장음표시 사용
271쪽
6. In causis tamen Vigore earundem inchoatis, servari debee modus pristinus, quo ipsae causis inchoatae fuisse dignosicuntur, noxa quantum ad earum iterum celebrationem, sied quoad processuum ipsiarum Observationem. g. 7. Secus esset, si per Verba in eadem Constitutione posita, Sc conscripta, Leges, Se Constitutiones hujusmodi traherentur etiam ad praeterita. Nam simpliciter Oovstitutioues ut immediate praetactum est Nou ad printerita,
8. SECUNDO Vero, quando scilicet partim fiunt lapprobatae, paret at Vero abolitae ;innitendum, & incumbendum est formis verborum in ipsis Constitutionibus, & Decretis Positorum , ut approbata serventur, abolita autem rejiciantur, dc non Observentur. 9. TERTIO, quando priores Leges, vel Constitutiones fuerunt silentio praetermissae, sic quod nulla mentio habeatur de prioribus, per posteriores, super Variatione, Vel immutatio ne earundem; tunc priores Leges Vigorem ha . here dignosicuntur: Si contrarius usus populi-
illis non praejudicaverit. C) Nam usus reolis , ct coutinuus surpe Legem tollit.
272쪽
α68 PARTIs II. TIT. 2. TIT. 3. IO. QuARTO Vero, dum Videlicet novae Leges fuerint introductae; Ab tunc secundum illas oportebit judicare, sive sint essicacessive mitiores prioribus. Jam enim non poterit judicari, quod bene , VeI male fuissent constitutae, sed secundum ipsas oportebit judicare.
Vi psi ut condere Leges , Statuta 'SEd quaestio occurrit pertractandar Utrum
Princeps per se possit condere LegeS, ae Statuta; an Opus sit, ut populi quoque accedat consensius Θ3. I. Unde advertendam, quod quamvis olim populus iste Hungarorum, dum adhuc ritu viveret gentilium, & non Regem, bed Ducem, ac Capi caneos haberet Directores; omniS potestas condendae Legis , & Conititu tionis apud eos fuerit. B)Σ. Verum posteaquam ad Fidem Catholicum stant conversi, & Regem siponte sibiipsis
elegerunt, tam condendae Legis , quam etiam
cujuslibet posse mariae collationis, atque omnis judiciarim potestatis facultas, in iurisdictionem sacrae Resai hujus Coronae,qua cunctis EXempla novarum Legum introductarum affatimsiuppeditant arti. Ann. I i . & 1723. ut de erectis . Tabulis District. De Testamentis De iiiccessione Re a quoad sexum tamineum, &e. Sc
273쪽
ΡARTis II. Tl Tu Lus et is Reges Hungariae coronari solant, & subsequenter Principem, Ab ac Regem nostrum legitime consstitutum, simul cum Imperio, & Regimino v) translata elt. Et sic post ea Reges ipsi,
COAVocato, interrogatoque populo Constitu tiones facere coeperunt: prout & temporibus nostris fieri consueVit. f. 3. Attamen Princeps proprio motu, dc absolute, potissimum super rebus Juri Divino , naturali praejudicantibus , atque etiam Vetustae libertati totius Hungaricae gentis derogantibus; Constitutiones facere non potest: Sed accessito, interrogatoque populo: Si eis tatis Leges placeant, an ne t Qui cum respon derine, quod sic; tales postea sianctiones sabVo semper Divino , naturalique jure pro Legibus obserVantur.
f. q. Plerumque autem & populus ipse
nonnulla, quae ad publicum bonum conduper arbitratur, unanimi consensu decernit: in scri-Peisque Principi porrigit, supplicans imper illis , Leges sibi statui. Et si PrincepS ipse ejuScemodi sanctiones acceptaverit,& approbaVerit; tunc vim M Proinde & Reginam, ad quam Jure haeredita
riO , vel electivo , Regnum devolutum est. v Potestas condendi Leges , a populo in Regem translata eis, non privative , seu exclusive , vel tam cumulative , seu copalative i Cum populus sibi potestatem relervaverit Leges conscribendi, quas Re offerat pro ratiscatione. Id quod in Comitiis segni Generalibus fieri assolet: De quorum cele' brandorum ritu, ae requisitis ; Vid. υνος. g. ud b. νι
274쪽
cto pro Legibus reputantur. s. Quae tamen omnia, specialiter Primcipis, t) V nou post Vsi Statuta nuncupantur, eo quod, nisi utroque modo Principis accederet consensius, & confirmatio , nullius censiere tur firmitatis ipsa Constitutio. Verum generali nomine, Constitutiones ipsie, saepenumero Regni Decreta Vocitantur.
