Fontes rerum Germanicarum bd. Johannes Victoriensis und andere geschichtsquellen Deutschlands im vierzehnten iahrhundert. 1843

381쪽

aufugium assumpsisse, in BriSacho Reno transito, Rubach oppidum et alia que ad Argentinensem pertinent preSulem, lacessivit. Albertus Magunciam veniens, et Adolsus nunc directe nunc ex alere preitinerantem ducem concite sequebatur. Presul aguntinus primo in quodam loco rurali in vicinia civitatis Moguntine, Alberto presente, publice Adollam tanquam periurum et excommunicatum Violatorem fidei, et quod infinitam pecuniam a rege Anglie acceperit, nec ei sicut promisit in adiutorium contra regem

Francie venerit, et indignum regno, immo n0n SSe regem R0manorum pronunciat. Et concurrente assensu regis Bo-

hemie, marchionis de Brandenburch, atque ducis Saxonie, Albertum dignum, et defensorem ecclesie perutilem attollit, et concionatione sormata regem Romanorum in omnium audientia promulgavit. Qui retrocedens circa ormatiam

castra locat.

Adolsus electa multitudine armatorum de orientali Francia, de Reni partibus cum Ottone duco a varie et Rudolso Palatino ex adverso Alberti tentoria sua fixit Albertus sciens Adolsum ancipitis animi et precipitem, eius copia explo ravit, ut eas p0SSet minuere c0gitavit Adolsus autem incensus animo Albertum paucis se comitantibus querita l. Quisugam arte simulans, Adollam a suis longe traxit. Quod cernens Alberius, duceminarinthiemein ricum, qui in Signi0 precunctis ibi claruit, et ali0s alloquitur, et ad constantiam adhortatur. At vero ac acies partium impetu quodam occursitant, ordinem per turma et agmina Servare non Valentes,

pretio se intricant, et bucinis concrepantibus in loco qui 129s Collis Leporum dicitur sit congressus Turmale vexillum M Wl berii comes de Liningen, Adolii vero ir bone sed non liberenacionis de Rechperg, rapidissimo impetu cordis prestantissimi ac intrepidi retulerunt. Ubi sortissimi, Suarum Virium exercente virtutem, enSes lanceas evibrantes, pretium inchoatur. Adolsus magis inconsulte quam ignaVe pugnans, galea de capite eius distringitur, et sicut ursa in saltu raptis catulis seviens dimicavit. Et cum Alberio se cursu rapido vicinaret, Albertum inclamavit. Qui videns eum facie delectum galea deiecta, primo ictu gladii super palpebram oculi vulneravit, et diffundente se sanguine, vultu obnubilato, de dextrario procidi super terram. Interim partes

382쪽

iii modum conssali turbinis commixte sortissime pugnaVerunt. Otto dux Ba varie et Rudolsus Palatinus fortunam sui regis videntes invalidam, erga vertunt. Nobiles de Hellanstain, de Stralenbercti cum pluribus abscesserunt, et Sue glorie indelebilem maculam tradiderunt. berhardus comes de I algenelipogen captivus ad Albertum ducitur, et signifer Rudolii ducis Golfridus de Bruti ex vir magnificus, post hec multis annis uos claros actus in hoc pretio cicatricibus Suorum Vulnerum ostenderunt. Adolsus autem ut quidam

dicunt gladio Alberti, alii gladio Irsuli comitis, alii gladio

iunioris comitis de Gemino-ponte, qui etiam mox aquam quandam transiens est submersus, alii cuiusdam e inrici militis dicti Ramsach alii Silvestris comitis, quod et Alberius in posterum testabatur, prostratus, mortuuS S repertuS. Et nobiles de Hysenburch de Bikkenpach, demolienVel simul pro Strati, in eius latere exuviati armis bellicis iacuerunt. 0rpus regis ad monasterium sanctimonialium, quod Vallis Rosarum dicitur, Cisterciensis ordinis, transfertur, ibique pro necessitate temporis tumulatur. Et Alberto per omnia compita victoria cum magnis laudibus acclamatur. 0hemundus Τrc- verenSis presul, filius berhardi comitis, cum innumera multitudine in succursum Adolso venire volentes, audientes quod gestum fuerat, revertuntur. Maguntinus pontifex Eberhardo comiti latitanti et ex latebris educto, quod ab Alberto discesserat et nunc eius captivus existeret exprobravit. Qui non propter perfidiam sed propter fidei constantiam asseruit e pugna S Se bonum

