De vasculis libellus, adulescentulorum causa ex Bayfio decerptus, addita uulgari Latinarum uocum interpretatione

21쪽

quibus Iupini conduntur, Cr in quae vina e lacu,OP di

cortina tranfruntur. Fiunt quoque apud nos mortaria lapidea in quibus uaria aromata contundimus. Hunc praeterea, inquit Plinius, alabastritem lapidem uocant,qui excavatur ad vasa unguentaria,quoniam omptime ea incorrupta feruare dicitur, de lalbore. Itaque uasa alabastrina dicemus ea quae ex alabastrite lapide sunt,uuisseauix dalbulare:qualia uidimus torno elegano ter feri Florentiae, ad antiquin morem excavata Cr ese

strinata. αλδαποβ autem Pollux uus unguentarium apri

pellat,quod a nobis alabastrum siue alabaster dici poteo rit: cuius uasis ' mentio in Evangelio, de Magdalelie quae effudit alabastrum unguenti nardi pistici pretiosi. Alabastrum quoque pro alabastriae lapide sumere uideritur Plinius lib. 0.cap. s. Recentifimi autores ex circa Thebaidis oppidum alabastrum nasci dicunt.

UASA FICTILIA.VAsa fictilia, omnium uilifima habebantur, φα

bantq; ex argilla potifimum, aut alio quouis lum praepingui, potet de terre: quorum uasorum 4formatori res Cr effetores a fingendo figuli appellati sunt,potierade terre. Hinc Ausonius de Agathocle ex ego qui sum Sicaniae gulo sum genitore satus. De quo etiam illud a Iuvenale refrtur, eundem regem Actilibus in mensa vasis usium fuit' irima estfetilibus coenase Agathoclea regem. Fictilia autem erant potifimum uasa aquaria, ut urcei: . l . hadriae:

22쪽

ali ar

ris, birpraeterea etiam culinaria quaedam, ut ollae,latis . ces,catin eT alia huiuscemodi: de quibus tempus est ut seorsim dicamus, si prius illud explicauerimus,uasiorum miliam praemutiora haberi solere Samia eT A retina: hoc est, quae in Samo insula er Aretio urbe Campaniae febant. Plaut.in capi. Ad rem diuinam quihus est opus, uasis Samiis utitur . quemadmodum vulgus Italorum Malarica uasa appellat, quae in altera ex influlis Baleariribus sunt, quam uulgus Malaricam appet lare solet. Itidem σ nos eadem ratione uasa Bellovaca dicemu potet debeauuais. DE' ALI I s v AsORVM DI

ferentiis, quae ex eorum usiti sumi solent: item de uariis eorundem nominibus EXplicatis uasorum disserat s generalioribus, o quum est ut ad ipsus Decies descendamus quae Cr

eorum nomina,σ utilitates ipsas complectuntur. Itaque primum de escar s vasis dicendum: deinde uero de po torqs,uinarijs,aquarys,niuar Ger huiuscemodi omniabus agemus suo ordine.

VASA ES CARIA.

V εμ est ris,in quibus est hoc est edulia er menαμ reponebantur aut deferebantur ipsis conuiuis: . quorum nomina seorsim a nobis recensenda sunt. Vasa promul iuria dicebantur ea,quibus promes αὐm apponebant. Est autem promulsis,quod uice inus

23쪽

uulgus uocit u clare dabatur conuiuis ad prouocanae dant auiditatem cibi. entree de table. Huiusmodi frosis erant artolagani, guus sedula lueillet ,olcae,des oliues, er Iucanica, s sauicisses. cicero Papirio Paeto, Nes est

in promul)ide spei ponas alid qua totam sustuli:

solabum enim antea delectari oleis, ex Iucanicio tuis. B. Lanx,ung plat, uariae formae erat quemadmodum pud nos quoque esse solet. Lances enim aliae lutae unde platum a latitudine uulgus appellauit aliae cauae. Mart. Et leues scutulus, uos Iunces. Aliae item maximae,m diae,Cr minimae,ut inquit Iurecons. praeterea erant alia quadratae,ut apud eunde iureconsaliae rotundae. Horat. Vmber, Cr iligna nutritus lance,rotundus curaet aper Ianoes,carnem uitantis inertem.

