장음표시 사용
31쪽
Imprimatur, si videbitM: Reuerendisi. P. Mag. sac. Pal. Apostol.
SYntagma De re Maiari Gabrielis Naudari, mandato
Reuerendisi. P. F. Nicolai Riccardij S. P. A. Magia stri non sine ingenti animi mei voluptate perlegi: nec in eo quippam offendi,quod vel morum honestatem contra- ueniat,vel Religionis sacrosanctam laedat pietatem. Quamobrem erudi illimum opus abundantia ingenij, leporeq; dicendi concinnatum, insaperdoctrina non e recentioribus tantum sed a aliqui aeui scriptoribus, ijsque selecti 1simis, admirabili resertum, dignum est, ut proeli beneficio, quam aliis impartitur, lucem a 'piciat; ut irrequietos militiae tu bines , aduersariorum technas, & rerum bellicarum machinas domi Lector quiescens, ab omni periculo tutus conspiciat, & virtute, atque ausipicio tanti Syntagmatis inter arma, & equites non une faustis victoriae acclamationibus Alcedonijs perfruatur. ' e
Romae XIV. Kal. Iul. CIDIDCXXXVII.
Leo Assarius Imprimatur. . Nicolaus Isiccardius Sae. Pallos. Mag. Orae Pria.
32쪽
Ad Illustrissimum Iuvenem COMITIBUS G V IDIIS
AM Mia singularis, & αἰ- Lmia virtus, Ludovice Comes nobilissime, ad istud tandem muneris exequendum . - impellit, quod votis flagrantibus iam a rea lubens concepi : nempe, Ni in Em nentissimi patrui tui familiam blande, miterque receptus, ct ab eo donatus,stu diorum non modo libertate,quam sempermptaui cupidisinis, sed ea simul iucundistinia tranquillitate, cuius me desiderium aiorem etiam in modum ducit,ac sollicitat .Om-yem certὰ istius otii, & studii mei rationem, primum quidem in ipsum,qui mihi utriusque auctor,& fautor extitici,ac demum velut acuam e Cestello ser latentes siphunculorum ductus , in relia uiliae tuae Principes nessenderem. Reliquum nunc est,ut
33쪽
te quoqde paucis eoinueniam, qui mihi litem solus ex illis tum tuo mouere potes, & ingrati animi vitium inurere ; quod praeclaris tuis,ac immortalibus in me beneficijs, nihil usquam gratiarum aut ossich reposuerim. Quare interim dum elucubrata primum quidem ad Eminentis sipium & Muniscentissimum Mecoenatem meum , disceptatione certe grauissima de Imperiorum Arcanis ,
- transmissoque ad mustrissimum fratrem tuum natu minorem
Comitem Fabricium, de Studio Liberali Syntagmate , Gentis tuae
seriem, & praeclaras tot Heroum qui per septingentorum annorum decursus in ea floruerunt actiones, tariiquam in tabula depingo , quam ad Illustrissimum S Excelletissimum Marchionein
a Monte bello pareutem tuum destinaui: tecum parumper esse volo Ludovice Comes, & pro ea, quae mihi in intimo corde penitus defixa est summi tui nonimis & gloriae cura, aliquid potius supra vires meas conari ad eius illustrationem, quam non obsequium tibi praestare meum, quod licet admodum tenae, & proprijs viribus, ac vegeto colore destitutum sit, pii ris tamen, quae tua est humanitas & beneuolentia, hoc ipsum, quam cessationem facies ; & saltem in eo voluntatem aestimabis, plus certe quam sibi quisquam facile persuadeat in tua commoda, ac vitae & antiqui II. splendoris decora propensam . .
