장음표시 사용
151쪽
urari olet, cum at accidens, sympto maulius ni o rbi.
v. st chris , quotuplex, ct quae conditiones
requirantur ad primam Crism. Cap. II. Vna nobis fututus sit sermo de ipsa cris, videndum erit primo quid nomine
critis intelligat Hi poc.&Gal secundo quid
sit. Tertio quo triplex. Quarto Multimo quar-lnacoditione F requiratur, ad hoc ut crisis sit optima, perfecta. Quo ad primum dicatis, quod recis dicitur Critis, aput latinos ap- .lpe latur Iudiciuna, hoc autem nomen iudicii, ut fatetur Gai non suit inuentum a medicis, sed ab astantibus, qui maximam videntes in firmi agitationem in ipsa crin , i plum este vel uti sub Iudice constitutum, iudicium expe- etantes de vita, di morte ipsius grotantis,ini de postea crisis dicta fuit iudicium, sicuti iudicium appellatur ab Hipo c. dum dicit, Quae iudicantur, di iudicata sunt intcgre c. Haae igitur Crusis tribus modis accipi solet, ut ita ictu Gai primo modo pro perturbatione precedente ipsam uacuationem, quomodo umitur ab Hipo c. a. aph. . quibus critis futura est, his nox precedens grauis, i ii quaeras, quamam perturbationes precedere soleant ipsam crisim,dicatis esse multa accidentia , Tarua symptomata qualia recensentur a Gai &Hipoc dum dicunt, quod
152쪽
suturam crisam precedere solem, animi deliquium, delirium, sitis, vigiliae inquietudo, oculi tenebri coit,&lacrimantes, dolor capitis, dirii cultas reipirationis, fastidium ventriculi, nauseae, somni turbulenti, cordisque palpitatio Latia iuruissima symptomata, adeo ut musti ex asta latibus , credunt aegrii a iam moriturum, mirantur, quo paulo post, facta aliqua magna evacuatione, statim, Jubito ae e sane tuta non tamen credendum est, omnia ista accidentia apparere in omni criti sed quaedam istorum: c qua ratione factum est dicetis vos ut ante futuram crassim, precederet Oleant adeo magna saeua sympto
Respondet Gal. hoc esse ex maxima pugnaque is tunc temporis inter morbum, naturam. Cum enim risis it subita mutatio ad
salutem, vel mortem, ista autem mutatio fieri solet, dum humores peccantes,&Iacientes morbum euacuantur a natura, non possunt autem bene,&commode educi,nis prius fac a concoctione, separatione boni a malo, sic docet Gal. iii illa igitur e paratione, euacuatione maximaritagitatio, peccantium hia morum commoti, perturbatio,ex qua a itatione eleuatur vapores aut portio il
lius Icatis humoris que delata ad diuersas
partes, diuersa parit lympio mata, ut ad cerebrum parit vertiginem, delirium,Vlgillas, dolorem capitis, somnolentiam , c. iii ad ventriculum, nausea in , dolorem,Vomitu I .uad linis
153쪽
ad linguam ferantur pariunt, linguam nigram, aridam, amaritudinem , c. non stigitur mirum, si quibus critis futura sit, ex humorum agitatione magna, laeua fiant tym
Secudo modo sumitur critis,pro citacuatione humoris peccantis facientis morbu, conanis euacuatio ti peccatis hia in oris, quae ite ri solet a natura per secemum , per sudorem, aut Juxu sanguinis e naribus, per acinoro id asa ut per urina, dicitur, talis, que i tacta sucrita natura bene, optime operante, licitur persecta critis, sicuti si fiat a natura male ope late dicitur critis symptomatica, di hoc secti domodo comuniter ab Oibus appellari olet critis. Tertio illimo sumitur c talis, pro subita, repentina mutatione ad salutem, vel morte quae quidem subita mutatio, sequi solet illaeuacuationem peccati humoris, eo quia ex euacuatione peccantium humorum facta a natura bene, optime operate a natur eger sicut ubi fiat cla maxima nium iactantia, aut a natura materi immodice operante, statim,&subito post illam euacuatione moritur aeger. Hic tamen nota hilum est, quod licet critis magis proprie principaliter sumatur te itio modo ut docet Gal. diccndii si tamen coprehedere ipsa critim omnia illa tria significat a. Secudo sciendi est, se critis, est in duplici Uuffcrctia, prout humores peccates, qui euacuari soleta natura, duobus modis pol sunt critici,
154쪽
solet a natura bene operate: Secuda qua licet fiat a natura, cum tamen fiat a natura male operante, dicitur mala, seu symptomatica
euacuatio: sed Crisis primo modo umpta facta a natura bene operante, adhuc est in duplici differentia, quoniam aut est integia, persecta faeta a natura bene, integresta perfectae
operante quando. s. euacuantur a natura omnes humores peccates facientes morbii,cuius
meminit Hipo. dii dicit Quae iudicatur,4 iudicata sunt integre c. Altera vero est Crisis, qua licet fiat a natura bene operante, est tamen diminuta, amperfecta, cum in tali euacuatione, non educantur omnes humores pec vhos cates cuius meminit Hi poc. Gal. Que relinquuntur in morbis recidiuam facere consueuerunt, alibi dum dicit, quo natura vergit eo ducere oportet, per loca conferentia&c. Et quomodo dicetis vos cognoscam ego, an critis,&euacuatio, quaesita natura it naturalis, vel symptomatica, esto quod sit naturalis, an sit integra, vel diminuta ΘResponte hoc facile cognosci, proprijs quibusdam signis, quae nobis ostendunt,an euacuatio, seu crisis sit bona, vel mala, prout vij. sunt conditiones, que necessario requiruntur ad optimam perseetam critim Prima, ut appareant signa perfectilis mae cocoetionis sic docet Gai. Non enim erit bo-a-cri . e. na euacuatio istisi fiat apparentibus signis 3 3. p. a perseetissima concomonis,4 cum haec signa
non appareant, nisi in ultima parte status , Vel
155쪽
vel in declinatione uniuersali ipsius ni orbi hinc etiam factum est, quod euacuatio, quae fiat ante statum , vel de linationem, non crit bona, sed symptomatica, Mideo crisis,& euacuatio quae fieri solet a natura bene, opti me operante, nunquam fit, nisi in ultima par testatus, vel in declinatione uniuersali ipsius morbi, Unde docci Hipo c. concocta medicamri, mouere non cruda .
