장음표시 사용
231쪽
is. Constat exigua pecunia apud Osciales posse transgi deprena stupri aut adulterii. Haec te,
nitas auget licentiam. Ideo severitas Iudiciorum, di poenarum restituenda ast. Ac primum de omni hus crimini b. hoe servetur. Habeat suum ius m 1gistratus ciuilis, ut ex osscio laicorum delicta inqui. rit & punit: ita sacerdotes reos manifestorum eriminum stupri adulterii, futti, eaedis; & sinitium, puniat suarum legum poenis. Et quidem docendus est magistratus, ne negligenter Osseium suum administret Nam divinitus huic gradui commendata est disti plinae externa c onservatioti deici
so,ut Paulus docet,inquiens: ma strariam honore Noe bona operis, e contra umoso, mrisnuum esse malas. Nec exigua morum corruptio inde orta est, quod forum Ecclesiasticum impedivit magis ratum ciuilem. nee inquireret aut puniret adulteria. Si igitur vigilans N acer Magistrato, sciat, se
disciplinae custodem esse divinitus in hae statione eollocatum. Interim tamen Ecclesiastici iudicessuum faciant ossicium. Et quia in multis loeis civilis Magistratus, ex quadam veteri, N prava consuetudine segnior est, in puniendis adulteriis i ideo pastores & judices Eecletiastici sint di tingeti'tiores in suo osseio. Pastor admoneat obnoxios criminibus, adulteriis, epicure contemptui religionis Christianae blasphemis sermonibus peti uti is aut alii a criminibus. Si admonitus non pollicetur emendationem morum,deferat eum decuriat iudicum, hi re exquisita, sententiam excommunicationis serant adversus reum, ac magistratui civili suam sententiam indicem. Et ita sint consilia tuta iudicia delectis, certo numero viris gravibus,doctis , di iustis, ne pastor , aut quisquam alius videatur Odio potius reum in perieulum adducere,quam moυeii ad aecusandum Oiscii ratione. Nec ibe eat soli pastori,serre sententiam excommunicationi . sine ulla iudi eum de euria, aut nemine adhibito ex honestioribus vitia suae Ecclesiae.Ut enim voeantur hie judicia Ecclesiae, ita sunt plure, ac habendi, ut Paulus voluit. Tyrannis est inimi ea seclesiae. Ideo species omnis tyrannidi in Ecclesiae iudiciis fugienda est. His decuriis judicum commendanda est visitatio Eccli liarum, ubi de doctrina pallorum sat inquisitio. Coere eantur petulantia ingenia,quae serunt falsa dogmata, tollantur superstitiones,& statuae ad quas sunt concursus, fle inspiciant ut etiam scholae,& subcrnentur studia. Nec osscinae typographicae negligendae sunt. plurimum enim rescit, quat s libri veniant in manus hominum, cavendumque, ne spargantur impia dogmata aut famos libelli. Id o magistratus in singulis locis praesciant certos inspectores seu censores ossicinis, nee liceat edere libi os non approbatos ab his censoribus. Fiat etiam inquisitio de motibus pastorum &populi, scompertum suetiti pallor ira admisisse aliquod flagitium, puniat ut severis legum poenis. de eo minus connivendum est ad stupra , adulte ria, aut scortationes sacerdotum, qilia petimul eoncedi eis coniugium. Quare severissimis poenis corporis illa des icta puniantur.Inspiciant etiam visitatores ratione aerarii in heclesiis, & cutem fideliter pendi stipendia pastoribus. diaconis,& his qui proeliant scholis. 4. In scholis non solum Ecclesae seminaria sint. sed etiam ibi praeparantur ingenia ad omnem
reliquam vitae gubernationem. imo scholae sunt fontes humanitatis in tota vita , quibus neglectis, necesse est sequi magnas tenebras, confusiones religionum, & superstitiones, legum S literarum atque artium interitum, oblivionem antiquitatis di historiarum, morum feritatem, denique an finitam barbariem morum , & omni uti vitae partium. Quare omnes sapientes gubernatores maxime iudicarunt scholarum constitutionem ad rempubi pertinere, di bene constitutas , praecipuum decus & ornamentum tale civitatum. Quanto magit in Ecclesia tuenda sunt scliolae Θ in quibus conservatur&propagatur doctrina Evangelii, R traduntur aliae bona attes. utiles, tum ad explican dam coelestem doctrinam,tum ad reliqua vitae officia gubernanda. Et hac in ru mo, eamur consuetudine Ecelesiae omnium temporum. Nunquam sine scholis floruit Ecclesia , voluit DEUS certos esse e cetusag tabernaculum,quod Moyses condidit , di postea ad templum i non aliam ob ea utim,nis ut ibi studia legis divinae , de aliarum artium bonarum in quadam frequentia vigercnt,& iuventus excoleretur. Ita Samuel adolescens missus esse ad tabernaculum,tanquam ad Academiam,& postea Elias,ae Eliseus Joannes Baptista, liristus. babuerunt agmina auditorum. Hunc morem & Apostoli servarunt, ut ex Irenaeo apparet . qui testatur Iohannem non solum universam multitudinem illiteratam docuisse, sed etiam habuisse quosdam assiduos auditores: qui se totos studiis addixerant,quos solitus est familiaritet docere, etiam extra conψentus universi Ee Helix. Hinc orta sunt vetera collegia,N proderat esse tales scholas, quae erant testes, qua dolirina ab Apostolis accepta esset,& conservabant sententiam Apostolorum, ideo saepe allegantur illae veteres scholae r de propter has laudatur ordinaria successo quod essent certi testes doctrinu apostolicae. Nunc hae laudes ad potentiam amplificandam transferuntur,postea cum Opes, Regia dominatio, luxus, extinxerunt studia collegiorum, ea ligo ingens in Eeelesia secuta es, & nata est illa theologia monachorum.
