장음표시 사용
651쪽
tantum millia fiumenti moliti, cum vicino auenae tabulario pessum data fuisse confirmat; unde nec maiorem illum numerum re. tulissem, tanquam veritati minime consonum, nisi ut exacta illa dinumeratione, certius appareret, quomodo Hollandia sapientissimo, S fortissimo ImperatoreSpinota, prouisum sitisse castrorum Bredanorum commearui arbitrabatur,& inde optimus quisque dux quam prolude diligenterque suorum militum annonae consulendum sit, intelligat. Atque ut in statarijs castris haec ali. entorum copia condi in horreis, ac mature reponi solet; sic in
excursionibus imitandi sunt Gorbi, ac Sueci qui hostiles Moscho- uitarum terras ingressur bonam siligineae farinae quantitatem, in saccis ad haec dispositis, ct ex ephippio pendentibus, una cum lamina ferrea deicere solent confestimque ubi res postulat, igne structo , & supposito laminae Chalibeae , panem intra , tamquam in clibano excoquunt , eademque postea pro clypeo in cuius modum 'efformata est , quotios cum hoste comgrediendi occasio se offert, utuntur . Sed illis praeterea in usu est panis ,ubcineritius aut potius spe sicitis , ita 'b scstinationem dictus Σπο ' τ απcδὼ quod accelerare est, quia Virin Adeap., 1. ele declarat doctissimus Morieus non appCnatur illi fermen- lahol. Ialetitum: aqua non calest, Spost subagitationem nulla mora interiecta,pasta igni commilitur: unde aut idem est syeusticius cum Azymo aut minimum ab illib differt , nam Exodi duodecimo, Maelitae Aegyptum: deserentes sine fermento coxerunt fari nam in subcineratios panes , qui idelicet fermentatio lenta morosa res est, dea se antibus aliena;ideoque ut dicebam Go i
thi, & Sueci qui bellum impetu quodam, Sper subitas inuasi
nes gerunt, subcinericios eiusmodi panes conficiunt, ex farinae massa subtilibusarborum populearum corticibus, & folijs imuoluta, unasque ac cineribus coopertae done Panis, aut saltem ivlucentae ala uisichnsistentiam assumpserit. Verum si non is Q valitate , aliorepa arationis compendio, superanturhi, etiam nuncab Inlueri, de Tbuis: quorum postrem Zonis quibus cim. ivuntur loculor i instareGrmatis, certum puluerem gerunt quo solo aqua diluto &ad pultisconsistentiam cocto ensem integrem in exercitu peiam , latisque alio cibo; & iquo. 'Eumque rempore in maerei vetitatur, hunc loquendi cibaria
652쪽
in iii,ε i is modum seruant qui resertur a Ioanne Cotouicos,ilem: NAM Hierosolyin longam sesquipidem, latam palmos duos, nonnihil decliuem altero arigulo aliquanto profundiore, in hac ligna qua vel in itinere etiellunt vel Θ loco υicino petunt immittunt accenduntque igne in Uice excusso mox lebetem aeneumsobι imponunt coquutque ad cremorem Usque modo ooetam, hordeum vel legumina,modo carnes vervecinas minutim consis as proprio in adipe coqu-t, nulla praeterea illis obsonia Ancilla dapes nutius vini usus. Heluetjs autem quod Henricus Gla rea nus , qui Helvetiam uniuersam splendore sui nominis illustrauit,in haec Caesaris Verba testatus est,trium me um molita cibaria, sibi quemque domo ferre iubent, sarina ex auena densa, butyro, ac sale condita, & in magno alieno super ignem cocta, in vasis ponitur , ac cum reliquo commeatu, in bellium ducitur, nec ad pulmentarium coquendum, quicquam additur, quam aqua calefacta, esuribundis militibus dulce condimentum. Quae te mct parvo Dcidii menta nostrorum militum, illius mihi in mei tem reducunt,quod veteres μάζω' appellabant, etenim cibus erat castrensis ex quo Xenophon in Cyri institutione scribit, Persa, . . sibi commeatum solitos parare, cum Regem ad venatiouem taquebantur; & licet auctorex non bene inter se de eius compositione conueniant , dum Galenus hoc nomen Maza omnipotentae quae liquore aliquo conspergitur tribuendum docen, A eius vero eam confici asserit, in polenta hordeacea cum melle , aut sapa, aut consimili aliquo liquore; Suidra tamen. ita de hoc edulio pronunciat, ut nullus de praeparatione relinquatur dubii. tationi locus inquitκυεί- η-m Mazas proprie cibus ex lacte ,:er frumenti furina ; sed veror ne med corum auctoritati non bene praeponderet grammatici stius quo
l. , quam celeberrimi sententia.
