장음표시 사용
4쪽
AUGUSTISS. IMPERAΤΟRIS ET IMPERATRICI sA CONSILIIS, ARCHIATRI COΜΜUNIS.
DE COGNOSCENDIS ET CURANDIS MORBIS.
Iux TA TERTIAM LUGDUNO-BATA UAM IN QUA PRAETER TYPORUM ELEGANTIAM , ERRORES PROPE INNUMERr UIBUS OMNEs EDITIONEs ITALI E fCATEBANT,
Ab ipso perillustri Auctore novis curis deleti sunt. ToMUS TERTIUS. A PARAGRAPHo DXCIV. AD DCCLIX.
MDCCLXII. Typis Io. BAPTISTAE PAS UALI., SUPERIORUM PERMISSU AC PRIVILEGIO. Disiligod by Corale
6쪽
De Morbis internis , is de Febribus in genere
8쪽
COGNOSCENDIS, ET CURANDIs MORBIS.
DE MORBIS INTERNIS, ET DE FEBRIBUS IN GENERE.
f. 394. 4 Erminatur in sanitatem, r. quoties materialem febris causam suavi subugit, solvit , mobilem reddit , insensibilis perspirati speeie expellit , simulque impetum suum, aequabili circulatione reddita, sopit. Haec est resol tionis via, similis sere in toto, ut prius dictum de parte 386. . Aut etiam a. si materies mali eiusdem vi febris subacta, soluta, mobilis reddita, tamen aliquam retinet dotem, qua aequabili circulationi repugnat, vasa stim lat , hinc excitata sensibili quadam evacuatione expellitur; hine sudor, saliva, vomitus, di arrhoea, urina, post coctionem, dc statum, fere intra quatuord
Cum Medicina aegris sanitatem promit tat. libris exitus in sanitatem . absque ullo
morbo ex febre, tanquam causa , nato imtercedente , omnium saustissimus habebi tur : quem ergo bene cognoscere multum
interest , & indagare illa naturae molimina , quibus talem febris exitum facere solet. Febris autem in sanitatem terminatur duplici via, vel enim causa materialis se-bris per febrim ipsam sic mutatur, ut sanis humoribus assimilata cum illis , absque ullo aequabilis circulationis impedimento, per vasa moveri possit, de qua re sequenti para grapho dicetur ; vel eadem haee materia, vi febris subacta & mobilis reddita , expellitur de corpore . Haec autem expulsio obtinetur vel per insensibilem , vel per sensibilem evacuationem ; de qui
I. Omne illud , quod in fluidis solidisve
emporis partibus a sanitatis legibus degerim. III. neravit, sive ante febrim natam praeexsti. terit, & eius causa fuerit, sive per febrim ipsam iactum fuerit i sub nomine causae materialis febris solet eomprehendi. Quamvis enim repugnet , ut effectus prior sit sua causa, neque illa mutatio , quae per febrim iacta fuit, potuerit esse ejus causa, tamen degeneratio humorum iacta per febrim p terit sustinere sebrim iam existentem, &ab alia causa natam. Requiritur ergo, si s bris in sanitatem exitura sit, ut omne illud , quod a sanitatis conditionibus reees.sit , expellatur de corpore; vel se muteis tur , ut sanis humoribus assimilari possit. Inter febris enectus f. 387. enumerabatur & resistentis subactio , eoctio, & eoeliseeretio ; ibique probatum suit, per febrim saepissime subigi illud, quod aequabili ci culationi resistebat ; & aptum reddi , ut
per vias idoneas externatur de corpore .
Quando ergo febris materialem causam suam
9쪽
se subegit, & mobilem reddidit, ut perniinima vasa exhalantia transire possit, poterit specie insensibilis perspirati una cum illis, quae naturali lege hae via exire solent, expelli de corpore. Facile autem patet , dum materia febrilis ad hane tenuitatem redacta est, ut per ultima exhalantium a teriolarum oscula transire possit , nullum metum sere superesse, ne obstruendo vasa, aequ1bilem circulationem turbare possit amplius; adeoque liberrime humores ex ulti. mis arteriis in venas transire poterunt; &tessabit brevi cireulationis aucta velocitas, quia sanguis arteriosus, licet hactenus celerius motus , dum liberrime in venas , semper in decursu latiores iactas, transit, in suo motu retardatur. Verum se quidem
ablatum est illud , quod obstaculo suo se.