Verum enim vero quoties me ad istu soperis accingo, quod
fiat. . d. .a tua quidem de caula suscipere in animum induxi meum, S ea
mecum reputo, quae tibi Idueni fortissimo, nec tantum ad bella nato sed exercito, de militaris disciplinae studijs,armorumque tra' elatione, probe iam usu ipso & cotinua meditatione perspecita sunt atque explorata ; profecto subuereri mihi interdum venit in mentem , ne parum sapienter id negotij attigerim, quod minime omnium mihi videtur conuenire. quis enim ego tum, ut Chironis alleuius, aut Xenophontis personam sustineam & hane mihi. partem assumam docendi te, & commonefaciendi de istis rebus, a quibus non minus dissident Musae meae tranquilliores ,& felicis oth,beatissimeque pacis amantes,quam mores etiam mei ab omni impetu, bellicisque tumultibus sunt aversi ; unde cum nulla insuper egregia, aut insigni aliqua facultate,ad istud recte,conuenienterque agendum sim praeditus , nescio profecto quis me ardoreontinuo impellit, & exagitat, ut hoc ad te de studio militari
34쪽
. . P R 'AE E A T I. O .. 3. Syndigma perlcribam; nisi potius meus ille sit in tuam Familiam
amor, & quaedam mihi ingenerata voluntas omnia honesta,&recta cupiendi. Eae si quidem velut illecebrae potentiores omnino in causa sunt, ut iniquum istud,& insuetum humeris meis onus suscipiam, meque forsan illis deridendum sistam, qui vi iniquo animo sustinent Phormionem de re militari coram Annibale νverba secise aut Megabyzu de umbra,&linea prqsente Appelle disceptasse, quasi uterque insanire videretur, quod eorum inconspectu orationem haberet, aequibus discere praestaret, quam docendi laudem quaereret, haud secus me de armorum tyrocinio
coram te, mi illud ad Casale Rigomagi,& in Belgio,per integrum quadriennium tam laudabiliter abs illusti dicentem,continuo velut ineptum moleste serent, & ludibrio prorsus habebunt quam maximo; sed quo mitiores illos experiar, velim tandem ut intelligan quod dedi totum istud, magis beneuolentiae,quae mihi erga te iam inde a multis annis suscepta est, quam euigilatoc asilio, aut ulli scientis vel experientiae, quae in me quantum sint exiguae penitus cognosco; satisque mihi conatum hunc honeste cessurum
putaui, si in perfunctione amoris, temeritas tantum mea non reprehendatur, tu vero Scomprobas factum, Saestimatione eius
quod Illustrissimo Comiti Fabricio primum obtuli, quanisi etiam illud de Milita i iurio Syntagina, liquidae tibi Noluptatisallaturum sit mandeste declaras . Quamobrem securus beneuolentiae, quam singulari & accepto iam inde a Maioribus tuis priuilegio ,
etiam si velles nemini unqua denegare possis; audaciam praeterea sumo obtestandi te, ut qua me sensim auctoritate impulisti, ad istud muneris in me recipiendum, eadem velut Palladis Aegide saniam meam defendas ab aemulorum calumni js; quos priusquam virus suum in me concitent rogatos quidem enixe velim, ut mihi primum condonent, si hoc ossiti; genere audacter deiungar, a quo non est amplius integrum milii calamum temperare; qui
eam in te maeoties humanitate sum expertus, ut debere omnino ea videar quae nondum promisi , tantum abest, ut quae sum antea
pollicitus, absque manifesto sceler differrepossim: deinde vero ut etiam pud se reputent,me qui nihil frequentius quam ingenij
mei tenuitatem cogitatione replico, eam sic modeste atque intra
praescriptos fines argumenti, quod inibi ad dicendum propono, A Σ esse
35쪽
esse moderaturum, ut nullus mihi obijcere merito possit, quod in commune istud Horatii praeceptum quicquam peccauerim. Stimite materiam ve is qui seribitis quamia At e peς Viribus, er versate diu ,quidserre recusera, tauid Daleanι humeri. L. Neque enim ita mihi blandior, ut quod saepenumero,vel ipsis Maxime aum etiam,qui Dequenter hostem viderunt; fiequenter in Castris pernoctarunt, & per decora c honesta vulnerasummam experietiae
laudem sunt consecuti, haud minimum negoti facessit, istud in me parum consulto rec ipiam ; atque de illis ad dicendum aggrediar , quin nunquam optime potiunt nisi ab egregijs, ct praestantistimis ducibus explicari: aut Campidoctoris vices subeam, cuius
