장음표시 사용
221쪽
neccae est, placere Deo, cum dolentes agnoscimus imperfecticinem, de credimus tamen obed entiam placere propter pontificem Christum, Nperferri ad Patrem, tanquam spirituales hostias ut Petrus inquit offferte stiris in h. has accepti Dio per Iesim Chri L m. confidant etiam, non quia
legi satisfaciant, sed propter Christum ipsis, eum fide iustificati sunt, & haeredes Acti, certo dari vitam aeteriram, iuxta illud: haec est tolunt a pistris, ni omnis qua credis in filium, habeas variam aes ex m.
8. Et quoniam in sanctis in hac vita manent peccata, adiiciendum est discrimen peccatorum, propter quae non amittitur gratia, de aliorum quae excutiunt gratiam, de spiritum sanctum. Haec pars propter multas gravissimas causas addenda cst. hine discunt pii. fidem non spnis e re tantum notitiam dogmatum, sed fiduciam misericordiae promissae propter filium Dei, quae fiducia non manet cum mala conscientia. Discunt item, non posse Deum invocari ab i is, qui pergunt ruere contra conscientiam, quia non potest invocari Deus, nisi sducia mediatoris Christi. Distunt item, neque hanc fidem seu fiduciam, neque spiritum lanctum in his esse, qui delinquunt contra consci
9. Eκistimamus autem Ad D. eollocutores delectos ex altera parte, de alios viros prudentes de pios probaturos hoc consilium de his locis addendis. o. In titulode nota Ecclesiae, videlicet de verbo Dei, addita est annotati I, ubi dicituri Haec magna rimm huletpromissionempracsentiae par,russantes . hic concesserunt nostri, eam promissionem pertinere ad pios seu electos, non ad multitudinem impiam, ad quam pertinent comminationes. Ideo in eodem loco essent mittenda haec verba magna AEmim.) Neque enim confirmanda est pc suaso, quod multitudo impia non possit errare . quia Eccles a promissiones habeatu cum Paulus dicat: non omnes qua sunt ex Gael, sunt Ise ei. Ideo etiam commodiux esset, in titulo de Ecclesa, ubi definitur Ecclesia esse coetus bonorum & malorum, se scribi: Eccissa iis lis is curus , . II. Quod autem damnat idem articulus eos, qui discedunt ab Ecclesa, articulus loquitur de iis . qui discedunt a recte docentibus. & fatemur ab his non esse discedendi, sed Antithes; addenda cur
Juste discedi ab iis,qui defendunt falsam doctrinam, de qui homines innocentes propter piae doctrinae consessionem intersciunt. de quibus ait Paulus t s ροι, alitiis Amriel tim docet, anathema sit sic ut hoc ipsu in exemplum, quod citatur in libro, ostendit. Nam certe Elias N auditores ejus sejuncti erant a cultu Baal, sicut clare dicit textus. Ergo discesserunt a coetu sacerdotum Ahab. hae non negari ab eruditis ullis arbitramur: & commemorari a nobis necesse est, ne cum Ecclestis nostris
Objicitur secessio, damnare eas ipsi videamur, quas quidem certum est membra Ecclesiae Dei esse, cum ibi lueeat puri Evangelii doctrina , per quam ei scax est spiritus sanctus, di vera fide invocetur Deus , pater domini nostri Iesu Christi.
Ir. Non adeo serreos ammos habemus, ut non moveamur aut atroci maledicto, eum discessio
seu schisma objicitur, aut ipsa specie disteactionis, & cogitatione ingentium malorum, quae discor
dias sequuntur. Et redimere veram 5e piam concordiam h benter morte nostra velimus. Itaque toties nos ad aequa judicia, & vcram conciliationem obtulimus. Sed Eccles aer ostrae primum injusta condemnatione Pontificia, R deinde asperito te Episcoporum , expulsae sunt a rc liquo coetu .
Quam multi cx n stris a quibusdam propter hane doctrinam intersecti sunt λ hinc iudieari Potest, unde orta si distractio, di qui culpandi lint.
a 3. Damnat etiam liber eos, qui rumpunt vinctilum charitati . quod nos intellisi inus obedientiam in ministerio rectae doctrinae Evangelii, & administrationis sacramentorum, & iurisdictio nis in Evangelio mandatae. ac sentimus ips, vero ministerio deberi obedientiam. sed postea liber, in titillo de hierarchieo ordine, hoc vinculum de traditionibus humanis interpretari vidctur, ubi nostri Opposuerunt alium articulum. Nam Ecclesiae nostrae pias& praves causas habuerunt, mutandi aliquas humanas traditiones, ad quas jam accesserat superstitio. Extare enim in Ecclesa hane doctrinam Christi necesse est i , ruolani me manulatis homintim. q. Deinde utri rumpant vinculum charitatis, res ostendit. Pontisces, Ae qu dem Episeopi trucidant nostros, re inflamm,nt Principum animos adversus nos. interim praedicant se servare vinculum charitatis, idque rumpi a nobis, propter negleetas injustas traditiones. cum hoc ipsum si ossi
cium dilectionis. adhibere epiethiam in traditionibus. 13. In titulo de primitentia post lapsim caetera placent. sed quia de consessione, & satisfactione, postea sunt articuli a nostris exhibiti, non licuit hie praeterire, tanquam nostro testimonio confirmatas.ZEt mortificatio in scripturis fgnificat opus spiritus sancti in veris de magnis aerumnis, quibus videmus asperrime considiari veram Ecclesiam in assiduis vitae periculis. At enumeratio,& satisfactio, sunt externi ritus ab hominibus excogitati, & accesserunt inulti abusus. Eodem loc citatur Pauli, ad ornandas satisfactiones r. Corinth 7. Cum Paulus loquatur de ordinaria poena in Evangelio instituta, vidclicet de excommunicatione, hoc dictum nihil ad has reccntes satisfectioncs pertinet.
6. In titulo de sacramentis recte dicit liber non solum signiscari gratiam per Sacramenta, sed etiam sanctis cari utentes. Verum hic addi petimus, adultos debere sdem addere in usu sacramentorum, quae credat promissionibus, quarum causa sacramenta nobis tradita sunt, nec prodesse ea adultis, sine bono motu utentis, ut vulgo loquuntur. 17. De ordinatione, maxime probamus veterem Ecelesae consuetudinem, ut ordinandi prius
222쪽
cles , admittantur ad minister;um,ut nunc fit in nostris Eces sis. I lanc discillimam curam, & ue- ess,riain Ecclesiae, suscipere Episcopos, facti reformatione, optandum est. Et nostros audimus di, stite ita tribuisse Episcopis illis ordinationem, si procedat reformatio
18. Et quanqua ira nostri,quadam spe concordia, de ritu consrmationis, & unctionis non pu gnarunt, tamen hoc necessario monendum e cat. cum sit, cr definiat sacramentum esse signum insul l bile gratiae, haec descriptio non convenit ad hos ritus, qui nunc vocantur, confirmatio, &unctior 3c quibus nec mandata, nec promissiones divinat etitant.Sciunt adversarii hos ritus tantum esse vesti pia veterum donorum. olim dabantur dona inani sella per Apostolos. Item ut Prophetae, ita A post
di in multi alii depulerunt morb 1, sita oratione, de medicinis. Ab bis initiis reliqui sunt hi ritus: qui nune quales sint,constat. Vellemus in Ecclesis ubiq; Catechismum exerceri,ut liber .sonet ' post examen Δ professionem, seri precationem a populo pim pueris. Hanc credimus non esse irritam. see displicet addi impostionem manuum di hie sunt in quibu1dam Ecclesiis apud nos. 1 a & pro agrotis fiunt prcccs. Et constat multos propter Ecesesile preces revalescere. sed tamen ritus ipse unctionis nihil ad hanc rem scicit, nec habet promisi onem gratiae.
Dignitas aliorum sacramcntoruin obscuratur,cum hae leviores ceremonidi eadem desinitio ne, de nomine proponuntur populo. Λd haec, uterque estus nunc plenus est magnis abusibus, quo reprehendere necesse est.
