Werböczius illustratus sive Decretum tripartitum juris consuetudinarii inclyti regni Hungariae

151쪽

l causa adurgente , sied gula duntaxat, & crapula commei Iationeque monCnte ; interdum aut terri clanmabili in Vidia Contra fratrem concepta instigante, pariter & diabolo cooperante; aliquando vero bene , & ' recte s saepi as tamen

malitio is, quibus possunc, impignorare, aut Perpetuo vendere , inscribete, & di versis titulis, e Squisitisque coloribus obligare ; & ut iacta super eo Fastio majoris firmitatis existat, & invalidari nequeat, onera, filiorum, filiarumque, &fratrum super se, & haeredes suos in serie Fasiosionis assumere, atque leVaro. ussat onus assumere, ρVot modis one , borum, ae fratrum assumantur Z

ONera autem assumere, est fideiussionem

quandam super obsiervatione Paternae , Vel fraternae Fassionis, emptori bonorum aliquorum facere. Uudesciendum, quod onera filiorum , vel fratrum tribus modis assiamantur. Primo modo simpliciter. Secundo Vero rationabiliter. Tertio aurem, ultimo necessitate.

s. I. Primo inquamsimpisciter, Ad quan do scilicet nulla evidenti necessitate, nulla etiam rationabili de causa prout immediate praemisi)sed aut malitiosis, aut gulos , aut etiam injuriosa onera ipsa assumuntur: Et sic nihil tenet in Judicio ; sed de plano, simplicitorque Sassumptio K a hu-

152쪽

lidatur.

f. 2. Secundo modo ratiouabiliter, manifesta videlicet, & rationabili causa occurrentC , puta possessionem, prae manibus alienis in pignore habitam, ad se redimendo, Vel dotem ,& res Paraphernales, atque jus Quartalitium solvendo; ut sicilicet una portio, aut particula venderetur, & residuitas omnium bonorum ab onere necessario Criperetur. f. 3. Item piscinas, molendina, domosque,& curiaS ex necessitate Construendo , vel portionem aliam ,& sorsitan meliorem pretio pose lsessaoniS, aut portioniS Venditae emendo, aue lconcambium possessionarium faciendo. q. Quae, quia filio, Vel fratri in lucrum haereditatis siuccedunt ; ideo siimpliciter onera praeassumpta in tali casta revocari, & retractari non pollunt: Sed u filius in serie Fassionis , Mila ast amplione oneris specifice nominatuS ea re-Vocare Volueric , tunc ViVente patre, cum Hsa magio, & aestimatione communi universorum Jurium possessionariorum patris , ubilibee adja-Cencium ; mortuo vero patre, solummodo cum communi aestimatione ipsiorumJurium paterΠΟ- rum , retractandi, S annihil andi habet potestatis facultatem. Et idem est etiam de fratrum Fassione sentiendum, atquC tenendum. s. Hic tamen advertendum est; quod si aliumptio oneris getaeraliter iacta fuerit, ω nomina filiorum , vel fratrum in Fastionis ferie

153쪽

PAR Tis I. TITULUS s0. 149 nominatim expressa, denotataque non extiterint, tunc ejuscemodi oneris assumptio nil tenebit, sed simpliciter invalidari valebit. I. 6. Tertio Vero, & ultimo modo, extrema necessitate urgente ; dum videlicet quis sententia capitali, Juris ordine adVersius alium ConvictuS , dc condemnatus fuerit, & forsitan in Perinna quoque propria Vigore iptius latae sententiae detentus, ac ad manus judiciarias, ad infligendam sibi poenam a Jure statutam , assignatus fuerit , Vel licet inon detentu S, gratiam tamen Regiam non confiecutus, aut si gratia sibi

data fuerit, ita tamen, ut concordet cum ad-Versa parte nam & alioquin Regia Majestas

gratiam non secus, nisi ut Concordet, facere potest vel in Turcarum , SaraCenorum, aut Tartarorum, seu aliorum quorumcunque ho stium, Sinimicorum captivitate detentus, &inde non secus nisi pactione quapiam liberatus fuerit: tunc hoc ultimo modo praemissi oneriSassumptio nunquam reVOCabi ur. g. r. Nulla etiam via Fassio super ea re facta per filium, vel fratrem retractabitur;

imo, si pater portionem filii quia propria

portio ad caput suum redimendum non sufficeret in casibus praemissis ante divisionem filio factam alienaverit; filius suiferre, tolorareque debebit.

