Promptuarium Hippocratis in locos communes

201쪽

Tromptuarium

s. Ibi T. . sique ali. Febrium quat mr genera praeter eas que eximios do. quo membro prae alui mi lores sectantur re caetera adducta Articuli de Febrium P ci vase , em Lib. de . taminis

matum , pulmonem , aut

aliam partem , non tam ipsos febricitantes appellabant, sed pheuriticos, peripneuniunt eos, heiij ticos, splenicos. Ex GaD ad Aph. - ,

Dis particulam.

a Febribus vexari antiqui dicebant eos qui sine cetr-

Gignitur lienis p risiis inorbus, ob bilem solis calo he coinmotain cum eam ad se lien traxerit. Febris acuta per initia succedit, progresso vero morbo dimiditit , nisi quod lienem ipsum semper A calor occupat,

a. b Dum Hippocratei hi* re caetera asserenda in Lienis morbis. sues s es 8. e. io To' - Articularis morbus cum detinet corporis articu- eupari. vi detur velle in so los ignis & calor invadit, re e etera cab. de Arthritiu

ticulorum febrem vocat, quam Hippocratis mentem agnovit GaI. ad Aph. 18, foct. r. Cum febrem definivit mutationem ei. Ioris naturalis in igneum , nulla cordis facta mentione, inquit Martianu, hie. At expressius cohfirmat ipse Gai. c. S. Lib. q. Meth. facta mentione intemperiei calidae & siceae solius ventriculi vocat febrem ad porrionem , quae sit inquit talis affectio in ventriculo, *ualis est febris in toto corpore vel corde.

Febrem aliis morbis aliquanta

mederi.

Qui a convulsione aut distentione nervorum tenes et Etenim superveniens se- tur superVeniente febre 'liberantur. ., h. T. si biis humidaraxm sup*- Quibus dolor circa ilium fit absque inflammati sep*tatem concoquit, quae s sita febris superveniens '' morbum solvit. duae intentiones curan m Quibus hepar circum dolet . his suo eruenient I 'A biis dolorem solvit. t Arei posset Aphori 3 b Dun, dissipat seu saxum, . de Aphonia ex ebrietate, & Aphorismui si

: et Ania ha hie -- op exta, quos adduximus supra suis locis, cum

Aureossim Galino. uterque praedictus affectus ibi dicatur lethalis, ni isset perveniat febriS..

202쪽

Hippocratis. 2D-Fel, supra Hilis.

Amen , vel Hemen , infra in Pectine. Pemur , femoris assectus

a Terribilis est ommium

Malici ius in febribus ex femore doloris impetus. x ramoru abscessuumque te.

Ex coac. so. adducta Amculo de Dolore ingenere, more dolor: in Critone a

Calvum in Laryssa ex femore dextro dolor derepen--dextri dolor, te occupavit, nilque adhibitis remediis est profectum. d uiso 'useri' , Is Tettio die femoris quidem dolor oecupavit; verum i*phonte & Herotypos a

mentis alienatio , perturbatioque adfuit , re multa b. et he

corporis incontinentia, jactatioque. Quarto sub me-justum transitum oboitus iidiein periit celerrime. Carptim ex Hustoria i ista, hibeti, heus et . - i , sect., Lib. 3. Epid. Cqac, Ex varii, irimm uisoriis

Femoris luxatio

Tum femoris tum bilichii capita simillimas inter se luxationes patiuntur, cum namque rotunda sunt simplicem ac laevem rotunditatem habent. Sinus autem excipientes rotundiores sun iisque adaptantur, quo fit ut Articuli dimidium in his suo loco excidere non possit. Ob rotunditatem autem exteriorem in partem aut interiorem luxabitur. Ergo in totum prolabuntur, alioqui mirime excidunt. Lib. de . Urticulis, pag. 863. Femoris Articulus; ubi coxendicem eXcidit, quatuor in partes promovetur. In interiorem saepissime, deinde in exteriorem; interdum vero in posteriorem P anteriores mi , sed raro. Lib. de Articu . pag. e in Mochlico. pag. 8. s. Ferina ' caro. *Feriua omnis raro erasa

. sum & atrum succum ge- - . . . nerat coctuque dissicilem.

rera animalia mansuetis sicciqra & crudi uora, quae- Cardanui. o. S. ASANh,qq* sylvarum materia pascuniar. Lib. a. de Vict. rat. Fcrinae carnes cicuratis leviores, quoniam non si- Aa a

203쪽

Promptuarium

miles fructius edunt. Lib. de se secl. pag. s s.