Eo. In titulo de disciplina,breviter inserta est particula de Episcopis Germanicis, qui merum Jemiestum imperium habent insitis ditionibus. Toties clamitant scripta nostra, nos hoc .is re,ut piὸ
doceantur Ecclesiae propter gloriam Dei & salutem animarum. hortatores esse piis ut studeant pu ram Evangelii doctrinam conservare, S propagare scut mandat Christus: In hoe glorificatur patermem e regestis, rufrueiam piarimtim a Musis,acshumrid si pώh. Docet hune praecipuum honoren DEO red lendum esse,euram Evangelii conservandi,ac propagandi. Hanc rem agimus. non impedimus,quo minus Episcopi possideant opes, & imperia, acti ibuta ab Imperatoribus & Principibus: sed tamen rogamus, ut consideretur,quanta detrimenta Ecclesiae, quae clades sequutae suit, ex opulcntia, di imperiis Pontificum Romanorum, & Episcoporum. D. Primum ipsi occupati gubcrnatione civili, & bellis, neglexerunt doctrinam. deInde S cola legia Ecclesiarutra mutata sunt, in quibus initio doctrinae istudia viguerunt, & conservata sunt monumenta tradita a primis Episcopis, qui doctrinam ab Apostolis,& doctoribus probatis acceperant. Nunc iactitant successonem ordinariam: cum tot seculis non curaverint, quid antiquitas docuerit. Veteres vere laudarunt successonem ordinariam, non tam ut potestatem munirent, quam quod suc-ee res do strinam Apostolicam initio diligenter conservavcrant. Hi ne totam formam veteris Eeclesiae mutaverunt,opes, di regia dominatio Episcoporum. quae causa fuit magnae caliginis, & in agentium bellorum. 22. Hos abusus nequaquam adprobare post amus .cum; videamus esurire pios pastores, multis iocis totas Ecclesias orbata; esse gubernatori b. quia desunt stipendia i deseri scholis,quia non docen tib nee scholasticis pauperib. prospicitur, non possumiis non 3eplorare Ecesesiae calamitatem: & o pt alnus, id quod iustissimum est,ut aliquid de tantis opibus decidatur ad ueros usus EeclesJm, id est,administerii Evangelici conservationem,&juvandas scholas .circumit Christus petens, utEcclesis consulatur,ut Evangelium conservctur, & queritur se esurire ae stire. Huic quid respondebunt hi, qui defraudant pastores & scholas 3 cum objiciet,estir τι er non Aiustis miti Gltim biti tu, cr non deablis miti potum ' Optandum est igitur,ut ex sacultatibus Ecelesiasticis iuventur pastores de schola. 23. Caeterum in eodem loco in libro petitur,ut Meetio canonica restituatur,& ita reformentur omnes ordines,ut suum quisq; osse tum recte di sed id faciat. Haec placent nobis. N oramus Dominum nostrum Jesum Christum, qui est caput Ecclesiae Dei,ut sicut eam mirabili consilio & potcntia sempcr gubernavit, de restituit,ita nunc quoque eam emendet,regat m servet. Amen.
DE REFORMANDIs ABUS1BUS ECCLESIASTICIS.
Datum Imperatoriae Maiestati, decimo quarto Julii. ANNO ISAI.ie restitutione miniseriorum Eccles.
D est Uia vero Imperatoria Maiestas, elementissimus Dominus noster, ab electoribus, Ptinc spi- , phybus,&Statibus,id quoq; benignissime petiit, ut sibi exponerent, quanam ratione, de quibus vii, era.es illi abusus, qui in utrumque ordinem, Ecc siasti eum 5e secularem, ubique invaserunt,tolli: &Christiana reformatio, ae piae disciplinae restitutio obtineri &stabiliri possit, euius scilicet rei summa nos necessitas urgeat: nos Electoris Legati, Principes, de Status, &absentium Constiarii& Legati.qui Confessionem Augustanam δε quae in illa continetur, religi nem sequimur,cupientes huic religiosssimae, atq; benignissinae petitioni imper. Majest. humillime parere, perpensa, quoad licuit, conditione&statu, in quo nunc res Germaniae sunt existimamus quod attinci ad reformationem status secularis commodum scire,ut ea,quae in Comitiis stiperiorib. de politia,d liberata contracbrietatem, luxum vestium, usuras, monopolia, & alia vitia, Augu-
223쪽
sLeS: alias decreta sunt, cum iis de quibus ab Imp. Mai. in indietione huius Comitii, & in prἱma hiepropositione facta mentio est, in deliberaticinem recipiantur,& certum aliquid de his omnibus sta tuatur,& executioni demandetur. Quod s sat,haud poenitendam sane status iacularis reformatici nem obtineri, Nabusus, qui in hunc flatum invaserunt, commode corrigi posse non dubitamuΑ. Quod autem pertinet ad reformationem status Ecclesiastici, commisimus nostris Theologis, qui hic sunt, ut rationem & sormam aliq in hujus reformationis, citra praeiudicium, describerent, quod N fecerunt. Hane itaq; rationem Imperatoria: Maiestati vestrae humillime Oiscrimus, ab ea, δι Statibus alterius partis, ac nobis ipsis ulterius deliberandam. Ea vero ratio sic habet. I. Primum, quiarimor Domina initium omnis sapien/M N salutis est: & in vera Christi fide tota iustitia & salus sta , necessarium ante omnia suerit,doctrinam Evangelii pure & synceriter ubique in Teclesis tradi &seeundum hane sacramenta exhiberi, exercitia caneraque Ecelesiastica Omnia eo Aem dirigi .Et quo hujus rei eommodum initium sat, constituengum est, ut articuli, quos Dominu, hie dederit conciliari,ab omnibus per Imperium recipiantur, & secundum eos ecinciones, &saera mentorum, aliarumq; rerum Ecclesiasticarum dispensationes, in omnibusEcclesis instituantur.Nisi enim depravatio doctrinae de sacramentorum,totiusq; cultus divini, ante omnia tollantur,& insnee ra manebit, ac discors religionis administratio,& irato hine Christo,nihil prorsus in republ. Imperii recte de salubriter constitui, nee impendens, tamque urgens patriae pernities ullo modo averti
r. Deinde quia religionis administratio, sive in doetri na,sve in ceremoniis & disciplina, resti tui non potest,nisi Ecclesiae habeant idoneos,& vero Christi aeto accensos administros: necesse erit, ut suum Ecclesii, jus in eligendis,uel saltem probandis ministris suis restituatur, secundum vetere, canones: ita ut, quorumcunquesnt nominationes, vel praesentationes, quas vocant nemini t men suo n his iure imminuto I non obtrudant Ecclesiis ininistros, nis qui canonice elegi, ediami nati, de piis plebibus,earumq; magistratibus rite fuerint probati. Id quod de articulus de disciplina in libro oblato requirit.Et constat in veteribus canonibus.& piorum Principum legibus,idipsum, ut indubitatam juris divi ni traditionem,consentienter.&gravissima authoritate praeceptum eue. Alaris
