장음표시 사용
61쪽
tissimum, inuicti sui roboris fiducia, Tui carum potentia seepius prouocasse, eiusque in Illyriora fines excurrentis impetum Vimque omnem repressisse; xerum quis ignorat istud factum sui sta, Beato Ioanne Capistrano sic eius milite, ad pugnam impcllente,
ct acccndente, Ut eorum impetus quandoque velut fraetio ini cto cohibendus fuerit Θ Sed neque praesidijs illis destituitur et quentia', quae ad hominum gratiam, ad opes , aut amplitudinem comparandam multi in militia, magis quam in aliis artibus reporiri censent; huius enim beneficio, qui vel fame, vel capitis periculo liberantur , eos.non modo sibi adsciscit orator, atque conciliat, verui etiam adiutores efficit, & amplificatores dignitatis suae katque in quacunque causa Fautores ; &quod honestius existimatur insciaris etiam ducibus gloriam quam merentur asserit dum res ipsorum gestas, S egregia facinora, literis mandare ,& omnibus poste iis, omnique aeuo consequenti quantum in se est notas reddere contendit F 'i' Venturi me, inquit Lucanus, teque legem Pharsalia πυλώViuet, .ct a nullo tenebris damniabitur aeuo. pro archia. proindeque Cicero de Achille,S Homero Ioquens recte subiungit nis Ilias extitist illa , idem Tumulus qui corpus eius contex rat, nomen etiam obruisse Vncle negarino potest quin Milites ipsi, gratiam prolixe debeantium oratoribus ; tum Historicis, & vatibus, qui quod ipsi fortiter gesserunt, nitide eleganterque scrubere conantur. Veriun numquid hoc incentivo destituta prisc rui Ucroum Virtus elanguit Z numquid inter pcricula animum despondite aut remissius arma tractarunt Romani, cum tenuis fistulae ipsorum laudes inter conuiuas personabat, quam n caut antea quidem sub Imperatoribus illis factum est, quorum auspicijs ventosa haec Senormis eloquentia , masculam Hercum virtutem', inec istius proiecto opis egentem effeminauit, suspe-ofanique secit ne parum natiuae pulchritudinis obtineat, quae sica scititio cultu velata potius quam ornata prodit in publicum . Quod vero suectat ad turbam clientum, qua stipati oratores , Forum e concilia frequentant ; quod ad xenia, & Apophoreta quae ob egregie nauatam operam recipiunt, vereor maxime Iae adeo sint honesta aut magnifica , quemadmodum nobis pe
indere volunt palioqui usndixisset Ouidius. i
62쪽
Turpe reos empta miseros defendere lingua,tauod faciat magnas turpe Tribunal opes.
S equidem , si Iuuenalem quoque percunctemur quod vocis pretium Θ continuo hic, respondebit.
Siccus Petasunculus , ctvat satvr
'umidum , aut veteres Apuerorum Epimenida bulbirit vin*m Ciberi deuectum quinque Los s.& nihilominus ipse in urbe scribebat, quae totius orbis deuicti spolia in splendoris, & magnificentiae suae pompam traduxit atque si res ipsa propius inspiciatur, ad summum inueniemus Fusto oratori datam fidisse palmam; sphyngem aure Hortensio; syrenem Isocratia, statuas Demetrio Phalereo, Gorgiae, Proaem-sio ; Legationem Cyneae ; Praefecturas Liba pio , consulatum etiam Plinio iuniori, SAulanio tanquam egregi inusitatae linsorum facundiae ornamenta, quet tamen si quis Duci aut Impera tori offerret, viam sibi per arma ad ingentes opes, ad summo lost in . honores, ad regna, ct maxima quetque sternen i i nn profecto p rum sapicnter id secere videretur, & milites sati4 sua natura ρd iram proclives hac imminutione praemiorum. & gloriae ve- lxit instro quodam in furorem concitare. Μaxime cum senex ille vult is exercitati, qui se Eumolpo poetam esse nec quidem humillimi spiritus contestus est, ita hoc versu militum praemia alaque diuiti s extollat aui Das, ct eo petirpraecingitur gum. ut illas ingenue literatis deneget, & aperte etiam contendat ammrem inget ij neminem unquam diuitem iecisse , quamobrem non mirum est si de cultu suo quem Eumolpus non proinde specimirum esse mi batur, ito se excuset, Haprainosi horrema uuia pannis, atque inopi ling*a desertas inuπη NM.
