장음표시 사용
121쪽
is. Ne autem in praemissa excedentes per simulatam ignorantiam suas valeant malicias me sare, hortamur di requirimus universos & sngulos, Arehiepiscopos, Epikopos &Praelatos, ut constitutiones & leges Imperiales antedictas,& praesentes nostras literas, singulis annis in Synodas ecclesis suis publieare procurent, si nostiam indignationem voluerint evitare.. Nulli ergo hominum liceat hane legem Neonstitutionum praefatarum, de praesentium inm, nostrarum ac inhibitionum pracepti&mandati nostrorum paginam quovu ausu Dmra
rio infingere, aut eis quomodolibet contraire, sub poena quadraginta marcarum auri puri: quas ab eo, qui contrafecerit, totiens, quotieQseontrafictum fuerit, praeter supradictas&ahas 'nas, a sacris canonibus di Imperialibus sanctionibus etiam ei, inflictas, irremissibiliter volumus exigi, praesertur: necnon sub indignatione Dei Omnipotentis, & timore ultionis suae arternae.
CONTRA BLASPHEMOS, Edita ormaciae in Comitiis, Anno M CCCC XCV.
i AXIMILIANUs, divina favente Clementia, Romanorum Rex semper Augu stus, Hungariae, Dalmatiae, Croatiae, Sc. Rex: Archi dux Austriae; Du2 Burgundiae, Lotharingiae, Brabanti Stirlae,Carinthi Carniolae, Limburgiae, I - .emburgiae, & CHdriae: Comes Flandriae, Habspurgiae, Tyrolis, phyreti. U-buigia, Arthesi, & Burgundis: Palatinus Comes Hannoniae, Holandiae. Se- aclandiae, Namurtii,& Zutphani aer Marchio sacri Romani Imperii&Burgoviae L,i, hin, Alicitiae: Dominus Frisiae, Marchiae Vandalorum, Porienoviae, Salinarum &Mechlinia,Se. Omnibus de singulis nostris de sacri Romani Imperii subditis, universa denique Christi Gdesbus, cujuscunq; dignitatis, status aut conditionis existant, praesentes literas, aut earum copiam visuria vel audituris, gratiam nostram &omne bonum.1. Deus omnipotens, Creator noster, in ' Decalogo, cujus observatio tam injuncta homini Christiano esse debet, quam est animae suae salus, deinde etiam in t ordinatione sancta Eeele Chatholicae, praecepit omnibus hominibus abstinere a sumendo nomen suum in vanum. Quo mandato mouis Iustinianus Augustus, nostir in Imperio praecessor, praeclarae memoriae, ad glo-tiam Dei & hominum salutem, di eiusdem divini praecepti intemeratam observationem, omnibus imp fit & Christi fidelibus districte ac severe injunxit abstinere a blasphethis verbis, di non iurare per nomen Dei aut sanctissima ejus membra, nec sacramenta a Deo, S his smilia verba iurare. Sin autem post huiusmodi admonitionem inveniantur aliqui in talibus permanentes delictis, 'uod' tales perpetratores, quia i indignos semetipsos secerint Dei misericordia, debeant a magistratu comprehendi, de ultimis subdi suppliciis. Si etiam aliqui praedicta impia&blasphemaverba a
dientes, non contradixerint nec tales culpaverint, sed 'subtercelaverint nee ad magistratum detulerint, item sit Judices rescierint aut invenerint quosdam tale aliquid delinquentes. 8c vindictam in eos non intulerint seeundum leges, quod hi omnes praeter quod obligati erunt Dei iudicio, indugnationem quoque sustineant Imperialem, scut in praefati nostri praedeces oris constitutione clarius habetur. a. Quoniam autem & ipsius Dei praeceptum, &dicti praedecessetis nostri eonstitutio, ad rem nitio, sanetio &poena apud plerosq; proh dolor in oblivionem& contemptum venit, & multis tiam tramgreditur, ideo Nos pro Imperiali nostro osseio, eum nostris & Imperii Electoribus, Principibus,Matibus & universo ordine, in istis publicis Imperii Comitiis vormatiae congregatis, praedieta delicta dolenti animo perpendentes, de ob oculos ponentes,quam graviter illis Ostenuatur Deus & ereator noster, hominumq; animet propter huiusmodi blasphema verba indigns ossiciantur, misericordia Dei, in aeternu spoliandae: 8c quod anichae propter talia delicta, innes, di terraemotus.& pestilentiae,aliaeq; plagae in orbe terrarum sectae snti ἐκ adhuc nostris tempora bus ut manifestum est cum tales, tum aliae multae variaeque plagae ac poenae sant, praesertim novus ille &gravissimus hominum morbus, nostris diebus exortus, quem vulgo Malum Franeicum vocant, post hominum memoriam inauditus, saeve grassetur; quae nos justissimae Dei irae merito debent admonere; haec, inquam, perpendentes, quia omne nobis est studium N oratio, ut Dei inveniamu pluationem, ad Maiestatis ejus gloriam, & hominum salutem, praehabita matura deliberatione, omnes & sngulos nostro, δὲ Imperii subjectos universosq; Christi fideles,hortamur ae iubemus, quatenus hujusmo- Maiestatis ejus gloriam, & hominum salutem, praehabita matura deliberatione, omnes & sngulos nostro, δὲ Imperii subjectos universosq; Christi fideles,hortamur ae iubemus, quatenus hujusmodi blasphema & impia delicta abstinendi, fugiatis. N Dei timorem in sensibus accipiatis,& ejus man. datis devote obediatis, quo misericordiam Dei sustineatis, nee praedictas poenas incidatis.