Fereum. vide Articulum de Sectione. Bruti, Plaguia. vide in Luxatione.

seo fluctu, sic Picus morbus.

tiali, ad Caecilianum ..

.. ., Palpebris foris de intus adnascebantur quaedam quae

Et diei ficos Caecilianeiu- multorum acies perderent , ficos vocant. Lib. s. Epid. meas ficus qua,seimuim 3, in Statu pestilenti.

in arbore nasci.

Esi rhh, ct ri & um passae aestuosae sunt, alvum' tamen F, Eterque.bstragat, quo dejiciunt. Ficus viridis humectat , alvum dejicit aer .set . rhuti. Cal*facit, humectat quod succo praegnans sit; cale. res istit Nutriunt praete- facit propter aestat Ti,alvum dejicit propter dulcedinem. xea multum, Primae ficus vitiosissimae,quia lacte plenissimae ; postre-

Figurarum corporis ratio.

a md dicit Hippocr*- Figuras quasdaIn corporum magis allevare ex eo e ih ctus . I h.' 8 eet constat, qui cum sarmenta manu flecteret & intora non e3presserit. Ga- queret, ac prae dolore decumberet , arrepta summa

defixi pali parte inhaesit, & allevementum sensit, Lib.

is Frequens mentio in Therapia morborum Mulie brium. Ut suis locis partebit.

Fisula morbus.

a Quod cartilaginosae par. Ex fistalis maxime molestiam afferunt quae in ' car tam 'resileti 'vesiuit hia xilaginosi , aut carne vacuis locis enascuntur, cavi

204쪽

Hippocratis

o TAE membra- communi

sunt Sc longius excurrunt. assidueqtie sanie manant,& in quarum osculo caruncula inelt. Pacilius autem sunt tetiuiaque curantur quae in mollibus & carnosis locis, & non ner--, ubi nulla oppor-

tunitas succrescendae catis

vosis oriuntur. Coac. 3II. cicatricem efform

Fistulae aliorum morborum medela sunt. Intempe- mandam. stive autem curatae iisdem morbis obnoxios reddunt. Carptim ex Lib. de Humoribus. pag. 6s.

i Ratus , supra Aer. Flatus , ventositas vulgo.

Quae ventriculus superat, queque recipit, ea neque flatum , neque tormina excitant , o catera addu- a in Alimento ex Lib. de Assecl.

. Flatu n

an his qui alarum instar promitientes habent scapulas, flatus ' simul causa est. Sunt enim Ratuosi. Lib. a Notat Galenis bie om-rlatvolos affectus venae sectio lolan. Lm. a. Epid. ob vitalis caloris penuria,

Pet. yy . habeant etiam cor exire . . b saepius hujusmodi asse tui foventur . ealidiore intemperie sectoreque viscerum , melancholiar hypochondriacae parente , cui medetur venae sectio e idem ratione qua illa adjutusonatusque is fuit, qai in Ceniadis Ayax bescebat, cujus Histotia adducta in colico Affectu.

uteri ad medios Iumbos conversi fuerint, &c. Alligata vesicae fistula flatum in uteros immittito.Lib. de Nat. Mul. pag. 6oo. in alibi passim, Infusum per clysterem injicienduna ; sin minus sollefabrili indito , in ventrem status imuiittendus , ut tam ventrem, tum intestina distendas. Deinde extracto folle infusum per clysterem injiciendum, &C. Lib. 3. ' Morb. pag. Iunge etiam textum in Ilio infra aiuDeendum.

205쪽

Is Promptuarium Huxio , supra Catarrhus

Faecunditis, infra in Sterilitate.

. poeniculum tertio O; i- Foenicidium , ' Asarathrum.

modum exsiccaret. Sussidet et go. sis eadem ratione mede a

tur. Ucinus ac menses cier. Ad puerperia pLugamenta foeniculi semen ex viam GaI. septimo Simplicium, bibendurn exhibeto. Lib. de Nat. mul. 6o6. a Conceptum utero lamen Fortus , Embryo ' Genitura

ante absolutam conror- in emationemen abryo seu me' - . - .