muneris est Tyrones ipses, vel Neoptolemum aliquem toto naturae impetu ad aestum decus connitentem,in umbra,&ad palum exercere, eumque scientiam bellicae motionis edocere, quomodo nempe ordines seruare oporteat: qua arte hostis inuadendus sit: ut caesim, vel punctim seriendus: Vt gladio cominus, telis,tormentisque eminus lacessendus est: ut haec ad certum ictum destinato libranda: vi agendae Vineae: ut Iuga partienda; ut acies ipsa explicanda , agminatimve componenda sit: ut Oppida obsidione cingenda: Machinae expediendae: Stationes collocandae: Insidiae vel parandae,vel declinandae sin ac demum ut procurrere,subsistere, circuire, resistere, instare, fundere, vincere, & eiusmodi infinita facere conuenit, quae propria sunt belli administrandi ψ--iis QERmquam etiam si istud tentare vellem, non eorum rationitis, bus destituar, qui multos contendunt, licet bellicis tumultibus' in m. numquam fuerint addicti, optime tamen, nec minus apposite ad fortisti mi ducis institutionem, quam ad ingenii famam cumulate
de militari disciplina disseruisse Nimirum aliud plane est, se Bello dicere, & aliud bellando hostes fundere , & sugare , nec Flauius Vegetius, quod de militia bene eleganterque scripserit, cum Se torio, aut Mario ducibus vel cu Lucio Dentato, & Marco Sergio
militibus eximiis, propterea venit conserendus ; non magis certe quam Homerus vates ille pauper, ac caecus, &fuis tantum versibus pangendis idoneus , quem tamen Alexander,in re quidem
bellica vere magnus, tanti semper iecisse dicitur, ut eius iliadem secum in Darii scrinio , velut rem omnium praetiosissimam qu
36쪽
eumque iret detulerit, ct certε scet Scaliger qui Maximiliam primi Imperatoris familiaris,& Satelles fuit,quique Cataphradtus S in acie sortiter pugnando rem militarem didicit, sic enim hic
tamquam Phaeaces aut Abderitani essemus,nugas suas & mendacia nobis audacter venditat) Homerum neget Vnquam pugnasse, In vitri . a
multaque ei Modicius obiiciat quae non ita forsan sunt ex militari calum vindi. consuetudine dicta , ut quod hostes in media pugna longa inter se ' ' colloquia miscere resere,& arma inuicem mutare,opemque sibi &consilia subministrare, atque id genus varia non minus ab usu& decoro aliena repraesentet; satendum est tamen ipsum cuncta . quae ad praecipuas bellorum rationes spectansitam cumulase,prudenterque versibus suis expressisse, ut non ita curiose in reliquas eius vitae actiones intuenti; & numerosas ductasse copias, & bellis utimam administrasse videri haud iniuria possit. eamq; ob rem Stratocles, Hermippus, ct Frontinus de Homerica rei militaris disti plina commentarios ut colligerent,sponte adducti sunt ; Homines aute eiusmodi singulari iudicio praestantes, & Alexandrum maxime, tui rebus agendis supra reliquos mortales diuinus serme
habitus est, sua opinione falsos fuisse, eumque sibi in Magistrum
armorum elegisse, qui ut oculis in tota vita,sic mente in illa scientia captus esset, quis amabo absque temeritatis nota sibi persuaserit Sed nec in reliquis auctoribus qui de bellorum arte seripserunt, res aliter se habet; etenim cum ex ingenti naufragio quod antiquam ferme omnem rei liderariae suppellectilem absorbsit, totque ac tam varios pr*stantissimorum ingeniorum conatus pessum dedit, quorum iactura vehementer praeminvir; quinquaginta propemodum qui de militia commentarios ediderant. Tabula sacer Votiua paries, indicet, humida Horatii
ut statem eorum nomina penitus non interierint; si quis Iph, cratem, Xenophontem, Pyrrhum, & eius filium Alexandrum, Traianum etiam, & Nicephorum, Catonem, Modestum ex in
rum numero demat , reliquos omnes ut Thaletem Gnosium. Tyrtaeum, Anac harsim, Democritum utrumque, Clearchum,
Demetrium, Polyaenum, Apollonium, Aelianum, Athenaeum, &
37쪽
alios, non tam ipsitis rei experientia, quam praestantis ingenij,&doctrinae fiducia munitos ad scribendi ossitium accessisse, nulli opinior qui diligentius in veterum monumenta inquirat dubium esse poterit. Nec mirum est profecto si ipsi,peculiari sita industria
steti,idem in arte militari praestiterunt, quod potentes etiam ingeniosi urimarumque reru intelligentia praediti,caeteris in artibus sacere solent, dum lectione,& auditu eos adiuuante, melius unumquodque cognoscere & diiudicare consueuerunt absq; vis,qua in qui in eo assiduissime tractando & exercendo implicantur ;itaut Vulgus temere in eam opinionem discesserit, in ea re in qua tritus non sit, neminem recte disputationem esse suscep turum . cum eX aduerso certissimum sit Quintilianum nec causas orasse publicas , nec priuatim etiam declamasse; S tamen cum hic, tum Aristoteles, & I crates qui numquam etiam in publicis Graeciae conuentibus dixerant,de doctrina dicendi praecipere quam perfectissime potuerint. Similiter Platonis, Itbcratis eiusdem , Dionis Chrylostomi sermones habemus de magistratu administrando, temperandaque Republica egregios plane ,& quorum ex Vsuselicitas ipsa regnorum constare possit, si tam recte a Principibus
