De vasculis libellus, adulescentulorum causa ex Bayfio decerptus, addita uulgari Latinarum uocum interpretatione

2쪽

STEPHANUS Lectori S. v EsTI sunt bis diebus apud nos aliquot pueri, bonarum literarum deo deris,quantum ipsi iudicare potuimios, ualde allecti, se non omnia intelligere quae in libello BaUij de uasi lis contianerent: r:uehementerhue cupere,ut quemadmodum ille vir docti re, eruditioribus Cr bene literatis operam de aerat: eadem quoque ratione efficere ut iuniores idimnaeculi,sustem aliquid utilitatis Cr emolumenti ex eius uigialijs perciperent ac sentirent. Quod cum ille audisset, ut est certe incredibili humanitate praeditus, er publicantilitatis amantisimus, sciis pagus est suum libellum in

breuem quandam summulam contrahi, queadmodum in re uessiaria non mustis ante diebus Amira fuerat in gratiam adulescentulorum. Neque enim ut intelligas Letactor eo est uir ingenio, qui bi tantum tribuat, ut Dactos solum ex eruditos amet,puerorum ingenijs non murat: cuiusimodi fra is erunt nonnulli qui suam erudiationem tanquam arcanum quiddam,Cr diuinum videri cupiunt: neque uulgo palam ese, ne Die grauitatis Crautoritatis sue iacturam sciant: quast uero sibi tantum doctis nati essent. l llud scimus, tonium laudis foenus non parere scriptum aliquod insigne apud rudes Cr t

runculos, quantum apud eruditiores Cr magis literatos ad me soleat. Praeterea non modicam iacturum docti A α alicuius

3쪽

alicuius nomen scere, si quando scriptum pullem temerea quoquam inuertatur,atque is tetur quinetium corarumpatur potius, an ille puerorum studi s bene consul tum putat. Hoc certe neminem latere puto. Cr furit mea

quidem sententia, plusquam plagiariorum poena digni, qui huiuscemodi furtis delectantur, sibi nomen ac lataborem alienum attribuulmisi id quidem ab autore prius impetrarint, atque elim animum ad puerorum pudium inclinarint. Quemadmodum sane de hoc libello , ut de priore quoque,diligenter a nobia Acturni est. Non enim vir grauta, CT Senatoriis negocijs praepeditus, qualis est nocter Basius, animum suum,astiora subinde cogitantatem,ad haec puerilia tam scite demittere potuisset. Tantatum hoc,incredibilem eius humanitatem erga adulescentatulos bonarum literarum debderio flagrantes,restitur: quod eorum causa, non permittat solum ed etiam alteri. negocium commjttas,ut libellus suus puerorum inngenijs aperiatur, er lucidior fiat: atque in compendium redactuue,vulgaria uoculoαrum nomina illis indicet. mosfin

ctum si quidem tibi placebit

Lector,est unde Bassum semper laudes,Cr

4쪽

S V Μ Μ A REI

De uasis fgnificatione. NCIPIEM Vs ab ipsa uasis stignificatione, deinde vero ad uasoriant appellationes ex eorum disterentijs degeneribus petitas, certo ordine progrea die r. Sed ne quid lectorem lateat,aut remoretur, admonendus est,ea tantum BaUj esse, quae B literam subsignatam habebunt. Caetera ex uarijs aularibus quaepia,ne quid in hac parte ab adulescentulis deis Dderari posit, quod ad uascularum senera pertinere

exinimabunt.

VM, ung uris eas, quod antiqui uasum dixere quo etia nomine Cato Cr Plautus utuntur id significat quod uel liquore,uel quidpia aliud continet in usum nostrum: uel etiam quo liquorem alique haurimus,siue haurire segnificet,purier.u Haurire aqua ex puteo Glae quod uulgo dicitu humeriou auasser: ut, -ille impiger hausit Spumantem pateram. II en aualla une pleine triste sans μγ fise prier. Ea uero ratione primum ab hominibus inuentum CT excogitatum uuluisse puto, ne manus uda scutorum officio semper fungentes , identidem uarijs IA quoribus inficerentur, dum interdum etiam impurifinia quaeque manibus tractanda fiunt. praeterea usus Cr utiliata is gratis,alioqui diuturnum ignis calorem munus per 're cogerentur, Cr in pro disimas lacunas demitti,

A , siquid

5쪽

siquidem uasoru usum semper praebere illis necesse est.

Vocuum,ung uai clet,ung petit udisseau,uasis diminutivum, quo nosoluin ad diminutionem significandum

utimur: sed etiam ad ornat . Graeci autem τενχηχε mx vocant, quae nos uasa Cr uocula dicimus.