. nihil la M. Perperam Vrro duX commeatum necessariumantia ulitate
a , conquiret, nisi eandem in hoc militibus distribuendo obseruet
diligentiara i ut enim asserente Vegeticinunquam periclitati sunt mili i fame, i frugalitatem inter copia ruare caepe nt,sic multa con
gessisse parum iuuabu , nisi ab exordio, dimensiones alubri, per
- Darim. Idoneos curatores erogatio temperetur: quamobrem Romani
p 7 ob singularem rerum bellicarum industiam, di experienti mnobis in omnibus pratre delitat, distincte, ordinate Rus
653쪽
distribuendae praeclaras leges, S constitutiones tulerunt, quarum nonnullae reserunturi Polybio, & aliae etiam non ita antiquatae sunt,quin ex iure Romano veluti quaedam earum laciniae resarciri ac reparari possint,& quoties in istas peccatu no impune filii, nis pars inquit Tacitus -su ut copia in castra coueherentur rapi permisere tapaucis diebus per licentiam absumpta funt,quae aiuersas necessFrates in longum A ecissent. Istis auit m temporibus licet unius cuiusque ducis arbitrio , distributio haec relinquatur; multi tamen eam pro communi regula laudant, quae in exercitu Belgico Regis Hispani, csimuniter ab cius supremis Ducibus o seruatur. Monent praeterea scriptores polemici, plur imum referre in urbibus obsessis, si omnium ciuium granaria, cellaeque summa diligenti1 excutiantur, ut collatis in unum priuatorum
bonis, communis omnium aceruus augeatur, & caueatur etiam
ne quid occulte a quo piam detineatur, quod reliquis fraudi esse
possit. Vtrum vero non militibus tantum, sed ciuibus omnibus,
eorumque uxoribus,liberis, seruis,&quibusvis aliis personis capitatim annona distribuenda siliquaesitum non ita pride suit 1 Iusto Naso uio propugnationis Bredanae praefecto , cui in haec verba a Comite Mauritio responsum 'fuit iam quod intelligere eup, em, ecquid ipse de eroganda militibus, ciuibat, uxoribus liberi que certa panis portione censeret ; dignum Mι Uimatione visum,
tis vulgo tum ei fuere, cum panis dimen o erogatur, alias non amplius consueto necesarisque emi , maxime ubi venum iret, praeterquam quod ea res tumultibus etiam ansas praebere soleat, quantauis maxima cautio aequitatis seruandae adhibeatur quae verba tanto lubentius retuli,quod ultra qua a summo bellicae rei dictatore pro bara sunt, & cuius auctoritas omni alia lege potior militibus essedchet ; multum etiam veritati ipsi, ac communi rerum experientiae consonarunt, ct hominum natur , quae sane talis est ut poeta de ea pronunciare merito potuerit . N itimur in vetitum semper cupimusique negata. consulit denique Vegetius ut senes, S pueri quorum aetas ins ma estn theminae omnes quas aeterna veluti quiete danauit nat ta,ab obsessis urbibus excludatur, ne penuria opprimat armatos,1 quibus moenia seruantur. ed cur non,& eodem cosilio E castris eiicientur tot calones, S lixae,qui nihil aliud in exercitu sui quam
654쪽
Horat. epist. Pernicies, O tem Ius baratrumque macelli. 3 s. lib. a. ita ut quocumque hi scelerum administri, furoris satellites, &omnis nequitiae coscij homunculi , tanquam mulcarium examina. aduolatini, huc statim Plautinum istud non iniuria pertineat captiu. IIcu quanta pestis pernis aduenit , quanta labes
demiramur hodie tam frequentes esse de angustiis annonae quo relas, cum maior sit lixarum, mulierum, institorum in exercitu turba, quam militumi hanc igitur proscribat Imperator, & commeatus totis conti nilo castris,licet exiguus abunde s ussiciet. VIII. Quibus de aerario,&penu militari ita constitutis, consequensi Pγιxima a esset ut de militibus dicerem, si illi aut Gallo graecorum instar, &.I. -. -- umidarum nudi Vel inermes pugnarent, aut dentibus tantum . .b. nisi S. Pugnis, vel obuiam factis lapidibus protelis uterentur, quod εμ)j equidem cum minime usu veniat, hoc praesertim foeculo, quois.. 6 I. praestam illos tunica quadam adamantina, a nouis illis sulmi-
m. Mari Mim nibus defendi,quae aduersariorum manu torquentur, & omnis
Inis ... actio bellica non iam ab ipsis militibus, certamine agr esti eaMῶ qua. Stipitibus duris agitur, sudibuseque praeustis 1 uiuilibI, Sc ferro ancipiti decernunt, atra)ue latua; s. Horre sis frictis, eges ensibus , aeraque fulgent.