Qui nomine Populi, qui nomine Plebis in telligautur, Omine autem , & appellatione populi, hoe
in loco intellige, solun modo Dominos Praelatos, Barones, & alios Magnates, atque quoslibet Nobiles; C) sed non ignobiles. s. Licet autem iste terminus Populus . includat omnes Nobiles, & ignobiles pariter 1, de ignobilibus tamen quipleris nomine intelligun
tura in hac parte D nihil est ad propositum
Populum articulis aliquos, ut libuerit , aeeeptan di , &pro Legibus promulgandit alios rejiciendi, S abolendi. Quamquam si novos addat, iterum populum interrogare debeat, an eis placeant ρ ,. Attamen Princeps b. t. Patet id maxime ex actis Diaetatibus Aia. II 29 εὶ Adde Reg. ne Lib. Civitates, ex dictamine a. r. 16o 8. Post Coron.
v Ubi nempe de Potestate Legislativa ferino est. t
275쪽
PARTIS II. Ti Tu Lus s. 27 Iet. Populus enim eo differt a A plebe, quo genu S a specie. Nam appellatione populi, universi Nobiles, tam Magnates, quam inferiOreS, etiam ignobilibuS computatis, significantur: Plebis autem nominatione soli ignobiles intelliguntur. O
vos ligant Constitutiones, Statuta ἐTITULUS s.
VI terius si quaeratur: Quos ligent Constit tiones, & Decreta Sciendum, quod primo ligent ipsum Principem, C) qui eas populo postulante edidit. Juxta illud: Patere Legem,
quom tuleris ipse. Secus est de Summo Pontifice , & Romanorum imperatore sentiendum , de quibus nulla in hac parte notatur mentio.
1. DEINDE ligant omnes jurisdictioni Principis subjectus. D f. a.
Q Plebs a Populo eo differt, quo speetes a generer
Nam appellatione, Populi universi Cives signis cantur, connumeratis etiam Patritiis, & Senatoribus: Plebis auteni appellatione , sine Patritiis, di Senatoribus caeteri Cives significantur. Ita Iustis nisuus I . in s. . Inst. de I. N. G. C. v a 36. 1 63 c Non solum ex aequitate naturali, sed etiam ex jurata promissione Vide Tyroc. Iur. Ung. ed h. x Atque etiam Ritt. Dub. P Proportione aς commoda , quoad Transylvanos sclavones, croatas, Dalmata S, &ς
276쪽
et. Et non somni illos, sied etiam quos cunque Forenses A) in hoc Regno degentes. 9. 3. Verum, si Constitutio generalis tenderet ad paruam , vel damnum s tunc Forensitius dantur induciae trium me um, ut hoc tempus sit eis pro publicatione Statutorum. Verbi gratia, si decerneretur, & constituereatur; quod nemo VisuNe irem , aut L ratista- mensium, Vel aliorum Forensium sub amissio ne capitis, S omnium bonorum suorum ) ad nundinas in hoc Regno Hungariae celebrari consuetaS, cum mercibuS suis Venire; vel oves, hoVes , & equos gregarim de Regno expelle' re, & abigere auderet; runc instra trium mensium sipatium , si etiam deprehenderetur talis
Forensis, de Jure plecti, Vel rebus suis spolia ri non posset: Quia ipsum ignorantia, & non
publicatio Statutorum excusaret. g. q. Si autem non esset poenalis, vel damnosa, sed Puris alicujus, aut Pudicis medela,
vel prosecutionis causae modus j tunc Forensibus unicus meusis assignatur. s. Interius Vero cujuscunque status, dignitatis, & conditionis existant; sufficit tem- lPus promulgationis Statutorum. Et hoc modo nec lutranei, nec Furesses excusantur. Namque : Cum fueris Eomae, Nomauo viPito more.
H Idem eum proportione sientienaum δε vagis, seu
qui nuspiam Domicilium habent.