Palladis Grammatici epigrammata quaς phetim in An. thologii leguntur hoc ipsiim ςlepantissime conprobant; &CD sulcui prii Athenathm tam de hoc ipse ruit persuasus, ut etiamar te direret 'melicos 4cholasticos intento: M gistrorun
subtilitatibus u μεια δων-ν. Praetereas verum est, quod de si
63쪽
vir ita praestanti, itaque ad omnia quaecumque ageret ingenio habili, &versatili natus, ut idem clarissimus Imperator, summus orator, peritissimus Iurisconsultus euaserit; quid inquam causae sitit ξ cur tres illos Atheniensium oratores Carneadem , Critolaum, Diogenem quos de rebus ciuilibus disputantes ex Rhetoricae praeceptis audiuerat, protinus urbe pellendos censuit; nisi quia praeclare tantus vir intelligebat,nihil in Republica opus esse iis hominibus, qui vel inanium disputationum illecebra i uentutis studium 1 Iure ciuili, & usu rerum auocanci, vel tanquam Lydia modulatione in Phrygiam versa, illud idem in rixas seditionesque compellunt, S torum omne miscent ; ut in eo quemadmodum Tullius, & Demosthenes regna re possint, plebemque , vἰ in quacumque partem voluerint inclinet ,pro libidine agitare. Sic enim obseruamus Brutuna ; Cassium, Graccos, Catones,& quos modo nominabam Demosthenem, & Tullium . , ut omnium habiti sunt eloquentissimi, ita semper omnium fuisse seditiosissimos; ac proinde Chilo apud Plutarchii sapien ter dicebat , eam optimam este Reipublicae formam , in qua maximὸ leges . minimὰ oratores audiuntur nam , & si aliquoties contingat, vita opctius quam voluntate, suas artes in Reipublicae salutem conuertant, tunc nihil eloquentia sua efficiunt, quod multi quibus Pitho nunquam propitia suit, non item sua naturali facundia possint efiicere, & quidem longe praestantius ;. nam nec Petrus Eremita, nec Opistranus, aut a j popularium concionum torrentes, circumducebant orationes tuas per tot lis sintheos figurarum plexus, nec turgidis, & bene sonantibus verbis metaphoras implebant,prous illorum mos est qui plus institutioni debent quam naturae, feci sint plici quadam oratione , verbisque in suum sensum sponte fluentibus, quae diuinum pectus sundebat, quae causa melior animabat, res magnas, & incompraehensibiles peregerunt. Atque haec sunt, Ludovice Comes, quibus antequam de militia dicerem, eorum opinionem infringere, & labefactare volui, qui sibi plusquam aequum sit, S unius Ciceronis fama auctoritateque permoti, quod nimirum hic . -': Super Gangem, si re uritus O Indos . , Impleuit terrai voce, O furialia bella RG
64쪽
ῖ Ι. PRAEPATIO. l aiFulmine compressi linguae. Tum etiam Ovidii apud quem.
Facundis cesserunt arma Togatis: quem de se idem Cicero Triumphum erexit, in hoc versu qui certe notior est mam, Vt unquam intercidere aut emori possit cedant Arma Togae, concedat Laurea lingua . eundem , ad omnes alios qui Musarum in castris aere merent, paruo extendere volunt ', & vel inuitis qui plurimum inter ipsos auetoritate valent Francisco Petrarcha, S Torquado Tasso, quorum hic Ministrum Regis Aegypti Castris praefectum; ille vero cum Triumphos explicat, Arma digniori semper loco honesta.
