장음표시 사용
681쪽
Aed cara, octaque intexunt abiete cosas. Votumpro reditu simulant , ea fama vagatur. , , Huc delecta virum Mortiti corpora furtim Includunt caeco lateri, penitusne cauernas Ingentes,uterumque armato milite complent..Statuam igitur vides colos eam equi lignei, ea intentione a Gni
cis fabrefactam , uti piis discessum simulantibus, ea per dirutos
muros,&effracta complanataque Troiae propugnacula , in v bem introduceretur, Inde idem addit Diruimusique muros, ct moenia pandimus urbis
ac postea etiam. i ita l. liscandit Fatalis machina murosi Foeta armis.
quod postquam ex Graecorum voto factum est, ipsi, tum qui in equi aluo latebant, tum qui in insidijs tempus opportunum prae
Invadunt urbem somno vinoque sepultam eaque arte, Troianorum ladem potiti sunt,quos ut eiusdem Poetae verbis fabulam absoluam Neque I eiώs, nec Larissaeus Achilles, i et . Non anni domuere decem, non mille Carina. Enimuero quia hoc mirabilium machinarum titulo, non ibias tantum explicare designaui, quibus Vitruviana haec desinitio competit machina escontinens ex materia coniunctio, quae ma- Mia. S ip ximas ad merum motus habet virtutes ed nomen istud longe m- pliori significatione mihi usurpandum esse duxi, videlicet pro torus --. omni opere ad bellorum rationes pertinente, quod hominum libro xo. industria aut labore perficitur, quomodo vocem hanc μηχimi, μ' terpraetari posset, supra docuimus,ea ob rem agendu hic sine ullo
discrimine mihi est,de molibussessis,aggeribus, alijsque id genus molitionibus, bellorum causa praeter comunem usum factis ; &equo illi abuloso, Agamemnonis Achaeorum Regis factum addam,qui , ut inquit Lucianus in Nerone , quo copijs suis viam ficiliorem redd mx,Eu e ma Boootia resecuit, edio circaChalbcidem Euripq reli o. Quod opus si tibi Ludovice Comes admia ratione .dignηm Fideliu ; mirare potius ex vera historia pontem quema am Hystaspi Mus ,ri saxum Rex, cum in Graecos,
682쪽
Scytas moueret, ad BosphorumThrac ium, quo ille angustior erat,per spatium septem stadiorum opera Mandroclis Samii usus si . erexit i S cuius occasione dicebat Plinius, ct Muipremeabilis e
Vp reansitus , ct alit uincantus, eanumque latratus. inuicem audiuntur vocis etiam humana commercia inter duos orbes A siam videlicet, vi Europam meante codisquis, ni seisin id auferunt υenti. Nec mul-
tum ab eo dissimilis suit Potis alter que huius Dan filius Xerces, ad Hellespontum inter Abydum Asiae,&Sestum Europae urbes
cum coeptum a patre aduersus Graecos bellum prostqueretur, eade inserine longitudine instrii xit Irique Ilellespontopontem contendit in alui ut inquit Ennius laudatus a Varrone, sexto de lingua. latina .
e ,3: dipe. quamquam Petrus Bertiusno Vnicum modo,sed duos ab eo pon-
, tes erectos fuisse ex Herodoto ostendat, quod an ita se habuerit inquirere non est praesentisaoci ac temporis, satisque mihi est v luti per transennam,reserre versus quosdam: Virgilh , α Iuuen
tanquam Graece vanitatis mendacia laridet . . . . t 3.