Vasarium dicere pomus ex cicerone, ung bus',

quod Itali appellat una cretineta,nempe uasaria supeblectilem Cr garam,ac ditatius aureus Cr argenteus,quas Principes nostri in vari1s vasoru caelaturis collocare fomlent, ut nostro tepore tum demu opuletifimus habeatur princeps, cuius mesa innumeris uaformi diuiti s scatet. Budaeus exuctiyina ingenij uir, CT iudici admodu expurgati,tertio lib. de Ase,uasurum apud Cicerone pro lege Manilia accipi contendit,pro ijs quae antiquitus publice dabantur magistratibu ut sunt inluthequi,uasa,er re qua quae magistratin instrumetim impleret. Od prombat ex alio eius de autoris Ioco,pro lege Agraria. Intelut imus praeterea uasarii nomine pecuniam publice duri solitam magiitratibus euntibus in prouincias,ex qua sibi necessaria compararent, quod Augusti tempore Senam tusconsulto constitutum est. Uide Budaeiam. Vascularius,qui vascula argerea er aurea Dit. Sunt enim inter durifices, uuscular ,caelatores, inauratores,Cr bractere , des orbateurs: id est, qui aurum malleis lusum, Cr ad quaimis leuitatem ductile rebus inauranis

dis inducunt.Blidaeus.

Vasculo in autem Cr poculorum ficu endorum arsa Graecis Torretice dictu est, a uerbo πρ ω, quod est torno conscio. Toraus autem fabrile infirmentum est.

6쪽

quod uulgus vocativng tournoveri Itaque toreuticesculptuiram,ue ut aliqui loquuntur,scalpturam complecteatur. Vnde Toreumata huiusmodi opera dicuntur, aut sculpta,aut caelata ex quacunque materia quae in delitijs habeatur: quo verbo cicero,salustius,er reliqui utunatur. Martialis, solas Phγdiaci Torei a caeli: solus Mentoreos tabes labores. Aod autem Toreumata torno ferentier ex qua iis materia, id ostendere uidetur Iocus Virgili j tertia Mooga, vocula ponam

rigidia, latum diuini opus Alcimedontis, Lenn quibus torno facili superaddita uitιs. caelum enim, ung buris, 'rum in sculptori ,σ ina Drumentu caelatoris. ae quo caelata uasa dicuntur,in quisbus arte sculptoria descripta erant insignia quaedam opera,valli uix ouurerientes e laboureet dor reris.Plinius libro 3 . cap. 7.Duo pocula calamidis manu caelata aemu latus est,ut uix ulla disterentia esset artis. De Zenois

doro loquitur,ficientia fingendi caelandis nulli ueterim postposito. Budaeus trertio de Am Magnificum aestinuis tricem caelaturae priscam aetatem fuisse oportet,quae rasa caelata in singulas libras scitis sisteriijs emeret, id est,centenis Cr quinquagenis aureis nostris. Mirum auton est in auro caelando inclaruisse neminem: argento, multos: qua in arte maxime laudatus est Mentor, de quo si pradiximus: unde labores Mentoreos uocat Martiatu. At vero argentum apud antiquos, hominum strinone cele

7쪽

De uariis uaserum appellationibus.

V orum appellationes uariae, aliae quidem a matelaria sumuntur,ex qua conflata Cr consteta sunt: ut aurea,argentea,terea ignea ctilia,uitrea , cosmina, murrhina: aliae uerὸ ab usu er utilitate quam praestini, ut a potu potoria:aliae autem 4b ijs rebus, quas contineα re solent , nomina accipiunt , ut ab estis escaria , a uino vinaria: item ex aquaria er uinaria , Cr ab unguentis unguentaria : sic etiam a promulside, promulsidiaria: Eliae insuper a forma, quam restrae uidentur, ut amo dijssimilitudine,modiolus: Er a Ombae frina,vasa ombia. aliae praeterea a quibusdam locis, in quibus praestititiora vasa sunt, uel e quibws materia adytur excellentior ad ea conficienda,ut a Delo Cr aere Deliaco, uasa Deliaca: a Corintho Cr aere Corinthio , vasa corinthia: eadem quoque ratione Samia Cr Aretina . Quos omnes differi 'rentius, una tam ipsis uaforum nominibus suo ordine describemus.Ac primum ipsar disterentiarum genera exequi necesse est prim , quam ad sterierum diuisionem ac declarationem destendamus.

VASA A U RE A.