rundi, cadem rursus deprimere tentant,& velut indigna Censere quae cum literis in praerogasua dignitatum committantur . Tu Vero pro ea qua polles ingeni perspicientia, & subtilitate, Tationes meas ad Trutinam explorabis quae si tibi legitim e videbuntur assensu illas confirmabis, sin minus quod illis propter ingenii tenuitatem conferre non potui, auctoritate tua asseres, ut per
tandem Arti omnium praestantissimae suus constet honos, sua dignitas accedat, & quam in caeteras obtinere debet, praestantia resti tuatur. Quid enim ad gloriam praeclarius inueniri, ac excogitari quidem potest, quam eos qui tibi pares natura sunp, parentes videre, atque ad nutum subiectos Quid ad opes, &diuitias utilius, quam velut Prouinciarum, & Regnorum Messem lacere, & omnia quae victi possidebant tuos in usus, & commoda conuertere ὸ Quid ad honestum laborem conuenientius, quis ciues, ct patriam defendere, hostibus obuiam procedere, illos sorti peditore, & animo excipere, consilio, virtute, manu, Vinc
reo finibus secis, &aris fugare Θ Quid demum ad probitatis,
ct sipientiae opinionem praecIarius, quam non principes dumtaxat animae facultates, ut literati s olent in rerum compraehensione, S dijudicatione, sed virtutes pnaeterea omnes eXercere , fortitudinem in periculis, constantiam in aduersis, prudentiam in agendo, consilium in prouidendo, temperantiam denique liberalitatem, magnificentiam, clementiam, & similes . At haec omnia si usquam gentium reperiuntur profecto inter milites exust unda, si quaedam ars, vel disciplina largitur,omnino militia est; quae sola orbem temperat uniuersum; nec Regna modo dat aut
65쪽
adimit, sed vitam ipsam i, qua denique una nihil unquam extitit . aut moribus cultius, aut disciplina sanctius, aut amplius imperio ;vt propterea nulla unquam Respublica absque ea floruerit, nulla certe perennar it l, imo vero prout quique gens sanctioribus institutis ,& legibus irit, ita eam semper meliorem habuit, de praestantiorem, ut Romana quae dum Tyrones suos duciplina exedicebat , ut vallum ferre assuescerent, ut labores exhaurire, ut ine di , aestus, algores tolerare, ut discrimen vitet subire interriti, vulnera corpore auerso excipere, sanguinem profundere, mortem demum, & extrema quaeque non . retormidare, quid aliud
ipsam fuisse putes ξ nisi Scholam in qua vera virtus addiscebatur,& artes vigebant quae sortissimis hominibus necessariae sunt,quibus de inimicis atque de orbe deuicto triumphare possent: twrum abest, viliteratis ipsis inseriores haberi debeant, quor in omne studium quantumuis honestu&Vtile, priuatorum ossiciis artibusque, velut claustris, & repagulis quibusdam continetur ;cum interim Bellorum administratio, publici muneris decus sustineat se d tam longe pateat, quam ipsa se Regnorum Maiestas, publica salutis, ac Honoris cura distundunt ', ac proinde I acitus cum de Domitiano, & Agricola loqueretur frustra, inquit, studia Fori; ct eluilium artium decus in lentium acta, s militarem gloriam alius occuparet: catera utcumqurfacilius dissimulari, δε-
. cis boni Imperatoriam vinuum esse.
x, g. Ad hanc igitur sicut laudabiliter coepissi contende, Ludovice
Comes .ad hanc enitcre, & quantum se hominis passus extendere possunt , arduus accelera; hoc erunt hominum generi prino ρομε πε--1 natuia inditum est, ut quae in familia laus aliqua forte florue-
hanc sere , qui sunt eius stirpis, cupidissime prosequantur, an inriturqueadsimilitudinem suortam excellens quaeque natura ,& decus in ea retinere contendit, quod a maioribus suis videtur accepisse; undecum tuorum: propria laus semper tuerit, arminrum tractatio ,&Auus tibi maremus t atque palemus,
s olim qui magnis legionibuHmperitarint. orosecto nihil magis involis haberOcbes, quam utipsis, & Ium strissimo seriissimoqueMarchionia Monte vo,qui horum in sesIoriam.& virtutem praeclare sustinet, non impar, nec magno
66쪽
