JoannisEmmanuel Gilibert ... Exercitia phytologica, quibus omnes plantae Europaeae, quas vivas invenit in variis herbationibus, seu in Lithuania, Gallia, Alpibus, analysi nova proponuntur, ex typo naturae describuntur, novisque observationibus aut fi

81쪽

GA LYCINAE, STAMINE AMPlores mares & seminei in diversis plantis geminos racemos cylindricos constituentes ; calyx masculi rotatus , quadri- sidus ; stamina quatuor ; nectarium centrale, cyathi forme. Floris feminei calyx hivalvis, seu ex duabus glumis ova tis, conniventibus, aequalibus; intus semen ovatum nitidum fovens; stilus plumosus. . Urtica dioica L. communis ubique prope Grodnam ; florena augusto : perennis. Lugdunea. Vernali tempore adhue tenera salubrem victum praestat, qui alvum mollit : coquitur & praeparatur sicut spinacia Succus urticae fluxum urinae adauget & expectorationem excitat ; ad quatuor uncias in aqua mellita dilutus , sicut manna purgat : iuro merito laudatur in asthmate pituitoso, ieiero, an6-rexia 3c scorbulo , praesertim vernali tempore praescript . lante crystallina ad basim aculeorum urticae , praesertim ita angulis dentium , vesiculae oblongae, diaphanae distinguuntur, quae guttulam continent humoris corrosivi: unde simplicatactu vesicas excitant urticae cum insigni pruritu ; eas vesicas liquori corrosivo tribuas , cum siccae urticae notaurent. His urticationibus languentem venerem excitabant veteres : in torporibus, rheumatismo frigido , paralysi. soporibus febrium malignarum , saepe essicax auxilium urticatio practicis subministravit. Siccatae urticae vaccis offeruntur ad pellendum lac & secundinas; ovibus etiam maxime salutares existimantur. Semen cum aVena mixtum , ad manipulum his in die, equos reddit succulentos. Ex cortice fila sicut ex cannabi obtinentur , ex quibus bonae chartae & lintea optima parari possunt. Radices coctae cum alumine filum flavo colore tingunt : caeterum haeci

species plurima insecta nutrit, inter quae notandum papilio oculus pavonis dictus.

82쪽

Q vidi crescentem ad altitudinem septem pedum ; in distri tu. tamen G dnensi in optimis arvis vix est quadripedalis. Tota planta vehementer odorata ; semen cum oleoso - glutine, aviculis plurimis gratissimum alimentum , exi quo, ad venerem calescunt & multa ova ferunt, potita 'simum gallinae. Oleum cannabinum in colicis spasmodicis . saepissime utile. Extractum foliorum vere narcoticum ,r grata deliria excitans. Tale etiam extractum obtineri pol test ex corticibus seminum. Infusio summitatum canna - his laetitiam excitat, sed saepe cum vertigine. Μedi eumia novi qui rheumatismi cito dolores pacabat intus jejuno

. t ventriculo unciam unam olei cannabini concedendo per tres aur quatuor dies , postea involvendo partes dolen- tes panno imbuto eodem oleo noviter expresso. Caete , rum nulla pretiosior herba in oeconomia domestica. Quis ' ignorat quot species telarum ex filis corticis obtinentur lSed cum requiritur maceratio diuturna in aquis ad Obtinendos filos, tam pessima putredine cannabis inficit rivos . uti non raro evolvantur febres intermittentes & malignae.

Catile volubili.

83. Lupulus amarus.

Caulis basi lignosus, plurimos longissimos , tenues , Voluis- biles , asperos , ramos producens. Folia Oppostra , patamata , trilobata : lobis serratis; superiora folia cordata. Mares & feminae in diversis plantis : mares ex pedunculis ramosis calycem ostendunt quinquepartitum ; sa mina quinque , antheris magnis : in feminis pedunculi Conjugati, producunt compressos strobilos factos brac- ' teis peramplis , imbricatis , quarum quaelibet duo semina

83쪽

ηsL INcOMPLETAE APE TALAE. ex oblongo rotunda suo in sinu continet : eorum quo5 que cavo foliolo extus obvolvitur. Stili duo, longissimi. Humulus Iupulus L. spontanea in plerisque silvis Lithu niae , prope Grodnam ; in silvis , iuxta Niemen; s rens augusto: perennis. Lugdunea. Primo vere olus non ingratum cum butyro coctum suppeditat. Strobili amari . aromatici, quorum decoctum non negligendum in cur tione luis venereae , scabiei, icteri, herpetum : certis observationibus renes expurgat , eliminando magnam quantitatem sabulorum & lymphae glutinosae ; sed praecipua utilitas lupuli est amaro aromate cerevisiam con dire , ut minus facile acescat. In Lithuania, quando horti os ferunt terram, nigram , tentantur plantationes Iupuli: iunioribus plantis tutores concedunt rustici , seu pertiacas longitudioe triginta pedum ; tales implantantur iuxta Iineas parallelas , ad distantiam trium pedum; circa has volvuntur Iupuli : sicque a longe visu gratissimo. quasi silvae imaginem repraesentant : in his Iupulinis, tempestate imminente, audivi rumorem singularem, seu crepitationes electricas quae ad triginta & ultra pedes percipiuntur.

Spatha plana. 84. Calla ovato solio.