brim fecerat; superesse tamen posset adhuc stimulus irritans, a quo solo etiam in sanissimo corpore febrim excitari posse, vidimus antea in s. 386. dum febrium causae singulares propiores enumerabantur . Ob hanc causam δdditur . in . . textu , febrim tune hoe morbo in sanitatem terminari,
si μαι imprium se m sviat , sive hoc fiat expulso illo, quod stimulo suo febrim
secerat ; vel per febrim ipsam se inerti reddito , ut nullam amplius irritationem
Cum autem insensibilis pespiratio omni
momento sanitatis fiat, atque nullam πο-
lesiam pariat, optatissimus hie erit febris in sanitatem exitus . Satis autem similis est haee febrium sanatio illi inflammationis curae , quae per resolutionem fit ; de qua ad 3. 386. dictum suit: nam & ibῖ, reducto fluore conereti, & motu stagnantis, tollebatur inflammatio ; quae pariter in hoc casu obtinent. Verum uti ibidem dictum Pit , non omnis inflammatio resolvendo curari potest, sed tantum talis, in qua &humor blandus, & motus sedatus, & obstructio parva esset &c. ; atque idem verum est in febrium curatione : si enim
febris plurimum dissipaverit liquidissima ,& residuum in spissaverit . vel & sanos
humores in pessimam morbosam indolem diutaverit , seu stra exspectaretur blandus ille ebris per hane viam in sanitalem exi.
us , aeque ac salleretur ille , qui natam
inflammationem curare vellet, dum hum rum acrimoniam validus eomitatur motus,
simulque diluentis vehiculi absentia pertinacissimas obstructiones facit. Prudentissime igitur monuerunt Veteres Medici, uti
ad 3. 187. ubi de crisi agebatur, dictum fuit
parvos tantum morbos solvi ; magnos vero iudieati, id est sensibilibus excretionibus, quas saepe magnae turbae praecedunt, vel comitantur , tolli. Unde inique egit Helmon-rtas , dum Medicos damnavit, quia omnes febres hae via curare non poterant; junsitque aegris, qui alia methodo a febribus emerserant, Deo gratias agere , quod vires
ipsis largitus esset, quibus & libri & auxiliis Medicorum restiterint. Gua nimirum falce amptitaris omnium funium causa orem Hvalis . Id remedium est Iuririferum, quod iucipit, extenuat, resolvit, liquar, abradit, cir simul abfregit eausam occasionalem, ubiacumque locorum ea demum existiterit. Estque
universalis febrium medicina , diaphoretica quidem . insensibiliter , ω eitra sudorem ροα- satos essectus patror misy t. de Furiatiscv. I .pet. 77s. Num. 7. . Bona haec verisba sunt, modo promissis responderent e si sinus: paratam autem semper habent e cusationes similes jactatores, dum arcana remedia crepant, quibus nempe haec pe fiet possent . Non enim cuique Medico eou. tingit adire Corinthum , nee licet profanare arcana Dei , qui horum dispensator manere voluis. Sat fuit Theoriam Medicam manis suo. &e. Ibid. pag. 776. mm. ι I. . Hoc autem dogma fatales maxime , si ullum aliud , errores induxit ; dum huic confidentes Medici ibi is diaphoreticis omnes sebres debellare satagebant; parum solliciari, an natura hue vergeret, necne: si autem diluentibus & talibus, quae absque m tus augmento blande attenuant & solvunt, disposuissent materiam febrilem, ut hae viae vacuari commode posset, non adeo nocui Lsent verum calidis aromatibus , salibus volatilibus , calore aeris & lecti , dum hoc perficere tentabant, addebant ignibus ignes , dissipabant diluens sanguinis vehiculum. atque omnia turbabant in motbis . Nullibi autem eredebatur haec methodus majori spe.
cie veri tentari posse, quam in illis morbis, ubi naturali lege fibrilis materies versua
10쪽
194. . ET DE FEBBRIBUS IN GENERE.
lus est poris super sietem solet depelli, ut in rem pastum febricula. Non mirum ergo , variolis & morbillis, unde tune omni ar- si morbi materia non amplius euidam par.