diluta quadam inerudita Philosopnia,S superstitiod b. . t haec ipsa nune consenuit, quare sapientes gubernatores providere debent, ut in scholis rursus pia di syncera doctrina Christi tradatur , timunienta sunt scholae, ut ad pastores propagari incorrupta veritas possi. Deinde quia in singulis regioni b. magno numero pastorum opus est, alendi sunt pauperes scholastici de publico,qui eum recte diadieetini doctrina Christianam, postea praesciantur Ecclesiis. Haec est vetus ti vera Ecclesae consuetudo. Toties vociferantur adversarii nostri, consuetudinem Ecesesia negligi eum ipsi haee utilissima instituta Prophetarum & Apostolorum penitus deleverint, quae quidem ut restituamur , & conseris ventur omni contentione gubernatores perseere debent, videlicet ita. ut scholae storeat, & propagetur salutaris doctrinar & praeparentur excolantur,ac erudiantur studios postea praeficiendi Ecclesiis. Porro in Academiis opus est duplici emendatione,videlicet doctrinarum, di disciplinae. De artibus
tradendis vel E eruditi & prudentes ordinem praescribant, ita ut juventus non solum versetur in arti bus
232쪽
tibus prophanis, sed etiam discat Christianam doctrinam deinde ut ad veram philosophiam revoce
tur Nexplosis nugis sophisti eis. tradatur Dialectica syncereti prudenter: adiungantur Physea de Muthematiea: formetur sylus, sed saee pars de doctrina longior est,quam ut.tota hieleoprehendipossit, di singulis locis judicio eruditoru& prudentum constituenda est. Disciplinae restitutio requirit
autoritatem & diligentiam principum& magistratuum, necesse est mores leveritate maiore regi.&eontinere iuventutem intra septa, di ad pia exercitia revoeare, licentiam adstringere, prohibere eo vivia intempestiva,in 3e eorum, scenicum,& militarem vestitum, haec emendatio Obtineri non potest. nisi magistratus veris poenis contumaces puniant.
is. Sed ut Demosthenes nervos belli vocat peeuniam, ita ad hos gradus omnes opus est rediti-b ut i .idelicet di alendos pastores. iudices, scholasticos,& sunt in promptu, si recte colloee ntur, facile enim iniri ratio potest , ut Nobilitas in Collegiis majori parte redituum Ecelesiasticorum fruatur. Stamen aliqua collegia, & monastetia transferantur ad hos tres gradus: ad augenda stipendia pastorum & diaeonorum, deinde ad eonstituendas deeurias iudieum ae scholas . in quibus non solum mereedes dandoe sunt doeentibus, sed etiam medioeris victus praebendus pauperibu 1 scholasticis. hre ut Deilius fiant,opulenta monasteria transferantur ad hos usus, in quibus nune tantum otiosi &ignavi homines aluntur. Et satius est hoe totum vitae genus aboleri,quam in teri in e surire pios pasti res .eum honestis uxoribus, & piis liberis: aut scholasti eos.autEcclesias stare orbatas pastoribus, aut deleri literatu studia. Cum ait christus i dignias o operari s mercede sua, de Paulus inquit: nemo mili ia/lutissenae adi mandatumDei pracipit,ut ad hane militiam Eeelesiae.doeentium & discentium sti predia conferantur. Et propter hanc causam a piis Regibus & Principibus hae opes Eeelesiis, quas nune tenent,donatae sunt. Iniquum est autem praeripi stipendia ab otiosis, & sucis, ae interim fama perite eos,qui durissimam militiam in docendo & in gubernatione sustinent. Haee sunt mutanda bonorum, & sapientum Regum,& Principum consilis, di autoritate. Sed de monasteriis uirginum omnino prodest sexum illum imbecillem liberari votis. Semper in conspectu si sapientibus, & piis
gubernatoribus hae e regular Non esse impediendam veram Dei invocationem , qui eum mala conseientia invocari non potest nee animas abstrahendas esse a Deo in aeternum exitium. Constat autem in tanta imbecillitate ejus sexus multarum conscientias grauissim i excruciari. Ideo ab oleanturh.re vota , & tamen pauperibus puellis, praelertim Nobilibus, consulatur eου his reditibus,qui per ee tos quaestores ad hos usus quotannis colligantur di quodam ordine distribuantur. Nam in pagis autici eis desertis virginem coetus esse, non videtur utile . sed s placet aliqua monasteria virginum e nisve eti in scholas puellarum Nobilium & aliatum, id fiat in urbibus ubi est honesta disciplina. Et pi sint hone stae,pi ae & graves matronae. Tales scholas aliquas puellarum esse, sne ullis vinculis uoto rum optandum esset,in quibus Nobilium filiae & aliae puella diseerent literas & doctrinam Evangelii,& asti fierent ad pia exereitia,& bonos mores, nupturae eum vellent. Hre est imago honestissimi ecetus matronarum,& puellarum, quae olim quadam assduitate serviebant templo, in quo coetu Α na propbetisti, tanquam magistra fuit reliquarum.
Deu, pitet Domini nostri Jesu Christi qui elisit sibi Eeclesiam,in qua in vita a tetes celebre.
tur, emendo, regat. defendat & augeat eam. AMEN.HIEe itaque Imperatoriae Maiestati Princeps Elector eaterique Prineipes & status, absentioumque Legati Protestantes, S Consessioni in Comitiis Augustanis, eidem Imp. Maiest. oblatae.adhvrentes, responderunt,eum de conelliatis in colloq uio,& non conciliatis artieulis,tum devia & ratione reformandorum abusuum Ecelesiasticorum,Imperator, Oblato libro.&articulis memoratis , sententiam ab omnib. Electori b. eateri'; Ptincipibus & statibus incommune rogasset, euius rogationis formula in eapite libri praemissa est. χι aialem hi principes ct S alia prolesumas, est C fialam is vigustane aia Temes. Johannes Friderichus, Elector, Dux Saxoniae. . Heinriehuε Dux Saxoniae. Iohannes Ernestus Dux Saroniae, Electoris frater.
Robertus, & huius ex fratre nepos, Volsiangus, Palatini Rheni, Duees Bavariae, & Comites Georgius Marebio Blandeburgius. Veldenses.
Albertus huius ex fratre nepos.
Johannes Matehio Brandeburgius, Electoria frater. Christianu, Dux Holsaliae,qui idem rex Maniae est. Et oestus Dux Brunsvieensis & Luneburgensis. Franciseus hujus frater. Philippus Dux Brunsvieensis.
Erichus Dux Brunsvicensis.. Berninus Dux Pomeraniae. Philippus nepos huius ex fratre. . Henrichus Dux Meehelburgensinultiebui Dux Uirtenbergensis. Philippus Landsravius Hassae. Wolfungus Princeps ab Αnhala.