tus vocatur , absoluta ve- Poemina primam concretionem gr. y diebus cuininus Q. , 'd' '' accipit ; mas vero go. diebus, quod lon b. e Non approbant hoc Sissimum. Lib. de Nat. pueri l. pag. IPI discrimen Pleiaeque mulieres foetam masculum paulo ante ori , pro vaeserate sexus, idiem trigesimim absolu tam abortiorum reddiderunt, inquit clarissimus Rist aes sed his indistinetus conspectus est. QSi vero pati oriri re seu ta- post , aut eo ipso die rejecti sunt , omnes membris ibi uis conformari Ibidem. pag. ISJ-

quod sint c/i i' '' Qipod autem foemina posterius Voncress x , vmenabrorum distinctionem recipiat, in causa est ip sius genitura imbecillior & humidio quam mascula. Ideo in puella diuturniorem esse purgationem opo;

tet. Ibidem .d Perfbcta Metus conso matio ab Aristotele alitiabuitur diei quadragesimo Lib r. Histor. Animalium, restaturque Farnelius se vidi ge foetum quadragesimo die perfectum , quo

empore observarunt recentiores minimi digiti magnitudinem aequare. F Quod refert Hippo- rates de Genitura sex die- um , ita se habente . ac silvis ovo crudo erternam es tam auferat in quo in-eriore membrana contenisus humor pelluceat , &Trim in ris foetus de omnibus celtitudinem facit, quippe tunc perfectioitam accipit. Lib. a. Epid.ha, e tibi genitura ad uteros pervenit , habet dies ' quaecumque eae corpore ei accedere necessc qi Lib. de Carnibus, pag. 2Ig, Equidem genituram 6. dierum in utero retenta'

laxas prolapsam ipse s vidi, & qualis tunc meo j im cio vida est. Ex eo reliquorum conjecturam facio, i e iri pereleganti fidicina quam minime gravida cit' decebat , vllure logo haberetur. cum inratri septies de illisset, genitura in terfarn cum som defluxit. Carptim, ex Lib. de Nat. puerit, pet

206쪽

mim foetus movetur. tunc lac de se significatio- contineant ut fibrae albae

, . ii o & tenues prima conforma.

nem matri exhibet , mammae enim attolluntur , & tionis rudimenta exhiben-rijoillae turgescunt, neque lac prodit. Ibidem, res , rejicratur ab eodem

y Foetus mares in dextris , foeminae in sinistris S ma- s. V, .

e, . que solus Creator qui foetum plasmavit, novit quo die absolvatur ejus typosis: g Notanda particula magis, quae ostendit hoc dogma non esse perpetuum Mercurialis hsc. it pluribus demonstrat

Fortuna ' an socum ba At Medicina.

at Riolanus clarissimi Rioalani Anatomici pater dita putatione de utraque Dei providentia demonstra

Qui Attis Medicae cognitionem habet, is minimum es sis' h et 8 i ta

ex fortuna pend et . sed & citra fortunam & cum MN providentiam qua

e ' . iv mundo prospicit s fatum

tundi eam recte adinmutrabit: firma emin est tota & naturam voeant Philo- Ars Medica. eiusque praeceptioneS. ex quibuS constat pulcherrimae fortuna non indigent. Sui enim iusis est magis particularem ad inis fortuna, nullius imperio paret neque ad cujusquam dividua quaeque, maxime nutum sequitur, &c At vero qyis mis fortunam ex

Arte Medica, aut quovis alio negotio penitus ejicit, peramque Exhnici fori ii 'g3xque eos qui probe aliquid noverunt , fortuna mui rump/b is uti, is mihi contra quam debet sentire videtur,. Carphim ex Li, de Loc. in homine. pag. ab Haec Medicis inter curandum bene feliciterque lac cedunt, si medicamento purgante exhibito purgatio per superiora dc inferiora recte procedat s & si mulieri exhibido medicamento quod bilem aut pituitam. - . h. - 'rsum purget , menses retardati erumpant : & si pro h etai ra,eu b*ssi lienem suppuratum habenti medicamento exhibia SQ consilio, aut ea spe ut x', quod bilem & pictatam deorsum educat, pus ex ''si'm que per inferiora expurgarunt & morbo ' libera- Fortunate quidem quod Privit. Sique calcesum habent exhibito medibamento

pqxgante calculum . in meatum urinarium vi protruis nuna alia via pus hujuta

tiunt, ita ut cum urina exeat. Et si ei qui pus in

periore ventre ex tuberculo collectum habet , idib factam autem expurgatio-psum ignorantes medicamentum quod sursum pitui-V m educat exhibuerunt, iique pus vomitione d reje-d Eicietra ab hemetico