certamen certaSSe, idem vero et legitimo domino conser VaSSe, nec conScientiam nec nominis sui decentiam denigraSSe. Idem autem presul aguntinus Eberhardus de Εppensiain dictus, diem huius victorie Sollempnem per Suam dy0cesim scilicet festum beatorum martyrum Processi et Martiniani constituit, imitans Machabeum, qui illum diem sollempnem inposterum Sanci xit, in quo de ichanore triumphavit. Regnavit autem Adolsus anni Sex men Sem unum. Cuius conditionem status versibus Ovidii possumus demonStrare, qui dicit: Omnia sunt hominum tenui pendentia filo, Et subito casu que valuere ruunt.

383쪽

Albertus etiam comitem Eberhardum et alios nobiles so-hilos ad suam amiciliam et gratiam admisit, et restilis beneficiis honoribus ampliavit. Sicque in Franchensuri ad eum omnibus confluentibus, et accersita con thorale domna Eligabeth, Aquisgrani 0llempniter coronatur, assi Stente Sibi comite Gerhardo Iuliacensi et maximum ad hoc genu obsequii exhibente. Absente enim vel non existente epi Scopo Coloniensi, cuius est officii regem con Secrare ungere O-r0nare, abbas Sancti Cornelii auctoritate Speciali privilegialus est ad hoc ossicium Xequendum. Anno domini in .ce .lXXXX.ix Raymundus patriarcha, O 1299ritur, et succes Sit ei Petrus, Vir providus et modestus. Hoc anno Lude vicus Ottome inricus duces Icarinthie in civitate sancti iti curiam celebrant et novum militiam, ad quam do diversis partibus plurimi convenerunt. Ipsi militare decus Su Scipientes, ibidem per abbatem sancti Lamberti consecrati, gladio Sunt Sunt accincti, et cum eis maxima multitudo, expensas cum affluentia et sustu divitiarum et glorie ostentantes, terricolis terrorem incutientes, et nomen Suum longe lateque ad regiones alias diffundebant. Albertus aulem rex in omnibus locis actum regium circuiens exercebat, ad Sovenientibus nobilibus e civibus favorabiliter in suis agendis, maxima maturitate animi et beneficentia complacebat.

Audivitque a multis, quod in libro Regum scribitur: Νunquam pax poterit esse a viro, qui interfecit dominum Suum, scilicet Hela, quem interfecit, et regnavit pro eo. Albertus dissimulans se audire respuit garrulantes, iuxta illud Salom0nis: Ν respondeas stulto iuxta stultitiam suum. Et rudentius dicit is Νobilo vincendi genus est patientia, vincit Qui patitur. Si vis vincere, disce ali. De curia regis in ornberct, de anno iubileo, et princiμ-bus resti se opponentibus. v. iiii.

Anno domini in .ccc rex sollempnem curiam in Nornbercti 1298 prec0nigat, ad quam rex Dacie miserabiliter satis venit, suum conqueren eXulatum, et a regno Se deiectum deplorans, iudicium et iustitiam postulavit. Rex Bohemie, univerSi quoque regni principes et optimates cum multitudine prelatorum eccleSias licorum episcop0rum abbatum rep0Sit 0rum