233쪽
Johannes, Georgius Ioachimus,fratres, Ptincipes ab Anhald.
ilhelmus comes a Nassavv. Philippus Comes a Nassa o. Gunt herui & Henrichus Comites a Seharizenburg. Carolus di Ludovi eua fratres, Comites ab Oetingen. ilhelmu, Comes a Fursten berg. Conradus Comesa Deehelburg. Albertus & Geth ardus statres, Comites a Mani e ld.
Georgius ti Ebethardus fratres, Comites ab Erpach. N. Comes a Ualdech. N. Comes ab H . N. Comesa Riuberg. Bernardinus Baro a Staussen.
si areι tibera,ct alia qua Imperii sani.
Constantia. Linda via. Franc fordia. Campodunum.
Ulma. Isna. Goslatia. Bibraeum.
Magdeburgum. Gotti gen Ham burgum. Nordheim. Brunsvicum. Hala saxonum. Luneburgum. Halbetstadium. Embeea. D qua uam alia in vitreiora Saxoniae.
RESPONSUM ELECTORUM, ET PRINCI
PUM, ROMAN. PONTIFlCEM AGNOSCEN
DUM , DATUM IMPERATORIAE MAJEs Ti
DE ACTls COLLOQUII. Postquam invictissimus Imperator, Dominus noster clementissimus, Electoribus, prine pi
bus,& Statibus elementer pateneti,& seripto comprehensa offerri curavit, ea, quae consgnaiata suerunt ii eollocutoribus, quos sua Majestas ad id, cum hoe sibi communes Status derelis sent delegit ut uiam & rationem ad Conciliandam teligionem citra tamen aliquod praeiudiei um quaererent: petiitque sua Maiestas, ut ab Electoribus ista eo gnoscantur. suamque ipso tum sententiam,hi super istis rebus Imper. Maiest. eommunicem: Electores& caeteri Prine ipes, atque horum absentium Legati,arduum istud negotium pertinens nimirum ad gloriam & honorem Dei omnipotentis, salutem animarum & communem Germani eae nationis utilitatem,diligenter, quantum per temporis brevitatem licuit, expenderunt. Ad negotium igitur hujusmodi commode expedi. endum, utile Neonsultum eis videtur, ut Caesarea Maiestati scripta sex collocutorum, in quibus dearii eulis religionis controversis agitur, iterum reddantur, suaqne Majestas,tanquam ad voeatus & d senset Catholicat Eecies a,humillime rogetur , ut eum Legato pontificio iuxta deeretum Hagan ense, sex colloeutorum scripta cognoscere,& communicare velit, praecipuis vero artieulos, in quibus colloeutotibus convenit, exacta & summa diligentia examinare,ita, ut si quid in collo eutorum seri
piis repertum fuerit, quod vel sententia vel verbis pugnet eum sanctis Patribus & laudabili Eeele saeeonsuetudine, si quid adhaee forsan ab usuum in Eecles a deprehensum fuerit, id mutetur emendetur, tollatur. Praeterea si opus si deda ratione aliqua ad ea eluet danda,quae in articulis obscurius posta sunt ea ut adite iantur . huiusmodi vero resolutionem factam, referendam,quamprimum fieti potest, ad Status Imperii .ut se eum Imper Majest . iuxta id,quod initioComitiorum ipsa proposuit, eo neON diter Status de his rebus agere possint. Ut denique Imper. Maiest. dare velit operam, ut Protestanistra eonsentiant in aliquam Christianam Armam di rationem cone iliandi reliquos articulos nondum eonciliatos,quod si nee hoe a Protestantibus impetiari poterat. ut ad penerale Conei lium rejiciantur.aut saltem ad nationalem synodum s habendi generalia nulla spes ruerit)modo illa rite. & legitime convocetur, quo tandem in Germanica natione . Christiana pax & tranquillitas conservari possit. .
234쪽
QUE PRlNClPIBUS , QUI ARTICULOS CONCILI
TORIOs AD LEGATUM ROMANI PONTIFICIs REJICIENDOs PETEBANT,
REDDITu M. IMperatoria Maiestas,Clementissimus Dominus noster, responsionem plectorum, PrIneipum,
statuum.& Legatorum, eorum Principum,qui absuhi, pertinentem adeausas religionis, de ad si brum eis a sua Maiestate oblatum,probe intellexit. Speraverat autem saa Maiestas, Esectores, Principes,ae reliquos status,postquam satis longo tempore librum habuerunt, ae eum proculduis bio examinarunt, aliquanto explicatius ae elarius exposturos suam sententiam. Porro quia semel in ea sententia, quam obtulerunt imperat. Maiestati. obfirmarunt animos, ne ossieto seci deesse sua Majestas euiquam videri possit, nihil ipsa intermissuram se offert in hae re, quod quidem Lam Male. salem deeet. Tradere itaque librum Legato Pontificio parata est, ae cum eo communicare, quo de hujus etiam sententia fieti certior possit.&e.
FICII, DE ACTIS COLLOQUII, DATUM
Oi Gaspar, miseratione divina,Tituli sancti Apollinacla s. Romanet Aeetese presbyter
Cardinalis, Contarenus, sanctissimi Domini nostri Papae, & sinctae Sedis Apostolier . in partibus Germaniae, de latere Legatus. Requisiti a Caes. Maiestate, suo,ae Reverendiss& Illustris. Principum, sacri Romani Imperii, nomine, quid nobis videatur de his, quae in negotio religionis tractata sent inter collo euiores catholicorum & Protestantium, a Cas sua Male state Deputatorum,& scriptis mandata,in quodam libro, exhibito eis a praefata Maiestate, eum quibusdam apostillis utriusque partis, nee non in quibusdam quinternionibus Protestantium: dieimus, quod omnibus bene discussis N eons delatis, nobis videtur. Cum Protestantes in nonnullis artieuia iis discedanta eommuni eonsensu Eeesesiae Catholi eae, In quibus tamen non desperamus, aliquando ipsos quoque, Deo bene juvante,nobiscum consensuros, nihil amplius de reliquis omnibus statuendum, sed remittenda esse Summo Pontifici,& Apostoli .sedi, qui vel in Coneilio generali,eusus celebratio n5 multo post fiet vel modo alio,magis opportuno, si res ita exegerit, ea poterit iuxta cathois licam .eritatem diffinire, necnon, habita rerum & temporum ratione, statuere,quae videbuntur fore expedientia teipubl. Christianae,& huic inelita nationi Germani eae.