Itaque lanx a latitudine dicta est: apta quidem dapibus

Cr escis reponendis. Vnde Iuvenalis, uice quam magno distendat pectore lancem. B. Ea etiamnum utebantur in sacrificijs Deorum. iiii quibus exta animalium sacrificatorum reponebantur. Virgilius α. Georg. Lancibus er pandis fumantia reddimus exta. Lances cho endetas uocare uidetur Martialis in a. Immodici tibi flava tegunt chofendeta muli. Hoc est, lances aureis crustis illigatae er exornatae , de quibus iupra diximus. Lances autem m-s vocant Graeci,atque adeo Athenaeus er Pollux. B. Catinus,lance pro undior erat,Cr a capiendo dictus,vng plat creux nisi adhuc uocant cadis. catinis autem utebantur Romani ad pullos reponendos er alia ovom nia,ut

24쪽

ηis,ut hodie platis utimur. Horatius primo Sem. Aut positum ante mea,quid pullum in parte catini Sustulit Uuriens,minum hoc iucundus amicus. Pisces quos catinia reponebant. Idem a. Sem. Angustos uagos pifices vetere culino.Qui pisces obsoni nomine ueniunt: id enim Graeciaψονι hi uocant,ut colligere est exar. cap. Evang. D. Iomannu. enim Graeci vocabant, quicquid pificium assabatur super carbones:inde obsonator, qui pisces assandos emit. Catino autem Actili utebantur pauperiores.

- o diuinis,lade domum me Ad porri er ciceris restro, laganis catinum. Quo loco inter campanam suppellectilem annumerare

uidetur. A catino diminutivum cutissum. Idem eodem loco, mensaque catillum

Euandri manibus tritum deiecit. B. Fenestella, ut inquit Plinius, Tγmpana se inuenediacit appellata patinas Cr lances, quas antiqui mugidas appellauerant. μιν autem Graecum vocabulum est, quo significantur mense, quae apponuntur Cr remouentur, autore Iulio Polluce. B. Ferculum, uas ad frendum obsonum uel pulmentiarium.

Patina utebatur antiqui ad coquedos pifices, Cr cael ra id genus. Plin. lib. α 3. de sice sapae: Decoquitur, HAEqui in patinis cu sale Cr adlipe,ad tumorem quos maxillarum Cr ceruicu sum etiam 'culi vice. Et nili me

25쪽

mit opinio, eadem patina utebantur er ad coquendumer adferendum obsonium, elixum praesertim. Horat.

Astertur siuillas inter murena natantes In patina porrecta. ae patina quoque Tripatinum dictum, de quo videto. BaUum diligenter,ubi loca aliquot Plini1 restituta antis

maduertes.

Pareas quos,vus escarium,ad olera er pulmenta πα ponenda. Horatius in epistola ad Torquatum lib. i. Nec modica coenare times olus omne patella. Iuuenalis in quinta. Ponitur exigua stralis coena patella. Quibus verbis palam est, patellam pro parua patina sumi, quae ab illa tum modica, tum exigua dicitur. Iurisus Pollux Mnulla uocat: Patellus enim vocant Graerici sicut etiam κυκλοι apud illos dicuntur , quos nunc orbes Cr quadrus dicimus, s tristollers, des assetistes. Bosius. Paronis, quemadmodum patina, tum pro uase est .ris,tum etiam pro vili obsonio, Cr iure,eπ etiam maeta apud Pollucem er Athenaeum ponitur. Iuvenalis, -mam multa magnas paropside coenat. - Er ant autem argenteae paropsides σfctiles.

