장음표시 사용
61쪽
Igitur Romanorum rex Rudolsus cum senuisset et provecte elatis esset, post multorum annorum curricula jam vergeret ad occasum, Viii anno regni Sui, plenus dierum c0rreptus febre, languor naturali eccleSiasticis receptis Sacramenti et saelo testamenio, viam universe 1291 carnis ingrediens, sinem laudabilem est Sortitus. Quo tamen gratia perpaucis regibus est concessa. am sere omne rege aut veneno aut gladio videmus crebrius interire. Hic in civitate Spire cum aliis regibus honestius Sepelitur, ubi exanime corpus eius diem novissimum est expectans. Interim spiritus eius mereatur celestia gaudia
possidere. tamen lDefuncto igitur egregio regni gubernalore, principes, ad quos jus respicit eligendi, ad creandum alium regem in Franchensur sibi diem statuunt et prefigunt. Ubi cum 1292 convenissent in electione facienda minime conc0rdarunt. PNonnulli enim elegerunt Albertum ducem Austrie, sicut illustris dux Lud vicus videlicet a varie, qui cum quibusdam aliis principibus, quasi ad Sp0nsalia celebranda,
illuc sincere venerat inermis EpiScopii vero Moguntinus et alii pontifices electores non sine dolo illuc venerant cum multo milite et magno exercitu armatorum. Illi vero elegerunt Adolphum comitem de agravia, virum probum et manu propria acerrimum pugnat0rem, quem per vim alii non consentientibus, lam in confirmatione quam in consecratione et aliis suis uribus percipiendis, in regem promoverunt. Ideo autem hunc ad regnum proficere decreVerunt, quia Sperabant eum magis eis miliorem seriet in suis agendis tractabiliorem. Ad hoc exhortantee0 rege Rudolso, contra quem non audebant mutire, lantum oppreSSerat e0S, et quando volebat ad quequo Servitia perurgebat.
Cum igitur Adolphus rex sine ambitione et absque sui labore Romanum imperium suscepiSSet, divina sibi favente gratia incepit regni negotia Strennue gubernare. Sed quia dominus Lud vicus illustris dux Bawarie in
electione non consensit in eum, conSobrinum suum ducem Austrie promovere geStiens, Si non intercepissent alii electores. Quod cum rex animadvertiSSet, ipsum et quos dam alios nun SSe cum eo gratia vel favore in suis
62쪽
agendis, se eis exhibuit duriorem. Quod dissi nititur non valentes, videlicet ipsum non e S Se incerum contra OS, mala voluntate concepta adverSu eum, rarius et lento gradu eius curiam frequentarunt. Post hec n0n ullo interiecto tempore, anno domini 129 m. cclxxxx.iiii. dominu Lud vicit illustris dux Bawarie, cum esset in Ilaidelbercti, infirmitalem gravem incidit corporalem, et subito ingravescente corporis molestia despe ratis a medicis consulitur ei, ut 0gitet de salute anime et consessione revia viaticum recipiat Salutare. Quod divina inspirante gratia n0n negligens, rite eccleSiasticis receptis sacramentis, inStante ultima hora vile sue, non
inmemor undationis sue in urStenveli, jubet se post exitum suum illuc duci ac sepeliri. at hec dicendo et νκa alia salutaria monita in vigilia purificationis beate Martei feliciter exspiravit. Quo mortuo officiales sui ad terram
suam et ad claustrum undationi Sue non sine merore suum dominum mortuum reduxerunt. Quem vere tota
Ba varia plangere debuerat et plorare, quia ipso vivente rerum opulentia et pacis habundantia et multo commodo fruebatur ipso autem de medio Sublato, mullis malis oppressa sine cessatione, multa discrimina Seu pericula usque in diem patitur hodiernum. Cum autem delatus esset ad locum quo ipse jusserat, ad claustrum videlicet in ur- Stenveli, quod ipSe undaverat, ibi d0minus Oilo illustris dux Bawarie, venerabilis nicho FriSingenSis episcopus, dominus Reinbolo yStelensis episcopus, ali Sponensis episcopus et multi prelati iis interfuere exequiis, filiis
etiam suis Rudolso et Lud vico presentibus, terro honestis-Sime commendatur, cuius anima in conspectu D0mini sine sine gaudiis mereatur perfrui sempiternis. Dux iste indisciplina et morum Venustate omnes alios principes Superavit pariter et exceSSit, cuius prerogative grati heres ex lilii Lud vicus filius suus novissimus, eadem gratia
vernans pariter et eoru Scan S.
