장음표시 사용
51쪽
forum de manubiis inchoauit , cuius area supra sestertium millies a costitit:quod, si ad calculum abaci Budaici exigatur nostratis nummi summa duorum millionum de quingentorum missium coronatorum efficiet. inqui Plinij codex in summa distentiat, cuius verba haec sunt: Pyramides regum miramur opera , cum solum tantum foro extruendo sestertiis mille ducentis emerit Caesar dictator. ause summa impar omnino est priori, cum ex ea, tantum triginta millia Coronatorum redigantur. Neque ferenda esset hyperbole Pliniana, qua tam leuis summa Pyramidii regiarum magnificentiae,praefertur.Ini eo autenε Caius Dictator statuam loricatam sibi poni passus est.Basilicae vero Iuliae descriptionem elefanter pingit PellioVitruvius lib.v. ubi tribunal specie amplisiasiimum in de Augusti in hςc verba designat:Tribunal est in ea aede hemicyclio schematis minoris curuatura sormatum: Eius autem Hemicyclii in fronte est interuallum,pedes quadraginta sex, introrsum curuatura pedes quindecim, uti qui ab pud magistratus starent negotiantes in Basilica non impedirent:quod ipsa assignatione augustisnisinum videtur,& in arcus formam,quae semicirculo minor est,cum ad diametrum non pertingat redactum. In Basilica autem, quatuor tribunalia erant Centumuirorum, cuius Plinius Orator in
epistolis saepe meminit, & Fabius libr.xij.de Trach lo illo megalophonotato causidico loquens: Certe cum in Iulia Basilica diceret primo tribunali , quatuor autem iudicia sui moris est cogerentur, atque omnia clamoribus fremere ,& auditum eum,& intellectum,& quia agentibus cae
52쪽
teris contumeliosiim fuit , laudatum quoque ex quatuor tribunalibui memiai. De qua etiam intellexit Martial.libr.vj.de filio Reguli patris eloquentiam mirante: Iam clamor, Centumi vir densumit corona. Vulgus,ct infanti Iulia testa placent. Octauius vero Augustus Forum tertium adiecit propter hominum iudiciorumque multitudinem
quae videbatur, hon susscientibus duobus,etiam tertio indigere.Itaq; festinantius,nec dum perseMartis aede squam voverat bello Philippensi , . pro ultione paterna suscepto) publicatum est, vis eparatim in eo publica iudicia,& sortitiones iudicum fierent:Haec Suet.Idem alibi de eodem:Fors angustius fecit, no ausus extorquere posses rib.domos.Ad Q videtur mihi alludere Ver. .suq. Ene.si topothesia animi gratia non ludit, sed obiter more Poetarum Augusto adulatur hisverbis. Tetitum augustum, gens,centum sublime columnis Vrbefuit,Aumma Laurentis regia Pici.
.anquam sint,qui ad domum quam extruxit
in palatio referant,quae tamen non ita magnificas sit, vi apud Tranquill. legitur: Habitauit ait postea in Palatio sed nihilominus aedibus modicis Hortensianis, & neque laxitate, neque cultu conspicuis, ut in quibus porticus breues estent albanarum columnarum, & sine marmore ullo, aut insigni pauimetito conclauia:& quae setiun-titi minino ad Basilicam pertinent: His sceptra accipere, primos attoller asces. Regibus omen erat uic ilin Curia, Templum,Hὰ sacris sedes,epulis hVariete caeso, Perpetuissoliti patres AronsideMemensis.
53쪽
Pertinent ista ad qdem Martis,quq ab eodem ad- iuncta Basilicae fuerat,vi dictum est,ubi Senatus habebatur.Tranqui.in Calisula:Magnificas R6 - mam literas misit, monitis saepe latoribus,ut ve- lliculo ad Forum usque,&Curiam pertenderent, lnec nisi in AEde Martis,&frequente Senatu Con siilib.traderent. Ibidem & conuiuia agitabantura Martis iacerdotibus. Idem altistor in Claudio: Cognoscens quondam in Augusti Foro,ictusque. nidore prandi; quod in maxima Martis qde Saliis apparabatur, deserto tribunali ascendit ad Saceti
dotes,unaque discubuit. . Uuin etiam veterum eriles ex ordine avorum, ni rua ex Cedro,Italus , latet, Sabinus. lo amisia Idem Saet.in Augusto: Itaque & opera cuiusque, Fori. monentibus titulis restituit, de statuas omnium
triumphali erigie in utraque sori sui porticu dedicauit. Muisai praeterea acris in ponibus arma, LCaptiui pendent currus,curus, secures, Et cristae capitum, portarum ingentia claustra,
Spicula6,clipeii,ereptat sera carinis. Qiijbus subscribit Ouidius Fastorum lib.vis en comiastica eiusdem templi descriptione.' Per ficit armipotens operis Di tigiasummi,
' Et probat inuidios illa tenere Deos.