122쪽
3. Igitur stituimus, ordinamus X volumus districte praecipiendo a Si quis, cuiuscunque di. gnitatis, statu, aut conditionis sit, sanctissimum Dei nomen inaniter adhibuerit, aut blasphema veriba S sacramenta de Deo juraverit, aut per sanctissimam Christi passionem, uulnera, membra, di hispoxima verba iuraverit, aut per Dei genitricem Mariam semper virginem, Deiq; Sanctos, ut hujilaipheuuae sequentibus pullasne omni gratia subiiciantur. CAPIT. I. De poena eorum, qui per calorem irae Drunt. TEmpe, si ex praecipitantia & per calorem irae, aut ex ebrietate, aut simili aliquo easu, incogit tanter fiat, tale delictum una marea auri puri, cujus dimidia pars nostrae N Imperii Camerae, altera dimidia Domino, in cuius iurisdictione perpetratum suit, irremissibiliter luant. Qui autem praedictam mulctam uon sunt solvendo, ex arbitrioJudicis, in cujus iurisdictione deprehensi sunt,
SI vero constet, hujusmodi blasphemias, &ὰelicta temerarie facta esse: s patratores sunt homi
nes nobiles, nec prius ob hujusmodi impia verba deprehensi aut condemniti suerunt, ut sant ipso facto infames, neque ad ulla amplius Nobilium placita vel ossicia admitti debeant: s veto con tingat eos iterato in tale crimen impingere, ut secundum qualitatem delicti in eorpore irremissibi litur puniantur. od
De H beiis temere jurantisin. Uod si patratores sunt inse oris conditionis, ut ab Iudicibus, in quorum iurisdictione & imperio commiserunt, secundum qualitatem delicti in corpore irremissibiliter puniantur. CApIT. IV. De auditorisin stis rarat risus.
ΡOstremo ut omnes, qui superilis memorata delicta a patratoribus committi audiverint, nee illis contradixerint, aut eos culpaverint, sed subtercelent&Judicibus, in quorum jurisdictione hujusmodi facta sunt, aut eorum vices gerentibus non deserant: siniliter omnes Judices de mam stratu,, qui hujusmodi delinquentes in sua iurisdictione scienter retentantae tolerant; ut earundem poenarum, quas diximus, cum transgressoribus rei de culpabiles animadversionem susti
reapropter omnibus & singulis praecipiendo mandamus per gratiam viventis Dei, & peruaniuscujusque fidem, qua tenemini nobis &Imperio, quatenus huic nostrae admonitioni, constitutioni & ordinationi obediatis, eamque exequamini; & passim per nostras di vestra, ditiones publicari iaciatis e & tam vestros subditos quam peregrinos eidem parere districte jubeatis, saei tis: delinquentes autem di transgretares praedictis poenis rigide coerceatis; nullius hominis habito respectu: s de iram Dei & a nobis sancitam poenam vultis evitate. Quae igitur nostrae placuerunt Maiestati, ad effectum perducere enitimini, ut di sententiae nostrae executio,&nobis sat be neplacitum. Datum, & Regii nostri silli appensone obfgnatum, Normatiae, septima die mensa Augusti, Anno a Nativitate Chtim millesimo, quadringcntesino, nonagesimo quinto: Regnorum nostrorum, Romani decimo, & Hungarici sexto.
toli V. Cotini. tutio Politi impediati sitit. 1 ct D N Ru doli hi l I. con illi. Politiae, th. a. sed in primis ipsua Maximiliani Recessus A gustan. Anno
123쪽
Constituta ornaaciae in Comitiis, Anno M CCCC XCV.
x A XIMILIANUS, divina favente clementia Romanorum Rex semper Augustus, γHungariae, Dalmatiae, Croatiae, dic. Rex; Archi dux Austriae; Dux Burgundiae, I citharinetiae, Brabantiae, Stiriae, Carinthiae, Carniolae. Limburgiae, Livem bur 'giae, & Geldriae : Comes Flandriae, Habspurgiae. Tyrolis, Phyrcti, Xyburnae, Prihesi,&Burgundiae; Palatinus Comes Hannoniae, Holandiae, Selandire, Na-4 tamur ii, N Zuiphaniae; Marchio sacri Romani imperii & Burgovii; Lanigraviti Alsatiae: Dominus Frisiae, Marchiae Vandalorum, Salinarum, di Mech liniae, dic. Omnibus S sin guli, Electoribui, Principibus Ecclesasticis & secularibus, Prψatis, Comitibus, Barcinibus, Do minis, Equitibu , Militibus, Capitaneis, Vicedominis, Advocatis, Praelectis, Administratoribus, Oiseialibus. seu liliis, Magistris civium, Judicibus, Consularibus, civibus di communitatibus; dein primis, Assessoribus, Comitibus Palatinis N Liberis Baronibus Jussicii Veliti in Nestkalia caeterisq; omnibus nostris N sacri Imperii sub δitis ae fidel)bus, cujuscunq; dignitatis, status, aut co ditionis existant, gratiam nostram di omne bonum. i. Reverendi, Illustres, Generos, Spectabiles. Nobiles dilecti consanguinei & disne, , Et ctores & Principes. Honorabiles, devoti, & sacri Imperii fideles: Cum gratia Dei omnipotentis, Creatoris & Salvatoris nostri, ad culmin Regiae Romanorum dignitatis nullo nostro sterito cv cti sinus, ex competenti nobis Osscio, ad gloriam divinae Maiestatis,& Romanorum Regni C. manicae Nationi totiusq; Christianitatis emolumentum ac utilitatem, suscepto a nobis regimine, generalem Imperii Conventum bucmormatiam duximus indicendum; in quo de negotiis S ra vaminibus Christianitatis, dicti Romanorum Regni R Germanicae Nationis tractaretur. In cocum frequentes nobiscum convenissent Electores, Principes, Praelati, Comites, Barcines. Domini, N Civitates, in personis dc per Nuntios: Nobis & generali Conventui a Stat bus di subditis saeri Imperii multum conqucrendo expostum est: quod, etsi illustrissimus quondam pri nec ps, Frideri cus eius nominis Tertius, Romanorum Imperator, Dominus & genitor noster dilectus praeclarae ac piae memoriae, post Regiam suam coronationem, de consilio sacri pt rii Electorum. Princi pum, de Statuum, Reformationem, ordinationem & constitutionem Francolarii fecit, publieavit. s rvarique districtis poenis praecepit, in 'qua de Judicio Vetito in vestualia expressa legantur, quae se insta de verbo ad verbum scripta sequuntur ra. δε m in Iudiciti Inritiae r uiaoniam mvilia inisereres ac imperimentes causa, adstu sed tar