IMΡERATORI OBLATUM, IN QUO COMMEMORAT QUID CUM EPISCOPIS EGISSET
ti EFORMATIONE MORUM. . MVerendissimi & Illustrissimi Tominii Cum heri Reuerendi,simae & Illustii,sme Domi
nationes vestrae frequentes ad nos venissent, ae nos quaedam illis expositissemus, quae nobia ad resormationem Christianam Leere imprimis videbantur,petierunt illae, ut ea, quae a n bis dicta fuerunt,scriptis mandare,eorumque exemplar reuerendist & Illustriss dominatioonibus suis tradere vellemus, ut ea commodius videre N perpendere possent, quare nos, ut eis satis issae eremus quod heri dixisse nobis visi sumus, hie quam potuimus breviter seripsimus. i. Illud primum, quod in Domino hortamur,& monemus Reverendist & flustrisIDominatio nes vestras pertinet ad uniuscujusque nostrum vitam, & vivendi rationem,in qua danda est omnis mpera,ut Deo optimo plaeeamus,& fideles dispensatorea inveniamur, ae legitimi Dominiet gregis pastores. Vitabimus ergo primum scandalum omne. ne sellieet populus possit,uel leviter suspicari esse nos ullia voluptatibus addictos, aut avaritiae.aut ambitioni. Vitandus est etiam luxus omnis in epulis,in domus apparatu, vestibus, caeterisque amnibus, quae solent lateosti universum populum multum standalizare.
Secundum pertinet ad similiam, ex euius moribus, si Christiani & boni fuerint, populus
235쪽
ae discatur,s vero mali fuerint ultum offenditur , di facile coniectnram facit morum Episcopi ex moribus fami ine. Idcirco,ut eopiose admonet Berna idus in Lib. de Cons delatione ad Eugenium
populus ins asin ct ad seor. 3. Tertium pertinet ad euram gregis nobis commissi, ad quam maetime putamus pertinere , ut Episeopi habitent in to eis frequentissimis suarum Dicecesuin . ubi facile cavere poterunt. N praeinvidete, si quid labis hujus,quae grassatur per Germaniam obrepserit,&eonfestim in tempore remedium adhibere. . Proderit etiam habere fidos exploratores in locis aliis, ubi Episcopi non habitant,ut per eos certiores sori possint,si qua fraude adversarius noster eos tentaverit, ae confestim queant providereti mederi. Vistare etiam Dice celes frequenter,multum proderit, quo more uti solent imperatois res in urbibus obsessa & oppugnatis ab hostibus. Curare ei iam ut eustus divinus vigeat in Ecilesiis nostris, & beneficia a nobis conserantur viris probis N idoneis. s. Quartum pertinet ad dispensationem facultatum,& reddituum Episcopalium, ex qua magna comparatur invidia apud populum, s viderit Episeopum sumptus magnos facere in luxu & apparatu domus &familiae, pauperes vel 3 negligi, ideo vitandi sunt omnes sumptus huiusmodi. Ze pauperes
quam maxime fovendi sunt,in eorumque necessistibus maxima utendum est largitate. Hae eis nim ratione ει Meum faciemus nobis propitium Nam foem ιαν Domino qus misereιών paveris.
ut inquit Salomon & populum nobis benevolum. Ad id enim maximi momenti es haec facultas ' . . tiam clostrarum dispensati uti uisti. Quintum pertinet ad disciplinam & institutionem populi. Comparandi sunt eone tonat istes seu praedieatores viri probi di docti,qui possint verbo di exemplo docere bonos mores . N Orthodoxam doctrina in qui non sint eontentios,neque insectatores adversariorum, ideo ne videantur odisse, sed potius amare & optare eis bona.ae praesertim eorum salutem. Nam acris insectatio eos irritat.& magis pertinae es facit, neque aediscat populum. . dextum pertinet ad institutionem iuuentutis in litetis & diseiplinis, qua in te videmus Pro testantes nihil praetermittere,sed omnem lapidem movere, ut in suis G1mnasis habeant viros doctos S illustres quorum fama invitatur iuventus Germanica,& praesertim Nobiles. ad eorum Gymnasa, ubi imbuuntur simul eum litetis etiam doctrina Protestantium , nua eorrumpuntur ipsi , ae deinde per omnem Germaniam dispersi. alios quoque in seiunt. Ideirco danda est Omnis opera, ut apud Catholicos instituantur scholae S gymnasia, eondueantur doctores catholici , vere docti inhoni, literis & disciplinis qui snt celebres, ut eorum fama alli elatur iuventus, & Nobiles ad nostra G1mnasa, ibique bonis litetis & orthodoxa doctrina imbuantur. Ab Episcopis etiam admoneantur parentes, ne velint liberos suos institui inG1mnasis, in quibus orthodoxa fides non viget,praesertim cum habuerint scholas orthodoxas paratas. 8. Haec voluimus D.V. Reverendiss.& Illustriss proponere, ut ea pila quaedam generalia , quibus multa particularia addi possunt, pro euiusque prudentia , ut pareamus sit mmci Domino nostro Pontifici Max. qui nobis mandavit ut eas hortaremur ad Christianam resormationem . smulque ut fungeremur officio persona quam gerimus. Legati inquam) sedi 1 Apostoli eae . ad quam pertinet eura omnἰum Ecclesiarum , ae etiam ut satisfaceremus charitati fraternae , & illi necessitudini quam compluribus de causssentimus nobis esse cum hae nobili ma & inelyta vestra natione.