Peroicit inforabus diuersa tela Agurae,
Arma, terrarum milue victasuo. Quae sane troph a,& anathemata,Templum,F rum, Basilicam, aut aliud in urbe archrion mos. decent,quam priuatam domum.Sed& iisdem o . namentis suum forum a corauit Traianus Cae
sar: Gellius: In fastigiis sori Traiani simulachra lsunt
54쪽
L1BER PRIMVs. I9 . . sint sit a circum undique inaurata, equorum, signorumquernilitarium, subscriptumque est, Ex Manubiis. Tali intus templo diuum,patrias Latinus. Sede sedens. ' .Fori Basilicae ita august. ae, amplaeque fuerunt, Vt Ilibri
templa deorum viderentur: Nam & Baslica ve- Fori Basillam tus inter caetera ornamenta, Castoris,& Pollucissimulachra, in loco conspicuo collocata habuit. Cicero inVerrem Septima actione:Vos omnium Forensium, consilioriimque maximorum,legum, iudiciorumque arbitri, & testes celeberrimo iii loco Praetorij locati, Pollux & Castor,caeteros item deos, deasque omnes imploro, atque obtestor. Nisi malumus Praetorium fori aream interpretari,unde in templum Castoris ascenderetur.
Ad haec in Iulia Basilica templum suit Augusti: in Augusti Basilica, aedes Martis Vltoris. Neque mirum,Habet enim fori ratio saluberrima, Deos Diisyi quasi genios ,& tutelares Castorent Polluccina luxetaremque,Themidem, Astraeam, Dicem,Isidem periit-rij vindicem, es Mineruam eloquentiae praesidem, cuius etiam eloquentiae auctorem ferunt Herculem Gallicum , qui vi facundiae suae,homi- Hercule
nes agrestes catena aurea quocunque Vellet cir- c auisui. . canduceret.Et revera templa veterum,non absimilia erant nostratibus: constabant enim cella sanistiore, nos chorum vo mus, quae cella saninior a Basilica&porticib.distinguebatur Pluteo, &quasi altero pronao,nos non male pulpitum vocamus, quod in more pulpiti, aut tabulati erectusit, quida ex vulgo thremi vocant, fortassis,quod illic threni Ierensiae Prophetae recitentur,& aliae
55쪽
Homeliae sacrae. Basilica vero, quam nos nauens, aut Carin in vocamus, deambulationes, quae v trinq; sunt,omnino porticus sunt veterum, quae τ mpit m eluti fori in Carina. Cella sanctior solis re- reliqμμ pr a saeris destinabatur,Basilica verb,&Dorticus, Linprubitis & pro ' ς φνubu5 prophanis ea ponebantur. exponebatur. Illic enim, & nundinae mercium, dc proxenetica c6tractuuin,prologi nuptiarum,colloquia trans actionum, v t hodie apud nos, nimis impie, exercebantur Plinius epist. lib. . de transactione haereditatis : Rogauit me ut cum Curiano loquar, conuenimus in aedem Concordiae.Cic.pro c&ntio : Hoc ed per te agebatur , quod propter aer riam rationem,n5 satis erat in tabulis inspexisse, quantum deberetur, nisi ad Castoris quaesisset,
cierennis secus quantum solueretur. Qdo in loco male vulkb le- menda . gitur,4 qtiaestoribus: Fuerunt enim mensae Mineratorum circu forum , etiam in templorum por-- ς tres bu , hinc aes circumforaneum Ciceroni pro 'φ' nominibus,quibus obnoxiij sumus Trapezitis ex pecunia mutua foenori accepta, quem morem,
Iudaei seruabant, qui in illo Salomonis delubro, religiosissimo nunclinabantur,s nusque exerce- . bant,conuersa orationis db; no, in speluncam latronum,ut in Eu ngelio M tth. scribitu cap.ri.
. Itaque populus Romanus sub aliquot Caelaribus, ab Augusto ad Domitianum usque, triplici
foro usus est. Marti l. Causas, inquit,agam Cicerone disertius ipse, i - Atque erit in triplici,par mihi nemosoro. Idem lib. . Lis te bis decimae numerantem frigora brumae Conterit una tribus Gargiliane foris.