Secudo ut in tali Euacuatione, educatur huimor peccans,&facien morbum, si enim peccet bilis educatur pituita, ista euacuatio noerit bona, sic docet Hi poc si talia purgentur, qualia purgari oportet, confert,&leuiter, fertur in minus, e contra. Sed esto, quod educatur humor peccans, Sconcoetus, tamen istac uacuatio non erit bona , ideo requiritur. Tertia oditio ut sta Euacuatio fiat in die eritica, docet. n. Hi poc. quod febres, quae inebonis signis, nec in cliebus criticis finitae sunt fere reuertuntur, adeo dicit Hipo c. morbi acuti in I q. diebus iudicantur, id est no bene iudicantur, nisi iudicentur in aliqua die critica, cum omnes dies critici numero si1nt q. ut in nostris Commentari)s, cxponendo illum aptiorismum declarauimus, sed cum sitim
possibile, ut fieri pollit perfecta ccisis in aliqua die critica, niti fuerit indicata in die indicatoria precedeti, ut supra declarauimus, ideo Optima euacuatio, ut docet Gal. debet clie indicata in die indicatoria, ut si critis sutura sit in . debet esse indieata in A.&c ut clarius de-I a clara
156쪽
clarauimus. a. aph. com O. q. Sed nec dicitur bona euacuatio, des educatur humor peccans concoctus in die critica, quoniam si ducer turic loca exulcerata, per loca non conserentia, ista, uacuatio non crit bona deo. Quarta cquiritur conditio, ut iste humor educatur per loca coiserentia, sic docct. Hi po. quo natura vergit, eo ducere oportet c loca cosse rentia, Gal. declarat rccum excplo, paticiate,&laborate epate, si fiat crisis per Juxu sanguinis e nare dextra, quia in tali euacuatione, seruatur rectitudo,& sit per loca cose retia, ista, uacuatio crit bona sed si fieret e nare sinistra crit mala, cu nos eruetur rectitudo, nec fiat per loca confercntia, sed quae nam tint loca confercntia, per quae fieri debeat optimac uacuatio, declarauimus supra.
Quinta est necessarium, ut ista uacuatio sit tuta. i. vi fiat cum tolleratia, ita ut vires aptae sint posse comode, bene tollerare presente euacuatione, eo quia qua loq; cu ipsa crisi fiunt adeo seu accidetia, di virtus cst adeo debilis, ut a cilc succumbat, unde ista uacuatio
simul, discine morbii, peccantcs humores, vitae uacuat,&dicitur Uietoria cadmica: Requiritur igitur ad optimam euacuationem, tollerantia virtutis, ut docet Hi poc. cognoscere optimam uacuationem Ptolici antia. Sexta optima euacuatio debet si manifesta no occulta,ubi enim occulta fuerit crat periculosa, cum dubitari sol cat, quo natura vergit, tunc autem dicitur euacuatio maius est
157쪽
quandoque sitiensibilis extra corpus, that per secessum,urinam, sudorem,sluxum sangui si is naribus, aut per haemoroidas, vel per menstrua, sed a peccantes humorcs non educantur ad extra per manitestam uacuatione,
sed at crisi per abscesum eo modo, quo docet iteri Hieoc: in morbis longis, ista non dicitur persectae uacuatio, cum pro solutione praesentis morbi, nouum morbum inducat. Septima talis euacuatio litia tegra, e te tunc autem dicitur persecta, quando in tali euacuatione, MCrita, eductitui, euacuitur a natura, omnes humores peccantes facietes morbum, quia ubi aliqua portio, vel residuum peccantis humoris, remanserit, quod a natura non uerit educ una, tunc talis euacuatio dicitur diminuta, impcti ecca, nec et dicitur bona, quoniam ut docet Hi poc quae relinquuntur in morbis recidiuam facere co-sueuerunt: quarevbi in socrate aegrotate facta suerita natura diminuta, imperiecta criti. rccidiuam timere,oportet, dicatis igitur esse necessarium ut in optima, Sperseeta risi, educantur omnes humoreS peccantes.