seruarentur, quam sancte,& vere exarati sunt ab ijs hominibus, quorum tamen nullus si sapientia ex vitae conditione metienda
est, de Rebus publicis, in tenui sua, & priuata fortuna decernere potuisset apposite. Sed non ne Cornelium Celsum videmus cui
nullus unquam aeger fastidio fuit, nec vena digitorum compressu molliter explorata, in spem aut metum emicui istud nihilominus eleganti sua & accurata scriptione consecutum fuisse, ut eius non postrema sit inter principes medicos auctoritas ; non secus equi 'dem ac Arati inter Astronomos, qui praeter Achillem,& Hippa clium , ac Theonem graecos Scholiastas; Germanicum, ac Go , , dianum Caesares in sui praeterea cultum, & admirationem conuertit: hic enim, quod notat Capitolinus in eius vita, cum Iunior esset poematascripsit O cuncta quae Cicero ex Diametro, Aratum, O Alcyonas, OVxorium, O Nilum: quem textum ita emendatum L Lib. . epist. priori corrupta lectione, Iusto Lipsio debemus. de Germanico q*δ' vero res apud omnes notissima, vel ex fragmentis quae etiam , et O ator. num hodie Typis excussa leguntur; & tamen Cicero qui Aratum quoque Graeco interpretatus est, n6 veretur asserere hunc ex
38쪽
aliorum tantu sententia & praescripto de astris scripsisse, eorumq;
scientiae, quam caeteri tubo & radio consequuntur , omninosuisse ignarum. Sic de re naulica multi subtiliter disputant qui se Pelago numquam crediderunt. de Musica scribere haud verentur qui ipsi non canunt :& male quidam cum hominibus agere-riis, s Medicos qui de venenis compositiones suas edunt quotidie in publicum liorum omnium antea vires S mixturas experientia comprobasse oporteret. Disciplinarum igitur praecepta,& theoremata, citra usum & exempla inueniri, se constitui,propagarique cum minime possint ; ut percipiantur tamen,actionem praximq; non flagitant, neque cum ipsa comprehesione,necessario contu n- pendus est rerum usus sed prout cuiusque hominis eruditi animus m beas sectus est a natura, & ab artὰ optimoru auctorum lectione informatus ,qui partim rebus gestis interfuerint, partim etiam in Senatu, aut consessu illo versati sint, ubi assidua mentio,& agitat o de illis habetur ; ita quoque non minus erudite quam prudenter ab earum se tractatione expedit. Quae sententia tantum abest,ut veritati ipsi,& rectae rationi minime consentanea sit,quod non antiquorum modo exemplis quae supra retuli; sed recentium quoque Scriptorum illustribus monumentis confirmari potest ;inter quos non omnes sane ut Langaeus noster, & Georgius Basta Germanus, inimici pectus lancea hauserunt, priusquam ani mum ad scribendum appellerent; sed multi praeterea rudes armorum fuerunt, &pacatioris tantum Mineruae studijs obnoxij; quales ex
Philosophorii Scholis possit nominare Petrii Montiu Mediolanensem, &Franciscum Patritium virum acris ingenij,&sibi ac alijs minime indulgentem , ex Iudicum vero tribunalibus Robe tum Vesturium, & Guillielmum Catilium siue a Quercu ut sei in
sum aliquoties etiam nuncupat; ex Scribarum ordine floretinum
hunc, cuius libri politici flagitiosa eruditione respersi, suam quoque labem operi quod de Militia scripsit, velut pestilentis aurae
contagionem afflauerunt; ex Humaniorum literarum prosessor,bus Iustum Lipsium, & quos enumerare facili negotio possem infinitos alios minoris famae; ex Theologorum Suggestibus Ambdium Romanum, S Petrum Charondam Parisinum; ac demum quod mireris magis,& stupeas, ex inclita illa, & virorum undo quaque doctissimorum Ioecundissima Societate cui a Iesu nomen
39쪽
est, duos celeberrimi nominis Scriptores Ioannem Antonium Ualtrinum, & Hermanum Hugoncm. Quare horum omnium
labores in illustranda militari disciplina feliciter exanclati, satis liquido declarant, mentem hominum non huic, aut illi scientiae mancipatam, in corporis ergastulum detrudi, sed omnium principijs ct seminibus imbutam, ut prout ipsam postea agit impetus, hanc excolat, ex qua uberiorem potest sibi messem promittere, sue illa sit imperatoria, siue militaris . adeoque procliue est omnibus a natura, negotium non modo suum agere, sed etiam alienum tractare non indecenter, ut vilem quoque popellum , Sabiectam plebeculam,nulla de re frequetius garrire videas, quam . de militum virtute,& Imperatoris ossicio,in circulis enim omnibus, Lib. - . dicc bat Liuius,atque etiam J Dysplacet in conuiuijs sunt qui exercitum ducunt, ubi coira locanda sint sciunt, qua locaprae dys occupanda,quando cum bose manus conserendae,quando quiescendum t.