enim ratio ιι, scut D. Leo testatur, H qti praeesse omnibus uaebent, non eDians ab omnibus expetant res probent r. Quam etiam impuri,& ad sacra m ilhcria modis omnibus inepti homines tam diu a Suffraganei, illis ordinati, 3e Ecclesis praefecti sint, dum contra aperta canonum S legum decreta, plebes & magistratus ab electione & probatione ministrorum Ecclesiae remoti sunt, nimis magno Ecclesiarum damno omnibus compertum est. 3. Praeterea cum sngula oppida paulo populosora suos proprios Episcopos de taratores reli gionis habere debeant: nec utile sit,plures cuiq: Ecclesias committi, quam quot commode curare,de per se quotannis, absq; dettimento Ecclesae sedis suae invisere possit: ne Ecclesiae necessaria cura, ut jam diu factum est,fraudentur,& illud curandum erit: ut singula Oppida aliquanto frequentiora, mi isnistros ejusmodi habeam, quibus plena sacri ministerii potestas committatur, quo quisq; & suae, eui praecipue addictus fuerit, R vicini; minoribus Ecclesis necessariam religionis curam impendere, &eas,tam annua inspectione, quam aliis ministeriis, quae ista cura requirit, in oscio pietatis continere possit. Annitendum itaq; est, ut ea omnino procurationis Ecclesiasticae ratio de distributio, quam canones Episcopis& Metropolitanis praescribunt, restituatur & strvetur. Nam di antehae in am plioribus dioecesibus, quia snguli susscere non poterant, plures Suffraganei, Archipresbyteri, atque Archidiaconi constituti fuerunt. Quantum enim damni Ecclesis hoc dederit, quod non sirpulae, quibus opus erat, idoneos ministros habuere, ac vere Episcopali curati inspectione distitutae sue-iunt, nemo verbis explicare satis poterit. . Item, quoniam nemini possibile est, ut simul Eccles asticam& eivilem administratione inritu obeat: qua ratione & canones veteres omnes tam severiter vetant, ne quis functioni Ecclesiasticae deputatus, minime autem Omnium Episcopi, curam ullam rerum secularium suscipianti ne cessarium & istud erit, ut munera ista pio curationis politica S Ecclesasticae in administris seiunia pantur, de omnino alii curam Ecclesiarum spiritualcm, alii gubernationem ditionum civilem si
3. Cum itaque qui nunc Episeopi vocantur, per se nihil quam civilem ditionem procurent, nee sere sic instituti snt, ut episcopale munus, docendo, sacramenta dispensando, disciplinam exerceniado, cum in elcro,tum in populo, ita ut oportet, defungi valeant: non videmus rationem Statibus communiter&seorsin, totique reipubl. Cermanicae tolerabiliorem ac commodiorem, vel etiam Ecclesis, ut nunc res Germaniae habent, salubriorem, quam ut procuratio ditionum his, qui nune eas administrant,&ad eam administrationem deligi solent, relinquatur: ea omnino conditione delege, ut dignitatem es potestatem, quam nunc habent, di habere consueverunt, salvam retineant Ecclesis vero, tam eathedralibus, quam iis,quae, secundum canones,debebant habere suos proprioqEpiscopos, ministri de pastores, modo Ze ratione, quam ueueres canones praescribunt, ordinentur, qui curam animarum, totumque pastorale munus, docendo, sacramenta exhibendo, & disciplinam exercendo, per se prxstare valeant: qui etiam ad Synodos statis temporibus, ut canones praecipiunt,snguli cum duobusPresbyteris, aut singulis, conveniant, potestatemque habeant dicendi sententia Lin synodis, de faciendi judicium Ecclesiasticum, quod Srnodis canones facere concedunt &praecipiunt.
c. Ut autem& illi principes,qui nune Episcopi habentur,ia ditiones Ecclesiis addictas politie,
224쪽
iaministratione regunt, munere suo Ecclesis commodent, quod prae aliis PtiGIpἱbus stultere debent coiisent melim fuerit, ut veros Ecclesarii pastores singulariter tueantur,de in habendis syno di,. eundis visitationibus, aliisque omnibus robus ad sacrum ministerium pertinentibus praecipuo siti io adjuventitum curent .ut ea, quae pro alendis, de fovendis ministris ipsis, deinde iis qui id mi nisterium educantur dc instituuntur, item pro sustentandis pauperibus,ta aliis publicis ac privatis po ouli Dei neeessitatibus, donata olim Ecclesiis sunt, vel adhuc donantur, fideliter conserventur, 3e in usuin, in quem donata fuerint, impendantur. Itam, ut externa vitae disciplina & honestas , tum pu
blica pax, hiranquillitas retineatur . . . . .. .
. His rebus curandis se isti Principes, eo quod ditiones Ecclesae regunt, prae aliis merito im pendere debebunt. sed hac moderatione, ne per horum defensionem, patrocinium, opem, aut curationem, vel ministerium eorum, qui curam animarum, & munus pastorale per se administe bunt, ulla ex parte, live in habendis Synodis sive in obeundis visitationibus, sive injurisdictione Ee Uesiasti ea exercenda: vel etiam munus di ossicium Principum de magistratuum cujusq; loci, in sua curatione,defensione, coe citione, Se omni eo, quod secundum legem Dei,vetcres canones,& piorum Principum constitutiones illis concedunt, sive in personas,sivc in bona, de quascunq; res Eeele salti cas, aliquo pacto contrahatur, imminuatur,violctur, aut impediatur. 8. Hac separatione, distributione, atque moderatione Ecessiasticae & civilis administratio nis, seret, ut quod ad externam rerum conditionem & administrationem attinet, omnia in eo sta iii ἐ: conditionc permanerent, in qua nunc fiunt: nec cuiquam aliquid detraheretur, aut imminue retur, vel dignitatis, vel utilitatis quam quisque nunc habeti aut juxta vulgo receptas Ieges, de institatuta, consequi possit. Id autem, quod maximum εἰ summe necessarium est, interim obtineretur, ut Eeclesiis suum idoneum & necessarium ministerium, de justa curatio, qua hactenus tam misere 3epe mitiose destitutae sunt, ita ut divina lege, de vetustis canonibus sancithun est restitueretur. Sie vero simul conservari sibi externam ditionem dc adininistrationem, Sc Ecclesiis suam procurationem testitime instaurvi, debet iis, qui Episcopalcs titulos δέ ditiones nunc tenciat, multo esse oma Uus, militoque dignius,cui promovendo operam S Dpem suam conserant, cum hoc pacto praestare posξnt Deo gratum obsequium, de Ecclesiis suam solvere fidem, statumque suum, dignitatem, diopex cum gratia Dei & hominum, dc secura laetam conscientia, firmas & stabiles reddere di quam ut .elint Ecclesias sub nomine ministrorum &curatorum, tam multis ineptis atque noxiis hominibus, in quos etiam plus insumere oportet, porro pravare atque vastarer cum certum sit, si hoc faciant,&iram Dei, de hominum odia contra se gravissime instaminaturos, indeq; se dc siua omnia in summuiri
diseti mei, adducturos esse . . . . ., λ . I
De nominibus do titulis, de omnibus iis rebus, quibus exterea illa potestas & dignatas orna-ji.,in stabiliri. & legitima subditorum obedientia confirmari debeat, sicile convenire poterit.' io. Atqui non est satis, ministros Ecclesiarum, iuxta divinas scripturas , veteres canones, & leo ex probari de ordinarit ipsisque totum ministerium justa distributionocommitti: ae olfinem aliam elatam 3c solicitudinem adimit deniq; di 2m sacro ministerio defensonem ab Ecclesiastici, de or ditiariis potcstatibus praestari, sed concedi etiam illi, oportet omnia quae cis ad id conferunt, quo vi tam tuam sancte dc inculpae, atq; sine cura rerum temporaliut degere, totiq; populo Christi omni.
Ianctimoniae de pictatis exemplum praeferre valeam. . ii de causa, de maximu quia tantis scandalis. dc tanta Eccletiarum pernitie experii sumusi
ut Dei s ratum haberi velit illud verbum suum: non est bonum hominem essesolum, di unusquisque habeat uxorem suam, Ac unaquaeq; maritum suum propter scortationem vitandam: non poterit pro ..cto id abiq; Ecclesiae malo amplius differri,ut coniugium omnibus Ecclesiae ministris liberum fiannuo quisq pro suo dono de vocatione, vel e caelebs, vel in conjugio vivat,suumq; ministerium Eccle siae,bona coiiicientia, & absq; ulla offensone praestare possit. . .i,. Nee grave videri debet, recentiores de hac re canones, qui cum lege Dei non consentiunt; posthabete, postquam tam diu, tamq; gravi dc incomparabili damno Ecclesiae, dissimulata est tran, oresso mani sta praecepti Dei, ec probatissimorum canonum, qui tamen divinae legi consent,nei Gunt dum sei licet tolerantur in sacro ministerio, qui se omni genere impudicitiae palam contamin
xunt. cum quibus iron sacris modo, sed etiam externa convcrsatione communieare Christianis nhta est Nam cum bti, ut Apos holus praecipit, ne cibus quidem sium, a sanctis debet.