124쪽
. Tamen huiusmodi or/inationem & constitutionem in dictis vetitis Uinualiae iudieii, non seruari, seque suosque. cἰim sub ordinariis Judiciis consistini,& coram illis secundum debitam iiiii, formam procedere ac respondere, a suisq; liberare, sponte offerant, praetermissis ordinarii, judicii , ud dicta mest aliae vetita iudicia, etiam in causis, quarum cognitio ad illa minimὸ pertinet, citari, ibique ad procedendum cogi, & sic se suosove putativis istis processibus Optari,& ad iniqua, etipeti sis & dispendiosa damna perduci, intollerabili di nou amplius ferenda iniquitate. 4. No, igitur de maturo consito&praeliabita diligenti deliberatione praefatorum nosteorum S sierimperii Electorum, Principum, univcrsoriimque ordinum, constituimus & ordinavimo, istatuiti & ordinamus, de certa scientia, tenore harum literarum, ut in posterum saepius memora i , iudiei, Nemaliti vetita ad praedicti Domini S genitoris nostri Romanorum Imperatori, appo sitim Reformationem ordinationcm & constitutionem, in omni Arma & modo, ut in eae,presesum est, habeantur. s. Si vero contra eam quispiam in sacro Imperio consstens, ad vetita ista me stoaliae iudiei, ei. t tui & vocatus fuerit, ut ille vel illi taliter citati, ips citationi parere nullatenus sint obligati. In super ut omnes processis & sententiae hactenus in memoratis vetitis est liae iudieiis adversi, phaedictam Domini & genitoris nostri Reformationem & constitutionem latae & publicais, aut in rosterum serendae de publicandae inutiles, cassae, irritae, di nullius momenti ac valoris penitus ex istini: redeo ut nemini ullum praejudicium, aut in corpore & bonis damnum ae detrimentum ali quod pari re vel asterre debeam. . . . 6 Praeterea praeter poenas in praedicta Domini & genitoris nostri Resormatione & constitu itone sine itas, sit)udex, a quo tales posthac processus&sententiae serent, iplo statim facto, Juria. dictionis officio privatus, numquam amplius recuperando. . Denique illi, qui processias & sententias praedicto modo contra Domini &genitorian phi Resormationem S constitutionem factas, exequi pro se conaturi sἰnt, eisque freti alterius eorupti, aut bona temerarie diis dantes laedant,ricem publicam, quam in praenominato Imperiali Gn veritu, de eonsilio praefatorum nostrorum & Imperii Electorum, Principum, de universorum oe dinum, saneimus, & publicavimus, turbavisse fregisseque, & per consequens pcenas in ea pacis eon stitutione comprehensas incidisse iudicentur: sicuti quoque nunc iudicamus ac censimus, omnia que praedicta declaramus, de Regiae Romanorum potestatis plenitudine, ex certa scientia, tenore
s. Igitur mandamus vobis omnibus & ungulas de praefata noItra Regia potestate, si .elitis no stiam 3d Imperii gravissimam indignationem ac censuram, poenasque in praedicti Domini & geni io i, nostri Resermatione ac constitutione contentas evitare; districte praecipientes ae volentes. tit, si deproeessibus, in vetitis ebaliae iudiciis fictis,per quemcunq; pro executione imploremi ni, ne adhaesonem sectatis; nec pareatis, aut quidquam attemptare praesumatis, aut aliis nomine ve sero et, ni Vel palam ut faciant concedatis, nisi vobis certo constet, hujusmodi proeessus ae senten iij, esse seeundum praedicit Domini & genitoris nostri Reserinationem ac eonstitutionem, & in alibu cutissis, quarum cognitio ad illa iudicia pertineat, factas. Nam si quis huiusmodi proeesii,&sententias, de quorum certitudine & approbatione illi non constet, conetur exequi, & ideo alteis istim in corpore ac bonis attemptet ac laedat; tale factum nou feratis, sed contra patratores, eorumque adiutores, & fautoris, tam in corpora quam in bona, omnium &lingulorum taliter agatia &procedatis, aliisque ut iaciant concedatis, qualiter contra nostros&sacri Imperii publiee proscri pio, ac bannitos in praedicta nostra pacis constitutionc declaratos justum est. Ig quod faeieti, sinatili, proe iustinatione, ne alter in alterum sese reserat neve differat, si vos, & snguli vesti um, poena, supra scriptas vestis evitare, qua in re fit nostrum beneplacitum. Quicquid autem in hujusmodi pa .
tratorum, eorumque adiutorum ac fautorum, Omnium Vul sngulorum corpora ac bona praesume tis. aoetis, aut facietis, in eo non videri vos volumus contra nos aut Imperium, aut quemcunque alium fecisse,nequecuiquam de eo ullatenus ad respondei dum teneri. 9. Quod si quis Regium hoc nostrum decretum ac statutum contemnere, infringere, eontra- sacere, aut venirc, ausu temerario praesumpserit, aut aliis ut praesumant concesserit, eum, aut eos,
omnes cie sinetulos jubemus ac declaramus, nunc &inantea. de saepi is dictae nostrae Regiae potesta ii, pleni tuaine, in pra dictas poenas, nostra pacis constitutione&Domini ac genitoris nostri Re solutatione erim' ensas, incidisse : Volvinusque contra eos, propter talem illorum contem- pium 1 inobedientiam atquc delictum, in corum corpora ac bona praescripto inodo procedere,
itidemque poenisagere, quas ipsis patratoribus inferri iussi inus, scut justui n& aequum est. Quiris
125쪽
Datum In nostra & saeri Imperii Civitate mormatia, nostri Regii appensione silli obs gnatum, decima die mens s Sepsembris, Anno a Nativitate Christi, millesimo, quadringentesmo, nonagesimo quinto: Regnorum nostrorumpRomani decimo, & Hungarici setito.