Neque profecto inepta similitudine se defendiit, aut verentur ob hanc libertatem quam sibi assumunt,nimie temeritatis,&audacie accusari : ut enim verum sit quod robustus Agricola melius fodiet, & arabit quam vir Consularis, aut Senator aliquis delicatus; prudentius tamen de agricultura, & singulis eius partibus edisserent, certioraque de singulis praecepta dabunt M. Cato, Plinius Secundus, Columella, & his aetate superi or Theophrastus, qui hanc Philosophiae partem diligentissime sunt complexi ; quam quiuis rusticus & illudi barbus arator, cuius facies continuis Solibus perusta sit, manusque vomeris ductu ita occaluerint, ut quod Scipio, non impune tamen, cauillatus est, ipsis aequὰ ac pedibus ambulare videatur ; & saiah cum Magonem Carthaginensem, &Varronem Romanum operis quidquam rustici aliquadc secisse, nemo sit tam praepostere doctiis, ut asserat, tam diminuta & alienata mente ut credat,Cur in militia pariter euenire non possit vi
optime de illa scribat qui nunquam gladium strinxit in hostem Θ- nullus equidem video.
His igitur rationibus, Ludovice Comes, facili negotio coscere 4 i. min. possem, quod etiam si de regulis,e quaru obseruatione bellorum omnis ratio pedet,vitaeque ac salutis momenta spectantur, dicere vellem , istud omnino tam honestum mihi esset, quam liberum , semper ruit unicuique, ex aliorum experimentis, S monitis de
40쪽
rebus variis multumque etiam ab arte propria diuersi'pitinuo Ictare. Veruntamen quia hic conatus laborem, & meditationemν lectionemque requirit quae in eiushicidi obseruationibus diutis; sime impendantur, multaque in homine postulat sagacis naturae
adiumenta, quibus me non usque munitum, ornatumque intelligo ; satius idcirco esse duxi, metiri me meo pede, nihilque supra vires aut ossicii mei rationem aggredi quam desingulis dicen. do quae in bellis fieri consueuerunt, imprudentiam simul ac
ignorantiam meam cunctis testatam iacere , praesertim cum nulla me ad hoc tentandum necessitas impellat, qui te unum alloquor Ludovice Comes, quem a teneris antus Illustrissimus pa- iter tuus in Schiamachia, aut si latine mauis umbratili pugna solicite de omnibus illis edocuit, quae postea grandior factus, inpellibus hybernans, S integrasinoctes in statione perdurans,
ac nonnunquam etiam densas Batauorum phalanges serro pedirumpens , tuo periculo S propria experientia didicisti. Atque , - etiamsi horum omnium esses ignarus , melius certe e1 aliorum
scriptis, qui in hac palaestra cum laude desudarunt, qu hi, ex meis, qui in ipsa ne susticienti quidem meditatione me exercui
percipere ea posses. Proptereaque cum in militia non secus ac medicina, & caeteris artibus, generalia quaedam praecepta Vsu pentur, quae eam doctrinam constituunt, cuius si solitaria spectetur nullus est in operatione fructus sed tum demum vires illiu seprodunt, cum praeceptionibus quae magis. 4d artem spectant applicata, omnes illas tanquam exortum iubar illustrat, & impcllit ; non secus profecto ac in legum quoqtie icientia contingit, ut quamuis consilia , iudicibus de praesentium causarum statu quemadmodum monet Agellius,capienda sint ; generalia tamen
quaedam praemonita,& praecepta communi er tradandur,quibus Eb rq cap ante causam praemuniri iudex , praepararique ad incertos c
sus futurarum dissicultatum debeat; idcirco harum tantummodo monitionum quae generales sunt, curam in me recipio; spondemque quantum artis, ct experientiae Campido tores ipsi asserunt,vbdisciplina suos Tyrones instruant, & exercitio obdurent ad I borem; tantum me ingenii, & diligentiae allaturum, ut generalis illius doctrinae pleniorem succum, tuis auribus suauiter instillem, cuius postea beneficio, coeteris actionibus quas in .ello medita-