zHue vero, ut prohibitione conjugii ministri Ecclesiarum quam primum liberentiir, impeliarere de illud debet, quod pridem experimur, nisi haec prohibitiosiatim tollatur, nullos, vel qua
Ie,eunque,sore: nedum bene instructos, qui Ecclesis ministrare velint. Nam qui aliquid conseieu itae habent ii volunt se periculo cxaelibatus committere, etiamsi caetera omnia in sacro ministerio se repurgata ac restituta essent,ut nullus piis conscientiis scrupulus in eo superesset. Ρorro sicut sanctum conjugium ministris Ecclesiarum liberum faciendum est, quo puri 3ee isti mitii sttant, iis severiter abstrahendi de continendi sunt ab omnibus aliis, vel negotiis, vel deli hii, ac voluptaribus, quae cum lioc divino munere non congruum. atq; ideo in divinis scripturis, ei honibu x, & legibus, illis prohibentur: uti sunt negotiari, institorem Vel cauponem agere,fimis ex ereere,indulsere commeslationi b. ebrietati, ludis inhonesti , Sc a sanctitate sacri ministeri lierisn enationibus, & quaecunq; avocare Peant a sanctis,ec huic sunctioni propriis excrestiis, ut a lectio
oe,doctrin adhortatione, admonitione, Sc studio ita formλndaevit x, quo in exemplum aliis praelii ceat,vel etiam impedire tantum, aut iacere remissiores. s. --
225쪽
is. Verum quo ministii vacui & liberi omnib aliis nescitiis Ze euris,toti sacro ministe Jo Ineum-bant, necesse erit,ut eis neco aria vitet,liberaliter quidem, sed ea tamen moderatione praebeantur, ut omnis eis occaso,tam luxus &isnaviae, quam omnis sordidi quastus praescindatur. singulari quoque cura di severitate vigilandum erit. tam secularibus.quam Fecies asticis potestatibus nam este ei men publicum contra pestem sinonia,qud illud Domini in Ecclesiam revocetur: Gratia accepistis,
gratis dare. Quocirca, cistituemla erit severitas poenarum,quas contra hoc malum Canones & leges sanxerunt, nec cuiquam pcrmittendum,pro ulla nominatione,praesentatione,electione, probati ne
ordinatione,aut temporali proviso ne ministrorum, pro ullo sacri ministerii ossieto, quicquam precii vel operae polliceri, dare, vel accipere, sub amissione ministerii, & poenis aliis, quae lite in canonibus de legibus institutae sunt.16. Propterea serendum deinceps non est, ut Annatae aut ulla alia pecunia pro eonfirmationibus Nansactioni h dispcnsationibus, aut ulla alia R inanens cauponatione, ab Eceles isGerinanicis, di Leelesarum ministris, Romanis persolvatur. Nam ministrorum procurationes, electiones, confirmationes, de ordinationes, ita ut canones praestribunt,fieri debent. De moderationibus ditionum Episcopalium ea etiam iniri ratio poterit, quae reipuli. maxime commoda sit, ut nihil de his Romam, ubi cognosci & iudicari h c non commode possunt, reseratur, ita ut referri etiam ad locatam longinqua causas, canones Aphricanorum,& aliorum conciliorum vetant. 17. Ut autem Simoniae pestis penitus excindatur, & omni scedo he impio quaestui in his rebus occurratur,rev candi etiam illi canones, δέ mirsus executioni demandandi sunt, qui vetant quenquam absolute, hoe est, non ad certum ministerium, quod per se quisq; obire ipse debeat ordinari, aut duobus pluribusve ministeriis assignari, vel plus etiam stipendiorum ab Ee lesia percipere,quam cujusq; ministerium requirat. 8. Restituendum Sillud erit,ut interministeria Ecelesaeis ordo, & in dignitate, dein modo stipendiorum servetur, quem divinae literae & canones designaruntvit qui curam animarum obeunt, S verbi,atq: sacramentorum,&diseiplinae administrationi serviunt, iis qui minora ae minus ne-ccssaria,ut lectorum de cantorum, meta in Ecclesiis gerunt praeserantur. Quam enim Oli' s. Ρatres damnarint, diaconos anteferri presbyteris,constat. inulto itaq; indignius est, qui lectorum modo dicantorum munus habent pluris seritis,qui ossicium praestant presbyterorum. s. Haec omnia quae praemissa sunt.& praeceptis manifestis Dei,&veteribus probatissimis canonibus, piorumq; Principuin legibus,in ministris Ecclesiarum, summa severitate, requiruntur. Proinde si quidein vera instituitur Ecclesiarum reformatio, revocanda omnia & observanda in Ecclesiserunt. Nec enim unquam ecclesasticae disciplinae speranda restitutio est, s non in primis ea in ministris instauretur,de rursus ostineat. Hactenus de restitutione ministeriorum Ecclesiae.
De Ibonis Ecclesiasticis dorum . dispensitione, es usi .
COM Muruio,& vera inter Christianos charitas id ab initio Eeelesr effecit,ut sponte sis in sacrIs
conventibus,& alias, Domino liberaliter offerrent,& eonsecrarent: unde e seminantibus spuritualia hoc est, doctrinam vitae, & sacram1 steria administrantibus temporalia benigne praeberentur quo sacris ministeriis se totos impenderent, de fratribus egentibus necessaria vitae, ne quis in sacra Christi societate egeret, subministrarent.post haee sunt Ecelesis a pila Principibus de publico, di stipendia pro ministris,atq; iis qui ad saerum ministerium educabantur,ti alimenta pro egenis,attributa. Dcinde ctiam praedia,& possessiones, aliiq; proventus & reditus donati. Quae omnia, posterioribus temporibus, variis rationibus,in immensum prope aucta sunt. 2. Atqui dispensationem de usum istarum opum talem canones praescribunt. Quatuor iubent ex cunctis Ecclesae bonis scri portiones.unam dari Episeopo, quo neeessaria muneris sui facilius sustinc re,& pauperibus atquc peregrinis benignius facere, tum etiam ad sacrum ministerium aliquos educare valeat. Alteram caeteris et ericis, ut suo quisq: ministerici,aut certe institutioni sacrae, qua administeria praeparatur,vacare possit. Tertiam gnant eonservandis templis, & instrumentis templorum. Quanam volunt erogari in necessitatis pauperum,& peregrinorum. S. Acccsserunt his varia,pro singulis,& Ecclesiae,& privatorum hominum necessiatibus, instituta receptacula cum suis opibus. Qualia sunt pro clericis, qui ad sacra munera erudiri 3e institui debent, pro pupillis, aliisq; pauperum libetis,pro senibus, pro aegrotis, pro pauperibus. 3e peregrinis. Ea v carunt coenobia canonica, orphanotrophia,brephotrophia, gerontoc omia, nos comia, Pto-chodochcade Xenodochea. His opibus & conservandis & dispensaridis clerici maxima ex parte praesecti sunt,eo quod hos fide certiore, de misericordia in asilictos de inopes ampliore, praestare deceat. Qui primi hanc curam susceperunt, uocati sunt diaconi &subdiaconi. quibus postea adjuncti sunt
. Verum pridem illa administratio, 3e dispensatio quam sacrosanctam esse oportuit, cum ea bona Deo dicata serent, se intercidit, ut non solum illae canonicae portiones clericis, qui vel jam Ecclesiis rite ministrant, vel ad ministeria Ecclesae instituuntur, 3e pauperibus non praebeantur, sed Dc ipus quidem collegiis canonicoruin, & aliis egentium reeeptaculis ea snt relicta, quae nominatim iis donata Raddicta sint. Nam Episcopi, di primorcs inter clericos, quibus res Ecclesia mconcreditae suerunt, tum illa quae primum Ecclesis obvenerunt, tum quae postea singulis necessitatibus cleri in cura animarum ministrantis, de ad id ministerium sese apparantis, vel populi, desti
226쪽
nata & dicata sunt, distribuerunt in praebendas,quas iis omnes prope concedunt, qui Ecesesis, aut prorsus nihil in inisterii prastant aut praestant id quod omnium insimum. N minime necellarium est. Nihil enim hi aliud quam lectores N psaltae sunt. idq; etiam sibi magis, quam populo Dei, eo quod lingua, quam populus non intelligit omnia legant 3e psallant. Quoa osseium, etiamsi rite defungerentur,tamen adolescentium tantum Se inferiorum clericorum munus esse debebat. Nam in Romano concilio sub D Gregorio primo celebrato anathematc prohibentur, ne presbyteri, quorum munus est, verbo Dei,& saeramentis administrandis incumbere, aut Diaconi, quorum est, et
emosyna in adininistrare cantionibus vacent.