CUm intellexissemus h si e Conventui interhaturum esse Cardinalem Canta renum , bona in
spe eramus, authoritatem eum suam,non solum ad concordiam constituendam , atque illustrandam collaturum esse. Propria est enim viri docti & sapientis, haee animi m gnitudo,& libertas,ut quod probat, praesertim in Feelesa proferri sinat: ) sed ipsus censura e libro,&nostris articulis, quam legimus his diebus propositam non respondet expectationi
nostrae.1. Laedimur ab eo iniquo praeiudieio .eum quidem videat nos nihil absurde sentire, nihil proste ri, quod pugnet eum sanis iudieiis priorum&doctorum, in Ecclesia Christi. Imo locos aliquos
doctrinae christiana in nostris Eeesesis pie N utiliter illustratos esse. Et tamen edidit censuram. inqua ait, nos a communi consensu Catholicae Eeclesae dissentire. Iubet etiam in altera pagella Episcopus advigilare, ut genus doctrinae,quod prostemur, deleant. Hae cum publice pro posta sint, dis smulari a nobis non poterant,ne tacite probare eius iudicium videremur. Ideo veniam nobis dati petimus,quod hane responsonem, vere di modeste seriptam, injusta ipsus censura oppo
Fatemur enim a nostris quosdam errores reprehensos esse late vagatos , ante hae e tempora
in Ecclesa. sed injuriam facit Ecelesae Christi,si quis eos errores , vocat consensum Catholicae Ecelesia, persuasiones humanae,sparsae in Ecclesia contra Evangelium . etiam si diuturnitas tem. poris,
236쪽
pons,magnorum hominum & multiiuginis exempti aut holitatem eis ad/iderunt, tamen non sunt secletiae Catholieae eonsensus, qui consistit in Prophetieis & Apostolicis scriptis,& lententia per Α-postolos probatis testimoniis tradita. . Hune consentum nos amplectimur & defendimus, nee ab eo unquam discessu ii sumus. s. Se it contarenus qui sunt Eeclesiae morbi. Quanta coenae Domini in Missis propha natio Quantum vitii in invocatione divorum. Quanta labes in ea libatu Romano. Quanta intellia in populo, qui nonree edocetur de poenitentia. de benesciis Christi de fide seu fiducia . aeeipiente condonationem propter Christum, videt non solum Moiiasteria, sed ipsos etiam canonum recentium libros plenos elle superstitionum. Videt Theologiam Monachorum dilutam esse, di veteri in multis locis dissimilem. In his abus bus fatemur nos a multitudinis iudieiis dissentire, quae ne ipsum quidem probare arbitramur. Id autem non est diseedere a eonsensu Catholicae Ecclesae. Quare id itim n obficere nobis desinat. Et quod addit in ea pagella non desperari concordiam, sciat nos non
recepturo et errores quos taxamus,&quos ipsi non solum decretis, sed nova asperitate , quae non de eent Ecclesiam, defendunt.
6. Constat enim multos honestos homines,& quidem in his aliquot doctiina praestantes inter
sectos est e, tantum propter piae doctrinae consessionem. Ae quid in altera pagella nune quoque agit Contarenus aliud. quam ut eonsrmet hanc saevitiam, Cum iubet Episcopos eavere, ne labes quae grassatur per Germaniam irrepat in Dice celes. Et praecipit ut medicinam adhibeant. Quam: Usitatam, videlicet sectiones, usturas, neces. Haec re media noua sunt Ecclesiae.&praesertim huic nationi parum apta. Deinde non ab eo viro probanda, qui pacis & concordiae autor perhibeti vult. Facile retinerent Episeopi milioritatem , si emendatis quibusdam abushus, consulerent piorum conscientiis. Id saepe testati sumus, & hane ad con eordiam, vim dine iudieamus, praesertim in Eeclesa, in qua lucere debet,& eminere gubernatorum Mansuetudo. 8. Haee ed recensuimus. ne dissimulatione nostra Contare ni siti pia probare videamur, R horta mur omnes, ne talibus praejudiciis assentiantur, sed nostra dogmata conferant ad Evangelium traditum in scriptis Apostolicis N p. ima Eeelesae exempla.C Gnatores Principum, o GaIuam effancroram Augustu
AC 115 COLLOQUI 1 SENTENTIAM MA
GIS EXPLICAT. os Gaspar miseratione divina Tituli sancti Apollinat s S. Romanae Eeelesiae Presbyter
Cardinalis, Contarenus, sanctissimi Domini nostri Papae,&sanctae Sedis Apostolicae , in
partibus Germaniae,de latere Legatus. Postquam si ripturam nostram . quam nuper in negotio religionis super tractatum Colloquutorum a Caes. Maiestate . in eadem Religionis caula deputatorum, eidem Caes. Maiestati obtulimus, variam a Principibus , & Statibus Imperii interpretationem fieri intelleximus,quibusdam ita interpretantibus quasi quosdam articulos, quos quidam concordatos esse contendunt, aceeptandos, & usque ad suturum Coneis tum tolerandos , &ab omnibus servandos esse voluerimus, aliis contra putantibus nos totum hune Colloquutorum tractatum. omniaque, quae in ipso acta,& quomodocunque disputata sunt, ad decisonem summi Pontis eis.& Apostolicae Sed is in Concilio generali &e. remisisse. Nos. ne ulla in hae parte dubitatici r linquatur, sed ut mens de voluntas nostra elate intelligatur , se mentem voluntatemque nostram de claramus, nihil in hoe toto negotio, per praedictam nostram scripturam quacunque ratione decidere, aut quod aliqui articuli praedicti tractatus aceeptentur, aut usque ad futurum Concilium toleremur, vel se Ventur, dissinire voluisse: se ut nee adhue quidem deeidimus. aut dissinimus. Sed tractatum praedictum totum , omnesque ejusdem arti eulos summo ponti sei & Apostoli ex sedi, in Concilio enerali vel alio modo, ut in scriptura diximus, &e. dissiniendum remisimus, quemadmodum N adhue remittimus.quam quidem sententiam nostram ut antea Caes. Metestati ore declaravimus, ita nunc hoc scripto tessamur,& confirmamus.
237쪽
RIS DE INEUNDA CONSENSIONE RELIGlONIS, ET FACIENDO RE-
sormationis initio,deliberationi Electorum,Principum,& omnium Statuum proposita. IMperatoria Maiestas, dominus noster clementissimus iuxta sententiam & eonflium Electorum.
