accedunt , uno cujus proprium est impa-

i* leviores , altero vehementiores , omnium quae, rubu' Vias ci xi tunc contigerunt longissimae & laboriosissimae. Permitia leves & in totum perpetuo incalescentes, judi- catoriis diebus deterius affigebant. In his omnino rigores incomposite & errabunde contingebint, pau

cissimi & minimi, sudores perpauci nil allevantes, sed

189쪽

----- I o Promptuarium

noxiam afferentes. His magaa eXtremorum pellib. chio quae vix recalescerent, neque penitus pervi siles

ii s '' est e. rant. MaXune vero etiam ' sopore vicissim g 1ρa.

eoehymia , nil mirum si bantur. Alvs Omnibus conturbatae, urine plurimis te.

eum delitio appareant. In- non nillil coctae Carptim ex Lib. I. Epid.sci. r. Stai. i.

retus ad Coac. 33.

, Hujusmodi febres Cei- Febris erratica , ' tu constans.

ries pet omnes febrium febres intermittentes incerto & vago vidine species vagante , q*'i'r'prehendut Autumno praesertim in quartanain tri-

tui, statae Plinio dictae vitextat , maXme hiS qui trigesimum ' annum luperiosius in Oeconom, rarunt: per hyemem vero potius abscessus accidunt; h

b vide quae notavimus tum ' .ri

pt: A iidulis d. c s. tardius cellant mmuline recurrunt. Ex hae cin,

o Quod generetur quar-

si X. s. , O In erraticis febribus nigri nubeculae quartanam de-

unt nubeculae urinarum nunciant. Coac. 6 8 a.

nig et In longis febribus parvis vagis tenuium urinamin

e induruit enim lien a . m. I

eongesta sensim pituita, desectiones lienis anectionem si denunciant. Oeta ut melancholico humoxq .

uid, idit' Inconstantes febres donec consistant ' sinere opor ' V-τ' ' tet atque ubi constiterint victu & convenienti cura' dum qui eousis ' M - tione occurrendum. Li de Viatu in pag. 38.

ti Hujusmodi febricula di, Febris lenta. , ' Febricula.

gnoscenda potius ex lau-

' vitaid q Em Eraton puero difficultate intestinorum laboranti ex vehementi I p - post: primos sex dies, febricula neque aegroto, nβqqqe 'i: p..tan h. b. multis toto inorbi tempor: prors is adesse videbat iM.thodi mede'di , hujssse obscura erat s , catera adducta in

dum solitas actiones non

a fiunt obiret vite, bictio a s De Febre Edistica nullo; habemus Hippocrati

e S, quando quidem is minime agnoverit hanc tabdifferentiam, ut annotat Martianus Comm. ines

, ipseque dubitat an huiusinodi sebiis possit io

sistete

190쪽

Hippocratis. III

sistere sine partis alicujus offensione, quo calu peribnec ad febrem symptomaticam. J

Febris continua in genere.

Ex copiosissisna & meracissima bile oritur, & quam iit

brevi judicatur. Corpus namque Vehementi calore' incalescens, nec unquam refrigescens celeriter colli- Lib. de Nat. hominis. pag. I 8 I. In febre continua morbi sunt valde ' praecipiteS, a. b. e. Praecipites seu

S. FEF. ximos qui validissimis re

Continua febris quibusdam ubi incoepit, floret, S qui periculo viget si maxime, & in graVlus tendit, circa sudicium d Nodiat etiam sisti, hie vero & in ipso judicio extenuatur. Nonnullis leni- differentias trater & latenter incipit , increscit autem iri die S eXa--μ este .a si tacerbaturque, sed sub judicium & in ipso judicio mi- intermittentes quam con

cat abande Est ubi ex moderatis augescit & exasp*- ciuemibo: ii iu

ratur, & simul atque aliquantisper vigorem accepe- diuturnos.

rit ad judicium usque , sub ipsumque judicium se remittit. Atque haec in omnem febrem Omnemque morbum cadere solent. Ibidem. myo T. Qm validis' febribus impliciti jacerit, his non ante e Nota in validis praeserta febris remissionem pharmacum dare oportet, sin ini- tim febribus non concedinus cunctandum, saltem ne citra decimum quartum eiade ii tae,ne se 'hi. diem. Carnes enim ipsorum & ventres cum incen-gis schetis agitata bile. At

dio flagrent, pharmaca retrahunt , nihilque purgan- , iris,

tur: tunc enim magis incandescit febris, coloremque 'ct. pag. sii, haec proferat

auriginosum ducunt agitata perturbataque bile , &c. D si . , sh, i S Lib. de Purgatoriis remedi s. que su a et in put

I - gantur: tertio vel quinto

his s. . puxuendum. QMd consilium Hippocratis de minius acutis Dis

Febris ardeus, Causus

Febris ardens fere biliosos prehendit, corripit etiam pituitosos Eoc 3 modo, ubi bilis toto corpore commo- a Praeter modum hic trata suerit , & forte evenerit ut venae & sanguis

SEARCH

MENU NAVIGATION