s. iis autem, qui vel ministeria necessaria,ut est eura animarum, iam obeunt, vel obeundis se prae parant,aut nullae aut perquam tenues praebendae conferuntur: imo si quae locupletiores habebantur, ex quoq; per incorporationem, aliasq; obliquas fle impias artes,suppressae seu absorptae pridem sunt, R in praebendas eorum, qui lectorum tantum & eantorum munus aliqua ex parte stii sumpserunt, dispertitae. Quin nec inagistri, scholarum sua salaria relicita sunt. Eo vero factum est, ut non tantum nulli iaspiam reperiantur idonei ad sacrum ministerium, aut educentur . sed ipsae quoq: scholae, dum doctoribus nulla supersunt stipendia,tacemus de discentibus, prope abolitae sint. Jam ut ipsi vivunt, qui Ecclesiis nihil quam lectiones de cantiones praestant,easq: Ecesesiis minime utiles, imo propter impiam multorum in hoe opus fiduciam,& edam ex commentis prophanis contaminationem,plerunq; noxias, ac in quem maxime usum praebendas suas convertunt, quarum ii sere,& plures,& pinguiores habentiqui Ee lesiis pernitiosiores sunt,id vero notius toti orbi est,quam ut si verbis hic ex
pone radum. . s. Atqui culm D. Scriptura, omnes s. Patres, omncs canones, ingens sacrilegium este pronun-
cient si ea, quae ad conservandum sacrum ministeriuin, de necessitates populi Dei, eum publicas, tum privatas sublevandas, Deo lactata sunt, in alios usus, nedum in luxum de obscoeniora etiam alia quot sagitia insumuntur di tamen si quid rerum Ecclesastiearum hodie tanto abusui deciditur, de in eum proprie usum, quein divinae literae, canones, de leges praeseribunt, in ministerium curae animarum, scholas&pauperes, convertitur: clamitant hi ips rerum Eeelesiasticaruin praedatorcs, dedecoctores, sacrilegi uin committi, diripi patrimonium Christi, spoliari Dei Ecclesas, nec ullum praesentius inter Status Germaniae aut periculosius diisdium, quam illinc hodie existi di indie x magis exacerbatur.
. Quapropter non solum religionis, sed etiam publicae pacis & tranquillitatis causa, necessa rium erit, quam primum huic malo remedium adhibere. Possetq; huius rei tale initium fieri. iit dea implissimis illis collegiorum & edentibiorum opibus hie stati in ininisteriis Ecclesiarum 8e scholis necessaria deciderentur de quorum moderatione facile convenire possent. Postea vero quam ii moria tu decederent, quos nemo non agnoscit, cum ob sitam imperitiam atq; ignaviam, tum ipso etiam vi vendi genere Ecclesiis nihil posse commodare,& tantum oneri esse possent etiam stipendia transfer ei ad eos, qui se sacro ministerio consecraverint vel se ad id suscipienduin erudiendos dederint. cujus certe rei summa Ecclesam necessitas urget, deniq; aliqua 3c egentibus portio deputari. Haec de bonis Eeclesasticis, atq; eorum dispensatione,& usu.
Uo haee, quae de ipsa gravissime eoncidit, restitui possit, necessarἱum erit, primum omnIum, ut a praeter ordinarias conciones, quae singulis saeris feriis quam fidelissime de omnibus doctrinae Christi capitibus habendae sunt, pueritia sacro Catechismo diligenter instituatur in omnibus fidei nostrae articulis, depectato originali, de actuali, De justi scatione . de veris vitae Christianet ossiciis; de virtute&sructu verbi Dei, deesseae ia&usii sacramentorum, Ze disciplinae Eeeles i. audiat exapositionem Symboli Apostolici, precationis Dominicae, decem praeceptorum. doceatur de praecipuis Evangelii locis atq: de osseii, Christianis. Haee summo studio tradi iuventuti,& exigi etiam ab
ea oportet, utconstet quantuin quisque profecerit: obiurgari denique quos constiterit minus esse
r. Ubive 3 de hi, siti, instituti suerint, di eo promoverint, ut merito ad mensam Domini ad mitti debeant: operae preeium est, ut ante coram tota Ecclesia fidem suam profiteantur, seque etiam in Obedientiam Christi de Eeeleta ipsi siti, verbis offerant Ae addicant. Post quam professionem se
ri pro eis ab Ecclesia precationem,& imponi eis a ministris manus conveniet: eoq; pacto veram eis confrmationem,de qua S liber ab Imperatoria Majest. tradit, exhiberi. Haec res eo conseret, ut de
inde per totam vitam disciplinae Christi sese libentitia subjiciant, disi labantur, sicilius et i, si avia
Domini declinent, citius in eam reduci queant. Eaq; ratione censura vitiorum, abstentio,excom ira unicatio, totaq; issa salutaris disciplinae severitas comm flius resti luctur. atq; in univcrsum metuspeecandi, recte vivendi studium,quotidianus ad pietatem de sanctimoniam profectus magis excit bitiar, & confirmabitur.3. Et haee itaq; Ecclesiasticaeensura,& animadverso abstentionis & exeommunicationis reum eatida in Ecclesiam est. sed quae non ad exigenda debita,aut firmandam externam cleri immunita tem di dominationem, sed ad coercenda scelera&flagitia,ad corrigendos malos populi mores,ad hibeatur & exerceatur: idque vero ac salubri iudicio spiritus, N per idoneos ex clero de populo administrosi solaque instaurandae in D EI populo pietialis N sanctimoniae causa: non ambitione aliqua, vel quaestus cupiditate. uti factum est hactenus, in vulgatis illis inspectioitibus, quas falso . sin
227쪽
Synodos vocant,in quibus flagitiosos quidein multarunt, sed ut lucrum inde referret ossicialis, vel Episcopus,vel certe quo suae, aut alterius cuiuspiam malevolentiae obsequerentur: non ut emendarentur qui peccaverant,di Ecclesa ossendiculis purgaretur. . Hanc vero Domini disciplinain, si rursus in doctrina & sacramentorum usu Ecclesiae Huconsentiant,&idoneos, si dos atq; vigilantes ministros habeant tum Catechismus cottidie summo studio sat, non minus facile erit restituere,& modcratione, toti Ecelesae omnibusq: ejus ordinibus salutari, exercere,quam ea Ecclesiis ad conservandum&provehendum punitentiae& pietatis studi
ς. Quo autem & haec disciplina, sne qua certe Ecclesiae rite consistere non poterunt,iterum suscitetur, aliaq: omni a quae ad veram Ecclesarum reformationem requiruntur, simul obtineantur, &ad diuturnitatem confirmentur: omnino necesse erit,ut ordinariis potestatibus,& in asistratibus saecularibus sua quoq; cura,& mandatum requirendi & exigendi a singulis, quicquid in ometo euiusque est, tum etiam qitae vitiose omittuntur &peccantur,corrigendi iniungatur,omninci ea, cum moderatione, tum severitate, qua eis istam curam divinae Scripturae, canones,scripta sanctorum Patrum, de Novellae lustiniani imponunt, & demandant. 