Post hec parvo laps tempore Adolsus rex median-bus honestis viris ex utraque parte rem agentibus, filiam
63쪽
suam Maelii hildim honestissimam domicellam Rudolso illi stri duci a varie matrimonialiter jungit, existimans sibi iri lare perutile si tam honesium virum et egregie dignita
tis sibi secerit amicum, et ex eo Sperans Se in regno fieri sortiorem. Ipso autem Adolso primo regnum intrante pacifica suerant omnia et tranquilla. Sed eodem in tempore terra Maei chSnensis omnium heredum possessore destiluitur et privatur, quam quidam marchio petens irrequisito rege et sine eius scitu, ad quem extinclis heredibus eiusdem terrejus respicit conserendi, quia Sue terre eminus adiacet, potenter eam intrat et sibi subicit, faventibus sibi ministris eiusdem terre, et eam manu possidet violenta. Quo omperto rex collecto exercitu, rempublicam cupiens ampliare, intrat eandem terram, et emptat eandem rapere de manu iniuste possidentium. Sed non profecit. Repulsam enim sustinens saligat eam incendi et rapina, et tandem in- seelo negotio exire cogitur, quod revera regiam non decuit maiestatem. Non erat fortuna cum eo quomodo cum rege Rudolso antecessore suo, Sed malis successibus cepit ei fortuna citius noVercari. Porro Albertus dux Austri sentiens se frustratum et fraudatum regno indoluit, et dilationem ultionis non sustinens contra fas regem Adollam parat invadere et quanta potuit virtute omnimodis supplantare. Porro per sollempnes nuntios apud principes et quosque magnates querit gratiam et favorem, aperit rarium, et manu largi SSima multorum burSas reficit, quo regni apicem valeat adipisci, et quo antea contrarios sustinuit, jam muneribus sibi al- trahit et asciscit. Denique tantum de argento expenderat Super usus proprios et alii necessariis, ut una mula tunc temporis in communi soro levius quam ante desulcatis quinque solidis venderetur. Sed non incassum distribuit, quia ex eo lucrum non modicum reportavit. Principes ero qui doliam regem ante ad regni solium promo- Verant, Verterunt Se ab eo, et non serva erunt sibi fidem, quam sibi ante fideliter inpenderunt. Quo exemplo docemur, fidem non esse ponendam in homine in hac vita. Denique Albertus dux Austrie concepi odio contra regem de morte eius truciat, Struit insidiaS, laqueum ten-
64쪽
dit, et queque nociva molitur, ut ipSum Strangulet et quandoque intersciat innocenteni. Et mitigatis principibus et corrupti S, qui ante fuerant de parte regis, ut jam dentatoribus nenio Sit, qui eum contra regem prohibeat malignari, as Sumptis Australibu et in garis ascendit ad partes Si 'evie recipiens se ibi in loco lutiori, ubi collegit magnum exercitum et armalorum multitudinem c0pio Sam. x quo consortalus animum induit ferocem, et considens in multitudine divitiarum suarum et sortitudine manus Sueintrepide regem labora invadere non Sine fraude et dolo, loco et tempore ibi plo. Quo audito Ad 0lsus rex, cernens Se haberi contemptui, et Servum preceptori Suo velle illicite dominari, ac lus dolore cordis intrinsecus juravit per viventem in Secula, Se non quie Scere, quo usque dux Austrie ceptis deSi Stat, Vel coactus contra eum de Sina malignari, Vel ipse cum ipso ambo simul pereant, vel uno salvato altervi eius perpetuo non adiciat ut resurgat. Et tali secum habita deliberatione mox nuntios milli ad omne nobiles, et civitatibus ei suis officialibus imperat universiS, ut Sepreparent et in vas irem regni manu armata secum invadere non ob milian et erigentem se contra regiam maieStalem, Super ausu emerari ab Omnibus conteratur; et alem vindictu in excipiat, que celeris vel huic simile allemplare volentibus perpetuo tranSeat in terrorem . Congregalo igitur de regno Suo magno exercitu, tam equitum quam etiam peditum, hostem suum eminu intrepide jam Xpectan S. Dux vero Austrie