Eiusdem quoque generi fuit agger seu moles, Alexandri M
. ., tigni, qua.Vrbemtyrum continenti: iunxit,. priusquamini ex . μαα rima-- pugnare posset, ut Quintus Curtius dictione pura, simplici, fio I rida,& mirificae. Voluptatis. ac eloquentiae plena accurate Ortia. Dia ripsit.Quanquam D Hieronimus in commentarijs ad Ezechi4lem, um idem anteaci Nabuchodonosore fuisse reserat qui in αλ. eiusdem ciuitatis obsidio, cum machinas, & arietes vincasque , . ', py, eo quod cincta esset mari, muris eius admouere non posset, tu sit omnem suum exercitum saxa, &aggerexco portare ,iatque ita expleto interiecto mari, .unoque freto angustissimo relicto , vicinum littus insulae secit contiguu, & urbe hoc modo potitus est Ad vacua incolis qui ad proximas insulas aufuge ant cumque asportauerant qui cqvid in illa diuitiarum Lit. Tum vero mira laxetiamtuerunt. sisH drinis laud Apolloniam Graeciae, Quor
683쪽
quo, latitudine quinquaginta millium rasilan, qui septem decim leucas Gallicas constituunt , intercurrens fretum pedestri continuaretratisitu, primum Pyrrhus Epyri Rex cogitauerat, ut transitus illiin Italiam pateret ex Graecia, quum a Tarentinis aduersus Romanos euocatus esset, A si consilium istud intersti iderit operis dissicultas, &nauibus potius ab Antigono acceptis traiecerit. Agger quo Scipio Africanus porta Carthaginis elati. sit, iactis in altum molibus, ct faxis; divera item Cau Caesarii.
eadem ratione ad Brundusinum portum contra Pompeianos facta; quas omnes molitiones sic, graphice O ad veterum auctorum mentem fideliteraccrudit Melineauit Petrus Bertius, ut nihil mihi prorsus relictum sit, quod eius diligentiae possim adiicere. Quare eandem ob causam parco dicere de Ponte, quem Alcxander Larne si iis in Scaldis ossioquum Autuerpiam c blideret,incredibilibus machinamentiscieri curauit,ut sibi liceret ex Brabanti,&Flandria vltro citroque pedestri itinere commeare,spatio duorum millium & quadrigentorum pedum. Nec saxeam illam molem describo , omni humano conatu superiorem,quae utroque ex lictore Rupeculani sinus, 'recentos quinque pedales passus in aestuarii procurrens intima, perduellionum hominum audaciam nuperrime compressit ac retudit: quia scilicet horum operum describendorum munere,iam antea perfuncti sunt viri eruditio- , ne, ac eloquentia nemini secundi. Quod ver inicium Iulii Caesaris pontem, quo ille Rhenum , 6. iunxit ut exercitum traducereri, in reliquorum censu omiserim; cum haec una causa fuerit, quod multi illum illustrare nostra &parentum aetate contenderunt ut Leo Baptista Albertus, Hiero- ' nymus Magius, Cardanus, Scaliger,&qui iaculum propius ad metam expedivit Ioannes Buteo, tum vero alia non parum in nrbuit, quod non tam artis formaequae nomine, quam descriptionis obscuritate videtur sui admirationem ad posteros trasmisisse . Sed priusquam tamen ab hac molitionum specie ad alias me conuertam,non omittendi mihi videntur ei duo quos Solyma-nusad Rhodia erexit ut aereis machinis,quas plurimas secum aduexerat, super illos dispositis, omnem defendendae urbis comm ditatem propugnatoribusuuserret, hos enim montes quod in- M ola nan-
credibilet etiam, teste uino, qui viderunt Pene fuit bipsi Turi ''
684쪽
cae construxerant, terra per spacium duorum 1 ciuitate milliariu ligonibus aliisque huius genet is instrumentis contra urbis portas proiecta,& in eam altitudinem coaceruata, ut Rhodii spe omni conseruandae urbis destituti, cum nullum amplius edere possent fortitudinis, & constantiae argumentum, se se tandem Turcis dediderint . . . . . ..
ν Ab bis igitur machinamentis, & operibus bellicis, quae unil
mu . b. co fixa, penitusque immota adhaeserunt, conueniens mihi vi detur ad alia trali re, quae eo maiori admiratione digna sunt,quod immensa sui magnitudo illis noli obfuit, quo minus in utramuis partam iacili progreisu ac regressu conuerterentur, quo in genere, quoniam Demetrius dux aetatis suae inclytus, ita prae caeteris
excelluisse fertur, ut aperiti disciplinaque iaciendi obsidij ma
chinarumq ue solertia, ad capienda oppida repertarum, cognimentum illi πολεομα πι inditum tuerit,nihilque in tota antiquit te illust . ius habeatur eius Hesepoli machina ab euerte lis urbibus hoc nome adepta,idcirco non aliensi mihi ab instituto meo visum est, si quae Plutarchus de Demetrio eiusque machinis egregia omnino,& conuenientia habet, in medium asseram, prout ea latine reddidit non humilis nec inquinatae dictionis interpres Donatus .