6. Hi quoq; excitandi sunt,ut publicas idololatrias & superstitiones,quax etiam liber, ab Imperatore Oblatus si movere praecipit,tollant,& sagitta,ut scortationem,stupra, adulteria,ebrietatem, di caetera offendicula, quaecunq; palam mores Ecclesiae vitiant,j iistis poenis est coercitionibus e populo Dei prosti cent. Qua de re, quicunq; civilis criminis rei agendi fuerint,etiam clerici, eximi eorum judicio non aebent, ita ut a piis Imperatoribus in Novellis edictum legimus. . Ad hunc itaq; modum, quem hactenus descripsimus, s Dominus nobis dare dignaretur, ut verbo ipsius, sanctis canonibus de legibus, nos hactenus subjiceremus, & abusus ae vitia sane gravissima & pernitiosilinia,quae in clerum N populum invaserunt,& ad extremum invaluerunt,si ridum commemorata aperta Dei praeccpta,canones probatissimos,& authoritatis prima vere pias religiosorum Principum leges, quibus canones ipsos confirmarunt,ut pro legibus haberentur, corrigere &emendare Ecclesiisq; synceram doctrinae, sacramentorum, & disciplinae in elero S populo adminis rationem restituere Imperator Augustus cle inentissimus Dominus noster caeterique Electores, Principes,de Status innes anniterentur, Z concordi id studio quisq; per se incumberente omnino jam consultum Ecclesis, de vera ac salutaris earum reformatio obtenta ret. Regnaret plane apud nos Christus Jesus,& quaecunq: bono nobis & saluti esse possum,benignissiune conferret & augeret, malaq; N noxia potentissurae a nobis depelleret de arceret. Ipse e sciat in nobis, ut hoc regnum ejus, di iustitiam cognostainus omnes, de vero corde quaeramus. Amen. 8. At vero cum ista plenior Ecclesiarum reformatio absq; nationali conventu recte institui &obtineri baud facile queat,nee possit sine certissima de irreparabili pernitie Germaniae amplius in to tum diserri,certe tale hujus reformationis initium fieri non incommode possit, ae debeat. s. Primum, ut doctrina Christi universa ubiq; in Ecclcsis Cermaniae,juxta articulos,de quibus hic convenire queat, bona sile traderetur,& summo studio hominum animis inligeretur, tum ut sacramenta&cunctae ceremoniae,iam consormiter ad articulos conciliatos di petasarentur 3e administrarentur, quam cuiq: statui id in sua Ecclesa ad aediscationem factu possibile foret, deniq: ut in iis quae continentur in articulis nondum conciliatis, quis 3; statuum cuncta item, congruenter ad conciliatos articulos, quantum pro aediscatione Ecclesiae suae liceat, attemperaret S institueret. Io. At vero quia populus pridem ubique Germaniae novit sacramenti integri usim a Domino ipso institutum pro omnibus esse, sic quoque omnem, non priscam modo. sed eam etiam, quae ante trecentos annos extitit,Ecclesiam ubiq: observasse, ut inCraecia,India, R ubicunq; extra orbem manum Christiani sunt,adhuc observatur statim haec prohibitio integri sacramenti tollenda erit, &plena communicatio omnibus permittenda. id quod & liber ab Imperatoria Majestate oblatus pie consulit.
clesiae idoneos, fidos, & relo Domini inflammatos ministros habeant, necessarium erit, ut singulis per universum Imperium Ecclesiis he Statibus liberum hie sat, tales sibi ministros quaerere Nata mere, qui ad cum, quem nunc descripsimus, modum,doctrinam 5e sacramenta,iuxta conciliatos articulos synceriter& s deliter administrent. Qua in re, Statiis snguli ab Episcopis de omnibus, sive ii Ecclesastica, sive politica potestate polleant,adiuvari S a nemine impediri aut turbari debeant. r. Tertio,quia ncino sacro ministerio rite se impendere potest, nisi habeat vitae huius neces ria,&de his, scut&de institutione&prouisone scholarum, tolerabilis aliqua hic atq; aequa ratio, quantum pro initio seri poterit, ineunda est.
13. Quarto,cum omnino contra naturalem honestatem, nedum contra legem Dei, &canones, tantopere pugnet,habere sacrorum ministros turpi mulierum contubernio, aut alias manifesta im
pudicitia desce latas : nec possint hodie, qui hac abominanda foeditate puri sint,inveniri, ad ministerium Ecclesae idonei, si maritis esse non liccat: ipsa prosecto religionis necessitas semina de inevit bilis id quoq; postulat& e,igit, ne ministris posthae si sancto coniugio interdictum: & remittanis
tur tandem posteriores canones ea parte, qua cum lege Dci, &vetultis melior bus canonibus non consentiunt: quo ea parte S recentirires N antiqui, ipseq; diuinae legis canon, qui tam diu, maxima 8e irreparabili religionis ruina remissi fuerunt, restitui S servari queant,ne scilicet divina mysteria ii administrent,cuin quibus Christiano nefas est etiam vulgarem cibi a sumere, idololatriae vcro de ariolandi malo par, communicare sacris. 14. Quiliis
228쪽
ti. Quinto, ne interlixe retarmationis primordia alii aliorum iura vel bona invadant, utque ii, lieitae novationis perieulum arceatur, conveniet eonstitui hic statim ex partis utriusq; eonsensu stra
ve aliquot de aequum, soliqi iustitiae, nullis partibus addictum Judicium Camera, per quod si quid
distentionis inter haee retarmationis initia oboriatur,judicetur, Sc omnis iniquitas alienique invasio depellatur di cohibeatur. Iis. Verum contra hunc conatum resormandae Ecclesiae Germanicae obiici solet, Germaniae non licere, ut ea per se in religione aliquid immutet,quod non & aliae nationes limul mutare institu ant, religionem pertinere dc ad alias Christianas nationes,qua re sine illarum approbatione . nihil de ea statim debere a nobis flatui. Quod enim omnes attingit, esse ab omnibus approbandum,& si quid Germani suo tantum consi Iloco trigere in rebus Ecesesiasticis aulint, eo illos nihil aliud quam quod nunc gravissinio noli romato,de aliarum nationum offendiculo existit, schisara aucturos, dedissimilia iudinem religionum, quae modo inter hanc tu alias nationes Christiani nominis est, & turpissima, de
perniti osissima, facturos majorem,id quod hominibus religiosis si indignissimum, & nationi nostrae
iis. Sed respondendum adhaee est, Christianis, qui Christi princepta hominum voluntatibus
tanto intervallo praenire debent , quanto est christus anteferen d s hominibus, non licere, ut quae jam certo cognoverint, ab uno hoc Servatore nostro vetita, retineant. aut ut amplecti disterant, quae non pollunt dubitare, sibi eme ab uno magiitro,& Deo nostro, sanistissime injuncta& mandata, et i am ii repugnet eis hac in re totus orbis: nedum non Approbet eorum studium,perpetuum enim illud
17. Jam negare nemo potest,quae hic ostendimus in Ecclesiis, vel eorrigenda, vel testituenda esse ea Christum Dominum ita corrigi de amplecti, dc Marii lime, de severis lime praee episse , & in di vinis leti pluris, Se in saetis canonibus, & in piorum Principum legibus. Quare si etiam aliae natio
nes hancta Domino praeceptam mutationem,hoc cst,ma Ditellorum vitiorum correctionem.& ne cessariorum ossiciorum restitutionem nunquam admittere , imo pro viribus etiam oppuranare velint,tamen nisi non libeat nobis esse oves christi, audienda nobis vox est hujus solius boni & Plinei pis pastoris nostri, ipsumque sequi toto pectore oportet postquam nimirum sic clare nobis vocem suam ingerit, ut de ea dubitare, etiam si velimus, non possimus. Neq; enim de rebus dubii, & abstruas, agitur ut quid rejiciendum, quidve recipiendum sit, ambigere qui ampossit, aut opus sit in eo, indicio aut judicio eorum, qui in aliis nationibus spiritu DOm ni ampliore praediti sunt. Testata enim& explicata haec scripturis di canonibus tam evidenter,tamq; copiose extant, ut si reformatione ulte rius differamus, eo, ceu clarissima voce, Dominia renuntiaturi simus: nolumus hAne regnarasuper nos.