DE VINO ET VINARIIS, PUBLICATA FRIBVRGI ERIS ME IN COMITIIS. Anno II CCCC MIHILAXIMILIANUs, divina favente Clementia, Romanorum Rex, semper Augustus: Hungariae, Dalmatiae, Croatiae, &e. Rex; Archidux Austriae; UYBurgundiae, Brabantiae, Celdriae,& c. Comes Flandriae, Tyrolis,Ne. Omnibus aesinguli , Electoribus, Principibus, Ecclesiasticisti Secularibus, Praelatis, Comitibus, Baronibus, Dominis, Equitibus, Militibus, Capitaneis, Vicedo minis, 24 Advocatis, Praesectis, Administratoribus, ossicialibus, scultetis. Civiura Magistri, Judicibus, Consularibus, Civibus, Communitatibus: item Vini statoribus, Visoribus, Hamatoribus, Proxenetis, . . . Vietoribus, vinorum Visitatoribus, aliisque qui vinis devasis ne otiantur: universis denique nostris & sacri Imperii fidelibus, cujuscunque dignitatis, status auteonditionis existant, has Regias nostras litoas aut caruin copiam visuris vel audituris, gratiam n stram & omne bonum. i. Reverendi, Venerabiles, Illustres, Generos, spectabiles, Nobiles, dilecti consanguinei&as ines, Electores, Principes, Devoti & Fideles: Vetuit ac prohibuit quondam Illustrissimus Princeps, Dominus Fridericus Romanorum Imperator,&c. dilectus Dominus ac genitor noster, praeclarae memoriae, facticia & noxiosa vina fieri, & maturo consilio praehabito ea de re quasdam eonstitutiones fieri & promulgarisecit: tamen multoties ad audientiam nostrae Maiestatis perla tum est, ab huiusmodi factitiis di noxiosis vivis non abstineri, sed contra praedicti, dilecti Dominiae onitori, nostri constitutiones, vina nihilominus multis in locis prater naturam eorum variis modis eorrumpi, & illicitis rationibus frangi, condiri, molliri, asperari, sacellari, sulphurari, &in filiam plane s heri possit naturam transmutari: unde, scuti a Medicis aliisq; viris peritis eertiimma relatione cognovimus, multi humano generi gravissimi S lethales morbi, generantur ac obveniunt ; praesertim autem sceminis praegnantibus & puerperis, aut alio naturali morbo laborantibus in tantum periculosa vitia adduntur malaq; dantur, ut vel ipsae simul cum partu enecentur, vel in po sterum ad conceptionem & stetificationem inhabiles reddantur. 1. Nos igitur, tanquam Romanorum Rex, rem ipsam pro commodo Reipublicae benigne eonsderavimus,&idco cum nostris & sacri imperii Electoribus, Principibus, statibus, Suniver se ordine, in Conventu hoc Imperiali Friburgi frequente, ad cavendum tanto malo, constituimus& sanciuimus: constituimus & sancimus de Regiae Romanorum potestatis plenitudine, edi certa scientia, tenore harum literarum. Capi T. I. De Vmu in roraula=i reprimendῖ. Primum ut uvae, quando vindemiatat in torcularia portantur, proelis imponantur sne ullo a asio additamento, expressumque mustum sine aromatis in vasa nuda facticioque sapore non imbuta ieeondatur. Quod s factum eontinuo doliari ejusdem speciei vino repleri debet, donee primum ardorem plenarie & totaliter efferveat. Nec postea huic vino quidquam saetitii vel noxios seeei affundatur, aut aliud quid addatur, nec insumetur, aut alio quovis modo alterari tentetur,sed nativo latice, ut modo dictum est, replendo curetur, donec transseratur in alios cados. . CAPIT. II. DE ELiriasione Hirans fusione. De;nde, s vinum est elutripndum & transvasandum, ut illud simpliciter in vasa nuda nulloquefactitio sapore imbuta transferatur: ita tamen, ut,s quis in elutriando, propter cons stentiam & sit mitatem vini, dolium suum cupit taeda sulphurea sustii migare, hoeci non sit prohibitum, dummodo uni vino semel tantum, nec plus pam uni dolio sodrali 'senuinicam sulphuris puri adhibeat. Quae quantitas sulphuris augeri vel minui debet pro ratione grandiorum vel minorum doliorum. Si quis tamen vinum velit transvehere, cui ad diuturniorem consistentiam ac firmitatem plus
126쪽
sulphurIs opus si, quam dictum est, ei quoque licitum si dolia sua pro modo ampi; ori sulphura e
nempe dolio fodrali, cui semuncia, ut praeedit, impensa est, adhuc duas drachmas addere: s vero nondum impensa est, & vinum etiamnum si purum putum, & illam semunciam sulphuria puri adu rere, & praeterea pro ratione grandiorum vel minorum doliorum quantitatem sulphuris augere .el minuere, nec plus, quam dictum est, nec saepius quam semel. Qui vero hoc modo vina sua sulphu raverunt, ut illi ea pro sulphuratis vendant, emptoribusq; indicent, ne vina ab eis iterum sulphuren tur, sed in eis, quod supra scriptum, stimiter observetur. a. si quis autem hane nostram constitutionem inviolare, aut vina aliter sve amplius, quam irraedictum est,sulphurare, aut vasa incrustare, praesumpserit, eius vel eorum vasis continuo opereu a cffringantur, vinumq; per viam effundatur: adhaec ipse vel ipsi, qui talia perpetrasse deprehensi suerint, Principibus, Dominis aut Communitatibus, in quorum jurisdictione eonssterent, deferantur &a se latis magistratus propter talia commissa pro singulo hamo singulum aureum Maena num extorqueat irremissibiliter persolvendum & dependendum.
CVm nonnunquam aur; gar & naucleri, qui vinum terra aut aqua vehendum certa merce/e eon duxerunt, in diversoriis aut etiam propriis aedibus ex vass, quae conduxerunt, insciis Domi nis, ad quos illa spectant, vinum furti in hauriant Sconsumant, locoq; adempti vini aquam resin dant, quo vasa repleant: ut hujusmodi furta aurigis & naucle is in posterum saeere non eone eda tur, nee saeta perserantur, nec tolerentur, sed in perpetrantes eorumque adjutores, ut sunt famuli cauponum & similes, vindicta severissima pro modo delicti sumatur, ut fiant infames, &puniantur in corpore ac bonis irremissibiliter.