207쪽

i- I J Tromptuarium des' sottuna perpetrant Me dici, si exhibito medicamento quod pituitam sursum educat venam in pectore piae Cujus iuptionis metu te- Vomihi ne rupolint, cum nullus antea ibi manis i iiij sotini dant dogmatici M*m dolor existeret. Si Inulieri utero gerenti exhibito me. tuta. bis. qu gissim dicamento sui sum purgante alvus affatim deo sum exhibentur , periclita odi eruInpens foetum abortione rejicerit. Si suppuratumn 8 Novi toti. Hir- dum curatus alvus profluens perdit. Sique duin ocu pocratis tempore non ixa los inungit Vehementiores dolores incidunt. Et si

in utero gerentibus, qui- & male habeat, aut pereat, Medicus in culpa esse 'I A. ' dicitur, &c. Et si ad febricitantem aut vulneraturi upra in Abb ii.M. ingressuS,& Oblatum quam primum remedium noujuvet, sed postridie aeger pejus habeat, in Medicunculpam rejiciunt, & cael. Lib. I. de Morb. pag. si

Fractura in genere.

Junge qua supra de Capitis fractura.

Tino etiam Apoplexia ex Fracti ossis jndicia sunt sopor, vertigo A tenebrico Pet Ese obmute laetiti.m, se, casus eX Vulnere. Lib. de Capitis Moeribo.

hilis vomitum , sanguinio ci 12.

que, tum pex natiri a xgm dignoscendam fracturam super os atrament ira Egi *- 'φ-μM' se sphotium medicamento aliquo nigro liquaxo Thgeratum inducendum , ulcusque subjecto linteo oleo madefacto , deinde cataplasmate imposito deligavdum. Postridie vero ulcere soluto ac repurgato Oideradendum, & si nigrum non fuerit, sed fissuis P collisum, reliquum quidem os erosum album erit. At fissum & collisum in se medicamentum nigrum reci piens reliquo osse albo existente nigrum conspici otii; Ibidem. pag. 3Qxsibus ossa fracta suerint, eos septimo die febrii e Etenim cali iere rem' invadit, tempore vero calidiore rum citius ; quod uim rore patree Vix qβ ' gis confracta fuerint , illico. Lib. . Epii

Tertio post extentionem & directionem die so re membrum convenit , ac si primis diebus ino 'I' deligatio contigerit, istam paulo arctiu mixe, &c. Septimo die a prima deligatione ostasia '

208쪽

facilius traetantur , & ad directionessi adducuntur Hisque hoc modo se habentibus directione fracta de

li stationes ad j ferulas excipiendas accommodare Ferularum quemadmota

Pauciore victu utque ad ' decimum diem utendum ctum. Hae autem pro va- praesertim cum ex toto quiescant, ac opsonia liquida exhibenda, quae Ventrem modice educam, vino & movebantui, et' scilicet carnibus abstinendum. Post haec paulatim reficiendi. a' nono die.

- . e Non quod non possit Medicus citius aut serius

Quibus in fracturis semoris aut brachii os eminens hanc victus ra- est, ii aegre supersunt. Nam cum ossa s grandiora sint, nes8haia &inetallosa tum verb multi & insignes nervi simul e Mollia interpretatur GaI. vulnerantur, & musculi & venae, ac si quidem repo- seta hae sis

suetis, nervorum distensiones supervenire solent, non cucurbita, pisces mollio- sepositis autem febres acutae bilios se cum singulari & Non tim ossium hoditigritie , nihilo autem minus supersunt , quibuS rorum magnitudo, quam neque in suas sedes sunt reposita , neque ut repo--κ nervorum.

nantur tentatum est, c. de cate rum vulnus , fracturaeris ossium Fractum. pexiculum asseri , atque ans ex quod prope muta

culossium & nervorum exortum acceptum suerit. GAL

Fraxini pillulas circiter decem ex vino propinato ad . menses 3 detrahendos. Lib. de Nat. par. 6og. ' Traiioisilia pota & tia

m ... ita viperasuis ictibus me- Mentur i, orticis canis ex aqua illitus lepram sanat. Dioscorides.

Frigidum. Plura in Aqua frigida.

qua communi s

Frigida velut nix & glacies pectori h inimica, tu Quae aqvises' movent & sanxuinem & ' distillationeS. O b. .

A O b Quod vitare pectore ca-i, loris beneficio servetur.

Valde frigidum velut nix & glacies venas rumpere Dum distillationem co-strumas excitare solent. Humorum vero collectio- d 'venis indutando, unden*β facit ; quales sunt oblongae circa aures eminen- faxitu i 'inpunxur xiae a Satyrorum similitudine Pherea dictae, aut roruum, herniae obno ii dxhorum quarundam tuberculis similes, ut quae Hactenus ex Neurnio. his.