Quare illa erit optima critis, perfecta euacuatio, in qua educitur solus humor peccans co coetus, in die critica, per loca cos cretia extra corpus sensibiliter, totus,&cu tollerantia. Sed si humor, qui euacuatur non fuerit peecanS nec concoetus, educatur in die non critica per loca troia conserentia, ista dicitur cria. Ss,mptomatica, facta a natura male operante
158쪽
Sicuti est quod educatur solus humor pescans, concoetus, in die critica,per loca conse rentia, I tamen aut non totus educatur, aut si educatur totus, non it cuin tollerantia, vel sit
crisis per abscessiim, di per modum permutationis, tunc ista crisi licet sit facta a natura bene operante,erit tamen diminuta,& imper et a facile igitur ex ijs erit cognoicere, an crisis sat bona, vel symptomatica, Nan integra, vel diminuta. Hic tamen notandum est, quod non solum iste coditiones, necessario requiruntur ad optimam crisam, idest ad euacuationem,que: fieri solet a natura, sed tiam ad euacuationem quae fit ab arte cum medicamento, saltevt non dicatur optima euacuatio nisi ducatur totus humor peccans per loca conserentia, cum tollerantia.
In quibus morbis expectanda sit crisiis, et quomodo iudicari; oleant morbi longi.
Morbi omnes, sunt in duplici differen
tia, quidam dicuntur materiales, quoniam ortum ducunt ab humoribus peccanti bus,aut nimia quantitate , vel mala qualitate Alij vero dicuntur immateriales, eo quia non ortum ducunt ab humoribus, ut sunt simplices intemperies ne materia , febris Dia ria, Hectica, in quibus humores non peccant, cum isti morbi non fiant vitio humoru
159쪽
sed a sola mala intemperie, calida, aut frigila, licca, vel humida. Quaeritur igitur, an in omnibus istis morbis, expedianda sit crisi . Respondeo quod cum Crisis sit euacuatio humorum peccan-,unae, fieri soleat a natura bene operante, ideo in illis morbis, in quibus humores non peccant, sicuti sunt morbi immateriales, nulla est expectanda crisii, sed solum erit expe-etanda in morbis materialibus, in quibu peccantes humores, possunt a natura bene operate educi, euacuari Hinc igitur colligatis, quod morbi in materiales, nulla eget euacua tione cum euacuatio competat solutum ori bus peccantibus, sed curantur per simplicem alterationem, ad suum contrarium , ut est febris Diaria, Heetica, Momnes simplices inflamationes, inteperies sine materia: ut si fuerit intemperies di morbus calidus, curatur lolii refrigerantibus, ii siccus, humediatibus c. sine ulla euacuatione.
Sed chi morbi materiales sint in duplici disserentia, logi,&acuti, morbus logus, seu cronicus, est ille, qui rascendit. o. dies, sicut ille dicitur Acutus, qui terminari solet ante O. die, di iste adhuc est in quadruplici differetia, aut primo morbus per peracutus, qui iudicatur ante 4 die, veluti sunt morbi, qui extremi di- cutur ab Hipo. ut Angina, Apoplesia c. secudo sui morbi peracuti, si licet pertranseat. q. die, solent tam e iudicari. . vel ante septima.
160쪽
citer qui non transcendunt diem sed spa-ka Θρο 33. ioci . diei tura solent iudicari, ut docet Hipo. Quarto ili sunt morbi, qui dicuntur acutie decidetia,eo quia culci trascant i q. die, iudicari solent o. quandoq; o die. Morbi vero, qui pertranseunt O. licua non dicuntur
.. o. 3ς amplius acuti sed longi, nc dicit Cal. Ex his dico, quod perse et crisias, fieri solet in morbis acutis, in acutis est expedi ad cri
vh 3 , sis. Nait docet Gai morbi logi qui pertranseunt O. diem no ad modulac sue uere iudicari per sudore . ut nec Omnino per excretione Ssed vel perco coctione, vel per abscessu, nec tame in omnibus acutis sempertit crisis, cu multi sint morbi acuti ut docet experietia, qui terminatur ii neci ita,&sanatur absq; vllaeuacuatione per sola c6 coetione, vel per paulatina a mera solutionem, vici fatetur Gal. Quare paucis ut 2E Oxo ac xj, in quibus moliatur natura op timam, perrectam crisina, ideo valde raroyidemus morbos, terminari per crisina, sed
quando sit, semper fieri bl et iii die maioris ai
fietionis, exacerbationis, ratio est, quoniam cum in tali die humores sint in motu,&hi maxima agitatione , ita quoque facilius
excernuntur,&euacuantur a natura,&ideo fit critis: cum morbi acuti soleant exacerbari
diebus imparibus, ita quo i, faetum est, ut crisis in morbis acutis fieri soleat diebus imparibus, ut septimo, nono, undecimo decimo quarto c. diebus criticis, qui quide dies criticino coliderantur, nec dicuntur critici, nisi