CApi T. IV. uomodo cura vissandisum et noram construendusis. milibet princeps, Comes, Dominus, & nostrae atque Imperii Civitates, in suis districtibii, njurisdietionibus, ad manulentioncm & conservationem huius nostrae Constitutionis, ordina re debent unum vel plures, pro ratione cujusq; iurisdictionis, ossiciales; quem vel quos, eum insti tuuntur in ossicio, religione iurisjurandi per Deum &sanetos eius obstringante praeterea vietoribus, hamatoribus, pro Yenetis, aliisque ossicialibus subditis in iurisdictione sua eonsisteti ibti, religione iurisiurandi, quo sibi tenentur obstricti, districtu ac severe iniungant, ac imperent, ut iis huju modi facti ei a & noxiosa vina qtiam diligentissime inquirant, &visitando aegustando investi genti deprehensa stati in ad magistratus suos deserant. Dicti etiam ordinati Ossiciales, osse iumitium sedulo ac sile liter ces equantur, eoque ad modum praescriptum firmiter fungantur, nec moveri se sinant muneribus, honoribus, amicitia, odio, aut cuiuscunque rei respectu, sed recte&synee Emandatis ossicii, insuant & incumbant, ultro citroque, ut s quid contra hanc constitutionem no . 1hram peccatum d cprehenderint, poenis in ea comprehensis emendetur.
CApi T. V. Depa narransgressorum αμου consis Hi ij. SI qui1 autem, cujuscunq; dignitatis aut conditionis existat, Ecclesiasticus an secularis, quacunq:
te alia, quam supra determinata sulphuris quantitate, nihilo excepto, vina aut vasa insecerit vel inertistaverit, ins ei vel incrustari subornaverit, sive ante sv c DOst clutriationciri, per seipsum aut per alium aliquem, secisse deprehensus fuerit, eius vel eorum vasis debent continuo in ipso loeo, in quo deprehensa suerunt, opercula effringi, vinaque per vias effundi: ad hoc singuli patratores, sinouli viei hus, quoties deprehens suerint, nullistam centum aureorum Rhenanorum silvere eulpabiles
existant; dimidiam partem nostrae de Imperii Camerae, aliam dimidiam ordinario suo magistratui irremissibiliter impendendam. CApi T. VI. De m is Hobariis.
Tem, hae nostra constitutione nolumus comprehcndi, includi aut teneri, vinum Enulatvam, salvianum, Absinthianum, de ejus generis similia aromaticar item Rapisum, Xemntium, S Ementarium: quibus suo tempore commode uti frui licet, sciit ab antiquo solet de conivetum est. Item reservamus & excipimus, vina Malvatica Rheimallensa, Hispanensa, Italica, & alia vina ex otica: etiam staminata, passa, & defruta: tamen ca lege, ne dictis Malvaticis, Rhenvallensibu , Hispariensibus, Ialicis, & aliis exoticis vinis, neque flammatis, pastis, & defrutis, nihil male sectieium
titit noxiuin adhibeatur, neq; alterum in alterum tran sundatur, neque aliis vinis repleantur, neque
olla omnino fiat mixtura, sed quodlibet pure vendatur & emensuretur, severissima&strictissi a poena superiori capite sancita in desinoentes vindicanda.
127쪽
I reum deprenarransgressorum. HAEc vobis intimamus: mandante vobis insuper de Regiae Romanorum potestatis plenitudine, si vultis nostram&Imperii severissimam indignationem & poenam evitare, & etiam condemnationem mulctae, nimirum quinquaginta marcarum auri puti, nobis in nostram Regiam Cameram irremissibiliter persolvendae: districte praecipiendo, & jubentes, ut hane a nobis decretam Ordinationem ae constitutionem in universo eius tenore exequamini, & in omnibus vestris jurisdietionibus atq; districtibus passim publicari faciatis, de singulari cura atq: attentione subditis vestris imperetis, ut dicta ordinationi atque constitutioni, juqta tenorem eius, sine ullius puncta
transgressione omnimodo obtemperent, eamque servent ac teneant, nec contravenire quovis in
do audeant, si vobis cordi est,&nostram atq; Impetii gravissimam indignationem declinare, & Ω-pradictam poena in non incurrere. Testimonio harum literarum, appensione Regirnostri si guli
Datum Friburgi Britolae, quarta & viges ma die mensa gugusti, Anno a Nativitate Chri ita
FORMULA ARTICULORUM MILITARIUM
Praeseripta AN Mo Do Mi Ni M D VIII. Ilites omnes 34 snguli e Catalogo primum recenseantur: deinde iureiurando a singulis prastito Omentur, ex more militari prius delectu habito In primis iurent Caesareae Majt statis damna cauturos ac prohibituros esse, ejusq;.aec incommoda & utilitates cie promoturos. 3. secundo iurent illius Majestatis loco & nomine. ILLI Principi ede. tanquam suo praecipuo Commissario ae Duci exercitus, obsequuturos ac ministraturos, atq; in omnibus parituros, ac nihil recusaturos vel denetaturos sese, sue in acie cum hoste confligendum pugnandumve, & muros incurrendum si, aut vigilandum, vel in castris, ut decet, manendum, obedientiam praestituros, ita ut par est aequumq; bonos rectosq; milites praestare. 4. Tertio jurent, quod nullam profectionem in Radversus hostes detrectabunt vel recusabunt: aut non discedant absq; jussit vel mandato ILLIUS Principia dcc. aut ejus locumtenentis seu Legati. s. Quarto jurent, quod minoribus etiam Praesectis militum, seu Capitaneis, signiferis atque Ductoribus Obedire velint, in vigilii; observandis Scustodiendis, in profectionibus, in castris, in ordinibus, in aciebus, nullo dempto, quodcunq; ad rem militarem Stionestatem spectet de pertineat, etiam s Capitaneus quispiam, Vexillifer, Antesignanus, vel Ductor, aut alius miles minor aut major, non sub suo signo aut vexillo militans aliquid jusserit & praeceperit, ei obsequatur, ut suo Capitaneo Signifero, & Ductori. 6. Quinto, iureiurando adfirmabunt, a signo vel vexillo se non discessuros, siue in eastris, sue in prosectione, aut etipeditione absq; supremi Capitanei permissione, ac venia salva inserioris quoque Praefecti. nemo item alium in locum suum subponat ad vigilias ex ordine ad ipsum pertinentes, sive is gravis sive levis arinaturae miles si, quin unusquisque suo loco de ordine ipse vigilias servet&expediat, nisi vehementer valctudine adversa praepediatur ac remoretur. . Sexto iurabunt, ne quis in castris boinbardis utatur, ae globos epixidibus emittat, sed extra castra: nee eantu, nec clamore aut vociferatione in castris. Et si quis ista ab aliis exaudiat aut vudeat, cum placidis verbis erudiat atq; emendet. Si vero non audiverit, Domino militiae atque exe citus, mediante suo prestit iuramento, indicet atq; denunciet. 