56쪽
Idem lib.8. Foro triplicis sus ante equos omnes,
Aedemi Martis, Ur Colosson Augusti, curris per omnes terat j, quintasi. Qui quide Poeta sub Principe Domitiano vixit, ideoque triplicis fori tantum meminit, Veteris, iiiiij, & Augusti. Quantum autem, quod Neruae Hermae, Cocceio C sari attribuitur,nondum aedificatum
erat, cuius tamen fundamenta iecerat Domitiarius,in cuius vita sic Tranquillus:Nouam excitauit dem in Capitolio Custodi Ioui,& forti quod
nunc Neruae vocatur. Verum quia exaedificatum exornatumq; a Nerua Caesare tuit, ideo illi vendicatur. Lampridius dicit vocatum Trasitorium in Seuero his verbis : Statuas Colossas, vel pedestres nil das, vel equbstres diuis Imperatoribus in foro diui Neruae , quod Transitorium dicitur,
locauit, omnibus cum titulis & columnis aereis, quae gestorum ordinem continerent. Idem Lamia
pridius,ibidem, io Thurino loquens, qui fumum vendiderat:Ih soro inquit Trans torio, ad stipi- teni illum ligari praecepit. Sed tandem quintum,& celeberrimum Imperator Traianus adiecit, ex Fora Trom. manubiis distrachorum spolioru refectis , in quo columna s centum quadrapinia cubitorum at titudine fuit, in qua exactissime res ab ipso principe gest. ae,incisae erant. Gellius cap. xxiij lib. xiij. meminit, locusque supra allatus est. Hoc sorum Traiani dicturn est & sorum Vlpium. Capitoli- Uliam, nus in Marco Philosopho: Multi, inquit,nobiles bello Germanico, siue Marcomanico, inad pluri- marum gelium interierunt,quibus omnibus statuas m tiro vibi , eollocauit.
57쪽
PHILIPPI BRO DAEI I. C. COROLLARI M
ad cap. iij. historiae Fori Rom. r. In Curculione a. Sestertium millies) Contra Leonardus Portius, mille legendum putat apua Tranquiliam iis cubo c.2s.non millies,iai confirmat Baptist Egnat
fris a Matronib.ex utilione Plin.lib. .c.IJ.naturalis hi Zoriae. Dum autem consulo Codicem quem δε- mi habeo,impressum Basile tapud Froben. ann. inueni millies ut reponendum indicat audior nonen 3. Gellius) Lib.I3.cap.23. El. Att.
m,quod inde in Romanῶ-- luctiforum iretur. 1. In quo columna De Foro Traiani et eius ornatu, vide multa apud Ioannem Barthol Martia sua Topographia antiq.Rom.lib.3.c.i3.et de columna
in medio ta, in cuius fasZigio esse Traiani condita seruabantur. Huius autem fori architectus fuit Apollo orus,ut auctor es Dion Cassius in vitaAdria, ni Caesaris. ARGI M. CAP. III LDe varias nominibus,re locis,quitus Ius dicebatur, de Praefecto Praetorio,ct ossicio suaeritoris. Comitium i inferiorem areae Forensis partem, ad Rostra Curiamque esse diximus, ubi tamen & sub dio, ante aedificatas Basilicas, Praetor ius dixit, ut constat ex xij.tabulis,ex quibus aph pri simus traductus est, de debitore addi cto ipsi creditori: vinculis sexaginta dies habeto.