277쪽
QCiendum secreudo , quod , quamquam Omnia o fere Pura signi hujur originaliter ex Pom
habeant ; A) mianicipaliS tamen haec nostra Consuetudo, qua in iudiciis modo generali testutimur, ex tribuS fundamentiS constat. . I. ΡRlMo ex Constitutionibus , & Deo cretis publiciS . , . a. SECuΝDo autem, ex principum pri vilegiis.f. 3. TER Tio Vero , ex Judicum ordina
I. 4. ΡRiΜo inquam ex Constitutionibus
publicis. Cujus rei ut origo altius repetatur , advertendum est , quod primus omnium gloriosus ille Rex , & Apostolus noster, Beatus Si te ΗΑΝus primitias Regum Hungaria: qustulit, quique aci sacrae Fidei lumen gentem Hun garicam convertit praeclaras edidit Constitutis--erbo . illustri S nes , λ) Hinc collige strilli aristis: irnu hesipeau thultarust Caularum , Lege n0stra indeeisiariuri, etiam medes Horem, his quoque J tribuis operain ali iliath n vandi. Unde laudanda S cunctis quoad fieri p0test stiadenda est eomini praxis; qui ctimeuhim Phils90phiae einensi , ad milius tintini litteratimve annum, his duribus e ndi pendi 8 tiibuunt, priuS- quam ad Parvarias digrediantur
278쪽
274 PAR Tis II. Ti Tu Lus s. nes, Fidei tamen magis rudimenta, quam litium somenta preseserentes, & declarantes. s. s. Deinde Sanctissimus Rex, & Confesse sor noster L ADis L Aus, qui gladio suo Dalmatiam , partesque maritimas Regno Hungariae subjecit : quique gentem Tartaricam, fines Hun-
garorum crebris incursionibus invadere consuetam, aperto Marte Laepe concerens, ab hujus
Regni finibus procul amOVir, pedemque longe referre coegit; Leges Optimas constituit. A 6. Invictissimus postea Rex ANDREAS , tertii BEL AE. Regis filius, ac Beatae ELISABETH Viduae genitor quem nos Hier soldimitantini vocitamus) post felicem, ab expeditione Hierosolymitana, quam pro siacrae Fidei Catholicae deis
fensione adversus SaracenOSingentaHungarorum cum exercitu susceperat, reditum , super Nobilium praesiertim immunitate, & praerogativis, ac libertatibus egregias Sanctiones, praeclara'
que Decreta stabilivit: Quae inque in praesentem diem eus Hungarica , tanquam Lucra Decreta, ad urique sidera tollit. Si. 7. Demum Excellentissimi Principes, Domini LUDOVICus, Si GISMu NOMS, ALBERTus,& MATHi AS, RegeS Hungariae, temporibus luis certas pari modo ConstitiacioneS secerant. 8. Novissime etiam Serentisimus Dominus noster modernuS ReXULADIS LAuS , nota minuS caeteris, Priaiantes Leges condidit: Cujus
279쪽
memoria laudabilis apud I ungaros in benedi. ctione semper erit s. Et licet hujusmodi Constitutiones , ac Leges, praesiertim Sanctorum STEPHANi, SI A Dis LAI A) Regum, qui catalogo Sanctorum adscribi digne meruerunt, Vetustaee nimia jam pene A) sint oblitae: Qui cum & alioquin magis de Divina, quam humana Lege tractasse dignoscuntur, reliquorumque stubsiequentiunt Re gum Decreta in certis clausulis, S articulis
mutata, Variataque habeantur, tameta eX omnium fere ipsorum DiVorum Regum Constitu tionibus, per longum usum aliquid Legis C in Consuetudinem nostram, plus quam per Cea tum annos jam approbatam , derivatum , tra ductumque esse dignosicitur.3. IO. SECUNDO, ex Principum privilegiis Consuetudo nostra processit. uuae cum taperebus ita exposcenicibus, in Judicio producta legerentur, & honeste, justeque dictante ratione ) edita , & consecta suisse approbarentur;
longum per ejuscemodi judiciariumexcercitium, certa pars nostrae Consuetudinis progressum habuiὀι
Bλ Bene addit pene: sunt enim aliqtin e his tiori Iblusti, usu retenta, sed & per Leges posteriores eonfirmatarc) Ρer Consuetudinem intaligit h. t. Werboerius ma-κiuie Processum Iudiciarium, qui ante ejus tempora magis Consuetudine, quam Lege seripta erat
280쪽
ars PAR Tis II. TITu Lus s. II. TERTIo vero, S ultimo ; ex Judi. cum ordinariorum Regni Sententiis, Literisque Adjudicatoriis iteratis , imo pluribus vicibus
A) uno eodem ordiue, aC modo , processu
que latis co eritis, ac executione juridica roboratis, Consuetudo ipsis emanavit. I 2. Verumtamen processus ille judiciarius , & usius procςssuum quem in causis iu-eboandis, prosequeuis, discutiendis, Er' terminaudis obserVamuS, regnanse ipsis Domino CAROLO Rege, praedicti LuDOVICI Regis genitore , per eun igna ex Galliarum i nibus, in hoc Regnum inductus fuisse perhibetur. B Qui ad haec usque tempora Variatis solummodo per publicasConstitutiones quibusdam terminis inviolabiliter semper extitit Observatus: C)Observandusque est etiam D) in futurum semper.
A Censuit Com. S . ad k r. tres sententias, per tria diversa sibi ibordin'ta Fora Judiciaria latas urice- . re ad Consuetudinem Procemialesia introducendami Vide etiam Kitt. A s. q s. f. 3. . E Scilis et quoad terminos judiciarios , quibus gradatim lad decisionem Litis proceditur, ut sunt: Citatio, Le- lvata , Parium petitio, Sc. Et quoad Remedia Juri- ldica, saltein potiora- Et haec quidem nos Gallis; Gadi fere Justiniano Imp. debent. Qi e potat simum adesi minanda Judicia Ferri candeniis& Aquae fer.
υontis , Carolus. I invexit. Niti. c. I. q. 9,
c Proce sus Libelloricus , quem longe ante tempora Caroli I. Bella HL in stitui t, prout uarrat S voptica Regum Historia , Corpori Turis no8ri inferta Bo . Dec. a. t pag. mibi et o. qualie reipsa fue