384쪽

ducum marchionum comitum nobilium et baronum illic estive et decentissime convenerunt. Non invenitur a tempore cuius n0n Si memoria, quod in una curia sicut hic omnes fuerint electores scilicet reverensis Moguntinus, Coloniensis, Palatinus dux Ba varie, dux Saxonie, marchio Bran deliburgensis. Rex Bohemi non elector reputatur sed dissensio eligentium Si eveneri arbitrator, et pars cui innititur valentior estimatur. Feruntur ibi fuisse episc0pi quinquaginta duces comites libere conditionis trecenti militum quinque milia congregati. In qua curia rex filios suos de suis principatibus investivit, et adverSario SUOS, quo Occulte habere videbatur silper Statu regni, sibi fecit lavo rabiles, eorumque se Servitiis et amicitia communivit Plures de suis dominiis principes et nobiles, episcopos et prelatos de suis imperialibus regiis manibus insignivit. In absentes et venire contempnentes, n0 tamque contractam ex hoc negligenti vel contemptus, nullatenus Surdi auribus pertransivit, sed suo tempori reservavit. Affuit ibi Chunradus episcopus alcgburgensis, qui ab0litis omnibus preteritis ac retroactis concus Sionibus regi et suorum filiorum gratiam pacatis omnibus acquisivit, eorumque sumulatibus deliter in antea se vincivit. Hic epiScopis presentibus vinum Regivolum et soces pisces Danubiales, raros in eorum partibus, cum reverentia propinavit, divitiasque et gloriam suam ante presentationis studio demonstravit. Soluta curia rex optimo laetus consilio ad curiam pro sua approbatione egregios Viros Iohannem Tullensem episcopum, libere conditionis virum et literatissimum, et spectabilem comitem de Oettingen, instructos de omnibus deStinavit. Qui omnia commissa modestissime inceris propositionibus exequentes, inanile sunt reversi. Hoc tempore bellum Francorum cum Flandrensibus agebatur, quod in longum trahebatur. Regem enim sibi quendam textrini operis Petrum constituerant civitates suo comite destitute, et confluentibus ad eos de diversis partibus nobi-1302 libus viriliter resistebent. Ubi adeo deleta est militia regis F, Francie, ut nobiles vidue plures, maritis occisis, ducerent clericos, qui instaurali in numerum occis0rum, Spiritualibus armis abiectis, agente rege deinde secularii e militarent.

1 an de pabsilichen lios Dissilire by

385쪽

Η0 tempore rex Albertus et rex Franci in civitale 1299 Tullens colloquium habuerunt, et tractatibus pluribus a ' μbitis de causa Flandrensium et diversis, inter alia de nuptiis

liberorum suorum pactum roboratur. Cui colloqui Treverensis Boliemundus, Moguntinus Gebhardus, Coloniensis Wikeboldus archiepiscopi, cum reclaris Alemanni Viris, magnalibus et nobilibus innumeris, assuerunt. Obtulit etiam rex Alberius regi Francorum ducentorum canum eximiorum munus ad venatum cum instructoribus ille dextrarios, et alia dona obtulit pretiosa. Post hec misit rex ad regem Franci pro filia sua lanx Rudolso primogenito suo in uxorem. Que in Austriam gloriose transducta brevi tem-p0re Supervixit, et sine prole decedens in Vienna apud Minores fratres cernitur tumulata Mogontinus presul cum rege labores habitos et expensas quingentarum marcarum argenti Summam petiit restaurari. Rege non habente quod tam prompte redderet, sed promissa solvendi suciens , pontifex indignatur cornum gerens venalicum, et capSellam quam in latere deserebat percutiens, multo in ea restra, asseruit, contineri. Et reverensem et Coloniensem epiScopos, et Rudollam Palatinum circumagitat, ut Secum conspirationem sacerent contra regem. O quam digne verSibus Persi videtur hic pontifex seriendus isPelliculam veterem relinens sub fronte p0litus, Astutam rapido retinens sub pectore vulpem. Hoc anno apud urnbercti ortum habuit, quod quidam nobilis dictus rex Rinisse isch, et fidei succensus, publice clamavit accinctus gladio super emur: Qui domini est iungatur mihil componens exercitum in sinite multitudinis circumquaque per civitates singulas Iudeos diversu genere mortium trucidavit, ita ut a tempore Titi et Vespasiani tantam cladem nullo tempore sint experii. Et digne: quia corpus domini impie et indecenter, quod abominabile est dicere, tractaverunt, sicut in miraculis consequentibus

est compertum.