Inter eos dies trinis nundinis cρntinuis ad Praetorem
in Comitiiιproducito. Vbi tractandarii litici mos in Basilica nondu receptus erat. Plotus in Poenulo:
58쪽
Citantui imposterum testes & Adpocativi ad sint liti postridie tractand ,&,ut etiam diximus, sorum aliquando, & proprie pro ipsa area capitur. Fabi lib.iij.cum loquitur de publicis iudiciis, . quae sub Ioue frigido disceptabantur: Rarum est, 'tin D O,Iudicia propter id constituantur. Aliquando pro Basilica Gellius a :Quaerebat Favori
nus,cum in area fori ambularet,ut amicum suum Cosulem operiretur,causas pro tribunali cognoscente. Cic.j. de Oratore:Ne semper Forum,Sub-
sellia,Rostra, Curiamq; meditere. Per Subsellia, aream subdiale publicorum Iudicioru significas. Plautus in Menaehmis: - aut ad Populum cait aut in Iure , aut ad iudicem res est. id est,tites dis cuilutur,aut in Comitio pro rostris ad populum,aut in Basilica apud Pictorem iii ia-re, aut in fori area apud Iudices. Cicero idem intelligit primo de Oratore: Na si quis salt) statuet
hunc este Oratorem, qui tantummodo in iure, , aut in Iudiciis possit, aut ad populam, aut in Sei natu copiose l0qui,&c. Non enim una est appel- latio loci, in quo Ius redditur. nam & aliquando Ius vocatur per Metonymiam, ut Iulius Paulus Iur Oisca. primo 3 fecollata,inquit,appellatioe ab eo,quod ni in eo,ubi fit: Quem locum determinare post mus, ubicunque Praetor, salua maiestate Impexij sui, saluo more maiorum , Ius dicere constituit:
pro Quintio. Delicitur de saltu Cai A quili pridie Calendas intercalares,biduo post, ut sta tim aliquis de Iure concurrerit, non toto triduo sexaginta millip passuu coficiuntur. De Iure. i.de. soro ubi decreta erat ob vadimoniu desertu bo- po, mola
59쪽
udo te in iure conssicio: ma tum in iure co-serere Sc post xij.tabulas. ex iure manu consertum. Quia olim ex iure,id est,a Praetore in fundii controuersiim litigantes contendebant,manum illic
conterturi, ut apud Gellium libr. vlt. legimus. d solemne quoddam mihi videtur litis con- itinationis,ut iunctis dextris,more militari,sponsioneque necta in depositum futurae litis , quasi duellum quoddam inirent. Addi possunt vetera illa & translatilia Praetorum edidia, de in lux vocando Si quis vocatus in ius,non venerit.Et Domitius Vlpi nus ue verba ista edicti honorarij: Uui
in iure interrogatus , re fondit . -interpretatur in
hunc modum: Sic accipiendum est apud magi- stratus populi Romani, vel Praesides prouinciarum,uel alios iudices: Ius enim eum solum locum esse,ubi iuris dicendi, vel iudicandi gratia consi stat, vel si domi, vel in itinere hoc agat. Cicero quinta oratione Verriana, de Palemarcho Ara tore: Domum ad istum in ius deductus est,& cum ipse etiam cubaret, in cubiciatu introductus est, quod nisi mulieri,& Decumano patebat, alij nemini. Sic etiam Sudationes in thermis,pro laco- nicis aut hypocaustis concameratis Latini usurpant; dc Ambulationes pro pergulis,Caenationes pro cubiculis. Et Augustus quum domi cognos - . .ceret, udait Tranquillus, videtur mihi in iure ille,& Iulius domi causam Ligari j, dc Deiotari cognoscens.Item &Manlius Torquatus Decium Syllanum filium suum repstundarum delatum, causa domi cognita, donii damnauit: Et Spurius
Cassius,qui filium Tribunatu lanctum,regnique ambiti ob legem Agrariam , nimis popularem,
60쪽
Conuichum, aduocato cognatorum & amicorum consilio, condemnauit domi , verberibusque ad necem caedi iussit. Tantum olim fuit ius potes a. Paeria pol tis patriae,iaeque minor dominica in seruos Nam . non tantum vendere, aut ex haeredare sine causa poterat, sed etiam necare. Quin & propinqui in foeminas suae gentis, ius habebant, & domi co gnoscebant. Tranquillus in Tyberio : Matronas prostratae pudicitiae , quibus accusator publicus deesset, ut propinqui more maiorum de communi sententia coercerent, auctor fuit. Par ius habuerunt aliquando Galli in suas uxores. C. Caesar libr.vj.Commentariorum: Viri scribit in V xores,sicuti in liberos, vitae necisque potestatem habent,& cum paterfamilias honesto loco natus decessit,eius propinqui conueniunt,& de morte, si res in suspicionem venit, de uxoribus seruilem in modum quaestionem habent. Ex quo loco intelligitur, etiam habuiste domi quoddam 6 Forum,&iuris dicundi potestatem.Animaduerti e- . tiam apud auctores, Auditorium dici,iuri dictita- do locum comparatum. Iulius Paulus tit. F. de re iudicat .l.contra pupillum. qui ad maius Audito- Auditorium riumvocatus est,si litem inchoatam deserit,cbntumax non videtur. Martianus l. j. ff. ne de statu defunct. post quinquennium quaeratur: Ego quo
que in Auditorio publico idem sequutus sum. anquam Valla alioqui oculatisiimus , & quati Valla.
custos appositus bonis auctoribus,ne pr uaricentur,aut imponant Latinitati,hoc non viderit, tui
Auditorium Ludim agistris relinquit: Qq d quia
dissileri non possum recitant enim Declamato res,& Poetae in Auditorio apud Tranquilluni, &