Acciaiolus Demetrius vero eum machinis in amentisque belli ix rdelectaretur vehementer, adeo in his conficiendis ingenio er arte ma- lebat, adeoque illius vera tam parua quam magna in suo genere praclara, atque magni a erant ut non modo umptus etiam manu regia digna viderentur unde illud est non minus vere quam elegaurerdictum 1, Demetris opera magnitudine a etiam amicis stuporem schritudine vero etiam bosibus delectationem solita esse Urere. atque
inter alia memoratu digna, naues duas quarum alter exdecim re imis altera qnindecim remis erat, ab eo confectas aiun i, O macbinas
nonnullas miro ingenio pro expugnandis Urbibus fabricatas quae quidemspectantibus hostibus incredibilem admirationem praebebant,ue lusi La macto euenisse tradunt, qui et upra omnes alios Reges in mi us esset Demetrio, tamen oti ab illo Solos Cilicioque ob taentepsetiust, ut biliceret suas machinas narresque conspicere, atque dei de benigne concedente Demetri , mnia opera conspexisset, adeo sup factum admirarumque aiunt, . magnitudinem O pultaritudinem
685쪽
uis fatricata. Rhodii quoque cum a Demetrio essent multo tempore obsidionem perpessi, siluto deinde bello eum rogarunt ut aliquas machina ibi relinqueret, quasi quoddam sua virtutis suique ingenii testimonium: eodem etiam bello in quo Rhodi mulerant cum Ptolemaeo societate coniuncti,machinam quadam quam urbium expugna-
torem appellant, eorum moenibus admouisse Demetrium aiunt, taliquidem figura atque speciefabricatam habebat in primis quadratam sedem, cuius unam quoque latus inter se aequale, in latitudinem octo ct quadraginta, iv altitudinem sexaginta cubitorum extendebatur, atque apostrema basi Usque ad verticem adeo gradatim extenuari videbatur , τι cum in a sedes longe latior supremo culmine esset, egregia quaedam figura ex omni proportione seruata resultare videretur:intus praeterea erant latebrae cauernaeque complures ad sus pie
dos milites acccmmodatae, qua vero boses spectabat frontem patefactam habebat, atque υndiquefenfellas tectas, quibus varia tela poterant aduersus hostes ne ulla periculo iaci, erat praeterea secundum unamquamque speciem pugnae bellacissimis υiris referta, O quod supra omia spectantibus admirationem praebebat, tanta facili
late regebatur, ut cum epitum maximum ederet, in utram partem
inclinaretur cospici minimepossetfidaequali virim; pondere incocessaremque moueretur. Sed prieter Plutarchum varii alii auctores, &aliter quoque istius machinae descriptionem attulerunt,Vt Vitruuius, Vegetius,Diodorus Siculus, Ammianus Marcellinus,& recentiores multi,quorum tamen nullus rem propius attigit quam doctissimus Rigaltius, qui hanc ex Bitone mechanico ut arietem de quo intra dicemus ex Diade, commentarijs suis in Onosandri Strategi cum inseruit. Ad huiusmodi autem machin re genus pertinere meo iudicio spotest Tur is illa uatilis si ua usi sunt Christiani Principes anno reuesis Aea. supra millesimum nonagesimo nono in expugnanda Hierosolyma. haec enim teste Paulo Aemilio disertissimo Francorum historico, soluta per partes,ntactu comportari in castra poterat, Scum dilucesceret, suis iterum coagmentata compagibus,urbi admouebatur: ac ne igni corrumpi posset, a fronte corijs recenti- ais . . bus atque crudis inducta agebatur, urbem despiciens multiplici tabulato, unde tormentis tela ingeri possent tanquam ex destinato hostem ferientia, tanta omnium admiratione, ut Genuenses,
686쪽