8. Nec ejuspemodi Fastioni si etiam unica, & singularis esset persona fatens Vel Regias, vel iratrum condivisionalium consiensiuS

K 3 est

154쪽

yso PAR Tis I. TiTu LUS 6 est necessarius, sed semper de se rata manebit, atque firma. 9. Corollarium. Itaque ex praemissis in. fereur, quod possessionaria Venditio triplex est, stilicet simplex , rationabilis, & necessaria. Sim plex venditio nihil Valet. Emtionabilis Ver aliquando Valet, dc aliquando retractatur. Re c aria autom semper Vδlet,& semper tonetur , dc nunquam invalidatur; prout ex immediata , praedeclaratione assumptionis, & Vocaeionis Onergin filiorum iam ista rum clare liquet. A De legitima actuonitione tu possessionaria ναμ ditiove neces uri oprinmittenda

N Oxandum ulterius; quod quia in Fassion lbus tam impignoratilio, quam etiam per μpetuitatis jure , S titulo maxime in prauudi, lcium fratrum per plerosque iaciendiS, damna bilis quaed m abusio succrevit: Quod scilicet quinquaginta flore no& interdum a foenoratori lquiS accepit, & centum , aut ducentos forenos lCOram Capirulo , vel Conventu, aut judicibus lordinariis Regni, se accepisse studiose, S qui

dem malitiose fatetur. capitulum autem, d Conventus, Vel judices Regni Ordinarii juxta

Fassionis iacue seriem, Sc modum, literat Fassis

H Totus hic Titulus loquitur de perennalii honorum, S Jurium possessionariuiuin abalienationza Com-

155쪽

PAR Tis I. TITu LuS 6o. Is Inales , & Obligatorias dare tenentur. Sicque nonnulli prope inem tanta pecuniarum sium mabona sua obruunt, & involvunt, ut ViX me dietatem summae eadem bona valere digno spantur. Unde Lepe evenit, ut hujusmodi bona ab ipsis sua progenie perpetuo alienzntur.

I. I. Et ideo quaelibet possessionaria venditio , imo Simpignoratio legitimam semper requirit filiorum , aut filiarum, Vel fratrum , ad quos successio, & devolutio hujusmodi Jurium possessionariorum venditioni,& impignorationi expositorum sipectare dignoscitur ut illam, vel illa ad se recipiant admonitionem : Ab Qui si legitime admonici, & requisiici, possessi Inem , seu Jura hujusmodo possessionaria juxta condignam, & communem eorum aestimationem ,

ac Valorem pro sis habere, di ad se recipere

Voluerint; ante omnes alioS emptoreS, aut sin-neratore S liberam; plenariamque habent pro se recipiendi, & emendi facultatem. a. Si Vero Venditor, aut impignorazOripse admonitionem praemissam facere recusabit, oe jura ima possessionaria p raeter scitum, Vel consiensium dictorum filiorum, vel fratrum, Cui-Piam alienabit, Vel impignorabit,&ipsorum filio-K 4 rum,

M Fieri haec admonitio potest in Sede judiciaria,

Vel Congregatione illius Cottus , in quo Bona adjacent: Aut alibi per Judicem Nobilium, quoeunque modo notitiam voluntatis abalienandi faciente. Qua Oeeasione Conditiones etiam declarari debunt , iub quibus Ρosi sior Bona sua abalienare cuPὶt

156쪽

1sa PARTIS I. TITULUS so. rum , aut filiarum, Vel fratrum aliquis, auhaliqua emptorem hujusmodi bonorum , seu Juarium eossessionariorum pontra se in Curiam Regiam Ab propterea e cabic; tunc in Vno dun, taxat termino juridico, scilicet Octavali, causi

ipsis finiri debebit. & actor ipsie bona , seu Jura

possessionaria praenotata, sola ipsis communi aestimatione eorundem, pro se recuperabit; non obstante pecuniarum siumina, quantumViS magna in literis sceneratoris, seu emptoris su per ea re Fassionalibus specificata. f. 3. Dempto tamen, & e cepto Casiu- quoquis in capitali sententia convictus detineretur , & manibus judiciariis ad tuendam poenam traderetur: Nam hoc modo quia praeter trium dierum sipatium inducias ad concordandum cum adVersis parte non habet) admonitionem modo antelato facere non tenetur,sied quibus, S inquanta summa poterit, liberam Vendendi bono, rum suorum auctoritatem ibidem semper habet. 4. Et hoc idem est intelligendum etiam de eo, qui apud hostes externos in captivitate tenetur: Quod scilicet is quoque bona sua sine admonitione, pro capitis sivi redemptione Vendere, perpetuoque alienare potest. B F. UBI AUTEΜ admonitio praedeclarata Venditionem perennatem bonorum, & Jurium possessionariorum legitime praecesserit, & nemo filio-

157쪽

PARTIS I. Ti Tu Lus' IS 3 fissorum, aut filiarum, Vel fratrum bona ipsa; Jura possessionaria venditioni exposita pro se habere, seu emere voluerit, vel forsitan inopia praepediente Comp rare non poterit ; tunc iidem filii, ac filiae, & fratres ipsi non aliter postea , rusi pecuniae summa in literis Fassionalibus speci- .ficata plenarie deposita, & persoluta, Vel etiam perennali aestimatione mediante, & longo litis processu, bona illa pro fe vendicare Valebunt. s. 6. Nam & venditores bonorum siuorum in casibuS, articulisque rationabilibus, & ad mittendis non sunt adeo coercendi, & adstringendi, ut justis eorum Juribus, dc rebus uti- aut frui d*bite nequeant. s. 7. Attamen si quis filiorum , aut filiarum Vel fratrum bona ipsa ad sie recipere Velle tempore ipsius admonitionis iresponderit, & allegaverit i tunc ad deponendam summam ipsam condignam, S concordandum cum Vendi toro

termipus brevis, & competens coram Judice cujus auctoritate, & literis admonitio ipsa fit, ct exequitur ad comparendum sipi praefigi debebit. Termino autςm ipso adveniente, si summam illam Iuxta Judicis ipsius deliberationem.& bonorum ipsorum communem aestimationem deponere recusaverit; venditor ille liberam bonorum suorum alienandi facultatem habebit 8. DE IΜPIGNORATITIIS autem bonis, A