8. Septimo iurare debent, si quem locum ILLE Princeps die. & Dux ges gnaverit, ut ilico motu concitato ad signum de vexillum concurrant. Quisquis vero in sua casa aut domicilio perstiterit, nisi aegrotus aut vulneratus esset, ab eo auferant milites quicquid habet, ac ipsum Domino militiae tradant. s. octavd, iureiurando adserent,s ILLE Princeps die. Oppida aut arces, territoria aut villas recipiet eoactas incendii minis, aut aliis inodis sibi visis, ut non obturbent eum, aut impediant verbis aut factis, sed quicquid condixerit, non remorentur, quin observent ipsi, medio illorum juramento atq; corporali poena. Io. Nono jurent, quod si ILLE Princeps &e. civitates, oppida aut arces, territoria seu villas devicerit, aut praedae subiecerit, quovis inodo voluerit, vel communi praedae vel cosortali denunciando aut subiiciendo ex suo arbitratu, ei pareant Nobsecungenti ad majora incommoda de damna vitanda. Si quis etiam sve magnum sue parvum quicquam abstulerit vel avexerit. sine Principis permissione ac bona venia, ei auferetur quicquid habct, ac corporali poena assiciatur atque plectatur. ri
128쪽
I . D cimo, inramento adfirment, nullas Actiones aut conventicula sacere aut streere velle, aut re immatum verbo ratores ad hoc musicae genus sonare, aut classica canere cogere sve eompilialere sne pri ne ipis aut sui Lo umtenentis uel Advocati permissione. 1. Undecimo jorabunt, sorum liberum tenere, de omnes commeatum ac victualia adυehenteditueri ac de senti 're,nec quid vendere ante castra,sub poena iuramenti praestiti S corporis asilictione. 1 . Sie de iurabunt Ecclesas, M inasteria, & iactas aedes, ita ut sunt, tueri & non Ledere, nee dehonestate, nis titistes ex illis se muniant atque defendant. I Jurabunt quoque puerperas, viduas, pupillos, Sacerdotes, & alias honestas virgines, puel Ias, he matronas tutas & illaesas fore, sub periurii & capitis poena. s. Item iurabunt, si quis audi est criminari Deum aut blasphemare, aut Matrem eius, ut eum deserant apud Principem militiae aut sera sectum N puniatur pro merito S condi a prena. c. Jurount item, ne compotent supra quam quisque serre ac tolerare pri cum per immoderatas compotationes, crapulam &cbrictatem pleri'; homines in contemptum, ignominiam, &negligentiam illabretur atq; deveniant. 7. Jurabunt etiam, quod nemo illorum ex veteri livore, odio aut simultatione, dum sub P in cipe militent, quacunq; occasione factum fuerit aut contiFerit, vindicet aut ulciscatur, quin potius crinquit scat omni eo tempore, ae intercidat. Quod s vero acciderit res causaque sub Principis quia
bcrnatione, eam costuroversam seu litem sedabit ac componet ex aequo Princops.l8. Jurent quoque, s manipulos. cohortes, partes, aut factiones viderint. ut paeem interponant aci obeant: qui autem illam servare noluerint. eos occidant absq; medio. is. Item iurabunt,quemadmodum nunc isto tempore apud Principem hune militiae eernunt flehabent Capitaneos, Praefectos, Signiferos, & Ductores cxistentes, eos vos non mutaturos esse, sed
eos Princeps militim constituendi ac deponendi habeat potestatem. 'ro. Caeteri jurabunt, locum semper se daturos esse equitibus, una cum suis stinis & equis, Rubicunq: commeatus uictu alia haberi possint, etiam apud hostes, neutiquam impedituros. ri. Jurent etiam ILLI Principi militiae & exercitus, Primoribus & Capitaneis ius suum permis
21. item jurent quoq; alios plures articulos non in specie praescriptos,&ad bonos milites per tinentes, se observare velle, nullis exceptis. 24. Exs quisquam in murorum concursu, aut In pugna &conflictu eum hostibus retrocedere vel in fugain se dare vel vertere vellet, eum proximus quisque, vi iuramenti praestiti, considat de
Contra Ducem de Rempubi Venetorum, promulgatum mormatiae in Comitiis ΑΜΜo M D IX. Nari AXIMILIANUS Dei gratia Electus Romanorum Imperator semper A ugustus,
glosee. Germaniae, Hungariae, Dalmatiae,&Croatiae Rex, Archidux Austriae, Bur ' P, indiae & Brabantiae Comes Palatinus Rc. Reverendissimis, Ilustrissimis, Illu . I i3ribus, Generosis, Nobilibus, Mnplissimis, Omnibus de singulis nostris atq; si e osancti Romani Imperii nostri Electoribus, principibus Ecelesas teis &se taeularibus Praelatis, Comitibus, Liberis Batonibus, Dominis, Equitibu , Militi bu pilam is, v iee dominis, Burggraviis, Castellanis, Praesectis, Qisaestoribus, Procuratoribus, Ois. talibus Curatoribus, Praetoribus, Seabinis, Consulibus,senatoribus, Rebuspublicis Judieibs, Ctii unitatibus Ciὐibus. aliisq; nobis subiectis, cuiuscunq; demum snt honoris, gradus,eonditio n η. dignitatisv dilectis nostris consanguineis &amnibus Septemviris principibus,Venerabilibus, nostriq: Imperii siletibus devotis, gratiam & clementiam nostram Caesaream di omne bonum. i. Reverendissimi, illustrissimi, illustres, Generos de Nobiles, dilecti Coti sanguinei R A linea
Electoro . Principes, devoti, stiles: Quemadmodum una omnium sapientum mente unaq: voce summum atque extremum in hoe mundo reputatur honum, iustitiam colere.alterum non laedere. 8e deniq; suum cuiq; tribuere ; ita etia in ex contraria parte constanti omnium hominum consensione primum. solum, summum fle ultimum malum est, quo nullum pcius nec publicae perniciosius utili tali. simulae indomitae effrenataeque animi cupiditati obtemperatum sucrat, vi lenta rerum alienarum invasone, occupatrone de retentione a justitiae tramite deaectere,&, quod multo amphis est. no i :ἰ ne inobedientia 5e contemptu magistratus,& ejus mandatorum in eiusmodi contumaeia praeias cte sterseverare; maxime cum nes non possit, quin ea ex re in sacro Imperio dissiti scin s acet hae, h lli turbulenta. di periculosa scandala, item exitiosa ac sceda exoriantur, ex quibu nis mature Aet op ,ri huic malo riatione&consilio Occurratur, sacro Imperio, publieoque bono luctuosae de sa-