qui turris huius labricandae auctores suerant, multum inde laudis, &existimationis apud omnes consecuti sint: hostes vero quo huius machinae impetus retunderetur, ipsaque in frusta dissiliret malo in muris erecto, trabem ex eo transuersam suspenderant, ut eius i nteriore capite reducto, ac mox magna vi remisso, in appropinquantem machinam, velut Aries incuteretur, sed contra hoc inuentum Ligur se salcibus muralibus instruxerat, Sex propinquitate retinaculum trahis cum horrcndo sonitu ingruentis, abscidit, atque humi stratam in tabulatum sustulit, porrexitque in hostium muros; qua in re tars consilium iuuit, quia frons turris ita scite structa fuerat: ut sisperior eius pars paruo molimine inclinari, & tanquam pons protendi cum res postularet in hostem posset, itaque firmitudo trabis pondus illud stiper impositum sa- cile sustinuit,ut ausus suerit primus Godefridus Bollionius in muros hostium transcendere, attonitis omnibus miraculo tantae vi tutis in hoc Principe, & eius I fratre Eustachio; qui ea region muri occupata, refractaque porta,caeteris militibus aditum in v bem praebuerunt. Nec multum ab ea turri dissimilisilla ibit qua Martellus Aueuionem ciuitatem, ciun ab Atimo Sarracenorum duce propugnaretur,magno,& praeclaro virtutis suae documento expugnauit, quemadmodum videri potest apud Coeliu Secundu Curionem in historia Sarracenica, ubi eius turris descriptionem satis acu rate complexus est. Memini praeterea fieri mentionem alibio a. Laurentio Valla in suis historijs deScalae cuiusdam incomparabili machinamento, quod Ferdinandus Hispaniarum Rex fieri curauerat,ea vastitate ut cetum homines sustineret, lucentosque alios ab hostium telis tegeret. Verum quia huius auctoris opera frustra hic arae quaesita sunt, rem tantummodo hic indicare possum non autem ad plenum tradere,sicut mei voti esset. . Sequuntur nunc machinae Archimedis viri tanta mentia solertia A esmodis Sacumine praediti, ut Cardanus anter duodecim viros quos prae; α-ὐι. caeteris, disciplinarum laude praestantes selegit, primum absque controuersia Archimcdem statuat,non solum ob monumenta de subii Mib, eius quae perieriit, sed ob mira inuenta,quibuς Syracusas ita tuta-' tus est, ut neque Appius terrestribus, neque marinis copijs Marcellus oppugnationem ciuitatis tentare aliquando auderent, ut'. ζ..i auctores Sut Liuius,& Plutarchus: unde tamcisi Marcellus maebi.
687쪽
natiovibus eius,Nerbaesunt Valeri , multum, ac diu victoriam uam inhibitam senserat ; eximia tamen hominis prudentia deleri attis , ut capiti illius parceretur edixit, ne tantum gloriae in Archimede seruato, quantum in oppressis bracusis hostis reponens : S Cicero qui Graeculos id genus Omne hominum prae contemptu nominabat, eius, in hac expugnat one casu interempti, sepulchrum, longo post tempore, inter urbis rudera sentesque, requirere non dedignatus cst . Verum. ut parcior sim in huius hominis laudibus recensendis,faciunt tum viri grauisl mi Vincentius Mirabellus, Iacobus Bonannus,& Rivas ius a Flura nZa, quorum hic ineditione operum Archimedis , illi vero in Siracusanae urbis antibquitatibus vitam eius diligentissime scripserunt: cum vero quia egregia. illius opera, supra omnem laudem sunt , non decus ac multae Deorum ac Heroum statuae supra coronas , quae caer inponi prae magnitudine capitibus non possint, plerumque si a tuuntnr ad pedes. Certe quadraginta ipsius mira ad inuenta mechanica fuisse tradit Pappus: quorum unum suit duram pondus data potentia mouere. Alterum quo portione margenti auro mixtam in corona Hieronis Regis depraehendit; licet Vitruvius de eius modo non conueniat cum Priscians, aut Quinto Rhenanio Polemone, siue quocumque tandem alio auctore carminis antiqui de ponderibus S mensuris,quod vulgo circumfertur. Tertium Sphaera vitrea automa celebre quod motus omnes, & circumum lutiones coelorum, ac siderum imitabatur, celebratum propterea a Claudiano,elegantes illo epigrammate quod in omnium ore est; &cuiusmodi binas alias machinulas coelestis motus aemulas imitatricesque,vidisse se Lutetiae Ramus asserit in proemio mathematico ; praeter quas Riuestus a FlaranZa duarum aliarum meis
mini que ae Regi Christianissino & Inuictissimo Ludovico Iusto,
oblatae fuerunt, a Marino Burgeso Ni mano maximo omnium huiusce temporis,& felicissimo μ οποιῶ. Quartum Specula parabolica quibus hostium naues, & quae uis alia,ex maximo etiam interuallo comburebantur. Quintum Coch Iea aquis in alium eu hendis inseruievis, qua praesertim in Aegypto usus est, .ut Diodorus Siculus, & Athenaeus referunt. Sextum Helice qua natam onustam multis hominibus,&nouo pondere de industria adiecto,