S Juribus possessionariis secus est sientiendum r

158쪽

Na m Jura aliqua possessionaria, supra Valorem

dictae communis aestimationis eorundem, sive

praecedat admonitio legitima, siVe non , in praeiudicium ipsorum filiorum , aut filiarum, Vel fratrum , aut etiam Juris Regii, impignorari nemini possunt. Verumtamen haec aestimatio, &ejus sierieS, non solum d0mos , ac curiaS nobilitares, siessionesque Jobagionales populosas, ac desertas, vel praediales, in faciebus oppidorum, villarum,aut possessionum adjacentes; sied etiam terras , silvaS, ac prata, piscinaS, & molendi-na prout in Quartalitiorum solutione ) per

omnia includit; & in quantum hujusmodi aestimatio juxta limitationem judicis se extendit, in tantum etiam depositio, atque restitutio pecuniarum pro Iuribus impignoratiliis, per filioS, aut filias, Vel fratres, sed & eos, qui sorsitan, cum jurisdictione Regia in casu, quo impignoratio per unicam, & singularem persionam defectuique sieminis proximam facta fuerit procedere Videbuntur, fieri debebit. g. 9. Filias autem, & mulieres, m casibus praemissis, illas intesige admonendaS esse, quas ipsis Jura possessionaria vendenda, Vel impignoranda, cum siexu masculino aequali Jure concer

nunt: Nam aliter filiae , vel mulieres ipsae proeXtraneis in hac parte reputantur, & non siecus, quam Vicini, aut commetanei agere permittuntur. HOC excepto, quod, si Voluerint, ante omnζ. Vicinos, dc commetaneos sese ad emptio '

159쪽

PARTIs I. TITu LuS GI.nem , & receptionem bonorum ilIorum ingerere, S illa pro se habere possunt.1 o. Vicini vero, S commetanei, per admonitionem praedeclaratam, S pro ipsiorum parte factam, Jura possessionaria venditioni exposita, pro se quidem ante omnes alioS emptores extraneos, & remotioreS Vendicare possunt a Non tamen aestimatione communi, prout fratres,

Vel sorores, sed capitalis semper pecuniae summae in literis Fassionalibus expressae depositione, &plenaria solutione, Vel etiam ipsorum Jurium possessionariorum, perennali cum aestimazione. Unico tamen termino octavali, si admonitio ex Parte Vendentium non praecesserit,& ipsi nihilo minus Vicinii S commetanei pro parte ipsorum, admonitionem super ea re solitam peregerint;

qui pro Juribus possessionariis impignoratiliis

pari modo capitalem sumin m , pro qua hujus modi impignoratio facta fuerit persol Vere tenentur. Nec de aestimatione aliquali sie in hac pa te ingerere, Vel immittere potiunt; cum de proprietate, & haereditate talium Jurium possessionariorum, nil Rd eos pertinere dignoscatur.

uomodo portis fratris per alterum ratrem vendita , vel impignorata recuperari δε-

solent fratres natu majores , dc interdum etiam

160쪽

PAR Tis I. TITu Lus 6I. etiam minores, qui absentibus fratribus natu majoribus bona , & Jura possessionaria eorum paterna ,& aVita nondum diVisia , domi manendo possident, oneribuS caeterorum fratrum siuorum Carnalium, vel uterinorum in se assumptis eadem Jura possessionaria impignorare, aut perpetuo Vendere : Per hocque emptoreS non solum portionem illius Vendentis, Vel impignorantiS, Verum eti m caeterorum fratrum

jusdem, quorum , ut puta, ille graVamina in

se accepit, portiones possessionarias consu*Verunt pro se vendicare.

f. I. Unde sciendum est, quod , si aliqua

do talis venditio, aut possessionaria alienatio simplici modo per quempiam committeretur,

tunc portioneS caeterorum fratrum sine omni

prorsius solutione actori, vel actoribus in primis octavis reddi, S restitui debent. Portio autem fratris Venditoris aestimabitur, & valor duntaxat communis aestimationis ipsius portionis emptori recompensiabitur. Sic etiam illa portio fratriS venditoris actori possidenda dabitur,oneris, Vel graVaminis praeas sumpti revocapione , seu depositione prorsus sine omni. Pro residuitate autem , & superfluitate pecuniaruM summae in literis Fassionalibus denotatae reliqua bona,&Jura possessionaria fratris ipsius venden is, quae ad recompensam ejusdem summae sieςxtendere, stafficereque Vid*buntur , mox, ct

ulteriori processu Juridico non expectato, per Iuuicem acstimari, & imanibus emptoris iub