. Ac.ς 4ς, propterea de Armamentario prius dicendu est, simulque de omni armoru genere,quae in eo tanqua,in repositorio quoda,Vnde quo- . ties opus est depromantur,asseruari ac interdit etiam labricari ci
sueuerui. Et si enim non tu constituto imperio duplicia Romanis lib. 1.dee. o loca fuerint, Fabricensibus armorum insignia,ut ex Liuio patet' b 8 ς - ς qui Hispanisaram o inartim meminit, tum, & carum quae Aretis in Italia erant; ac propagatis late postea Romanis limitibus plures fabrica: cxctatae fuerint apud Cremonam in Gallijs, & in Oriente ac alibi passim ut ex libro praefecturarum inclinantis imperij patet, qui recenset in Oriente quatuor sabricra armorum , Pontios tres, Asianas duas, & Ultrici quatuor: &si inquam tot loca armis cudendis , expoliendisque destinata tuerint, solebant tamen Ronue, opificus in publica ossicina quandoque laborare quam ego de armametario interpimior, ideoque .Liuius hac extra urbem terra marique corpora l animosique ad bellum acuebant, υrbs ipsa Ibe bas apparatu belli, fabris omm mgenerum i
655쪽
6 et 3 publica o cina inclusis. Atque hic locus erat fabricandis, S r ponendis armis idoneus, quae vero serent arma illa sic ab eodem Liuio explicatur Aerretini triginta millia scutorum galeas totidem, pila , gesa, basas longasmillia quinquaginta summampari cuiusque
generis numero expleturas secures rutra, Dices, alveolos, molas et quem apparatum ut cum aliquo eorum qui nunc apud nos obtinent ci,nieram, lubet hic non Dres num armamentarium aut
Paris nise , quae tamen instructissim iunt, sed V e nettim describe
re, quo, si illud excipias quod Philon Arbenis in Piraeo fabricauit mille nauium capax ut Plinius,& Vitruvius asserunt;nullum unquam aut situ commodius, aut ambitu maius, aut praeclarissima tot mach narum, & armorum dispositione pulchrius extitit. in hoc si quidem per distusum, loco commodissimo, ingentem terrae tracium , & sub amplissimis sernicibus , Triremes, variae partim magnae, partim subtiles, S expeditae incredibili arte fabricatae tarnuntur , S etiam num quotidie, tanta celeritate; compingi solent ut Henrico Tertio illac ex Polonia transeunti, in mirabilis diligentiae fidem, eodem dre, S coeptam aedificari,&ab lutam navim videre licuerit cuius accelcratta operae excpIo , non illud quidem memorabilius este arbitror, quod Firmani sub annum restitutae salutis MCCCXXXIX. ediderunt, Templuiis B. Genitrici dedicando, cuius a fundamentis ad tectum usque erectio tota intra viginti quatuor horarum spatium absoluta suit ita ut die sequenti nouus saccrdos sacra in eodemore celebraret quemadmodum Franciscus Adamus Firmanae historiae striptor cap. 3-lib, non inconcinnus memoriae consignauit. Illicet Belcarius no- si ister, veluti pro miraculo reserat,quod Hansamus Vegus, hoc So- lymani mandato. perterreiactus, quod in mantili literis aureis scriptum acceperat, Sullanus Solymanus per hoc mandatum edicit, ut