209쪽

Frigus corporis perfrictio.

N o TmGanglia & quas danae tentiones modo longiores ut Phelea , modo rotundiores ut Gongrona, ad quos

corpori, ' punici in 'in

, si iil fite in solis febris tur. Lin. i. Pradici. ecl. Ti. re Coae. 3. accessionibus modex*x mi In febribus Inon intermittentibus. si partes extet d.

malum, si diutrus per leve- - . L

x et nojus sit puerpetuo res frigissae , interiores uruntur ,&sitISadsit , Alethai .

duret prae fotibus mori sic, re Coac. II S.

um etsi is ut Caput & pedes & manus ' frigere, ventre &latra

tas exitialibus au mali Calantibu S, malum at corpus aequaliter esse

calidum ac molle, optimum. Liae Prenot. pag. - T. O

r, ,hrota di h omni super Lia purgatione frigus cum fi sudore,

de critico vel petiodico. exitiale. Coac. 668. In morbiis acutis frigus partiune, Nulla enim tunc suspi- Qui in diebus, s judicatoriis cum angore aut incon.eio inflammationis villarum tinfriti corporis jactatione absque sudore judicantur, i 8tium sudo fit ibex- aut Omnino perstigerantur sine sudole, maloi sunt.

hausto in jam jam mox ' Coa c. 38. g In quibus quae apparent bene vel male sunt firmiora ad praedicendum qgam quae aliis diebus, h Sunt enim dicatoria non judicantia. Duretus.

Frons. ' Frontis Culnera

a , Pars saciei superior homini concessa , sic dicta quod animi iudicia prae se . . '

ferar. Philes puerum ex osse denudato in fronte nono febris detinuit , os i vore, con traxit , mortuui ci Lib. S. NIO Si,

Fructus in genere , junge 'βη ,

a Id omnibus commune, ut succi pravitatem non possint effugere. Ex GaI Lib. de Alimentis boni Oelmati fisci. Horarii P ae- Assertim, & qui celerrime Ex pristibus Autumnalibus, qui lemen inci xi

T. Ita rha, bdbent, ii magis alvum movent , virides etiam magii

ebri paratissima ob hu . quam simi. Lib. 2. de Vict. rata pag. 33 Q

morie aquci ciax rumpxione, Autumnales & alborei ideo poesi cibum & bepq 'Didia diu benti debili plus molestiae exhibent, quod ejsiq' qui qui sumpsit cibum, eorpus ab ipsis hiannorest pethit. .Sin vero jejunus comederit , plures,

210쪽

Nippocratis. Mi

qua intercus ex liene oritur, cum quis sicus vitiades S inulta poma ederit, aut eX multo racemorum cibo & musto copioso. Lib. de Intern . . feci. pag. 6s.

Frumentum, ' Cerealia.

Frumentum & vinum suapv natura tum robore,& imbecillitate, tum levitate & gravitate inter se di ferunt. Differt etiam locus a loco, ex quo ista procedunt, dec. Zi, de .Affectri pag, i*T.

Fuligo ; Qualis inter medicamenta.

Cancros fluviatiles quinque, lapathi & rutae adlocem, & furni' fuliginem, omnia simul trita, & ea siccata mulsa permixta & coelo sereno per noctem exposita, i qui que i idari, jejuna tertio quoque die bibat mulier ad ejectionem laetus mortui. Lib. 1. de Morb. muL prope finem.

Furfures, nuper in Farius. Furor. infra Insania.

a Frumentum maxime a pelJant triticum , hordeu, 2eam; deinde ad Cerealia semina denominarionem extendunt, lentem, fabam, lupinum, cicerculam, panicum , millium , pisum. foenum Graecum, avenam,rypham , cicer & id genus alia. GaI. Commcnt,3. Lib.

Gaditanum ' sal samentum

a sie dictum quod Gadia

bus seu ferto Gaditano adveheretur , paratum ex

ti mpe a liene. Alibi etiam.

mentitio omni humore, habet vim exsiccadi.ua sinus h c. a Ex genere Mustelorum, quos qui maximus

laus ' piscis.

cubitos quinqsse aequat, m

p oniis his utatur. Piscibus quidem Galaeo magno δ' , ut aliis similibus cum Rhoe aut O rigano condi- uiceu,' gliue' d. scxii, Lib. de Interis, Assen. in vicere aspera Arteriae ccc

Ex eadem Martinosi