129쪽
a. Cum igitur Dux Venetorum, Leonargus Laurendanus, qui ad explendam erect ae temerarii sui animi immoderatam & pertinacem bonorum alienorum eupiditatem Veronam & Vincentiam ei vitates, quae cum Omnibus suis iuribus di pertinentus sunt ex numeroseudorum nostrorum
nostriq; imperii, quaeq; a nobis nostrisq; antecessoribuq Romani Imperii pro tempore existentibus Imperatoribus N Rcilibus, Nobilibus, nostris nostriq; Imperii, in dictis civitatibus Vicariis generalibus dilectisq; fidelibus Joanni semori &Joanni iuniori de scala, eorumq; maioribus jure ac titulo Uicariatus fetidiq; per multos annos & tempora priora recte beneq; quidem concessae, sed non ita pridem ab aliquo Ducis illius Veneti praedecti re contra ius fasq: violenter captae & occupatae sunt, iamdudum detentavit, & etiamnum malo iure maloq; more detinet &usurpat)ob contumaciam suam, contemptum, voluntatem obstinaciorem, di periri caciam, qua ex sententia de rebus judicatis in sumitio perii nostri tribunali legitime iuris ordine observato, di causa cognita impctrati, decretis & prM. tribus pro restituendis supradictis Civitatibus cum toto ipsarum territorio aedistrictu, juribus omnibus commodis. pertinentiis, pereeptisq; fructibus dicto nostrmicario senerali, qua seniliter pervicacia bini; nostris Imperialibus litetis exequutorialibuς &citationibus sub poena baiani Imperialis eam ob causam contra ipsum diverso tempore, diversst; vicibus emanatis, carii in q; exequutioni in persona ipsius Actae dc bito in ore modoq; non obtemperavit, sed illa omnia temerarie & pcrtinaciter sprevit atq; elusit. quin & adhuc in earum rerum contemptione ac despicientia obstinate haeret, praevia solenni & legitima eitatione, facti, proclamate, data susscienti dila.
tione N Omni altero ordine pr cestuque, ut iuris&moris est, observato, in nostru in nostri'; Iim
perii bannum cecidisse, eiq; obnoxius factus iure di iudicio declaratus di pronunciatus sit; quin etiam loco di nomine nostro debitis consectisque sol tinnitatibus, cpiemadmodum in Impirio invetera o plurimorum annorum usu observatum, publice proscriptus bannitusque, denunciatus &proclamatux, quemadmodu, Imperiales nostrae literae exequutoriales ea de re emanatae, di in publicum datae satilis atque evidentius testantur Scommonstrant. . .
a. Nos autem eum summa moti sollicitudine, tum Imperiali administratione rerum public rum, in primis viro sacri Romani nobis ere/iti Imperii summe necessarium bonunuiue e istimamus, suum cuique distribuentem, justitiam colere, observare lucrique, eamque a refractariis N imis morigeris eontemptoribus Imperiali auctoritate de severa poena defendere, propugnare, vindicare ac conservate; decrevimus vigore sepius dictae sententiae & impetratorum processuum, qui tam actoribus supra nominatis quam etiam saluti & emolumento auxilium di consilium contra uius m di inobedientes N eontumaces eorumque singularem insolentiam di nefarium contemtum seratur, N adjungatur, ad legitimam rei iudicatae exequutionem transi ire. 3. Quanaobrem vobis Oimnibus di singulis devotis N dilectis nos ris, cunctis item nostris Ima periique nostri subjectis fidelib.,& quibuscunque denique aliis notum sicimus, denunciamus&declaramus, dictum Ducem Venetum esse nostrum sacrique nostri Imperii notorium proscriptum declaratumque hannitum. Eam ob causam vobis omnibus & sngulis jam memoratis edi plenitudine Romanae Caesareae Maiestatis & vi summi nobis competentis Immii, iurisque & judiciorum auctoritate, hisce nostris Imperialibus severe frineque praecipimus, volumus. N iubemus, ut D cem illum Venetorum non alium quam ejusmodi bannitum habeatis, nominetis, reputetis, vitetis, illum etiam in posterum in vestris Principatibus, Ducatibus, Regionibus, Provinciis, Districtiabus, Tcrritoriis, Civitatibus, Arcibus, Nundinis, Pagis, Villis, Bonis, Domibus, Castris, Receptaculis, nullatenus agmittatis, recipiatis, foveatis, & occultetis: nec ipsum ad sodalitatem c d cndi bibendiq; , multo minus ag iura promercalia emptionum, venditionum, societatum, commerciorum, contractuum,pactorum,conventionum, foederum aut ullorum aliquorum negociorum communionem, coitiones, collegia, societatemve assumatis&adhibeatis: nee tale quid per vestros quocunque incido vobis subditos seri concedatis, neque per vos ipsi neque per alios, clam aut palam, quacunque tandem ratione, praetextu modove id effectum dari posset, sed ipsuς corpus, inna, sortunas, ut, cunq; tcrrarum illa solo fatove transvchcntur & deprehendentur audacter & libere invadatis, rapiatis, occuptas, dctincatis, inanitum inj cctione vobis vindicetis, arrestetis, capiatis, usu petis, vobis vestroque bono tentatis N possidcatis; in primis vero saepedictis actoribus, ipsorum amicis, consortibus, Autoribus, aliisque ipsorum nomine id ipsum libere. secure di absque ulla impensa S renumeratione in vestris Principatibus, restionibus, & districtibus sacere permittatis. Eosne ipsis etiam salvum vestrum conducium, securitatem, aux: lium, Opem, consili lim, adminiculum, praesidium, S sdem publicam praebeatis & concedatis, quoties id ab actoribus eorumve adhaerentibus, universiin aut seorsin, aut ab aliis ipsorum nomine liacoque pelitum fuerit, ne uti quam committentes, ut ratione carum rcrum impedimentum aut obstaculum aliqv d a uobis vel
illis, qui vobis adjecti sunt, quos eadem 1accrede pcrmitteire sevcre compellatis, obiiciatur, in eoq; tantisper immorabimini, dum dictus banuitus seu proscriptus de pervicaci sita protervia, effrenato contemptu, 5e insolenti contumacia N inobedieluia desistat, deque iis omnibus ti balano Impetiali absolutus fuerit.