pontem quocumque loco, quavis ratione poteris Drauosatim imponas , qui nisiad meum aduentum paratus erat, te hoc mantili e lis te trangulatum, atque ad Draui ripamia pensum iri certo scito. ita hoc opus maturam ut pontem milliaris Germanici langitudineno solum super Drauum , sed & per vicinaε paludes,ac prata perduxerit, eundemque decem diebus absoluerit, quo postea Soly- manus ad Sagethici,sidionem profectus est: nihil tamen hoc ex
Plo quicquam detractum iri arbitror purabili Venetorum dilige-
656쪽
timqua in ditissimo illo nauali , adeo in promptu habent singula quibus opus est ad Triremes fabricandas, ut singulas si vellent
singulis etiam diebus possent conficere,aut pari celeritate classem instruere qua vi L. Piso tradit CCX U. naues essedis diebus XLV. contra Hierone Regem suerunt;& Scipionis classis bello Punico secundo nauigasse quadrigesimo die a iecuri traditur: nec mirum sane cum hic spaciosissima conclauia sint,alia omnis generis muchinis, & tormentis , alia hastis, ensibus, siclopetis; alia loricis,scu- ltis, galeis, ct ijs omnibus quae ad armandos tam viros quit . equos pertinent, sic instructa, ct repleta, ut nisi praesens, quis v derit, vix narranti sit fidem habiturus: alibi praeterea cernere aest ingentia receptacula aeris, terri, ligni, cannabis , lini, di cuiusuis materiae ad bellicos usus necessariae: hic liquefit & purgatur
ferrum, cuduntur arma, acuuntur claui, fabricantur anchorae
alibi ex aere fusili conflantur tormet funduntur globi,crem acu la formantur; illic torquentur funes, sartiuntur vela, suuntur chlamydes,&penulae, tentoria praeparantur; ibi denique nihil non usu varium, commodis utile, bello aptum, S aduersis rebus cum iiistinendis. tum reparandis omnino necessarium, conspicitur. ut merito. soli Veneti prudentiam hanc callere videantur,c
ius hoc potissimum caput est, Principem semper debere esse ammatum, S parari debere in otio arma,quae belli tempore sunt expedienda munitio quippe ut inquit Theodoricus Rex apud Cassiodorum, tunc incitur praeualida si diutina fuerit excogitatione α -
rata, omnia Iubita probantur incauta,ct male confructio loci tunc quaeritur quando iampericulaformidantur .. Uerum cum hoc armorum nomen adeo sit ambiguum, Ut non modo pro singulis omnium sere artium instrumentis accipiatur Lunde Plautus hominem eleganter infructum coquinariis armis dixi,
di Virgilius cum de rastris & ligonibus. loqui vellet Dicendum O quae t duris agrestibus arma
idemque ubi de nautis. 'Colligere arma iubet, validisque incumbere remis. Sed omnia quoque significet quibus damnum inferri, vel deuitari potest, ut ex Seruio constar, qui arma definiuit euius e rei possibilitatem, & ex Sydonio cui cornu, dens, unguis, arma genuina tit , tum etiam ex Mario Victorino qui omnium animalium a ma se enumerae Vinum
657쪽
Vnum quodque suo donauit munere largus
Armauitque manu, cornu, pede, dente, veneno. Aeneid. ra.