callide agens, ut homo Sapiens et maturo pollens ingenio, ad pretium optime preparatus VerSullam Suam agere non negligens jam fugam Simulat jam regi se simulat obviare, ut ipsu in ad pugnam provocet et abstrahat a peditibus, Sine quibus ipSum non dubilat expugnare. Nuod postea rei exiliis comprobavit. Re vero super Omnes audacissimus et nimis Vehemen ad pugnandum, limens hostem suum elabi de manibus suis, dimillens pedites et licentialis eis, in hoc negligentius agens, pretium celerius maturavit. Et cum 129 adversario suo cum Suo exercitu appropiaret, repente , instaurat militem, in Struit aciem con Serit pugnam, et
65쪽
multis eum prohibentibus non aequiescens, primus in hoSlem ruit et sere primus cecidit, presertim quia tanto servore certaminis debili latus fuerit, non amplius SurrecturuS. Quod diu latere non potuit, quia de parte regis alii occisi, alii vulnerati, alii capti, et sere omnibus equi occisis victoria duci Austrie acclamatur. ec mirum, Omne enim opus quod male incipitur, necessario malum exitum sortietur. Quia si re hanc pugnam consultius inchoasset, profecto sine ui destructione felicius terminasset; et quamvis ibi contra justitiam uerit dimicatum, quia susnon est servum contra dominum litigare, lumen hec victoria Dei judicio cum millenda est, qui solus discernit
causam et rationem reruin omnium antequam fiant.
Post hec dolius rex post infelicem casum desertur ad quoddam claustrum et ibidem a Suis cum magno eiulatu et planctu honestius sepelitur. Rex si principes regni minus reverens vel honorans dissicilem se eis reddidit in se idis conserendis, quod etiam sibi non cessit in prosperum. Quia unus Orii in ea de causa contra eum surrexit et multis malis contra eum efferbuit in lanium, ut usque ad campestre bellum pSum provocanS, Sicut presulum est ipsum debellans, regno pariter et ita privaret. Hic tamen plangendus est, quia revera homo erat liberalis, et Isensas viduarum et Orphanorum, tinnium potuit, vindicavit. Eodem vero in prelio Rudulsus illustris dux a varie, filiaster eiusdem regis, magnam acturam rerum RSSUS eSt, et omnes nobiles sui exercitus, lam in equis quam in armiS, dampnum maximum acceperunt, et in tantum attenuati Sunt rebus, quod mulli tyrones, facti ibi in prelio videlicet nox milites, pedes ad propria remearent. Porro Albertus dux Austrie post cruentam victoriam eodem in loco ubi pugnatum sui ad spatium Septem dierum permanens, et jam et polita ictoria factus est telior de triumpho Mox milli ad dominum Rudolsum ducem a Iari avunculunt suum, r0gat et Supplicat ei, ut ad eum declinare dignetur, priu pace porrecta Velinier se firmata et cum eo post lab0rem certamini SO-laliari non pigeat ista vice. Cui meliores de exercitu Suo pei Suadent, ut qu0d rogatur n0n negligat sacere, Sed
66쪽
annuat deprecanti. Et cum convenissent ambo duces amicabilia inter se miscent colloquia Sed maxime consolabatur avunculum suum quanta potuit lenitate super morte regis soceri sui, et Spondet ei benefacere et dampnum quod ibi cum suis acceperat pecunia congrua reSarcire. Excusat se etiam apud eum et alios principes, de regis interitu, ne sorte sibi aliquis imposterum improperet, dicendo occidisti et insuper possessisti, dicens ac simulans se ore turbalum Super morte regis, et non fuisse sue intentionis vel voluntatis ipsum occidi, sed tantum se velle partem hereditariam defensare. In hunc modum se expurgan et Scelu commiSSum, quantum potuit, palliavit. Mortuo igitur Adolso rege ac imperio Vacante, principes, ad quos jus respicit eligendi, ut celerius tractent inter se mutuis nunciis de alio regni rectore, cito conveniunt et consilium ineunt. Et tandem consentiunt et concordant in ducem Austrie, scientes ipsum esse virum Strennuum et prudentem et perutilem ad regni negotia gubernanda.