ipse procul assidens, tranquille quac mari perlaberetur attraxit,
688쪽
est vero Helice machina cochleata clauiculatim spiratisque stricta, eius instar quam nos vulgo cochleam infinitam dicimus,
cuius circundit tu attolluntur,attrahuntur, efferunturque ingen-ria pondera . Septimum complures machinae bellicae quibus patriam,vt diximus,per triennitum solus contra Romanos tutatus est, reliqua vero eius inuenta non enumerat, I. Blanchanus, quia
nullibi, quae summa fuit hominum incuria, vel titulo tantum designata inueniri ea possunt, quod enim de vispisso Archimedis inuento Oribasius libro de machinis,&TZetaes reserunt,non ita 1 probatis alijs auctoribus recipitur, ut pro vero haberi possita, &quod addit Vincentius Mirabesta de inuentione Aulueris Dry, quae ad ipsum resertur, non modo contemni ut falsum, sed rideri
etiam debet, ranquisa vigilantis somnium perquam absurdum sane,&ridiculum. His vero inuencis tantam de se suaque scien tia concitauerat opinionem Archimedes, quod publico regi que psephismate ei quodcumque dicenti credebatur, ut Flurantius in eius vita notati t: & Liuius eadem ratione unicum caeli sed rumque spectatorem eum vocavi; dixitque Cicero quasi ex sormula loquendi suis temporibus usurpata non Archimedes metuis melius describere. Porro cum inter septem illa inuenta enumerata, tuo ad machinas mirabiles pertineant, quas cum ad propugna lum, tum ad la cessendum longeque summouendos a moenibus omni genere tormentorum hostes, iussu Hieronis Regis multum ante Syrac 'sarum oppugnationem fabresecerat: horumque unum ad staticam, aliud vero ad caioptricam pertineat, prius est ex mathematicarum ordine ut de hac ultima dicam, quae per reflexionem radiorum in speculis, mirabiles, praesertim in comburentibus, ope- rationes producit ita ut horum beneficio multi recentiores asserant , Archimedem, & Proclum Diadochum tanquam nouos Prometheos, &Ioues fulmina res, aduocatum solo radiorum solarium concursu, ex aetherea domo, ignem, in aduersas hos tium naues, ct copias contorsisse. Scribunt enim Euagrius, on
ras,Paulus Diacous quod Anastasius Vitaliano Thraci,qui Mysis, ct Scythas sibi conciliatis, praedas agebat in agro Bysantino, &urbem classe obsidebat, per Marianum praese m restitis, nau laque pugna commis , machina quadam a Praclo viro excessemeti, i in mo
689쪽
rissimo facta, classis hostium debellata est, nam specula ex aere fabricasse fertur, eaque inuro e regione hostilium nauium suspendisse,in quae cum Solares radii impegissent, igne inde fulminis in-'star erumpente,classiarios ipsasque naues combusisse dicut.quod itemuirchimedem Romanis Syracusas obsidetibus feci illa, recentiorum serme omnim est opinio; ita enim TZetzes no modo hanc historiam refert, sed ex priorum temporum fama, proiectionem Eadiorum ad distantiam quanta est iactus arcus, sic describit Cum autem Marcellus remouisset illas ad iactum arcus, Hexagonum aliquod peculum fabricaui enex , A H LIantia autem commen rata seculi, . Parua talia specilla cum ρο isset quadrupla angulis auae mouebantur laminis . ct quibusdam Iculpturis D se Medium ill positi radio/um Solis tAusolis, O auiualis , ct 'emalis , . Refractis deinceps in Me radijs,Ekai sis sublatae I formidabilis,ignota nauthst , Erbas in ciuerem redegit longitudine arcus laesus sequuti sunt postea eandem Opinionem quotquot de speculis Vs lii, de υε ui torissaliquid nostra aut superiori aetate scriptis consignaruntor ustor. tium dico, Maginum, Franciscum Glieuaram, Cardanum, Por- : :' 4ς rubulam, Bernardum Caesium, & quem hic lubenter quasi extra M. eth i '- ιdinem laudo, sestiuissimi ingensi philologum Leonem Sanctium tib 3.mmerat. in Floridorum suom serto secundo ubi haec de Archimede habet M P '
Tale Syracus sa mirus iaculator in arce ui
ii Finxit opus,quo fertur aquis almsse fauillas iCra fallogenitas classemque liquesselatinam tu v d
is Marcello mirante rogos volitare per in7das. .