xum unquam indignus auorum succedas. Quod equidem te foditarum aliquando ultra spem, & vota mea , haud leuiter coniicio ex optima tuaindole, ex ardenti & erecto spiritu qui te medullitus urit & exagitat; ac demum ex tacita illa cogitatione, qua tecum continuo reuoluis, quomodo adlecta invitet, & sortunarum participationem nobili mina sapientissimaque coniuge, ct rebum domi suet copositis; vel in Orientem possis excurrere cum Robe to 1 Balneo ; vel in Africam, Belgium , & Germaniam transire cum Ioanne Francisco; vel in Siciliam cum Guidone Guerrata, vel in Hetruriam cum Novello, aulin Umbriam, Latium, Flaminiam cum Ioanne Francisco Seniori, & Nicolao atque quam ipsi sortitudinem in illis paretibus exibuerunt, velut in te denuo
spirantem midantemque.vberius repraesentare. .Certe hi omnes
Moculas in te conuertune, hortanturque,ne quam ipsi Guidiorum Familiam solabellicet virtutis gloria ad tantum decus extulerunt, .ut inter paucas ,quae pretcq teris clarissimae in Italia, generis antiquitate censentur, Heroasivo non interrupta Serie, ab Othone 'primo dinumeret, alio quam armorum praesidio in eodem dignitatis gradu sustentari posse tibi persuadeas; ac quanta in p. herum esse debeat non tam in Illustrissimo tuo Patre Marchione Montebello, aut Eminentissimo Patruo , quam in teipso situm, esse atque constitutum intelligas & si enim hic amplissimam tuae: Familiae, ex rubri Galeri insignibus quae tam praeclare suis vi tutibus illustrat, dignitatem attulerit ; ille vero maximis iam be- areficiis,ab optimo demque Maximo Pontifice cumulatus,nullum adhuc sperare non debeat, quod praecellentium suorum meritorum vim ingentem ornare possit Nemo tamen hunc splendorem Genti tuae conciliabit, quo illustrari perpetuo ac condecorari possit,nifieo subinde quasi nouo gloriae, & honoris rabulo uearis, quod in continuo, ecqui cxteerunt illi iussi- ient; velut Sol qui micantissimos in nube radios emittit, --. Diumque oculos iucundissimaduce perstrnigit,& exhilaratri diem quidem ipsum longe pulchriorem reddere potest, sed nunquam tamen illum absoluit, nisi continua motione circumaetiis ab Orientead Occidentem: nempe quamdiu non euiluit per ine .riam indoles, circumfunditur lumine suo , & tanquam renouat quicquid Maiores silere, e scitque. occupato recte animo, me
67쪽
reri laxitatem generis videatu r qui illam exten ita, lignusque sitau ito nomine qui magis virtutem illius exprimit . His igitur de causis adductus, cqmpellabo te libenter, Comes Ludovice, hac oratione Iuuenalis cuius mihi opportune in mentem venit, cuα idem ac ipsa, quanquam non ijsdem verbis me dicturum cro
i Sed recenseri laude tuorum Ipse ego noluerim : Sic in nihil ipse sum Laudis agas, miserum es aliena incumbere famae. dc vero cum in res gestasMaiorum tuorum, quantum longissime fieri potest recurrens, atque inde Usque repetem memoriam temporum, duos dantum ex illis inueniam qui praeter Eminentissimum tuum Patruum, pacis artibus, dc lac rorum administratione insignes extiterint, Bandinum videlicet aereidi, & Agerin-Bum Vrbini antistites ; proiecto venit mihi in mentem cum sapientissimis hominibus arbitrari ; quod sicut ipsa armorum tractatione nihil est praestantius ad Imperij dc antiquorum Stemmatum conseruationem, ita etiamnihil ad eorum euersionem .essicacius sit cessatione ipsa, sic ossiciorum quae in pace ac otio exercentur administratione . Secus. enim non dixisset H
Vt primum possis nugari Graecia bellis Coepit, ct in υitium fortuna labier aqua, Nune Athletarum nudi , nunc arsit equorum Nunc Tibicinitas,nunc e auis Cragoedis . ac propterea Turcq,Olbomani illius qui primus inter ipsosRegis nomen tulit, tantique Imperii fundator extitit, imaginem a dentibus maxime oculis, de habitu acinacem distringentis expresserunt, quo nunquam eius simulachrum hoc modo depbeium intueri possent, quin etiam continuo recordarentur, Othonianorum Imperium, quod armis quaesitum fuit, armis defendi proserrique debere 1, dc etiam num hodie vetus istud atque perpetuum apud illos institutum solemni consuetudine usurpatur, ut intranti templum lacrificandi causa Imperatori, Talismanus
aedituus Sacerdos occurrat, claraque voce proniiciet, ut meminisse velit imperium quod iustitia, de virtute bellica partum sit, non a s quam ijsdem artibus conseruari propagarique opo
68쪽