Sed quia ipse ante regis obitum, quorumdam principum
acquisierat gratiam et avorem, ab iis clam vocatur et 1298 presto est, et ipsis in unum concordantibus pari Volo. eligitur et ab eis celerius confirmatur. Verum ante electi0nem pSe, ut homo sapiens, exorsus est ad eos dicens: Si ad hanc Sonitatem alium promovere decrereritis me dimisso, annuo rotis omissibus et staudebo. Sin autem, unum pos scire volo, quod pro homre huius restimim non pu- avi, nec alicui molestiam intuli, ut illum deicerem ut estoezallarer. Huius autem rei veritatem Deo, qui vindex malorum est et secretorum cognitor, hec et alia incerta commillimus, qui in die novissimo vivos et mortuos judicabit, in diebus novissimis declarabit. Post hec suscepit Ars imperium et non multo post ipse cum uxore OnSecran- tur et pariter coronantur. Profecto cum post mult0 labores et magna expensa pecunia regnum cum ii Strumentis regalibus suscepisset, tranquilla redeunt tempora et omnia preliorum incommoda opiuntur. Sed cum etiam longo lateque per diversa terrarum spatia fama communis divulgaretur, super infausti morte
67쪽
regis Adulsi , dominum etiam Bonifacium summum pontificem, qui uno Romane premit ecclesie, latere non poterant hi rumores. Qu0 cum intellexisset, stupet et miratur super insolito et illicito casu videlicet Romanorum regem occubuisse in pretio, et mortis auctorem illud regnum auS temerario intravisse, laventibus electoribus et promoventibus eum contra justitiam Cepi super tali
negligentia permaxime indignari. t quia idem Apostolicus vir erat animosus et strennue mentis, se jam amplius non valen conlinere, mediam prorumpit in vocem et dicens: Si occisum restem non indicarero ulciscatur
in me Deus. Addens etiam hedi: Omnia enim regna in manu mea sunt, habens binos gladios. Unde si unus milia nono fecerit, addam et alterum quousque restis percussor congruam recipiat talionem. Sed quia David quondam rex legitur promovente Deo regnum Sui emuli suscepiSSe, non ideo tamen ut possideret occidiSse, Saulem inquam, regem Ysrael. Qui cum contra David iniquum odium concepisset, habens ipsum suspectum de regno suo, vel ab eo privationem metuens regni sui, ideo incessanter ipsum destriter vel occidere conabatur, et multoties ipsum lancea vel gladio peremisset, si non Dominus qui aliud de ipso in futurum revidit, ipsum de suis manibus exemisset. David vero justici tenax, cupiens innocentiam eonSer Vare, quamvis ipsum Septu tradiderit, si voluisset suis manibus ad nocendum tamen nihil mali suo emulo intulit, dicens: si dies mortis eius venerit, re in pretio mortuos fuerit, absit ut mittam manum in christum Domini. Cum ergo Saul rex frael contra Philistinorum