ac Virgilio quoque cuius ista sunt
Iamquefaces ct axa volant inuror arma miniurat. Sane priusquam ulterius progrediar, aduertendum est,me hic ta- tum loqui de armis,quorum hodie ex communi serme hominum omnium innituto, in bellis conficiendis usus est, quaeque multi auctores, quamquam meo iudicio fabulose, accepta referunt no nullis Cariae populis, qui primi bellicas Oiscinas aperuiue dicu tur, armalle sudes cuspidibus, manus ensibus, & lora clypaeis adiunxisse. Haec autem Isidorus in tegumenta ex tela diuidit ita is avt,contra auctoritates supra allatas,& Cai mentem qui ita scribit in libro de verborum significatione armorum appellatio non utique
tantum fluta, O gladios, O galeassigni si se rei ct lapides;
, arma a telis suisse disiuncta innuere velit, hac tarsan Liviana phr si inductus L .Horatius arma,tela frumentum,quaequebelli alia tem-i ς' pora poscunt, Ouidebat. & Salustiana etiam, telorum armorumque comportationibus oeninando, agitando, omnia plus terroris quama ,' NP
periculi essecerant. quasi arma proprie ea tantum quae ab humeris hoc est armis dependent, vel quae armis geruntur ut sunt lorica, scutum, & similia,dicenda serent 7 Telum vero illud omne esset, quod arcu aut manu mittituri A qua distinctione priusquam ad alias distedam, non possim non ostendere,quam parum conside- ς rate Praesul Sipontinus, Seresinae Sexto Pompeio aduersatus sit, 'cum hi arma inde dicta esse docuerint quod armos tegunt, ipse autem sic potius appellataexistimet, quia armis oneri sint, quod se ne perabsurdum est: nequo enim arma sunt inuenta vi armis oneri essent, sed ut armos potius tegerent & tuerentur, licet Romani no hoc contienti, vocis huius significatum ad omnia dilat rint, quibus non solum ab hostium incursu nos tuemur, ac defendimus; sed etiam quibus vulneramus & ossendimus: unde cum alii arma dividant in ea quibus prope pugnatur, ut scuta gladium, Pugionem, Sicam, aliaque id genus, qualia sunt haec apud Vidi Aeneida. gilium . o hic toridi armatus ob sia ,
658쪽
Sit iis his grauidi nodis & quibus ocul pugna initur, ut tela dc nussiliaeqviecumque tandem illa sint, modo iis hostem aut arcere aut laedere pessimus
Aeneide. , nam & apud eundem Dardanidae contra turres, ae tecta domorum Culmina convellunt, his se, quando ultima cernunt Extrema iam in moraeparant defendere telis. Ego Vero, cum arma , tam ad defensionem quam offensionem ..communiser usurpari videam,non alia mihi diuision V endu' .exrstimo,praesertim quia armorum usu,vi nomine, multa contianentur, quae vix possis inalia commodius quam in osse ua, Evulgo dicunt, vel defen ua, reducere . Cuiusmodi sunt omni ii dii ea. ,ue. quae Gellius eXplicat eo capite noctium attkarum, in quo de v rijs telorum generibus. disserit I di nonnulla etiam quorum, M. Terentius Varro etymologiam, hunc in modum diligentissime consectatus est Parma quodὰ medio in omnes Paries pare Canum quod cogitur in acumen versu . Hasa, quod inans et fer i. ' culum, quod in iacitur sus Scutum, is sectis a ut cutum,. quod λminutis confectum ι tabellis, umbones, aut a Graeco ,aus quod ambones ; Gladius, o in geommutato a clade quod in ad besti cladem: militer ab homine Pilumi quod per illum rica quod .. loris, de corio crudo: pectoralia faciebant: Balteum quod cingulum ὸ corio ba labant bullatum balteum dictum: Ocreo, quod opponebatur Ob rus ;Galea Malero quo multi Mantiqui . . l. l. 3: Haec autem ex Principis armamentino centurionibus, tria
r bunis, alarum praesectis, diuidebantur quemadmodum exi Statii Papinii versibus colligere licem. Praeterea Mos dominu dividas ensi,
OA . Intermissus eques, qμispraecepisse boni: ita aeuem deceat Hari asantior ordo Tribuni. l auis nam frenigera Anumdare Dignia Aia in quibus, teli quaearma, ensis unius appellatione complexusin α siue propter illius praestantiam, seu quod eius quam reliquorum, armorum frequentioremn bello usus: primum enim&communissimum militare instrumentum gladius fuit,ut ex eo patet,quod. V arro eum a clade derivati quoniam huis inserendae frequentius
659쪽
quam ullum aliudarmorum genus inseruire solet quem λdmo- Uuia ib. dum etiam innuit Tibullus his vetabus lib. r.