P tineipum.&Statuum Imperii, quaecunque inter collocutores acta sunt, Legato Ponti seio comis munieavit, deque his legati sententiam rogavit, hane denique causam, smiliter & resormationem,
ut illa quam primum seu tea summe necessaria est,&in prioribus Comitiis saepe postulata institui possit summa diligentia eidem Legato commendavit. Ad quae ambo Legatus respondit binis
scriptis, quid ei faciendum videatur, quae scripta Imperatoris Majestas Etatibus hie offert. a. Postquam autem sua Maiestas in hac causa religionis, quantam omnino potuit, diligentiam adhibuit, nec tamen existimare potest, ut hisce Comitiis quiequam amplius agi & essici queat, praesertim eum Legatus Ponti scius ea, quae scriptis ejus eo inentur. responderiti deinde quia ob hane causam multum iam temporis eviuxit,lieet nihil sit essectum, utcunque sua Maiestas plurimum N laboribus & molestiae insumpserit: .isum est ei, Statibus sententiam suam, & deliberationem . quae ad recessum,& summarium deeretum horum eo mitiorum conferre possit,exponere. Ea vero se habet. Consideratis laboribus, & diligentia, longo iam tempore multifariam adhibitis ad causas reli
gionis componendas,ne ea causa religionis denuo in controversa trahatur,ut etiam ea veantur, &avertantur ulteriora ineommoda, & ut quam minimum dissidii telinquatur, ut etiam post hae auxilio Dei omnipotentis ad omnimodam eoneordiam articulorum, qui adhue in controversia supersunt,e
facilius perveniti possit,videtur Imperator. Maies . deliberandum esse,an eonsultum sit, ut salvo quidem RecessuΑυgus anci,articuli, de quibus inter collocutores utriusque partis eonvenit, recipiamur tanquam Christiani. nec amplius in disceptationem revoeentur, idqtie saltem usque ad Concilium generale. penes quod sit ulterior examinatio illorum,& aliorum id genus arti eulorum: id quod etiam Legato Pontificio videtur,ut illius scripta satis testamur: dummodo,ut legatus pollieetur,& certiores eos facit, primo quoque tempore habeatur Concilium, aut tantisper dum per alias vias legitimas, cum consensu statuum, rationes aliae suscipiantur, quibus expedire tandem hoe negotium possit. q. Praeterea an consultum videatur, si vel Coneilii celebrandi spes nulla sit quod tamen ut haheatur,neeessario religionis rationes effagitant) vel id tardius, quam eonvenit, congregetur, ut tunc alius eonventus statuum Imperii indicatur,in quo de religionis causa agatur, quo tandem commode ad salutarem finem perdueantur Omnia. 4. Qua in re Imper. Maii lias, quantum ad se attinet, nihil intermissuram se pollieetur. Estque in ea sententia, ut quamprimum fieri potest,in Germaniam iterum, auxilio Dei omnipotentis, redire velit, atque ea praestare, quae digna sunt Imperatore Christiano, quaeque hujus osse tum requirit. Proposuit denique sua Matellas. se daturum operam, ut in propria persona iam conveniat Pontiscem Romanum, ut certo ab illo cognoscat, quidnam de Concilio sperandum sti
deliberationem, de conclusone, S: decreto in causa religionis faciendo. UT Imperatoria Maiestas, clementissmus Dominus noster, acta universa eorum,qui ad eoi
loquium deputati fuerant, Legato Pontificio communicarat, ad cognoscendam eius de a ctis illis sententiam,una eum responso,quod idem Legatus dedit,& aliis, quae ad saciendam Comitiorum conclusionem & decretum pertinent. neipes Electores, & absentium Legati qua de eet, submissone, ex facta benigno iussu Maiestatis eius narratione. eognoverunt. a. Principio bene memores sunt Electores, fidelis ae indefessae diligentiae,quam aliquot iam annis Imper. Maiest. ex paterna &elementis. benevolentia erga Germanicam nationem, adhibuit, ut dissensio in religione ad Christianam eoneordiam, & eonciliationem redigeretur, ac in Imperio pax, di tranquillitas constitueretur,ae eonservaretur,pro quo fideli studio, ac opera, Electores prae- lente abienuumque Legat. Imper. Majes . humillime, gratias habent,palati semper. re etiam ipsa agratos se declarare. 3. Expen
238쪽
ι. EY penderunt autem diligenter Electores, scriptum Imperat. Maiest. ante omnia vero, quanium quidem ad controversias inreligione tractatas a colloeutoribus attinet, deliberarunt apud se eerto eonsito,utile ae bonum esse, atque adeo libi placere satentur, ut artieuli, qui a ecili cutoribus. eoneiliati sunt tanquam boni recipiantur, ulteriorque de illis exquisitio ad liberum &Christianum conellium differatur, vel ad nationalem synodum legitim ἡ congregatam, aut si neutrum horum sit sperandum, ad ventutu Conventum Imperii, sperant autem id valde utile fore,ad alia etiam ineommo da te dissidia praeea venda, profuturum denique ad conelliandos reliquos articulos, qui adhue in comito.ersa sunt. Adhaee si spes aliqua fuerit, conciliandi praterea articulos aliquot nondum eoncilia. tot. rogant humili me Electores,horumque absentium Lesati, Imper. Majest. despicere ipsa velit deis Edii, & vii, eonciliandi tales. Caeterum, si fuerit impossibile,talia conficere isto tempore, rogant E. lectores, horumque absentium Legati eum omni subjectione, imp. Majest . ut ipsa iuxta promisso. nem ab ea factam, di pro qua humillime gratias agunt, velit apud Summum Pontificem instare dili
pentissime, ut ad etiam inandum,& conciliandum .ium commemoratos, tum eateros etiam artieulos,
liberum de Christianum Concilium quam celerrime indieat, in loco aliquo commodo Germanicae nationis. idque s ne omni dilatione habendum euret.