tere. Certh Roma ipsa qua nulla unquam Civitas ibit aut scientia rei militaris peritior, aut virtute audacior, aut bello praestantior, aut victori s felicior, aut ditione amplior, aut ulla denique ex parte augumor, ut non alia arte quam militi1 molem illam maximi secundum deorum opes imperii constituerat, quo in s excolenda sic omne studium impendebat, ut Romanorum hostis Taxiles libero ore apud Tigranem fassus sit --ιγμα-rrem sevictam a mana armassic postquam Comitia pluris quam castra secit, postquam candidatos, Magi stratus, Oratores; Graeculos & eiusmodi militum impedimentae in Urbem admisi , tunc occasionem dedit Satyrico ingenue fatendi quod Graecia captaserummictorem coeperat tunc virtutem , δε antiquam laborum tolerantiam qua Oxbem ipsum subegerat, remissione fregit; atque omnia demum in peius ruere coepe runt, ita quidem , .ut ludibrium tandem omnibus Barbaris debuerit .hNec Romanum modo imperium, sed Assyrium, Graecum, Persicum idem fatum et ercuit, adeoque per reliqua omnia grassatum est, ut nec minoribus etiam pepercerit; ex quibus multa referre non admodumdissicile esset, quae tum hic praesertim in Italia, cum etiam alibi gentium, tamdiu auctoritatem suam retii uerunt, quamdiu, Vel propriis armis ipsam tutari, vel prin- . cipum summorum auspicijs bella gerentes quod hactenus Maiores tui fecerunt, illustriorem illam, & firmiorem reddere fiunt. conati. Quare opus est omnino idem etiam ut esticias, Ludovicet Comes, quoactisdaltem si non auctis bello rebus, domesticam laudem cumulatiorem reddas , Patrisq ue, & Αuorum gloriam altius in dies extollas, & nouo meritorum quasi fulgoris accessu collustres; absque hoc enim bonam famam habere potes, non potes magnam; honeste vivere potes, non potes mori gloriose.
Neque vero mihi pertimescendum est ne grauiter, & moleste foras quod tibi qui freno magis quam calcaribus indiges, quasi desidi Sotioso classicum intonem,&tot labores discriminaque oneram superanda, quot mons ra Herculi debellanda fuerunt',
cum te potius ad honestas voluptates, amoenitatesque iuueni bus concessas inuitare deberem; etenim praeterquam incitatum
69쪽
pensione vix unquam e carceribus te proripias, non secus proiecto quam Ouidum Acer , ctas palma persee curriurus honoro Si tamen borieris, fortius ibit equus . noui insuper quis Patris ,& Patrui ac Maiorum tuorum naturae retinens, alienus etiam euasisti ab omni sensuum oblectamento; noui quam constantissime semper delicias omnes respueris, qua se aliter vi , , quam te laboribus continuis obdures, quam pertinaciter exerceas; qua generoseTyrocinium quod in Belgio per Quadriennium posuisti, Monti tuli quotidie renoues, ut - non tam interminum quam alio modo, & alibi factum videri posta, Noui denique quam sipienter apud te constituas in Solem potius, in puluerem, & aciem pro dire tin vulneribus, & periculis, ac assiduo vitae discrimine versari quam in umbrae
aut puellarum otiosorumque coetibus,& coronis, plenos hil ritam dies traducere;&
sussum unquam summum virum diu volu pias retinuerinabilia immortalis glo- - riae parente, nullus Vnquam, vel labor , vel periculum magnos viros dete GA
70쪽
tium omnium tradendarum regula, di generali Technologia desumptum, Ut quae vulgo Progymnasmata dicuntur , Prothoeoriae, Prodidagmata, eainitio disput tionis cuiusque praemittantur, quo tota demum tractatio clarior, & facilior eu dat; Quare postquam in superiori praesa tione hoc ipsum praestiti, S nccestarijs praelusionibus animum tuu abunde praeparaui,ad ea quet me de studio Militari dicturum recepi, maiori cum attentione percipienda; Tempestiuum est, . Ludovice Comes, ut mihi bcnignus adsis tecum in castra subeunti, S per Militis ac Ducis conditiones calamum circumferenti meum; in quibus, si minus facile dicendo expedire me possum, equam tu agendo, utriusque prouinciam sustinere; non tamen audaciae mes succensebis, sed titubantem in aliquibus animum reges, excusabisque votum qu d non solum docendite, sed odi se militis, in nandi quoque de causa sorsan imprudens suscepi. θVerum ne te diutius in limine morer.& iis verborum ossiciis suspensum detineam; cum generalis studi j militaris duas - , Θ antea partes constituerim, prima certe quae de Tyrone est,tum