13. Pertinet quidem religio ad Omnes Christi nomine insignitos: di oportebat pridem a eunctis nationibus, quae hoc nomen retinen communi consilio dc consentiente studio, quae unque inteligionem vitia invaserunt,corrigi.&synceritatem eius restitui. Λt dum aliae nationes, sive ignor tione veritatis, sive pravis cupiditatibus, sive oppressione tyrannidis Antiehristi impeditae , lalutem suam negligunt, di vit: atas religiones quam repurgatas malum,ob id non est ec nobis nostra salus negligenda, de in vitiis religionis, quae certum secum exitium trahunt, perseverandum , de si quam nos moliri optamus sacrorum retor mationem,eam, sicut christus de Ecesesa omnis apertissme δι seve ii, sime praeeipit atque exigit, ita nulli uspiam christiani,qui de his rebus cognoverint. non approbabunt de laudabunt. Caeteri, ut alieni adhuc sunt. ita vox eorum audienda ovibus Christi non est, ipsi que eis omni studio fugiendi sunt. Cum denique,hac relarinatione, verae pietatis exemplum aliis nationibus praeferemus erit quod nobis illae gratias agant, non quod nobis offendantur, postquam hine maximum commodum de nihil sensurae sint incommodi.is. Quod vero interim varietas aliqua,vel dis limilitudo inter nostram 8e alias nationes aliquam diu mansura est,id non fiet vitio nostro, uec est id, quod ad nos quidem attinet. schisma appellandum. Non enim abscindimus aut avellimus nos ab ullis veris Ecesesiis, dum purius de plenius nos Mesesiae Dei, quae ab initio fuit, adjungimus , adhaeremus, nec dissimilitudinem ullam eum eis indue imus, dum quae apud nos aliena a fide de religione Sanctorum irrepserunt, resecamus. de ad hane fidem dereligionem omnia contarmare annitimur.
1 o. At seut id non foedum aut noxium, sed optabile potius initium purgationis, de restituendae
sanitatis haberi debet, si in corpore undiq; mutilo dc ulcerose , aliqua tamen membra mundari Zeeur,ti incipiant, etiams reliqua non possint eandem statim curationem reeiperet ita si nobis Getis manis Dominus, quos primos hue vocavit, disnet etiam ut in prunis moliamur eas labes Sc vulnera, quibus eunctae nationes descedatae dc sauciae jam diu jacent, emundare dc obligare . ea res nullam iueorpus Christi, hoe est Eeclesiam,turpem dissmilitudinem aut desermitatem inseret, sed erit salutare de neces Iarium initium, ut totum aliquando corpus eandem munditiem de sanctitatem recipiat.1 t. Si vero hane necessariam Eeesesiarurn reformationem Instituere differemus , non latum ab iliis nationibus, sed etiam inter nos ipsos distracti, varii. ec dissimiles in religionibus erimus. Nee enim auferet Dominiis assiis spiritum constantiae, ut sicut hactenus, ita ad extremum usque anheliis tum,in iis, quae ipse eis donavit perseverent. Ubi ita reliqui Status piam de sanctam retarmationem lse rei ieient tum vero sceda de peraitiosa Germaniae, non tantum ab aliis nationibus, sed etiam intra seipsam distractici de dissipatio corroborabitur, intolerandaq; ultio Dei irritabitur.
ai. Ergo Dominus Jesus caput nostrum,qui semetipsum pro Eees a sua in mortem tradidit, ut eam sanctificaret, mundatam lavacro aquae in verbo, utq; eam sibi ipse s stat gloriosam Eeclesiam, T non
229쪽
non habentem maculam, aut rugam aut quid huiusmodi sed ut sincta & inculpata st. i, donet Impe. ratoriae Maiestati,omnibusque Electoribus & Prineipibus caeterisque statibus Imperii, universa &singulis, ut quantis in sordibus & malis,nune Ecclesiae Dei ubique detineantur, plene agnoscant, atque seut ab ipso Principe,&solo bono pastore nostro , gregi illius Pastores & euratores praesecti sunt: ita etiam suum studium suamque operam, pro omni ea potestate, quam ab eodem Christo Domino eui seisieet pater omnem potestatem dediti nece lo&terra, ad id eonferant, quo cunctae Ee-Hesae verbo & spiritu Christi, quam primum undique omni labe & maeula, eunctisque morbis & languore superstitionis, dissolutionis, vitaque impura purgentur, ae sanentur . N primi vam suam seriamam & vites in omni pietate, sanctimonia & iustitia & recipiant, in eaq; ad gloriam sempiternam patris coelestis semper illustrandam&salutem generis humani promovendam per sistant usque in diem
eiusdem spons & eapitis sui, Domini nostri Jesu christi. Amen.
DE IISDEM ABUSIBUS ECCLESIASTICIS EMENDANDIS.
CUm prima ει praecipua cura esse debeat in Ecclesia Christi ut Evangellum recte, pure . Scpet spicue doceatur, prodesset aliquam summam doctrinae Evangelii, tanquam Catechismum edi de Deo,de tribus personis divinitatis, de creati Oncide peccato originis,de clitio sto, denique de caeteris articulis synib. In hac summa prodesIet eomplecti articulos concilia atos. Ita & multi pie erudirentur, dc paulatim Ecclesiae coirent in coneordi am.
qui praesunt.ut pastores pia, Zc utilia ad aedificationem, de apta temporibus dicant. Et in fine concionum addant adhortationem ad poenitentiam,cum publica ab lutione, & precationem pro praesentibus nee essitatibus quolibet tempore.
randae, fere ubique negligitur, inter praecipuas reformationis partes ducimus este , renovationem ejus moris. Quare efficiendum est, ut per pastores aut diaconos singulis septimanis, duae horae aut
tres pro loci conditione, tribuantur echismo, sic, ut coetu puerorum, de pucllarum convocato
tradatur ordine de simplieissime summa doctrinae christianae, de audiantur ordine pueri de puellae. reeitantes θmbolum. decalogum, precationem dominicam, doctrinam de fide jultis eante, de Sacra mentis, de poenitentia, de bonis operibus. de cruce. Cogitemus purissimam Ecclesiae partem esse pueritiam recte institutam. Ideo haec aetas nequaquam negligenda est, praesertim cum ει hie fructus accedat, quod eum tenera aetas pia 8c salutari doctrina imbuitur, smul concipit amorem te linionis Christianae, quae postea,eum accedunt anni, prodest moribus. Et melius judicant homines dens
doctrinis omnibus,quarum elementa rect d imbibit prima pueritia. Denique notum est illud; Vsque adeo a Ieauru eon sere multum es. Et toties elamitat ae praeeipit Deus in sacris literis, di doctrina coelestis tradatur pueris.