auis fuit harrendos primus qui protulit enses; auam ferus Ove ferreus ille fuit
Tune eaedes hominum generi tunc praelia nata, i nne breuior dira mortis operta via eL
proptereaque sub eius imagine Mars bellorum Deus apud Thraces&Scythas colebatur,ut proinde dixerit de illis Ammianus
Marcellinus nec templum apud sos vi tur, aut delubrum, ne tu- lib. 3t. 'gurium quidem culmo tectum cerni usquam tene sed gladius bar barico ritu humi Agitur nudus , eumque ut Martem, regionum quateiretim euntpraesusverecundius colunt. Et ex gladio Martis quem alieubi per in curiam desessum, Bucula, pede in eum incaute offfendens , detexerat, Attila incuiusmanus primum deuenerat, cophirinsum laetatus est, dispem inde concepit sellotius mundi principem constitutum, O per Martis gladiumpotesatem sibi concessam
esse bellorum,ut ex Prisco historico reseri Iornandes in Gothicis. ς p 33 Imo vero cum existimarent profani homines, Vtapud Fulgentiu lib.3. e. dein fabulis videre est, singulas in homine partes Deos singulos ob- perseo. tinere, t Iouem caput ; Mineruam oculos , Iunonem Braebia ,Π-ctus Neptunum, Renes,ct Inguina Venerem, Pedes Mercurium, Marti ea rationeris tinis assignarunt. quod hac potissimum parte , ensis accinctus gestarisoleat, cui istud etiam concessum est, ut sit velut symbolumPotestatis quae alicui conceditur, sic enim lib.s.st a. Statius in sylvis . iFelix qui magno iam nunc sub praeside iuras , , Cuique acreprimum tradit Germaricus ensem. quod ex antiquo ritu dictum est , quia inaugurato imperatore ν, Praesecti Proetoriodonabantur gladio strictocoram Senatu; cum interim Tribuni dum crearentur,pugionem tantum quod Para-zonium dicebatur, ad potestatem in facinorosos animaduertendi, signiscandamacciperent, ut sic meritum honorum, magnitudo serti distingueret. eoque laudantur Persae ab Ammiano,quod
omnespromiscue Oelanter epulasses que dies addis cincti cerneren- lib. ,1 tur, quem Graecorum veterum morem, abiecilla prinios Athenienses, Thucydides Auctor est amplissimus ', & Iosephus Regem Periarum inter epulas a suis obtruncatum narras, subijcit μαχαι- q
660쪽
quare cum Gallis, ct Germanis idem quo que consuetum fuisse supra ostenderimus, facile inde quis coni ciat populos omnes qui bellica laude insignes fuerunt, eosdem gladiorum suorum amantissimos extitisse , quo potissimu nomine laudatur, hisce temporibus Turcicus, miles, qui gladium leuiter incuruum quem ille Icilisch, Arabes vero Sebe, & Latini ex
vocePersiica Acinaces vocant, nunquam e balteo deponit. Quo polimvli.lib. pertinet etiam antiquorum ritus praeclare 1 Iosepho Laurentior. ςr explicatus,enses aliaque arma iuxta lecti ,aut dormientium caput suspendendi,hunc enim apud Hebraeos obseruatum fuisse , vel ex hoc licet arguere quod Iudith cum Holofernem trucidareeipite 1 3. Vellet, accessit ad columnam quae erat ad caput lectuli eius optigion eius, qui in ea ligatus pendebat, exoluit: iic Homerus Nestorem
iuxta arma sua doranientem in molli strato inducit; & apud Tryphiodorum quem eleganter Latinum secit Ianus Pelusius Cri
E lecto urgens alius,gladiumque requirens, Incidit inrisae,quam nonsperauerat bosae sic Plutarchus in Pelopida, & in Catone Uticensi detractum vi, que gladium fuisse dicit, qui supra dormientium caput pendebat quemadmodum etiam Appianus idem obseruat, de hoc eodem
Catone loquens ensem solitumlecto a IIare minime inueniens, exclamauisse bostibus ab domes licis prodis sed omnium opume Vi
Egregia interea coniux arma omnia tectis dum capitisubduxerat ensem. q. At enim, quoniam doctissimus Savaro omnibus quae in hanc rem dici possent dudiuit obstruxit, in eo libesto, quo Gallicum ensem varie suo modo acerudite celebrat ; operaepretium est via quin dere quasi anticipatione quadam eorum, quae postea de armoria f materia dicturi sumus, num gladius siue alba, quandoqVidem liac voce Euripidem, S Menandrum, aliosque non infimi subsellij scriptorcs Graecos usos fulsi Iulius Pollux locis quibusdam tib Io in medium prolatis confirmat, quemadmodum etiam facit Iulius. Barbaranus de Latinis auctoribus, ut ostendat contra Egnatium vocent hanc non barbaram sed latinissimam esse, aliaque citam arma de quibus frequens est apud Homerum & antiquos omnes