PONTIFICEM AGNOSCENTIUM. DATUM
IMPERA P. AD PROPOSITAM DE RELIGIO
Aiholici Prineipes ae status, quantum per temporis brevitatem licuit, expenderunt set;
ptum, reeenter ipsis ab Imp. Maiest. Oblatum, una eum resolutione Pontificii Legati. Probe vero memoria repetunt Imp. Maiest.& in aliis Comitii in praesentibus,mitis eum lati fere, ae studium semper adhibuisse ut religionis controucisae componerentur.ae de reformatione critistiana eo gitaretur, de qua voluntate Catholici principes & Status suae Maiestati humit lime,& cum omni subiectione, pratias agunt. r. Qu a uero Imp. Majest. lignis cavit, te intra paucos dies hine discessuram , non videtur esse neeessarium, ut status supervae an eis ac prolixioribus scriptis aut disputationibu LEMaiestatisne molesti. tum vel eam,vel se ipsos diutius remorentur,sed in hoc potius ineum bendum, ut Christiane tandem finia hute negotio imponatur.ita tamen, ut tantisperidum id si, Imperat. Maiest. adst. Quod ut faeiat. humillime roganda est. Ut autem ad Imp. Maiestatis seriptum respondeatur. Initio satentur Status , sibi compertum esse, quod in Germania & aliis nationibus , imo in toto propὸ orbe Christiano . non pauet abusus, sectae . haereses,&schismata passim obtinuerunt,quae omnia sne generali Concilio evtirpari, aut e mendari nequaquam poterunt. O . Fatentur etiam status Catholi ei, non detere se, ut immutationem aliquam religionis, cereia moniarum, aut rituum quae per aliquot centenos annos durarunt. partim etiam eonssiis sunt insti. tuta)vel consentiant,vel mutari talia permittant: eo quod summus Pontifex, per suum Legatum sese offert ad et Ieblandum concilium intra breve tempus .velitque hae de re Imp. Maies . in propria perasona eolloqui eum summo pontisce. Quod propositum Ponti scis .natibus Catholicis, supplieant iidem Pontis ei ut, omni amota procrastinatione. Christianum & generale Concilium indieat, inductumque habeti curet,in loco aliquo commodo Germanicae nationis, quo se multarum animatum perditio praeaveatur.
s. Porto si negotiis seeularibus Impediti potentatus Chtistiani in propria persona venire Ipsi
ad Coneilium non possent, nihilominus tamen , ut Concilium procedat, Summus Pontifex dare operam debet, simulque apud Potentatus,qui ipsi in Concilio eost patere non poterunt , diligentissime instare, ut hi luci nomine,& loco, eruditos, probos,& idoneos, plena eum potestate . commis. salios mittant, ut semel Christianitas ipsa in formam & vitam vere christianam restituatur, errores extirpentur, Dei denique ira, de plagae imminentes avertantur.
li ei. eonfisi promissit summi Ponti scis & Imp. Maiest. minime fore putant etiam atque etiam orant Status,ut summus pontifex & Imp. Majes . dare velint operam . ut saltem in Germania nationale ne ilium habeatur. Iam snee ipsa ratio habenda nationalis θ nodi summo pontifici & Caes. Maisi est. placuefit, rosant Status, ut iuxta id quod sua Majestas facturam se de euraturam recepit,sne omni dilatIone,in imperium Germanicae nationis venire velit,atque eonvocatis Statibus, denuo ten tare,ut errores extirpentur,ae omnia . qudi prave intellecta & aceepta sunt Christiane discutiantur. Atque is avia sola restani quibus saluti christianorum consuli poterit, adeo ut nis aliqua ista tum ineatur, magis atq; magis in se dividet ut Germani ea natio, eiusdem gloria, honor, & opes interibunt atque id genus plurima incommoda ad vicinas etiam nationes pertingent.
lint nostrae veteri religioni de vera fidei, quem admodum hae e in saetis Evangeliis, conciliis, statutis. de ordinationibus christi an &CatholieΣΕeelesae,ae doctrina sanctorum Patrum , ab Apostolorum tempore, usque ad hodiernum diem, mansi, & observata est.
239쪽
8. praeterea Reeessus, ordinationes, di Mandata per Imperat. Maiestatem &Statua Callici-licos, praecipue vero deereta Augustani Conventus . in quae tamen communiter a Statibus consensum est, sequi,& hix parere simiter in animum induxerunt, indubitato sperantes , quod reliqui Staistus omnes, qui in Augustanum Recessum consenserunt, eidemque . sigillis etiam suis appensis, subscripserunt. promissis insuper auxiliis Imperat. Maiestati, paulo post Ratis ponae, iterum ratam habuerunt subscriptionem Augustae factam. Et tandem Haganoae tertio Electores& Principes, qui istie in propita persona suerunt,eundem Augustanum Recessum denuo approbarunt,servandi misque receperunt, adeo ut sese obtulerint eollocuturos de defensone, si quid tentaretur adversus Recessum Augustanum, quemadmodum in decretis eorum Comitiorum.& scriptis in illis exhibitis conistinetur,maxime vel dinhaerendum Augustano Reecslui principes censent, di adeo nullo modo recedendum: cum Imperat. Majest. Sin eisdem Comitiis, S hic, cum in prima sua propositione, tum formula deliberationis,de Recessu hic constituendo, eundem Reeessum Augustanum , ipsa quoque salvum manere se velle declaraverit.
s. Tettio,cum Imperat. Majest. ex singulari proculdubio elementia, proponit, sua Maiest. videti,articulos, in quibus inter collocutores convenit,tiqui conciliati sunt,sne ulteriori discussone, usq; ad Concilium,recipiendos esse& approbandos, die. Respondent Status, se in hoe nullo pactoeoti sensuros. neque enim id videri consultum ob sequentes eausas. Primum namque a collocutoti-hus proposti sunt articuli aliquot, minime necessarii, supervaeanei , di de quibui nulla fuit antehae controuersia, nee hodie est. Ut sunt primus,secundus, tertius.&quartus. Absurdum igitur videri. ut articuli nunquam controve is eoncilientur, praeterea, quartus articulus, de peccato originali, non hie est eonciliatus sed Ormatiae: alia tamen forma , quam nune est in scripto oblato , propostus. Secundo mauimopere neeessarium erit,ut ab utraque parte denuo eligantur, qui novo eolloquio &disput1tione excutiant Omnia. Extant enim verba in scripto commemorato,quae non sunt consentaneaeonsuetudini Ecclesiae,& formis loquendi a patribus usitatis , adhre insunt scripto dogmata quaedam minime admittenda, tae partim obliteranda sunt, partim mitiganda, & in aliam formam reis digenda, praestiterit itaque negotium istud menses adhuc aliquot dis erra. Tertio, hi articuli solumeonciliati sunt. qui & minoris momenti sunt,& de quibus inter doctos non magna antehae fuit controversa , qui denique non tam periculosam offensionem apud plebem vulgo excitarent, quam alii nondum conciliati. Et quia praecipui atticuli, atque adeo ii, qtithus christiana fides nititur: ut est .rticulus, de venerando saeramento veri corporis di sanguinis Christi, de adoratione S teservati one eiusdem communione sacramenti sub utraque specie, eonsessione, poenitentia & satisfactione,&e. hi nimirum non solum non eonciliati sunt, sed a Protestantibus uehementissime impugnati, adeo tii de hi, nulla conciliatio speranda st. Quin imo collocutores catholicae partis plusculum, quam de eebat, in his concesserunt Protestantibus, ita ut quae admissa sunt ab illis, emendatione & declaratione habeant Opus.1o. Quarto,quoniam si reeiperentur articuli eoneiliati, multis modis posset imminui existima tio Summi Pontificis Imperat. Majest. & citatuum Catholicorum. hique omnes, ne se hoe nomine variis obtrectationibus exponant periculum erit oetur Catholicis statibus consultius. A meli esse. ut suo loco scriptum collo e utorum relinquatur,& Omnia negotia ad teligionem pertinentia disi
erantur, ad Concilium vel generale, vel nationale, vel saltem ad Onventi im o inn tum Statuum impe
rit quemadmodum etiam Pontificii Legati resolutio contulit, nimirum ut ista omnia ad eoucilium Summi Pontis eis rejiciantur. milhelmus & Ludovi eus fratres, Duces Bavariae.