4. Ne quis autem hac in re ullam poenam, censuram, mulctam, invidiam, damnum, aut quicquid eius sit, temere & parum constanter metuat, hujusque rei intuitu excusationem aut praetextum aliquem quaerere, quo utatur, possit: Decernimus, statuimus di volumus ex plenitudine abscillitae nostrae potestatis Imperialis, ut qui equid suprascripto modo adversus Ducis illius vitam, corpus, bcina, di fortunas, deliberatur, constituitur,tractatur, & denique in effectu adimpletur, non conse tur in eo quicquam Quoquam contra nos,&sacrum nostrum Imperium aut ullum alium aliquem
130쪽
Injuste, Illegitime, minusve recte sectum. sed ab Omnibus&snguliς haec omnia aucticter libere, sidenter, secure, absq; omni meto motuq; recto& eonstanti animo sine iustiscatione facti persei &seri posse & debere. Quinimmo contra haec omnia proscriptum illum Ducem non juvabunt, non defendent, non excusabi t, ac retabuntur ullae immunitates, concessiones, libertatum, exemptio nes, privilegia, gratiae, indulta, benescia, exceptiones, praesdia, salvi conductus, securitates, remis. sones, laxamenta, Omniaq; ejus generis alia a nobis aut nostris antecessoribus Regni nostri Romanis Imperatoribus ac Regibus aut aliis ipsi bandito aliisve concessa & tributa; multo minus ipsi patrocinabitur nostra nostrique Imperii universalis pax publica, aut privilegiata N privata residentiae nostrae, nulla cietas, nullum foedus, nullum denique pactum aut negotium, quod ips bandito hae in re, commodo, emolumento & defensoni esse possit. s. Volumus etiam, quod nullus ex vobis noe in negotio alium respiciat, moras alterius suae praetexat excusationi, alius deniq; alium expectet; sed ut haec omnia quam primum.&quoad ejus fieri potest a vobis omnibus, vel saltem qua unum quenq; ea sors ratione debiti & cisseii concernia, gnaviter & strenue, ut suprascriptum, summa& extrema cum diligentia absolvantur perscianturq;. Quod s feceritis, se eeritis ea, qua severa Imperialis nostra iussit mens, & voluntas a vobis desiderat. Qui autem Imperiale nostrum Edictum, Mandatum & Decretum temeratio ausu neglugere, soccique pendere veritus non fuerit, ipso jure & ipso facto nostri nostrique Imperii, bandi &consormidabilis proscriptionis, necnon aliarum poenarum multarum &censurarum reus erit, &,
quod gravissimum, severo&vehementis Imperialis animi motui subiacebit. Quae omnes di singulis iant, & iaciant. Datae Voematiae XIII. Iunii. Anno post natum Christum M DIX. Anno Imperii nostri Romani XXIV.&Hungarici anno vigesimo.
N cIPIUNT G R A V A MINA NAT IONIS GERMANI CAE, ET SACRI ROMANI IMPERII DECEM.
I. Uod id servandas bullas, pacta, privilegia, te literas ab antecestoribus absque omni de 4 rogatione concessas, successores Pontifices teneri se non arbitrantur; imo per crebras dispensationes, sulpensiones, revocationes, d tu cumque cetiam vilis personae instan
Odelectiones Praelatorum quandoq; rejiciuntur. Quod electionibus Praepositurarum,quas quarundam EcclesiarumCapitula multo aere impe . tramiit contravenitur: Spira scit di Hasela, cujus bulla de eligendo Praeposito enervata est, eo M Jςdi e
IV. adhuc superstite, qui dederat.
Quod beneficia dc dignitates majores Cardinalibus&Protonotariis reservantur. Quod eYpectativae gratiae absq; numero conceduntur,&multae interdum ad unum Collat Ariam. c., rem. Unde surgunt quotidianae lites, dc pecuniae dilapidλntur, tum illδ, quae probullis gratiarum stant. eap . . ae qu numquam effectum sortientur expositae sunt, tum illae, quae pro litibus deducendis eonsu- Mogunt rep. triuntur. Inde apud quosdam ortum est proverbium z -' gratiam expectativam ab urbe ex araxerit, eemum aut centos a reos nummoιιn stἀ--Μtia Uam tram reZonat, qui ad pro- is sequendam luem opuι habebit. Quod annatae absq; dilatione de sine misericordia, etiam Episcopis intra paucos annos moria tuis, exiguntur. Interdum plus, quam debeatur, extorquetur, propter nova ossicia, de novos fami liares. Exemplum de Moguntinensi de Argentinensi Eeclesiis. Eeelesarum regimina minus dignis Romae videlicet committuntur, qui ad mulos magis quam homines pascendos dc regendos essent idonei. Indulgentiae novae cum revocatione aut suspensione veterum, Laisis contra clerum murmu rantibus, ad corradendas pecunias conceduntur. IX. De