exercitum pretium misisset, qui populum frae vehementer attriverant, totum pondus pretii versum est in eum et vulneratus a sagittariis lethalile perlato spiculo corruit super terram. Quem ubi quidam viator releriens et diligentius intuens vidit eum semivivum et adhuc palpitantem, rogatus ab eo, occidit eum, Sciens ipsum non posse vivere post ruinam. Quo facto mox properat ad David, sperans se soro baiulum b0ni nuntii et prospera nuntiare, ab eo secus susceptus Si quam putabat. Et cum intellexis set Saulem videlicet occubuisse in pretio, et eum, qui nuntiaverat ei, ipsum occidiSSe confestim vindicavit eum
68쪽
morte dignum dicens: Occidisti, occidi meruisti. 0cansque unum de clientibus sui jussit ei vicem rependere; qui et percussit eum et mortuus est. Scissisque David vestibus secit planctum super Saulem et super viros illustres qui cum eo occubuerant in prelio . Mira res et inconsueta, ut aliquis desseat inimicum suum occisum manu aliena, et ulciscatur ipSum manu propria, cum nimirum de morte inimici soleamus sepius exultare. eo ambo David virtutum amator in Saul inimico suo' complens reddidit bona pro malis. Ideo justo Dei judicio
persecut0ris sui regnum meruit possidere. o sic, non sic rex Albertus, sed occidi insuper et possedit. Sed ecce sinistri rumores ad aures eius subito perseruntur, dominum Apostolicum videlicet super morte Adolsi indignatione moveri nimia contra eum. Qu0 cum percepisset mox utitur consilio saniori, et quomodo gratiam sedis ap0stolice non perdat, vel amissam rehabere aleat, hoc apud se solerti mente cogitat et pertractat. Et protinus providet sibi de honestis nuntiis, qu0s illat curiam ad Romanam, qui deserant Apostolico pretiosa munera, ut in suis exequendis negotiis ipsum pr0mpli0rem habeant vel placatum. Sed inter alia xenia reflanciora erat una mensa acta de argent et auro et satis lapidibus pretiosis. Sed utrum nuntii ad Apostolicum finaliter pervenerint et mandata regis ac commissa negotia executi fuerint, certum non habeo. Qui, proh dolor papa Boni 1303 Iacius, illo in tempore subito mortuus nunciatur, qui propter pr0bitatem suam qua super ceteros enituit, mulos habuit, qui eum, ut sertur, veneno mixto poculo cum dampno totius ecclesie necaverunt. Hic si Deo propitio amplius vixisset, procul dubio de sua industria multas ecclesie negligentias correxisset. Preterea reX, depoSita sollicitudine quam de summo habuit pontifice, et cum jam esset in plenaria imperii potestate, habita secum delibo rati0ne, decrevit, ut promisit, rempublicam ampliare, et primo bona a regno distracta cogitat repetere, obligata
Solvere, et queque a predecessoribus Sui neglecta studi0se corrigere.