Radix longissima. Folia radicalia , hiuncialia , ovato oris data , acuta , integerrima , nervosa , nervis tenuissimis. Petioli longi . fistulosi ; stipulae longae, Vaginantes ad hasim petiolorum & scapi t scapus foliis brevior; caIyx spatha complanata : pagina interiore alba, exteriora vi ridi , ovata , acumine viridi terminata: flores spicati . stamina plurima, supra gerinina turbinatat antherae si-

84쪽

. C A L v. C I N IE . S T A Μ I N E IE plices , albae, filamentis brevissimis; stilus brevissimus ;stigma nigrescens : germen magnitudine pisi minoris, acutum. Fructus r baccae tetragono - globosae , pulposae, unilocuIares. Semina plurima , cylindrica , in quaque

haccas

Calla palustris L. communis prope Grodnam, in plerisque stagnis silvarum , circa Ieziory & alibi; florebat fine mali: perennis. sapor urens & acris radicum ebullitione dissipatur : hinc ad libitum medici pasta plus minusve acris obtineri potest, ex qua parantur pilulae pretiosae in omnia hus infartibus viscerum : summo cum successu centies has tentavimus sicut secula ari maculati in tumefactione glandularum colli infantum : incipiendae a duobus gra-- nis , paulatim adaugendo dosiam. Folia etiam acria . . urentia , sicut solia ari.

FINIS PRIMAE COLLECTIONIS

85쪽

COLLECTIO IL

FASCICULUS PRIMUS

pera. Semen unum.

Foliis pinnatis. I. Valeriana pinnata.

Ex radice truncata plurim e radiculae albae. Caules pIurimi, simplices , tripedales, & sexpedales. Folia omnia pinnata. foliolis subalternis , approximatis , seisilibus , lanceolatis, nervosis , serrato-dentatis , ultimo impari, majore. Fl res umbellati, numerosissimi ; corollae infundibuli formes, Duiliam by Corale

86쪽

INcOMPLETAE PETALOIDEAE, &c. 43 A parvae, carneae stamina tria; antherae albae. Bracteae lineari- lanceolatae. Stigmata tria. Obs. Saepe in eodem specimine segmenta video corollae diversa, quatuor, quinque , & sex : corolla saepe alba. folia caulina sessilia , foliolis uno tantum latere dentatis: dentibus raris , minimis. Terminus incrementi diversus iuxta varias stationes : plerumque caules tripedales; passim inveniuntur in pratis pinguioribus sexpedales: in his pleraeque corollae nulla exhibent stamina , seu sunt caia

tratae. . . t

Communis in pratis & silvis huiclidis prope Grodnam. Lugdunea. Florentem inveni a prima junii ad Is augusti:

perennis. Planta officinalis, oeconomica. Flores gratissumum spargunt odorem. Radix aromatica , saporis penetrantis , vividi . Vis in resinosa parte precipua residet ;oleum essentiale vix potest demonstrari ; radicis pulvis in plerisque morpis convulsivis egregium remedium λcelebris contra atrocem morbum , epilepsiam : saepe in hoc casu praescripsimus , duas puellas plenarie sar. natas vidimus; sed plerumque nullum levamen mali experti : aliquoties tamen paroxysmos removimus ad longiorem periodum ; unum infantem chorea. Sti. .sanavimus solo usu Valerianae ; in hypochondriaco maloti hysteria nullum praestantius novimus auxilium. Decoc-- tum magna dosi propinatum sudores promovet, passim alvum aperit ; in obstrilinionibus . suppressione menstruo-

Tum non contemnendum medicamentum : quid valeat

pro delirio in febribus malignis mitigando adhuc n is

Obs vationibus confirmandum. . Adeo feles odore radicisce Valerianae delectantur, μr eam urina sua corrumpant Huc venit celebre monstrum in herbario meo co*servatupr. Supra radicem caulis cavus, dilatatus , exhibens figuram rapae, diametri majoris trium pollicum , minoris duorum.

Extus apparent striae transversales, plus minusve p olandae.

87쪽

IN C. OMPLETAE . Ex latere uno hujus caulis nascuntur folia approximata, pi nata , foliolis brevibus. Extremitas caulis huius, qui figurari coni inversi refert, sicut concha univalvis contorta videtur; ex apice evolvuntur duo rami foriseri, inunciales; in racemo pauci flores, corollis albis, minimis, triandris. Comis excavatus : illius paries vix crassitudine lineae; duo rami fasciati quasi pontem supra aperturam conchae constituuat.

Floribus dioicis. h. Valeriana dioica L.

Caulis pedalis. Folia radiealia petiolata, ovata , obtusa: caulina pinnata r soliolis decem cum impari maiore.

Flores umbellati : in mare corollae majorea , rubescentes; stamina tria ς semen nullum, germine abortiente: in semina rudimenta staminum, sed absque antheris; corollae minimae, pallidae, densissime collectae. Semina coronata , tubo trifido. MAs. Valeriana palustris minor C. B. valeriana minor R'.

phu minimum Μath. 39. FEMINA . Valeriana palustris in odora , parum Iaciniata C. 3. Pi Od. I 86; valeriana palustris, soliis subrotundis, Loes. t. 8 Florebat in aquosis prope Grodnam , in loco dicto Lososnae , is junii : perennis. Lugdunea. O . Folia radicalia basi plerumque observantur ovata I in

t gra sunt aut dentata : raris dentibus acuminatis ; soliola pinnarum ovat lanceolata . integerrima aut subdentata. in utraque florente: germina in floribus , & stamina observantur; in semina castrata sunt stamina pleraque, sed nonnulla inveniuntur cum antheris : ergo vere non est dioica. Radix suaveolens , mitior praecedenti, saporis tamen pene'

trantis ν neglecta, tentanda in iisdem morbis, praesertim in affectionibus hystericis.

Foliis linearibus , angu ES. 3. Valerianella dichotoma.

Caulis vix pedalis , tener, dichotomus. Folia inferioras