RAram auri mentionem apud antiquos reperiri, συπiorem etiam quam pro nostri temporis opulatim re quemadmossim in auro caelando inclaruibe paucos, aut neminem contendit noster Bittius libro 3. de Asye. Itaque uasis aureis rur) usos uisse ipsos veteres conmpertum

8쪽

pretum est:magis enim argento delectabantur. Sed postieaquam,inquit Plinius lib. 33. cap. ii. Asia primum deuicta,luxuria in Italiam immissa est,aurum magno in protio haberi coepit. Siquide L. Scipio in triumpho trannuis lit Myrto aureorum pondo C. inglia. Vasorum autem aureorum usus apud antiquos praecipuus erat in conuin s sumptus,π honoris ac luxus gratia. inde cicero conuiuialia uasa appellat: Multas inuquit conuiuialia ex auro CT argento uasa. Pocidum aureum,une couppe dor. Plindis scribit Phiis lippum regem poculo aureo puluino subdito dormire solitum. Cic. in Uerrem, Tum illa ex patellis tr thuribulis, quae vellerat, ita scite in aureis pocula illigabat: ita apte in sopbis aureis includebat,ut ea ad illam rem nata

esse diceres. Que tu euore dict,quilet eusent qle fidettous propres a cela. Patera aurea,une lase dor. Virgilius,

di impiger hausit

Spumantem pateram, G pleno se proluit auro. Hoc est,hu t plenam pateram uureum uitii. Il beat tantque une grande lasse poliost tense. Aureus guttus apud Liuium, Arstenteo pollubro ,ς aureo gutto. Aureis praeterea vasis uentris onus excipiebant ditiores antiqui,quod de Hesiogabalo refcri Lampridius. Mar.

in Basam,

Ventris onus misero,nec te pudet, excipis auro -Basse, bibis vitro. B. caetera in uasori speciebi dicemus.

9쪽

VASA CAELATA.

V a caelata,vasedula mollitiet, in quibus uocularirioru er caelatorum artificio insculpebantur uaria signa er simulachra deoru. Plin. lib. 33. cap. Iz. VIIxeser Diomedes erat in emblemate phialta Emblema aute, ut illud obiter tangamus,aem nostra no nouit: sis ci interrufo,ut inqt Plinius igito uel marmore,aliud quitatam vel auru uel argentum uer culato opere elegiter conferitur, Cr aptatur ad uariarim rerum est ies. Ita quoque ornabantur uasa emblematis,dictis At. τὸ is, quod uasis ad cerentur,er reuellerentur,cum libitu erat.Hinc est quod cicero Verrem criminatur, qui vasorum Halunt in i emblemata reuulperat,atq; adeo premtio; imam eoru partem Cr toreumata absterserat impudentifimo latrocinii generrisses inquit cicero, Halustini excusis delicijs cum argento puro domum reuertuntur. Itaque emblema, insertum er insitum quid in aereo aut argenteo uase significa quod pro ornatu tempor ris er exemptili poniturriuulgus paramentum uocat. Videto diligenter Budaeum Cr Badisum. HIdriae praeterea argenteae luxus gratia feri soleis

bant. cic. 4. Verrinarum, Dicebat sophora paria conira plura,bγdrius argentes,C . Illigabuntur er aureis crustis uasa argetea Cr omαbia,Cr alia, quae incrustata uel crastita dicere posuram, e indisset:atq; ab eiusmodi crussis,crustularii dicti, quom rum artificio uasa crustulis illigabantur: sinde er incrum

10쪽

Dncerum cupimus vas incruore. caeterv uasa aureis eruitis illigata, Martiatu in vi. vocat chobendeta. dicuntur er Iaces chosendetae ab eode in apophoretu. Ba .

Sigillata quos uasa dicebantur igillis quibusdam ci nata autour desqueae solet de petites ima es enteaeesen bosy.unde sopbi sigillati apud cicerone in Uerrem. Signa autem pue sigilla Graeci αγαλιι α ε hoidnata diacunt unis ueluti simultachra uel deoru uel etia heroum aut animallu, quibus circunquas uasa exornari solebat, Graeci uocant. B. Unde Virgilius, coemblaburgeto perstem atq; a1 erasignis. Ombia signis as eoru dixit hoc est sigillata. Caeterus gna illa ab excellentia nomen accipiebant, ut signa corinthia, hoc est quae iii

corintho flebant. Plin.lib. 3 . cap. s. Signis quae uocant corinthia,pleris in im cupiuntur,ut si cum circuistat. Paula post aute ait, Minoribus simulachris signis sinnumera prope artificum multitudo nobilituta est. Vasa autem pura dixit iureco ultus,atq; adeo ipse cicero,pro ijs vasis quae caelata non sunt, neq; vilis ornaomentιs decora,quae uulgus uocul a plain ollurage. B. Vasa grinement entrictet,vocat ea Plinius lib. M. cap. M. quae rudia sunt,er in asteritum excisa ac caelata loc est,no Ioia,er caelaturis inaequalibus eminentibusq; incisa ab ανα - Huφω. Deinde uero ait Plianius, circa linearum picturus uasa anaglapha curiosius feri solare. Quod intelligedum uidetur de ijs uasis, qμα per commJuras, lineas aureas uri argenteus habent, ut idem autor interpretatur. Rudia ista uasa uulgus vocat,