Anno domini m.ccc.i Bonifacius papa instituit annum imiiubileum, qui annus iuxta Veteris ritus decreta in septima hebdomada annorum pro libertate et quiete, pro re Ver Sion exulum, recuperatione hereditatis et remissione fuerat

386쪽

sollempnibus gaudiis institutus. Et properabant ad urbem pro Su0rum peccaminum relaxatione et gratio consecutione de omnibus mundi partibus prope infiniti . Papa a transitu Friderici imperatoris forsitan hunc annum, compulali annis ecclesiam temporaliter quievisse, et ut se ad libertatem atque quietem patrio disponeret, per depoSiti0nem

servilium operum annotavit.

Rex Albertus principibus contra se armatis cogitans obviare, comitibus Ribaurie, Scilicet Gelrie, Iuliaci de Monte, ut Coloniensem presulem concutiant et impediant, studuit prevenire. Qui ad hoc omnem operam adhibebant. Mandat etiam officialibus suis per Weviam, ut sor0ris sue filium Ru-dulsum invadere non obmittant. Qui augingen Sch0nga v Verdeam castrum S e Wiscli ver Sivebelbercti bellice sunt

aggreSSi, quo ad imperium pertinebant. Sed Lude vicus pater Rud0lsi ea indebite per longa tempora possidebat.

Hoc anno Petrus patriarcha moritur, et anno dominim ecf.ii Ottobonus eligitur. Hicieinrici ducis arinthi emunitiones quasdam in Icarinthia bligavit ad terminum Statutum, et contra virum nobilem demolienburet eum mullis aliis stipendiavit Castrumque eius sortis Sinai turribus munitum vallavit. Et cum non esset spe castrum obtinendi orationi se dedit, devotissime domino supplicans et Virgini gloriose, ut adversarium ecclesie contereret. Et ecce mane facto ducis arinthie vexillum sine omni resistentia erectum in medio castri omnes de deterruit, ut castro tradito vix exitum salvis corporibus ob linerent. Castro vero ad nichilum deducto et penitus dissipato lapide super lapidem non relicto, sicut hodie cernitur, beata virgo suam eccle Siam respexit e patriarcha cum gloriosa victoria ad propria remeavit. 1301 0dem anno rex iggenburch civitatem in Alsalia obsedit, et habito intento suo, Algeiam occupavit. Qua perpacia tradita, dolishaim civitatem aggreditur expugnare. Uuod dum celeriter perficere non valeret, Vinea et Segetes per circuitum dissipavit, enumque transiens iuxta Spiram, comportalis victualibus civitatem presulis Mogun-

387쪽

tini, que Pinga dicitur, sortissima circumgi ratione valla it. Et circum quaque vastatis omnibus, et precipue monaSterio sanctimonialium, quod M0ns Sancti Rud perti dicitur, qu0d super aliam fluvium positum es in vicinia civitatis, cives coartati regis gratio se dederunt. Presul iram regis contra Sebullientem sentiens, tria castra obtulit, ut deinde regem non offenderet. Que nobili vir de Brune sunt commissa, tali interpositione, ut nunquam redderentur si manum levaret dereliquo contra regem. Audiens hoc Palatinus, propere Venit, e gratie se Subiciens regis indulgentiam acquisivit. Eodem anno in ollaudiam rex restaurat militem, que terra imperio vacare cepit. Sed propter terro illius palustria loca, in quibus periculum incidere metuebat, petentibus civibus Coloniensibus, qui cum suo resule disceptabant, permanSit cum exercitu, inter Coloniam et Bunnam 1302 tentoria fixit, et usque hodie Palcgus regis Alberti ab in 'ςycolis dicitur idem locus. Et ibi persistens, terram epiSc0piper omne diStrictus provincie demolitur. Deinde Coloniam ingreditur, magni muneribus et laudibus est SusceptuS. Et ecce quidam vinolenter pro condicto metrete Vini, regem nobilem et monoculum bene venisse ad terras illas exclamavit. Rex subridens, ait: Bibe, bibe et non te deterreat deformitas visus nostri. Theodosium imitans, qui ad taliareSpondebat, dicens: Si quis nostra maledictis crediderit laceSSenda, eum pene nolumus subiacere quoniam si ex levitate processit, contempnendum est; si ex inSunia, mi seratione dignum est; si ex iniuria, remittendum est. Audivit eo tempore rex, quod Rudolsus Palatinii matrem captivasset, eiusque icedominum qui rexit pro inciam decollasse l. Et ascendit rex in civitatem ordiiugam Recte, Sororem Suam a vinculis absolutam cum filio concorda it. Moritur h0 tempore Bohemundus resul reverenSis, et substituitur Dietricus frater regis Adulfi Agentibus autem amici conveniunt rex et resul, et sit plena reconciliatio inter eos reliquosque Adolso per carnem ei Sanguinem attinente S. Rex autem et presul per osculum amiciti sedera exhibentes, eiulante resule in excelsum, ab utroque, scilicet rege et presule, ubertim lacrime distillarunt, OmneSquo presentes sentes super hoc omnipotentem deum laudaverunt. Νichil enim, ut ait Augustinus, in terrenis