tis molimine diaphore sim provocabant: sed ii impacta, sed mobilis jam & vaga n quam insiusto evento hoc sactum fuerit , vas molestias liciat, & perturbationes ita
apud D denhainum videri potest, qui gene- las excitet in eorpore, quae criti eae dicun- roso aula se huie torrenti opposuit solus tur merito, quia evacuationes criticas eiussere, & invictis argumentis, aeque at re- dem materie praecedere solent, de aliqu1n. rum experimentis, quam maxime damno, do comitari. ob hane eausam dixit H iam esse hane curandi methodum , evicit: poerater Aρbor. t 3. Sect. a. m. pag. tandemque sub vitae finem , postquam tri- s I. r Quibus erim fit, iliis mox praee ginta & amplius annis in morborum ob. dent accessionem molesta , que inro Iubse. servatione versatus suerat, posteris maxi- quitur, plerumque leυior toleratumi momenti haec monita reliquit morbi materies tui bas excitat, quae dein- in Schedula nitoria de κου febrii ingresu p. de , evacuatione hujus materiae facta , ceta 679. : Quod nempe Diaphores, proprie lo- sant . Unde Galenus sMothia. Med. ad quendo , natarae ipsius sit methodux , qua ma- Glaue. Lib. r. c. I 6. T. Io. p. 222. I 2I. oreriam febrium sorar protrudit, or prae cae. ptime monuit, in tolerando difficultatem teris maxime genuina sit, quoties natura, suo δισρ ρε ν) omnem quidem crisin antecede- relicta arbitrio, dictam mateνiam primum di. re, illam vero fieri nocte, praeeedente scill- gerat; dein rite coctam per corporis habitum cet si interdiu , motbus judicandus sit ; debia de expellat. Quo tamen dato . coores die vero, si nocte judicium suturum sit. Cum D , ars nihilominus , quantumcremque natura enim aeque interdiu, quam noctu erises conis imitarionem ma se ferat, id saltem pνivile- tingant, merito hoc Hippocratιs Aphorismogii sibi arrogare nequit, ut febribus per sum addendum erat. Morbi autem materia jam vires ceno exigendis par sit. Primo enim ne- mobilis reddita variis viis exit de eorpore . Icit ars , quo pacto materia peccant ad expuL HINC suo OR . Non omnem sudorem iamnem subeundam rite praeparanda his ἔ nee sebribus bonum esse, antea jam monitum fi hoe scias, erata uua habet indicta , quibus suit: ει sudorem multum, eum fiebribus aratis vi huiusmodi debita praeparatione mot m oboretum, malum dixerat Hippocrates Prον-neri . inde etiam in tempus eiendo sudori rhet. Lib. I. Num. 37. m. 8. pag. 4 d. ): opportunissimum ignorari necesse est. talis enim hie sudor requiritur, per quem a. Altera via , qua febris in sanitatem materia morbi , per febrim ipsa subacta terminari solet, haee est : dum materia mor- & mobilis reddita , expellitur de corpore ;bi, sive ante febrem praeexstiterit, sive per quod in initio morbi minime exspectari febrim nata suerit, per fibris vim subacta poterit. Critici autem sudoris notas , quibus quidem fuit, εesoluta, & mobilis reddita, en nosti possit, sollicite recensuit Hippo.
ut eum reliquis humoribus per vasa fluit; erat 1 In Proget . text. 26. m. 8. pag. interim tamen neque ad tantam tenuita. 6 p. 3 : sudores in omuibus morbis aeutistem redacta est, ut insens bili perspiratione Optimi sunt, quum oe diebus eriticis fiunt, oedimati possit, ge tales dotes habet, quae febrim prorsur a trant. Boni quoque, qui
aequabili circulationi repugnant, neque po- toto es ore mauaut, . faciunt, ut homo fa- test sanis humoribus assimilari ; tune in- eilius ferat morbum : qui vero nihil horum star peregrini stimuli turbat corpus, tu sen- fecerint, non Mirus. Dies autem illos , quisibili quadam evacuatione de eorpore eri bus salutares illi eritici sudores in morbis pelli debet, ut sanitas redeat . Sic enim eontingunt , alibi enumeravit phor. invenimus factum esse eorpus humanum, 36. Setition Φ. - p. pagina sῖ8. et si ut nequidem novum chylum , vel nimia nempe caeperint tertio die, quinto, septimo, eopia gravem, vel ex difficilioris digestio- mno, tiodecimo, decimo quarto, decimo fi nis alimentis paratum, serat, absque mo- primo , vigesimo primo , trigesimo primo, mlestia ; uti docent anhelatio, anxietas , ea. trigesimo quarto: illi namque sudores morbosior major, sitis, & levis saepe post largim iudicant. Qui vera non ita prodeux , tabo Α a rem,