Martialis in. α.

cui portat gaudens ancilla paropside rubra Alecem sed quam protinus illa uoret. vide diligenter Basium. Discus pro nube escario Apuleio sumitur: coenarum

26쪽

riliqvijs discus ornatus. Nisi malimus cuj Polluce pro orbibus sumi, quos ille MκMus orbes argenteos, a iνam vocat in sexto.Erat ite distin massa plumbea ad formam orbicularem Acta, quam pu*giles er palaestritaesiue athleta in ludis gγmnicis iaculabantur in sublime. Ouid. I O. Nem. splendestunt,latis ineunt certamina disti. scutus une estuelle ance minor erat:quapropter innquit Martialis,Et laves scutulus,callusq; Iances. - φρα est item Graeci uocant vas in quo prandium defrtur, quemadmodum ἰ φαρον, amphoram. Gabatae praeterea erant uasa alia escaria ex pulmen taria. Martialis, Transcurrunt gabat vesanti lances. Idem, Sic implet gabatus,paropsida s.

VASA POTORIA,

V potoria ex pocula dicuntur , in quibus bibiamus: quae uarius frin s uariaq; nomina acceperui. Fiebant autem argentea, aurea, costastina, Cr lignea, ut prius diximus. Cic. in Verrem, act. 6. In his pocula duo, quaedam quae heraclea nominantur, Mentoris in

nu summo artificio Acta . Poculum interdum pro ipsa potione sumitur. Virg. Pocula siquando saeuae inficere nouercae. A poculo fi pocillum,pro paruo poculo Cr uast. Plauctius, Tecum una postea,tecum aquae pocilla potiret. , Pocula,clauis aureis suma Homero dicuntur, qui uulgus

27쪽

uuisum pocula manellata uocat. Quemadmodum repriPlinius Agnonen Teium Alexandri Magni pro tum aureis clusus frigere crepidas folit fuisse. De clauis

autem uideto in libello de re uestiuria. aureos autem cita uos Athenaeus usi a uocat.

Mγphum, quem μγpphum nonnulli scribunt,uel e phum,Graeci r φρο dicunt, Cr σκ-φον, ut docet Atheanaeus in X I. une couppe.Est autem uastutu potorium,ut euit notil est. Inter scγphos laudatur imprimis Boeotis, quibus Hercules primu in expeditionibus usus est, deinα de Rhodiacisquentibus Sγracus js. Vu gil. Et sacer impleuit dextram ργpbus. Sopho enim Mea teres in conuiuijs er sacrificiis utebantur. cγathis antiquos potus fui mensuram metiri solitos etiam inter epulus,ex eo con cio, quod ferui quidam ad odibos stire uel esse dicebantur, ut strui ad limina Crpedes:hoc est, qui foribus praeerat Cr pedibus excalciandis, dum coenaturi essent domini. Hinc cicero, Seruum meum a pedibus tibi i . Quod aute coenaturi uel discubituri soleas deponerent,ostendit locus Martialis: Deposui soleas,affertur protinus ingens . Inter luctucas, Oxγgaramis liber. Caeteru seruos a albis Graeci οινοχρri dicut unde ovibus a quibusdam vocatur οινοχοκ, quod uocabulum ab hauriendo funis dendo uinum deductum est. Hoc autem munere qui sunmgebantur, dicebantur hoc est cγathi bare, quo uerbo utitur vlautus in Menebinis, Non scis quin ego

sim s qui tibi sepsime odibisso: hoc est,c albo uinum

bibendum admetior: quod Athenaem dicit μοιν -

28쪽

χον. Appellabanturq; bi Pincernae, non omnino inepto vocabulo,nempe quod a Graecis deductum fra fis putrabitur: ut eum significet cui conuiuae identidem dicunt niνειν κύρνα, id est, infice uinum, uel tempera vinum ut bibam. Quod munus apud antiquos nobilisi iuuenes in publicis ac sacras conuiuijs obire s olebant: quemadmoridium Gandimedem in deorum conuiuijs mulae fcise rea ferunt, unde er deorum pincerna appellatus. Qui mos hodie quos apud indos nobiliores quosdam Gallos obstruari solet, ut iuuenes quidum, aulicis dum mnia

strant potum,aperto capite,altera manu oathum, altera pbγatim aquariam tenentes, tantam aquae uino λαsceant,quantum a conuiua expostulatur. Sed haec omnia

ex Buceo decerpta in libris de Alle: μws enim est uni.