388쪽

rebus atque mortalibus pace gratius solet amari, nichil desiderabilius concupisci, nichil potest melius inveniri quia nomen pacis dulce est, et res ipsa, ut in Paradoxis dicit Tullius, salutari S. De legatione restis a papam de re o varie, et articulis contra papam Bonifactum. v. v. 130 Anno domini supradicto scilicet m.ccciii rex misit virum religiosum abbatem de Salem, i Sterciensis ordinis, et nobilem virum de Schellen bercti cum cancellario suo ad summum pontificem, gratiam approbationis, et confirmationis sibi postulans beneficium exhiberi. Quibus admissis ad papam et perauditis papa ait: Occidisti, et insuper possessisti, replicans quod Adolsum Albertus occiderit et regnum apprehenderit memorans consortem eius reginam sororem Chun-radini de radice Friderici secundi hos lis ecclesie processis Se; ignorans quod unam matrem habuerint duos patres Chun-radinus Chun rado rege, filio Friderici imperatoris, progenitus est regina ex Meinhardo duce arinthi procreata, quem in maritum post prioris mariti transitum Chun radini genetrix est sortita. Sicque dura pontifice respondente, insecto negotio sicut priores nuncii cum tristitia sunt reversi. Hoc in tempore rex unam filiam Suam Hermanno marchioni Brande liburgensi, qui dictus est cum pilo, Sociavit. Quo defuncto sine liberis duci rati lavi in Poloniam copulatur. Accidit interea, quod soror regis regina Bohemi e moreretur, unum filium Velasgestatim et tres filias relinquens Papa vero infestum habuit regem Franci propter Columpnenses, quia ab eo refugium quesiverunt crevitque livor inter eos, qui mitigari non poterat, nec reStringi. adi Moritur etiam hoc tempore Andreas sine herede rex

Ungarie, gener regis Alberti δ. Papa vero arolum ilium sororis Alberti, aroli principis filium, que in Apuliam tradita suerat, per cardinalem qui Gentilis dictus est, ad regnum Ungario suscipiendum destinavit. Dux etiam Otto Bawarie, qui suerat filius silie Bel regis, vocatus capitur, et angustatus de illis partibus vix evasit Filius quoque regis Boliemi invitatus suit, et ipse ex matre patris de sanguine Bel suit, bonamque partem circa metas habui Sed dum