admonendos, te docendos rudes utilia, curandum est , per eos qui praesunt, ut ceremoniae utiles, de quae aliquid gravitatis habent, retineantur, 3c absurdae ac indignae gravitate Ecclesiae aboleantur: ut sunt multae statuarum ei reumgestationes, ut alicubi magno pondere crux circumfertur, quam vix
quatuor gestate queunt Ece. Item statuae de picturae fabulosae,3c quae superstitiose coluntur. Hartim rerum emendatio bonis Si prudentibus gubernatoribus in qualibet dioecesi eommendetur. . s. . Ad plurimum rei ri,quales sint pastores,de caeteri Doctores de ministri Eeeleliarum. Aeneidonei praeficiantur, potissimum ex his duabus causis accidite vel quia patroni de collatores commendant indoctos de ignavos, aut propter privatam benevolentiam, aut corrupti pecunia, aut propter alias causas non probandas, vel quia Episcophsine delectu, sine exploratione, admittunt quoslibet. de eum non afficiantur cura salutis Ece Iesiarum, nec doctrinam nee mores pastorum inquirunt, nec praeficiunt inspectores, qui indoctos erudiam. I6. Ut igitur his eausis occurratur, primum de eollatione deliberandum erit. In collegiis prodest restitui ea nonicam ele 'ionem, nee concedi, ut mense Papali aut per alias occasiones in trudantve indocti aut male morati. Caeterum in eligendis pastoribus, etsi ius patronis nollemus adimi, tamen nee patroni praeficiant pastores, non prius commendatos aliquo testimonio Eeclesiae, hoe est honestorum hominum in eo ecet v,eui datur pastor. Et lieeat Ecclesiis reiicere impios aut non idoneos, ut referre rem ad Episcopos,aut eos qui loco Episcoporum sustinent gubernatione Eeesesiasti eam. Episeopi. aut hi qui Ee lesiastieam gubernationem Ioco eorum sustinent, nullos ordinent,nisi ad eerta ministeria Ecclesiae. Nee sint otiosi saeri seuli, tantum eo ordinati, ut victum sibi quaerane lectione Missarum,ut vulgo fit. Nec ordinemur inexplorati, sed sint viri docti de graves aliquotiquibus sit: in quaIibet dioecesi mandata cura examinis, hi neminem admittant ad ordinationem,nisi adterat testimonium de voratione ad certum ministerium, de de motibus, deinde doctrinam inquiram de dogmatibus Ee lesiae neeessiariis. Si quos invenient prorsus indoctos, prohibeant , ne
ordinentur, Zc sis nificem patronis aut Ecclesiis, ut alios quaerant idoneos. Sin autem erit aliquis mediocri doctrina instructus,& videatur posse proficere, detineatur, dc ab aliquo examinatore per mentem unum atque alterum erudiatur. Nam examinatores illi non tantum sint otiosi auditores
ordinandorum,sed suscipirat laborem eum erudiendi indoctiores,eosq; sapius audiant. Et Episco
230쪽
pis aut gubernatoribus eurae sit . ut pauperes ordinandi interim victum habeant , de aliquoi libellianeeestarii, instruamur. Haec ossicia si sumptuosa esse arbitrantur, eo tent nullum esse sanctiu elee niolynae genus quam pauperum sacerdotum studia iuvare, & considere Eecies iis . ac reputent, sibi propter tales eleemosynas tantas opes datas esse. Curabunt igitur, ut pauperes ordinandi habeant hospitia & praeceptores. 8. Ut autem pastores, & erteri ministri Ecelesarum,saeerdotes,&diaeon I, pos snt Deum in voeare bona eonscientia & vera fide, aboleatur lex & obligarici quae prohibet coniugium sacerdoti hus, ae liceat eligere ad sacerdotium, videlicet ad docendum Evangelium, de ad sacramenta admi nil tanda. hone Ilos maritos, liceat etiam his, qui sunt ordinari eaelibes, postea honestum coniug umeontrahere. Si enim hoe non conceditur, multis locis deerunt pastores.& Ecclesarum solit udo, devastitas metuenda est. Sicut jam in ipss episcoporum ditionibus in Germania icimus multis locii de esse pastores Eeclesiis Cedat igitur humana traditio. & iniusta lex ne eessitati publicae, eeδat dignitati ministerii, quod ut eonservetur, tollantur injusta vincula , eu obligationes, quae deterrent pio &modesto, ab ea hinetione. Haud dubie omnes lNodesti toto corpore atque animo cohorrescunt. cum cogitant qua fila agnat ira animarum haec lex de caehb tu tot iam seculis traxerit in aeternum exitium. Quanquam igitur caelibatus fortassis ad opes Eecletiallicas retinendas est ae commodatior. tamen maior habenda est ratio veri cultus oci, salutis animarum. N publici exempli. saeerdotes polluti mala eonscientia non possunt lacum invocate, ruunt in inter tum perpetuum,& nocent exemisplo moribus aliorum. Si his tantis causis gubernatores non moventur. s impediunt veram Dei in . oeationem , si non alii ei untur exitio aliorum,profecto dura est Ecclesiae servitus. Quare oramus, ut hoc vinculo caelibatus ministri Evangelii liberentur. s. Abusus frequentissimus est ubique, qui graviter ostendit Deum, quod homines obnoxii publicaε turpitudini petunt ab solutionem,& c cenam Domini, sine vera poenitentia , tam eis propter solennem ritum, quandam fmulationem poenitentiae pro se serunt. Hoe eo fit, quia Episcopi multis stetitis neglexerunt Iudi eis Ecclesiastica, ut pollea dicetnus. Sed tamen mandetur pastoribus, ut pruia denter sacramenta administrent, nee absolvant eos, qui non promittunt emendationem vitae. Et, si possunt obnoxios manifestae turpitudini indicent iudicibus Ecclesiasticis,aut aliis magistratibus. io. Pastoret in singulis Ecesesis audiant semel in anno ordine auditores, pret sertim rudiores: ac fidem eorum explorent: idque in templo fiat. Nee potest hac in re quisquam detrectare pastoris auia thoritatem quia snguli debemus fidein profiteri, prasertim apud pastores pios & fideles, cum hoe ex osse io pollulant. Ibi pastor singulos etiam ea quae cuiusque aetas aut mores postulant, prudenter.& graviter monear, di erudiat indoctiores, de s dride moribus. de usu sacramentorum. ii. Et ut popultis tranquilla de pia conscientia ad coenam Domini accedere possit, eon scietitiis
illorum consulatur, qui eum norint veterem Ecclesae morem, integro Sacramento uti malunt. Nemo cireumferens malam conscientiam potest Deum invocare,ut igitur Deus colatur,& ut eonsulatur hominum saluti,gubernator es maxime ea vere debent, ne laedantur piae conscientiae. Constat hane e
rem iam instit ita messe, ut si dem eonfrinet in pavidis mentibus . seu consolationem adferat, di ut
hic gratiae agantur Deo. Quomodo autem consolationem eapiet, aut aget gratias exulcerata conis
scientia: Hae e areana vulnera gubernatores Ecclesae intelligere,& sanare debebant. Ideo tollatueabus ut, videlicet prohibitio calicis. 1. Maximus & universalis abusus est, quod non exercentur Judieta Eeclesiastiea, nee de doctri na. nee de moribus sacerdotum aut populi. primum Pontifices quando convoearunt Synodos ad veram,& aequam cogitationem de doctrina λ sed iam de partieularibus Ecelestis agimus. Episcopi habent Oisciales, ut vocant, quibus controversae de contractibus sponsilium , Ee aliae quaedam inquisitiones commissae sunt. Hi nec intelligunt osse tum suum,nee saeiunt. ded habent quaedam aucupia pecunia,quae longum esset recitare. Non possimus sine magno dolore commemorare Eecissae calamitates. Nos in Germania titulos habemus Episcoporum, Episcopos qui osse tum suum faciant,non habemus. Cum enim qira tuor sint proecipua Episcopi ossicia, doeere & gubernare doctri nam, ordinare di explorare ordinandos. praeeste iudiciis Ecclesiasti eis. N vistare Eeeses,si nostri Episcopi in Germania vix umbram & eeremoniam unius muneris retinent , videlicet oldinationem sine exploratione. Iuterim tenent amplas ditiones. quas eum administrant, Ducum ossiciis funguntur, non Episcoporum. Q. as si volunt retinere,non enim impedimus, deliberetur de eertis, qui verὰ
regant Ecclesax: de ut supradictum est oportere in qualibet dioeees esse certos delectos viros, qui praesint orginationi, de explorationi ordinandorum, ita snt, seu iidem, seu alii, qui praesint iudiciis Eeelesasticis,& vistent Ecclesias. Fungitur igi ur vero munere Episcopi, seu unus aliquis certo lieo. seu haee Aeetiria iudi eum. Neeesti est enim in Ecelesia esse aliquos idoneos gubernatores doctri4nae & ordinationis.Necesse est Iudicia exerceri de dot trina.& de controversis sponsalium, de divo hiis . Necesse est restitui excommunicationem mandatam in Evangelio. Hune Episcopi vicarium, seu hane decuriam iudie una tueatur iIle, qui titulum tenet Episeopi. Jam si eollegia haberent viros doctos, pios & exercitatos: expeditissim uiti esset legere hosJudices ex collesiis. Sed addendi sunt aliqui honesti, graves.&docti viri latet. Et in singulis dioeeesbus pro magnitudine plures tales deeuriae ludicum constituantur, sed si una suprema, quae, ut dictum est, si velut viearia Episcopi. Ut autem,beant hae decutiet honesta stipendia, eertae praebendae seu cesta collegia, seu reditus monasteriorum ad hos usus transferantur. Quanta est enim turba otiosorum& ignavissimorum hominum nune