i qui eum occupaverant in prelio s. I inimici sui s. I mix-
69쪽
Igilii quidam principes, videlicet episcopus Coloniensis, episcopus M0guntinus, dux a varie et quidam alii, quasdam munitiones sibi convenientes vel suis provinciis adiacente suo coniunxerunt dominio tempore Adulfi regis, ut puto de eius voluntate et favore. iis omnibus precepit rex obtentu grali regi maiestalis, ut omnia bona regni, que in Sua retinent potestale, resignare non negligant ali 0quin si huic mandato obviare presumpserint, Sevello agere durius contra eos. Qua de re illi principes in unum convenientes habuerunt mutuum colloquium supereo, et tandem contemplo mandat regis conspirationem et sedus ineuntes contra eum et ab invicem discedentes s 300 ad pr0pria remearunt. Quo facto mox castra sua muniunt et ad resistendum regi totis viribus se preparant et accingunt. Abhinc pretiorum incommoda cumulantur et partes S evi e Bawarie et citra Renum omnes provinci bellorum discrimine perturbati uir. Cum autem rex cognovisset illos contra se iniisse sedus, impavidus et equo animo perSeVeranS, parvi pendens eorum e0ntumaciam, sagaci Studio pertractat, quomodo hos strenes et obstinatos valeat perdomare. Mox omnibus officialibus, ministris,n0bilibus et civi latibus precepit universis, ut Se preparent ac muniant contra hostes et delatores Romani imperii, et eos invadere non negligant, donec ab usu temerario resipiscant et nichilominus addiscant, eius lare durum
Dehinc primo episcopum Moguntinum bello pungit et
occupat, et civitatem Pingam impugnat pariter et expu- imignat et alias muniti0nes regni ab eo manu valida recepit VR et resumit. Simili modo alios principes, episc0pum Coloni ei Sem, ducem a varie et alios, bello cingit et obsidet tam valide, ut nullus eorum sedere casso alter alterum valeat adiuvare. In illo pretio dux Bawarie quasdam munitiones perdidit, videlicet civitatem Schongave castrum in Wabe xk, cilitatem erdeam et castrum ibidem, quod de petris durissimis dissolutum et destructum est funditus his diebuS.
Cum autem cernerent e non proficere, nec OSSeregi rebellare post multa preliorum et incendiorum pericula perpetrata, nec non innumerabilia mala hominibus irrogata,
70쪽
tandem cum eo pacem et concordiam inierunt. Et quia utile non est recedere ab amico, qu0 et duces a varie experientia didicerunt, qui a rege recesserunt et in dampnum suum inconsulto aliis principibus adheserunt, et quia vexatio dat intellectum auditus, postea penitentia ducti, sicut ad amicum, ad regem redeunt, et firmata inter se pace ac reconciliatione sueta, ablata seod a rege iterum receperunt.
Post hec nube pretiorum depulsa, serenitas pacis redit et securitas et tranquillitas pacis per totam Alemaniam propagatur. Sed et rex subactis et mitigatis inimicis suis jam de prosperioribus successibus jocundatur, et cum jam vellet etiam quiescere post laborem, cor eiuS, ardore ambitionis nimium inssammatum, ipSum quiescere non inenS, nacta occasione contra regem Bohemio eneglaum quondam conSobrinum suum, virum optimum et illustrissimum, illum parat bellorum pondere saligare, pro quibusdam insulis ac provinciis pertinentibus ad Romanum imperium, qua ipse et pater suus laxhrus eatenus iniuste in sua tenuerunt potestate. Illa inquam de causa molitur cum eo pretiari. Sed ut sertur hec occasio non sui sincera sed salsa Volebat enim ipsum, sustragantibus sibi persidissimis Supanis, omnino de regno extrudere vel etiam deturbare, et loco eius unum de filiis suis pre-130 sicere vel subrogare. Unde collecto grandi exercitu Bo-βηyy hemiam intrat et vastat eam incendio et rapina. Sed non profecit ibi quomodo cogitabat laboriosa est enim terra et inexpugnabilis ab antiquo. Legitur enim in antiquis chronicis quod eneglaus dux Bohemi habuit unum
fratrem oleglaum nomine. Hic Boleglaus contra germanum Suum eneglaum, Sanctum virum, odio concitatus sathana instigante occidit eum, ut regnaret pro eo. Qu0d cum secit duculum B0hemi sibi nefarie usurpanS, eneZ- laus pr0prii sanguinis effusione in elernum regnaturus pro terrenis celestia commutavit. Unde Ollo imperator, cum percepisset tam horribilem casum factum in Bohemia inter eiusdem terre principes et german0S, Stupuit, et dilationem non serens properat innoxium Sanguinem vindicare, et collecto exercitu Boleglaum reum sanguinis