389쪽

papa omnes arolo adversantes excommunicationis gladiolariret, rex Bohemi suum filium revocavit. arolus ero in monasterio Bele-sontis, Cistertiensis ordinis, degebat, sustinens a Spera plurima et adversa, quousque adVerSariorum decrescente40tentia, regnum polentialiter est adeptus. Accepta prima uxore filia ducis Polonie, secunda filia imperatoris eiurici, sorore Iohannis regis Bohemie, tertiasti Lottonis regis raxovie, ex qua heredes genuit, a fluentiam prosperitatis gloriam et divitias est adeptus. Papa autem contrarios sibi habens regem Francorum propter C 0lumpnensium silicti0nem, et quod Minores et alios Mendicantes turbavit, gratias eis factas per predecessores suos cassando de testamentis, quorum quartam partem, prius ei indultam, ecclesiis dandam parochialibus ordinavit; insuper e regem Bohemorum pr0pter Suam et filii excommunicationem, regem quoque Romanorum pr0pter gratie denegationem Corde tamen retractans quod sibi et ecclesie utile posset esse, mandat Alberto ut ad eum sol Iempnes nuntios dirigere non obmittat. Qui comitem Eber-hardum de algenelipogen transmisit, a quo papa petiit, ut re quempiam suorum suo sanguini commisceret et matrimonialiter copularet, si vellet omnia que postulaverat ad placitum adipisci. Rex vero letus essectus S senSum tribuit, statimque papa electionem approbavit. De poteStatis plenitudine super casu homicidii et crimine leSe maiestatis, de morte scilicet Adolfi, misericorditer dispensaVit, in reliquum glorians do eius amicitia Suscitari, inquienS, michi leonem ab oriente, qui fremitu vocisque sue rustitu causam ecclesie inicafit. Vocavitque eum ad 0r0nam imperii, cuius legationis baiulus fuit He inricus abbas Uterine Vallis, postea abbas illariensis Cisterciensis ordinis, deinde imperatoris einrici cancellarius et episcopus riden linuS. Papa consorinitate regalis amicitie confortatus, concilium Rome indicit, processus contra regem Franci di0taturuS, prelatis de diversis mundi partibus accersitis, qu0 rex Francie procedere undique impedivit. Iterum Secundam V0cationem facit, iterum rex obsistit. Et coadunatis archiepiscopis prelatis decretistis theologis et magistris c0ntra papam per os archiepiscopi Arelatensis subn0tatos articul0S

i contrarios is spater in contrarium eanderi.

390쪽

publica it Primus Sic, quod Si publicus simoniacus, quod dicit se n0n 0SSe committere simoniam Secundus, quod sit publicanus . ertius, quod homicidium perpetraverit. Quartus, quod Sit usurarius manifestus. Quintus, quod non adhibet fidem erbis conficientibus euchariStiam sacrosanctam. Sextus, quod anima sit mortalis, et qu0d aliud gaudium non sit nisi vite presentis. Septimus, qu0d Sit revelator conseSSionum, quia coegit quendam cardinalem ut ei consessionem cuiusdam episcopi de Hispania sibi factam revelaret qua revelata episc0pum dep0suit, et p0S accepta pecunia restituit sicut prius Octavus, quod habuit duas neptes consanguineas concubinas, et ex utraque filios genuit, quorum unus in episc0pum S promotus Nonus, quod regi Anglie dedit omnes decimas ecclesiasticas decem annis in regno suo contra regem Francie Decimus, qu0 stipendiavit Sarracenos, ut Siciliam invaderent, ubi Christiani nominis triginta milia hominum sunt occisa, nichilominus Christiani obtinuerunt Vict0riam gl0riosam. Quorum omnium veritas vel salsitas nullatenus relator ascribatur, sed auditoris sive lectoris iudicio committatur. Scriptum est enim: Principem p0puli tui non maledices. sicut dicit Iuvenalis; is omne animi vitium tanto conspectius in se Crimen habet, quanto maior qui peccat habetur. De morte pape, et pacatione regni Bohemie p. i.

1303 Anno domini m. ccc.iii Bonifacius audiens tam execrabiles articul0s contra se moveri, transtulit se ab Urbe in Anagniam, et c0nvocatis cardinalibus regem Francie a regno deicere per quoscunque modos OSSet, cordialiter labora vit. Et primo statui eum severitatis apostolice gladio, Scilicet excommunicationis anathemate, seriendum. Quo c0mperi rex Columpnenses ad se Vocatos quingentis militibus armat, ad consilium cuiusdam sui militis, qui Guilhelmus dictus est de ugereto, ut pape perditioni laqueum iniciani, animat et c0nsortat. Qui navigi disposito per maria sulcando Anagniam perveniunt, apale palatium sa- ventibus civibus circumdant, ruplis repagulis oStiorum papa cardinales et secum existentes fugiunt, intra pape cameram