is honos tribuendus. Pacra,une lasse,ab ethalmo dicta, quod ampla sit erpateat labat autem utplurimum aurea ues argentea, inobilioris atq; excellentioris alicuius metalli: erat enim principum ac regum poculum. Virgil. Ipsa tenens dextra pateram pulcherrima Dido. calix,ung calice,aliud poculi genus, quod interdu uitreurm, intersi morbinam feri solebat. Martialis lib. 4. Prodat persticulps,ne duo vina calix. Illud porro sciendum est calicem a probatiyimis dum rom poni non solam pro uast, sed pro ea tantum uasis parte, quae humoris capax est. Quinetiam Plinus rosae calicem dixit, eam partem quae rosae luteos apices in se recipiat cir contineat. uide Bassum diligenter. calices

etiam 'stiles erunt tum ad bibendum apthim etiam ad Iesu

29쪽

legumina reponenda. Ad bibendum autem calices fictiales fctos suis , rotri Plutarchus in libello de cohibenda iracundia : D. Claudium Caesarem conuiuae qui pridie kγphum aureum furripuisse existimabatur, reuocato in diem posterum,calicem fictilem apposivise. Ad ligurinitia

uero reponenda, Ovidius lib. I. Factorum, Stant calices,minor inde Abas,olus alter habebat.

Modiolim,vas paruum,fcta ad modij similitudinem, euiusmodi sire sunt ea quae gobeleta dicimus. Et Veneritiis Latini uocabuli uestigia uulgo retinet: uocant enim inorat quasi modiol,propter affinitatem d,cum Q. B., Amphithetum, poculi genus, ita fictum,ut quavis ex parte positum staret, nullums certum haberet fundum. Hinc prouerbium in eum qui liberius er meracius pol ret, Ex amphitheto bibisti.' carchesium,lius potorium uel poculum, quo utebanαtur in sacrificijs fictum ad frinam cuiusdam nauis quam Macrobius ait tantummodo Graecis notam *isse.Virgil.

-cape Maeonii carchesia Bacchi, Oceano libemus,ait., sγmpiuium,lius fictile,quo in sicris prolibabat saerio siculi. Plin. lib. 3 .ubi de plastice, In sacris quide etiam inter has opes, non murrhinu restilliniueue, sed fictiliabus prolibatur Impii ijs. Badisus. capedines er milas urnulas pro 'inpii ijs po uit

cicero in paradoxis: er in tertio de natura Deorvincapedunculus appellat, quibus Numa Pompilius primus in sacris usus est. B. Capidulum autem M. cato, uel

capta, genis i poculi ese indicare ui tur, quod anμα

30쪽

t,ni erat, ut manu eupi post: unde nomen deductum

puto.

catulli, calices erant fictiles, quibus pontifices uirgianes 3 Vesbiles in sacris utebantur. Hora lib. r. carm. -diues Cr aureis Nercator exsiccet culullis uina. I dem in Arte, neges dicuntur multus urgere cuiuilis.

- calathus simitur quandoque pro pocillo uel calice quo in sacrifici s ueteres utebantur. Virgilius, Vina noum *ndam calathis, Amisia nectari Mar. q. Expendit ueteres calathos,er si qua yerunt.

Pocula, Mentorea nobilitam manu.cγpellum a Graecis dicitur poculum ad interna proisclinatum. uocatur er amphiopellum, velut undis inistreflexu .cγmbium,poculum in modum Omb.riboc est, nauiaculae factum,cui nodi βnt thuris repositoria in nostris sacris. Rebunt autem interdum Ombia pretiovisa ex Gostprino lapide uiridanti. Plin. lib. 37. cap. s. Prusrtur bis chrUoprasius porri succum er ipsa restorente. Sed er paulum declinans a Topasio in aurum. Huic Cr amplitudo ea est, ut Ombia etiam ex ea fant: Flindri quidem celerrime. Quo ex loco, nescio an diuinare possemus olindros pocula etiam 'illi pretiosa ex huiusmodi lapidibus fictased nihil temere. Est er cγmobium lactis quoq; poculum. Virgilius, Inserimus tepido stumantia Ombia lacte. Guttus, poculum erat quo in sacrifcijs utebantur, quido Pintim liquorem aliquem instergere uolebant,

. . quemad