Qim vero in antiquos auctores inquiro qui recetioribus istis pri- - uiuerint, duos tantumodo me vidisse memini Dionem scilicetin historia, & Galenum qui non tam ex professo q iam aliud agens, paucula haec verba de Archimedis speculis protulit, θυο orbitror a detemper. modo aiunt , ct Archimedem hostium triremes vrentibus spexulis inmcendisse , quo sit vi nondum plane apud me constitutum sit, vere ne istudArchimedi tribuatur,an potius rumor tantum sili,ex qu rsidam opinione &, iam usque ab antiquissima memoria ob excetilente eius ingenii praestantiam disseminatus alioqui Plutarcus,
690쪽
& Liuius non magis hoc silentio traunisissent, quam tot alias eius machinationes, quibus explicandis nemo fuit diligention, vicerite nec Polybius , qui & his duobus, & reliquis historicis, Archimedis aetati vicinior erat, natus scilicet anno circiter post eius mortem trigesimo.Vnde falso quoque circumferri eiusdem au ctoris nomine librum hunc existimo de speculis comburentibus, . quem Gogalia ex Arabico transtulit praeter quam enim Plutar. chus contendere videtur, nihil prorsus ab Archimede in mechonicis scriptum fuisse, nominatur insuper in eiusdem libri prima propositione Appollosius, qui longia temporibus Arehimede fuit posterior:& audio iam eiidem librum Arabicum auctori suo vero, . di genuino restitutum a quibusdam mathematicis fuisse. Deinde
vero certu est multa semper a nugacibus literatis de speculoru viribus dicta fuisse,quae merito inter fabulas meras nugas,& assanias reserri debent, nam ut exemplum unum aliquod de multis an ram, non veritus est Rogerius Bacconus aflirmare in libro suo de mirabili potestate naturae,& artis,Canarem speculis in oraGallica dispositis, arteque catoptrica,quae species latetes multiplicat, por tus omnesAngliae,in quam traiicere Volebat, prius explorasse, quo quid magis absurdum, inane, propudiosum ab homine dici pos.sit,nullus equidem video. Denique opinionem hanede speculis: ib. desula. Archimedis non minimu hisce temporibus auxitCardani in comsulta ratiocinatio, aut potius vanitas, & iactantia, qui sibi demonstrasse visus est, quanam ratione speculum parabolicum confici posset,quod instar ab Archimede labricati res oppositas ad mi te passus comburat. Sed tot falsa atque absurda stipponit, ut me tib ret maga. rito sermonibus mirium vapulet Ioannis Baptistae Portae potissimum,qui certioribus experimentis, & rationibus totam speculorum comburentium doctrinam complexus est, tam scite diligenterque suo more, ut praeter Euclidis, Archimedis, Ptolomaei, Allimen ,Vitellionis,Orontis, Magini,& reliquorum inue in non mediocriter a se illustrata, multa etiam proprio suo Ma te excogitarit, quibus modos omnes utendi hoc speculorum genere in hostium pernicem, eo usque scelici mentis indagine scru ratus est, ut etiam unius a se inuenti descriptionem, per quasdan, - 'ς ' '' verborum ambages attulerit, cuius fidem cum penes illum esset
velim, sic sponsionem quam de illo facit, non alijs quam eluia