Henrichus Dux Brunsvieenss. milhelmus Dux Clivenss. Ernestus Marchio Badensis. Georgius Landgravius a Leuehienberg.
eraliti qui adsunt, vel absentium Legati.
Magi stet Teuthonicorum. Cixitatum Imperialium Legati,Imperatoriae Maiestati ex assentu maioris partis inter se, respon
derunt,petere se,ut omnia ea, quae collocutores alterius partis,in libro ab Imperatore oblato, ut uerati pia aper harunt, admitterentur: hoe est, & conciliatos articulos . N quiequid resormationi, libet iste praescribit, reeipiendum iudicarunt di Optarunt. Sunt autem hae civitates; Colonia. Aquae. Metis. mormatia.
Hagenoa , Colmaria Isuo & eorum oppidorum nomine, quae ad Praefecturam pertinent Hageno. ensem, hoe est, selestadii, Visenburgi, Lando idi. Κe3sersbergae, Oberne-
240쪽
AD ORDINES IMPERII, NE QII I D STATUANT DE NATiONALI SYNODO.
REVerendissimi & Illustriis mi Domini,cum pervenerit ad aures nostrat,quo A in determinaiatione hujus Conventus Imperialia tractatae controversae fidei remittantur ad eo ne ilium universale; quod si celebrari non posset,lune remittantur ad concilium nationale,&e. A. nimo perpendentes quam magni praejudicii esset , s controversae s dei rem tterentur adeonei lium unius nationis,osscii nostri putavimus esse, commonefacere Dominationes vestras Revere adas & Illust riss ut additio illa de Concilio Nationali omnino tollatur. Nam perspicuum est, innaticinali eoneilio nullo pacto posse determinari eontroversas fidei: eum hoc eo neernat Statum uni uersalem Ecclesiae. Et quicquid ibi determinaretur, esset nullum,irritum & inane. Quod s a D minationibu, vestris Reu. & usust. factum suetit, ut certe nobis persuademus,quemadmodum gratissmum erit Sanctitati pontificiat. quae eaput est Ecclesae. N eone illorum omnium,ita econtra erit ipsi molestissimum,s secus fieret. Nam clarum est majores seditiones in eonti oversis religionishoe pacto orituras esse, eum in aliis nationibus.tum in hae nostranobilissima provincia. hoe osse itim noluimus obmittere,tum ut pareremus mandatἰs sanctitatis suae, um etiam, ut non deessemus ossicio personae Legati nobis a sede Apostolica injunctae. Ratisp. 1 c. Iulii.
REVerend is me in Christo pater, sanctae Rom. Eceses a Cardinalia. & semctissimi Domini
nostri Papae de latere Legatus, Domine eolendissime, Reverendissimi.& Illustrissimi saeti Romani Imperii Electores, aliique Prineipes,& status, ex seripto Reverendissimae dominationis vestrae eisdem Oblato . intellexerunt, R. D.vestram petere, quod iidem Principes ει Status e2 determinatione Recessus huius Imperialis Conventus, qua tractarunt. ut si eoncili-tim uni .et sale eelebrari non posset: tune controversiae fidei ad concilium nationale remittantur. illam additionem de concilio nationali omnino tollere. Cum perspicuum sit, in nationali concilicintillo pacto posse determinari controversias fidei. Et quiequid ibi determinaretur esset nullum, Ne. Pro ut haee omnia in praetacto R. D. vestrae scripto plenius continentur. & explicantur , ad quae praeis citi Principes N Status Imperii respondent R. D.vestram promovendo, & sanct . Dominum nostrum Papam indicendo & eitra ulteriorem proerastinationem eelebrando concilium uniuersale. saeillime praecavere posse, ne subortas fidei 5 religionis nostrae eontroversas in eoncilio nationali tractari aede terminati oporteat id quod omnes hujus Imperii .status plurimum optant & obnixe rogant. Sin autem eoncilium universale toties pollicitum & jam a R. D. nostra, iterum promissum , persedem Apostoli eam, ad effectum suum non fuerit deductum,evidens profecto huius Imperii, & praesertim nationis Germanteae necessias expostulat, controversas istas in religione nostra excitatas, in concilio diationali, aut s ne hoe quidem congregari poterit, in alio Imperiali Conventu, praesente tum, de hoe negotium di igente aliquo Legato sedis Apostolicae. susscientibus ad hoc ejusdem sedia Apo stoli eae saeuitatibus sussulto,eoncordari ,ac diffiniri. Ut enim in tot tantisque opinionum varieta tibus haerere nedum periculosum, sed etiam intolerabile soret: ita econtra praedicti Principes N Sta eos nihil vehementius exoptant, quam illas controversas, legitimo & debito modo ad concordiam chtholi eam redigi non di dentes, quin Rev. Domin. vestra, eam ad rem suam quoque promotionis auxilium si collocatura. Et sanctiss Dominus noster pro debito pastoralis ossicii sui authoritatem suam interponere non si reeu situs. Datum Ratis n. as. Iulii Anno I.